Estetik ve Rekonstrüktif Cerrahi Hastalarında Beden Algısı
ÖÖZZEETT Bireylerin beden algısı, yaşam boyu sürekli değişmekte, beden algısı bozukluklarının görülme sıklığı giderek artmaktadır. Tüm toplumların fiziksel görünüme, çekicilik, güzel ve yakışıklı olmaya verdikleri önem, hoş ve beğenilir olma arzusu nedeniyle insanlar daha sıklıkla estetik ameliyatlara yönelmektedirler. Bu araştırma, plastik ve rekonstrüktif cerrahi kliniğinde yatan hastaların ameliyat öncesi vücut algısını değerlendirmek amacıyla tanımlayıcı nitelikte yapılmıştır. Araştırma Gazi Üniversitesi Hastanesi Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi servisinde yapılmıştır. Araştırmanın örneklemine 200 hasta alınmıştır. Veriler anket formu ve Beden Algısı Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmaya katılan hastaların % 42.5’i 15-24 yaş grubunda, % 70’i kadın, % 61’i lise ve üzeri öğrenimli, % 70’inin geliri giderlerini karşılamakta, % 50’sine estetik amaçlı ameliyat yapılmıştır. Estetik ve rekonstrüktif amaçlı tedavi için başvuran hastaların beden algısı ortalama puanları sırasıyla 92.01 ± 16.9; 80.18 ± 23.9’dur (p<0.05). Kadınların erkeklere oranla beden algılarının daha fazla bozulduğu (sırasıyla 89.10 ±20.9; 79.08 ± 21.3) belirlenmiştir (p<0.05). Lise ve üzeri mezunların, çalışanların ve geliri giderini karşılayanların daha yüksek oranda estetik amaçlı tedaviye başvurdukları belirlenmiştir (p<0.05). Ancak hastaların öğrenim düzeyi, çalışma ve ekonomik durumu gibi özelliklerinin beden algısını etkilemediği belirlenmiştir (p>0.05). Bu araştırmadan elde edilen bulgular sonucunda, plastik ve rekonstrüktif cerrahi kliniğine başvuran hastaların beden algılarının bozulduğu ve kadınların plastik ve rekonstrüktif cerrahiye daha fazla başvurduğu saptanmıştır.
AAnnaahhttaarr KKeelliimmeelleerr:: Beden algısı, estetik, rekonstrüktif cerrahi
AABBSSTTRRAACCTT Body image of the persons change throughout their lifetime, incidence of body image disorders increase continuously. As all the societies attach more importance on physical appear- ance, attractiveness, being beautiful or handsome and the wish for being pretty and admirable, peo- ple more trend to aesthetic operations. This study was conducted descriptively in order to evaluate the body image of the inpatients of Plastic and Reconstructive Surgery Clinic in preoperative pe- riod. This study was conducted in Gazi University Hospital, Plastic and Reconstructive Surgery De- partment. The sample group consisted of 200 patients. Data was collected with the help of questionnaire and Body Image Scale. From the patients enrolled in the study 42.5% were in 15-24 age group, 70% of them were women, 61% of them were at least high school graduate, income of the 70% of the patients was enough for their expenditures and 50% of them were operated for aes- thetic purposes. Mean body image points of the patients admitting for aesthetic and reconstructive purposes were 92.01 ± 16.9 and 80.18 ± 23.9 consequently (p<0.05). Body image of the women were determined to be more affected than men (89.10 ±20.9; 79.08 ± 21.3 consequently) (p<0.05). It was determined that graduates of high school and higher, working people and who have income higher than expenditures undergo aesthetic surgery more (p<0.05). However, features such as age, work- ing status and income status were found not to affect body image (p>0.05). Findings of this study demonstrate that body images of the people who attend to plastic and reconstructive surgery clinic were altered and women undergo plastic and reconstructive surgery more.
KKeeyy WWoorrddss:: Body image, aesthetic, reconstructive surgery TTuurrkkiisshh MMeeddiiccaall JJoouurrnnaall 22000088,, 22::2244--2299
Dr. Sultan AYAZa
aGazi Üniversitesi
Hemşirelik Yüksekokulu, ANKARA Ya zış ma Ad re si/Cor res pon den ce:
Dr. Sultan AYAZ Gazi Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu, ANKARA
sultan@gazi.edu.tr
Cop yright © 2008 by Türk Tıp Dergisi
ORİJİNAL ARAŞTIRMA
e den al gı sı; bi re yin ken di be de ni ni al gı la ma sı, ken di be de ni nin par ça la rı na ve on la rın iş lev - le ri ne kar şı olum lu ve olum suz duy gu la rı nı de ğer len dir me si dir. Be den al gı sı fi zik sel, psi ko lo jik ve sos yal de ne yim ler den oluş mak ta dır. Bu ne den le, bi re yin fi zik sel özel lik le ri ne ba kı şı, de ne yim le ri, baş- ka la rı nın dü şün dük le ri ni al gı la ma sı, fi zik sel ve zi hin- sel ge li şi min den et ki len mek te dir.1,2
Bi rey le rin be den al gı sı kav ra mı, çok er ken yaş- lar da oluş ma ya baş la mak ta, ya şam bo yu sü rek li ge- li şe rek de ğiş mek te dir. Be den al gı sı nın ge liş me sin de be den le il gi li es ki ve ye ni tüm duy gu, tu tum ve al- gı lar önem li dir. Bi re yin be den al gı sı ken di al gı la rı ka dar, baş ka la rı nın da ba kış açı sın dan et ki len mek - te olup, be den iş lev le ri ne kar şı tu tu mu da gös ter - mek te dir.2,3
Be den de ya pı lan fi zik sel ya da bi çim sel de ği - şik lik ler in san la rın ya şa dık la rı he men her top lum - da gö rül mek te dir. De ği şik kül tür ve ge le nek ler de, ki şi nin psi ko lo jik ya pı sı nın şekil len me sin de fi zik sel gö rü nü mü nün ro lü de ğiş mek te dir. “Gü zel li k” kav- ra mı, bu fi zik sel ve be de nin yü ze yi ile il gi li ya pı lan de ği şik lik le ri ya kın dan et ki ler. Gü zel li ğin top lum - da ifa de et ti ği şeye gö re bi rey ler be den le ri ni de ğiş - tir me ye ça lış mak ta dır lar.4,5
Be den al gı sı es te tik ve re kons trük tif ame li yat - la ra ka rar ver me de önem li rol oy na mak ta dır. Bi- rey le rin be den gö rü nüm le rin den mem nun ol ma ma sı ne de niy le es te tik cer ra hi ye ta lep gi de rek art mak ta dır.6-10ABD ’de ka dın la rın %56’sı nın, er- kek le rin % 43’ünün gö rü nüm le rin den mem nun ol- ma dık la rı be lir len miş tir.6Ha ris & Carr er kek le rin
%35’inin, ka dın la rın %61’inin gö rü nüm le riy le il- gi li en di şe le ri ol du ğu nu be lir le miş ler dir.11
Es te tik cer ra hi, bir sa nat ve us ta lık da lı ola rak, dış gö rü nü şü nün iyi leş ti ril me si (dü zel til me si) ile uğ ra şır ken; re kons trük tif cer ra hi de for mi te ler ve şekil bo zuk luk la rı nı te da vi ede rek bi rey le rin nor- mal gö rü nüm le ri ne yak laş tır ma yı he def le mek te - dir.11Sar wer ve ark.nın be lirt ti ği ne gö re; Pru zinsky and Ed ger ton es te tik cer ra hi nin be den al gı sı cer ra - hi si ol du ğu nu ile ri sür mek te dir.7Plas tik cer ra hi nin be den al gı sı üze rin de olum lu bir et ki si olur sa, be - den al gı sı ile il gi li olum suz dü şün ce ler, duy gu lar ve dav ra nış lar azal mak ta dır. Tüm top lum la rın fi zik sel
gö rü nü me, çe ki ci lik, gü zel ve ya kı şık lı ol ma ya ver- dik le ri önem, hoş ve be ğe ni lir ol ma ar zu su ne de - niy le in san lar da ha sık lık la es te tik ame li yat la ra yö nel mek te dir ler.12Bu ça lış ma; plas tik ve re kons - trük tif cer ra hi kli ni ğin de ya tan has ta la rın ame li yat ön ce si be den al gı sı nı de ğer len dir mek ama cıy la plan lan mış tır.
GEREÇ VE YÖNTEMLER
Bu araş tır ma, plas tik ve re kons trük tif cer ra hi kli- ni ğin de ya tan has ta la rın ame li yat ön ce si be den al- gı sı nı be lir le mek ama cıy la ta nım la yı cı ni te lik te ya pıl mış tır. Araş tır ma nın ev re ni ni Ga zi Üni ver si - te si Has ta ne si Plas tik ve Re kons trük tif Cer ra hi ser- vi sin de ya tan has ta lar oluş tur muş tur. Araş tır ma nın ör nek le mi ne 200 has ta alın mış tır. Bu araş tır ma Hel sin ki Dek le ras yo nu pren sip le ri ne uy gun ola rak ya pıl mış tır. An ket for mu dol du rul ma dan ön ce has - ta la ra ça lış ma nın ama cı hak kın da bil gi len dir me ya - pı la rak ça lış ma ya ka tıl ma yı is te yip is te me dik le ri is te me dik le ri so rul muş tur. Ça lış ma ya ka tıl ma da gö - nül lü lük esa sı dik ka te alın mış tır.
Ve ri le rin top lan ma sın da an ket for mu ve Be - den Al gı sı Öl çe ği kul la nıl mış tır. An ket for mun da bi rey le rin sos yo de mog ra fik özel lik le ri, has ta lık ve ame li yat ile il gi li özel lik le ri ni be lir le me ye yö ne lik so ru lar yer al mak ta dır.
Be den al gı sı öl çe ği 1953 yı lın da Se cord ve Jo u rand ta ra fın dan ge liş ti ril miş tir. Be de nin çe- şit li par ça la rın dan hoş nut luk du ru mu nun öl çül - dü ğü öl çe ğin, 1989 yı lın da Ho var da oğ lu ta ra fın dan ge çer li lik gü ve nir lik ça lış ma sı ya pı la - rak Türk top lu mu na uyar lan mış tır. Öl çek 40 mad de den oluş mak ta olup, her bir mad de or gan ya da vü cu dun bir bö lü mü (kol, ba cak, yüz gi bi) ya da bir iş le vi (id rar, dış kı dü ze ni) ile il gi li dir.
Beş li li kert ti pi olan bu öl çe ğin tüm mad de le ri olum lu dur. Her bir mad de nin “çok be ğe ni yo ru m”,
“ol duk ça be ğe ni yo ru m”, “ka rar sı zı m”, “pek be ğen - mi yo ru m”, “hiç be ğen mi yo ru m” şek lin de ya nıt se- çe nek le ri bu lu nan öl çe ğin top lam pu a nı 40 ile 200 ara sın da de ğiş mek te dir. Kes me pu a nı mev cut de- ğil dir. Öl çe ğin de ğer len di ril me sin de top lam pu an kul la nı la bil mek te dir. Yük sek pu an lar be den al gı - sın da ki bo zul ma ya işa ret et mek te dir.13
Araş tır ma dan el de edi len ve ri ler bil gi sa yar da SPSS 11.5 (Sta tis ti cal Pac ka ge For So ci al Sci en ces) prog ra mı kul la nı la rak de ğer len di ril miş tir. Bi rey le - rin ba zı sos yo de mog ra fik özel lik le ri, has ta lık ve ame li yat ile il gi li özel lik ler ba ğım sız de ğiş ken, be - den al gı sı öl çe ğin den alı nan pu an ve ame li yat ti pi ba ğım lı de ğiş ken ola rak alın mış tır. Ve ri le rin is ta - tis tik sel ana li zin de yüz de lik, or ta la ma, t tes ti, tek yön lü var yans ana li zi (ANO VA) ve ki-ka re tes ti kul la nıl mış tır.
BULGULAR
Has ta la rın %42.5’i 15-24 yaş gru bun da, %70’i ka - dın, %61’i li se ve üze ri me zu nu, %61.8’i be kar,
%52’si ça lış mak ta, % 93.5’i sos yal gü ven ce ye sa hip ve %70’inin ge li ri gi de ri ni kar şı la mak ta dır (Tab lo 1). Has ta la rın % 50’si es te tik, %50’si re kons trük tif amaç lı ame li yat ge çir miş olup %96’sı ame li yat ile il gi li bil gi al mış, %97’si sos yal des tek al mış tır. %58’i sos yal des te ği an ne-ba ba sın dan al mış tır (Tab lo 2).
Has ta la rın ba zı özel lik le ri ne gö re be den al gı sı öl çe ğin den al dık la rı or ta la ma pu an lar in ce len di - ğin de; ka dın la rın ve es te tik amaç lı ame li yat olan la- rın be den al gı sı nın an lam lı şekil de da ha faz la bo zul du ğu be lir len miş tir (p<0.05) (Tab lo 3).
Has ta la rın ba zı sos yo de mog ra fik özel lik le ri ne gö re ame li yat ti pi in ce len di ğin de; li se ve üze ri me- zun la rın (%55.7), ça lı şan la rın (%58.7) ve ge li ri gi- de ri ni kar şı la yan la rın (%55.7) da ha yük sek oran da es te tik amaç lı te da vi ye baş vur duk la rı be lir len miş - tir (p<0.05). An cak has ta la rın öğ re nim dü ze yi, ça- lış ma ve eko no mik du rum gi bi özel lik le ri nin be den al gı sı nı et ki le me di ği be lir len miş tir (p>0.05) (Tab lo 3, Tab lo 4).
TARTIŞMA
Bi re yin ken di be de ni ni al gı la ma sı ola rak ta nım la - nan be den al gı sı, es te tik ve re kons trük tif cer ra hi için önem ta şı mak ta dır. Be den al gı sı yaş, hor mo nal de ği şik lik ler, has ta lık, sa kat lık, ya ra lan ma, ame li -
Sosyodemografik özellikler Sayı %
Yaş
15-24 85 42.5
25-35 47 23.5
35-45 29 14.5
45 yaş üstü 39 19.5
Cinsiyet
Erkek 60 30.0
Kadın 140 70.0
Öğrenim düzeyi
İlköğretim mezunu 78 39.0
Lise ve üzeri mezunu 122 61.0
Medeni durumu
Bekâr 123 61.8
Evli 77 38.2
Çalışma durumu
Çalışıyor 104 52.0
Çalışmıyor 96 48.0
Soysal güvence
Var 187 93.5
Yok 13 6.5
Ekonomik durum
Gelir gideri karşılıyor 140 70.0
Gelir gideri karşılamıyor 60 30.0
TABLO 1: Hastaların sosyodemografik özellikleri.
Ameliyat ile ilgili özellikler Sayı % Ameliyat tipi
Estetik 100 50.0
Rekonstrüktif 100 50.0
Kronik hastalık olma durumu
Olan 18 9.0
Olmayan 182 91.0
Ameliyat ile ilgili bilgi alma
Alan 192 96.0
Almayan 8 4.0
Bilgi kaynağı*
Doktor / hemşire 188 97.9
Medya /internet 60 31.2
Ameliyat öncesi sosyal destek alma
Alan 194 97.0
Almayan 6 3.0
Sosyal destek kaynağı*
Anne-baba 116 58.0
Eş 60 30.0
Arkadaş 61 30.5
Kardeş 67 33.5
Doktor 55 27.5
Diğer 61 30.5
TABLO 2: Hastaların ameliyat ile ilgili özellikleri.
* Birden fazla seçenek işaretlenmiştir.
yat, rad yo te ra pi, ke mo te ra pi gi bi ne den ler le de ği - şe bil mek te dir.1,2 Bu ça lış ma da es te tik ve re kons - trük tif amaç lı te da vi için baş vu ran has ta la rın be den
al gı sı or ta la ma pu an la rı sı ra sıy la 92.01 ± 16.9; 80.18
± 23.9’dur (p<0.05). Be den al gı sı öl çe ğin den alı na - bi le cek üst pu a nın 200 ola bi le ce ği göz önü ne alın dı- ğın da es te tik amaç lı baş vu ran la rın or ta la ma pu a nı nın da ha yük sek ol du ğu ve be den al gı sı nın da - ha faz la bo zul du ğu gö rül mek te dir. Bir çok top lum - da genç lik, gü zel lik, çe ki ci lik gi bi özel lik ler za man za man en önem li bi rey sel özel lik ler ola rak de ğer - len di ri le bil mek te dir. Top lum çe ki ci bir be de ne sa - hip ol ma ya önem ver di ğin den, gö rü nüm gün lük ya şa mın önem li bir par ça sı ha li ne ge le bil mek te dir.2 Bu ne den le in san la rın es te tik te da vi ye da ha sık yö- nel di ği dü şü nü le bi lir. Araş tır ma yı des tek ler şekil - de; Ala göz ve ark., Baş ter zi ve ark. es te tik amaç lı baş vu ran has ta la rın be den al gı la rı nın da ha faz la bo- zul du ğu nu be lir le miş ler dir.3,14
Gü nü müz top lu mun da in san lar fi zik sel gö rü - nüş le riy le es ki den ol du ğun dan da ha faz la il gi len - mek te dir ler. Gü zel lik fi zik sel ve be de nin yü ze yi ile il gi li ya pı lan de ği şik lik le ri ya kın dan yön len dir - mek te dir. Gü zel li ğin top lum da ifa de et ti ği şey le re gö re bi rey ler be den le ri ni de ğiş tir me ye ça lış mak ta - dır lar.2,4,15Ge nel lik le er kek ve ka dın la rın be den le - ri ile il gi li dü şün ce le ri fark lı lık gös ter mek te dir.
Er kek ler be den le ri ni fonk si yo nel ve ak tif ola rak gör mek te dir ler. Ka dın lar ise be den le ri ni da ha es- te tik gör mek te ve çe ki ci gö rün mek için bas kı his- set mek te dir ler.16Bu ça lış ma da ka dın la rın be den al gı sı nın an lam lı ola rak da ha faz la bo zul du ğu, ka-
Sosyodemografik n Beden algısı
Özellikler n Ortalama değer ± SS p
Yaş
15-24 85 86.86 ± 20.5 p>0.05
25-35 47 82.74 ± 18.9
35-45 29 85.38± 27.1
45 yaş üzeri 39 89.00± 22.2
Cinsiyet
Erkek 60 79.08 ± 21.3 p<0.05
Kadın 140 89.10 ± 20.9
Medeni durum
Bekar 123 86.76 ± 22.2 p>0.05
Evli 77 84.04 ± 20.4
Çalışma durumu
Çalışıyor 104 85.52 ± 20.4 p>0.05
Çalışmıyor 96 86.72 ± 22.6
Ameliyat tipi
Estetik 100 92.01 ± 16.9 p<0.05
Rekonstrüktif 100 80.18 ± 23.9 Ekonomik durum
Gelir gideri karşılıyor 140 85.92 ± 19.6 p>0.05 Gelir gideri karşılamıyor 60 86.50 ± 25.5
TABLO 3: Hastaların bazı özelliklerine göre beden algısı ölçeği ortalama puanları.
Estetik Rekonstrüktif
Sosyodemografik Özellikler Sayı % Sayı % p
Cinsiyet
Erkek 22 36.7 38 63.3 X=6.095
Kadın 78 55.7 62 44.3 p=0.14
Öğrenim düzeyi
İlköğretim mezunu 32 41.0 46 59.0 X=4.119
Lise ve üzeri mezunu 68 55.7 54 44.3 p=0.42
Çalışma durumu
Çalışıyor 39 40.6 57 59.4 X=6.490
Çalışmıyor 61 58.7 43 41.3 p=0.11
Ekonomik durum
Gelir gideri karşılıyor 78 55.7 62 44.3 X=6.495
Gelir gideri karşılamıyor 22 36.7 38 63.3 p=0.14
TABLO 4: Hastaların bazı özelliklerine göre ameliyat tiplerinin karşılaştırılması.
dın la rın er kek le re gö re (sı ra sıy la %55.7, %36.7) da - ha yük sek oran da es te tik amaç lı te da vi ye baş vur - du ğu sap tan mış tır (p<0.05). Bu bul gu lar, top lu mun dış gö rü nü şe, çe ki ci ve gü zel ol ma ya ver di ği önem, hoş ve be ğe ni lir ol ma ar zu su ne de niy le ka dın la rın es te tik ame li yat la ra da ha faz la rağ bet et ti ği ni dü- şün dür mek te dir. Ben zer şekil de, Mül han ve ark., Perts chuk ve ark. ka dın la rın be den al gı sı pu an la rı - nın da ha yük sek ol du ğu nu be lir le miş ler dir.17,18Von So est ve ark. ka dın la rın %7.7’si nin es te tik amaç lı ame li yat ol du ğu nu, %22.6’sı nın da bu ame li ya tı yap tır mak is te di ği ni be lir le miş ler dir.19 Öz gür ve ark., Fre de ric ve ark. ka dın la rın er kek le re oran la es te tik cer ra hi için da ha faz la baş vur duk la rı nı be- lir le miş ler dir.16,20Ha ris & Carr er kek le rin % 31’nin, ka dın la rın %41’inin be de nin bir özel li ği ya da gö- rü nü mün den en di şe li ol duk la rı nı be lir le miş ler dir.11 An cak Baş ter zi ve ark. er kek le rin be den al gı sı nın da ha faz la bo zul du ğu nu sap ta mış lar dır.14
Be den al gı sı nı et ki le yen fak tör ler den bi ri yaş dö nem le ri dir. Özel lik le fi zik sel ve duy gu sal bü yü - me ve ge liş me le rin hız lı ya şan dı ğı adö le san dö nem ile bi re yin ken di si ni ve be de ni ni al gı la ma bi çi mi - nin ön pla na çık tı ğı ye tiş kin lik dö ne min de be den al gı sı et ki len mek te dir. Bu ça lış ma da 15-24 yaş gru - bu ve 35 yaş üze ri grup ta ki has ta la rın is ta tis tik sel ola rak an lam lı ol ma mak la bir lik te be den al gı sı nın da ha faz la bo zul du ğu (sı ra sıy la 86.86 ± 20.5; 89.00
± 22.2) be lir len miş tir. Si mis ve ark. plas tik cer ra hi için ka bul edi len ado le san la rın, gö rü nüm le ri ile iliş ki li önem li psi ko sos yal so run la rı ol du ğu nu be- lir le miş ler dir.21Pe arl & Wes ton adö le san la rın ken- di le ri ni da ha iyi his set mek için es te tik cer ra hi yi ter cih et tik le ri ni be lir le miş ler dir.22Adö le san dö- nem de, bi rey için de ya şa dı ğı kül tü rün ide al vü cut ola rak sun du ğu mo de lin et ki si al tın da ka la rak be - den im ge si ka zan ma sü re ci ni ya şa mak ta dır.23Ye- tiş kin ler yıl lar geç tik çe be den le ri ve onun par ça la rı ile il gi li çe şit li duy gu lar ge liş tir mek te dir ler. Çün kü be den al gı sı ki şi nin ya şam de ne yim le ri ya da vü- cu du nun de ğiş me si ile de ğiş mek te dir. Zi hin sel ye- ter li lik ten zi ya de fi zik sel gü ce önem ve ren ki şi ler
bu nun azal dı ğı nı ya da de ğiş ti ği ni fark edin ce ken- di le ri ni al gı la ma la rı da de ğiş mek te dir. Ya şın iler- le me si ne rağ men ki şi ken di si ni genç yaş ta his set mek te ve ve bu dö nem de es te tik ame li yat dü- şü ne bil mek te dir.24 Bu ça lış ma da da 35 yaş üze ri has ta la rın ya rı dan faz la sı nın es te tik amaç lı te da vi - ye baş vur duk la rı be lir len miş tir. Ha ris & Carr 18- 30 yaş gru bun da ve 60 yaş üze rin de be den al gı sı ile il gi li en di şe le rin da ha yük sek ol du ğu nu be lir le - miş ler dir.11
Has ta la rın ba zı sos yo de mog ra fik özel lik le ri ne gö re ame li yat ti pi ve be den al gı sı or ta la ma pu an la - rı in ce len di ğin de; li se ve üze ri me zun la rın (%55.7), ve ge li ri gi de ri ni kar şı la yan la rın (%55.7) da ha yük- sek oran da es te tik amaç lı te da vi ye baş vur duk la rı be lir len miş tir (p<0.05). An cak has ta la rın öğ re nim dü ze yi, ça lış ma ve eko no mik du rum gi bi özel lik le - ri nin be den al gı la sı nı et ki le me di ği be lir len miş tir (p>0.05). Bu bul gu lar, bi rey le rin yaş, öğ re nim du- ru mu, ça lış ma du ru mu ve sos yo e ko no mik dü zey - le ri ne olur sa ol sun, be den gö rü nüm le ri ile il gi li en di şe ya şa dık la rı nı dü şün dür mek te dir. Ben zer şe- kil de Ha ris ve Carl sos yo e ko no mik grup la rın tü- mün de be den gö rü nü mü ile il gi li ya şa nan en di şe le rin ay nı ol du ğu nu be lir le miş tir.11
SONUÇ
Bu araş tır ma dan el de edi len bul gu lar, plas tik ve re- kons trük tif cer ra hi kli ni ği ne baş vu ran has ta la rın be den al gı sı nın bo zul du ğu nu ve ka dın la rın plas tik ve re kons trük tif cer ra hi ye da ha faz la başvur du ğu - nu gös ter mek te dir. Bi rey le ri es te tik ame li yat ta lep- le ri ne yö nel ten fak tör ken di be den le ri ile il gi li dü şün ce le ri, be den le ri ni gör me eği lim le ri, ya ni be- de ni ile il gi li al gı la dık la rı dır. Bu ne den le ame li yat en di kas yo nun da he kim den zi ya de bi re yin ta le bi göz önün de bu lun du rul mak ta dır. Es te tik cer ra hi için baş vu ran has ta la ra be den al gı sı öl çe ği nin uy- gu lan ma sı nın, psi ko lo jik yön den de ğer len dir me ye alın ma sı ge re ken le rin be lir len me si ne yar dım cı ola- ca ğı dü şü nül mek te dir.
1. Potter PA., Perry AG. Self-Concept. Potter PA., Perry AG, editörler. Fundamentals of Nursing. 6th Edition. St. Louis: Mosby; 2005:
500-21.
2. Öz F. Benlik Kavramı. Öz F, editör. Sağlık Alanında Temel Kavramlar. Ankara: İmaj İç ve Dış Ticaret A.Ş; 2004: 91-100.
3. Alagoz MS, Başterzi AD, Uysal AÇ, Tüzer V, Unlu RE, Sensoz O, Göka E. The Psychiatric View of Patients of Aesthetic Surgery: Self-Es- teem, Body Image, and Eating Attitude. Aesth.
Plast. Surg 2003; 27: 345-8.
4. Aslan D. Beden Algısı ile İlgili Sorunların Yaratabileceği Beslenme Sorunları. STED 2004;13: 326-9.
5. Jones JM, Bennett S, Olmsted MP, Lawson ML, Rodin G. Disordered eating attitudes and behaviors in teenaged girls: a school-based study. CMAJ 2001; 165: 547-52.
6. Castle DJ, Honigman RJ, Phillips KA. Does cosmetic surgery improve psychosocial well- being? MJA 2002;176:601-4.
7. Sarwer DB, Wadden TA, Pertschuk MJ, Whitaker LA. An Investigation of Changes in Body Image following Cosmetic Surgery.
Plastic and Reconstructive Surgery 2002;109:
363-9.
8. Sarwer DB, Crerand CE. Body image and cos- metic medical treatments. Body Image 2004;
1:99-111.
9. Ferraro GA, Rossano F, Andrea FD. Self-Per- ception and Self-Esteem of Patients Seeking
Cosmetic Surgery. Aesth. Plast. Surg. 2005;
29:184-9.
10. Von Soest T, Kvalem IL, Skolleborg KC, Roald HE. Psychosocial Factors Predicting the Mo- tivation to Undergo Cosmetic Surgery. Plastic and Reconstructive Surgery 2006; 117:51-62.
11. Harris DL, Carr AT. Prevalence of concern about physical appearance in the general pop- ulation. British Journal of Plastic Surgery 2001; 54: 223-6.
12. Papadopulos NA, Kovacs L, Krammer S, Her- schbach P, Henrich G, Biemer G. Quality of life following aesthetic plastic surgery:
A prospective study. Journal of Plastic, Re- constructive & Aesthetic Surgery 2007; 60:
915-21.
13. Hovardaoğlu S. Vücut Algısı Ölçeği. 3P 1993;
1 (Ek 2): 26.
14. Başterzi AD, Tüzer V, Alagöz ŞA, Uysal AÇ, Göka E. Estetik Cerrahi Hastalarında Yeme Tutumu ve Beden Algısı. Yeni Symposium 2003;41:3-6.
15. Sarwer DB, Wadden TA, Pertschuk MJ, Whitaker LA. Body Image Dissatisfaction and Body Dysmorphic Disorder in 100 Cosmetic Surgery Patients. Plastic and Reconstructive Surgery 1998; 101:1644-9.
16. Frederick DA, Lever J, Peplau LA. Interest in Cosmetic Surgery and Body Image: Views of Men and Women across the Lifespan. Plas- tic and Reconstructive Surgery 2007;120:
1407-15.
17. Muhlan H, Eisenmann-Klein M, Schmidt S.
Psychological Features in a German Sample of Female Cosmetic Surgery Candidates.
Aesth Plast Surg 2007; 31: 746-51.
18. Pertschuk MJ, Sarwer DB, Wadden TA, Whitaker LA Body Image Dissatisfaction in Male Cosmetic Surgery Patients. Aesth. Plast.
Surg 1998; 22: 20-4.
19. Von Soest T, Kvalem IL, Roald HE, Skolleborg KC. Cosmetic surgery among Norwegian women. Tidsskr Nor Laegeforen 2001;124:
1776-8.
20. Ozgur F, Tuncali D, Gursu KG. Life Satisfac- tion, Self-Esteem, and Body Image: A Psy- chosocial Evaluation of Aesthetic and Reconstructive Surgery Candidates. Aesth.
Plast. Surg 1998; 22: 412-9.
21. Simis KJ, Verhulst FC, Koot HM. Body image, psychosocial functioning, and personality: how different are adolescents and young adults ap- plying for plastic surgery?. Journal of Child Psychology and Psychiatry 2001;42:669-78.
22. Pearl A, Weston J. Attitudes of Adolescents About Cosmetic Surgery. Plast Surg 2003; 50:
628-30.
23. Koç M. Gelişim Psikolojisi Açısından Ergenlik Dönemi ve Genel Özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2004; 17: 231-56.
24. Rohrich RJ. The Increasing Popularity of Cos- metic Surgery Procedures: A Look at Statistics in Plastic Surgery. Plastıc And Reconstructıve Surgery 2000;106:1363-65.
KAYNAKLAR
