BİLGİSAYAR KURSUNUN GENÇLERİN BİLGİSAYARA YÖNELİK TUTUMLARI, ÖZ-YETERLİK ALGILARI VE
BAŞARILARI ÜZERİNDEKİ ETKİLİLİĞİ
*THE EFFECTİVENESS OF COMPUTER COURSE ON THE COMPUTER ATTİTUDES, SELF EFFİCACY AND
SUCCESS OF ADULTS
Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK
Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi BÖTE Bölümü hcoskun.celik@gmail.com
ÖZET: Bu çalışmanın amacı; Siirt Üniversitesi tarafından yürütülen “Bilişim ve Gençlik Bütünleşiyor” isimli proje çerçevesinde işsiz gençlere bilgisayar eğitimi kursu verilerek bilgisayar başarıları, öz-yeterlik algıları ve tutumlarında oluşan değişmeyi incelemektir. Bu amaçla deneysel bir çalışma düzenlenmiştir. Deneysel çalışmada tek grup ön test son test modeli uygulanmıştır. Çalışma öncesinde, 0.78 güvenirlik katsayısına sahip bilgisayar başarı testi, 0.88 güvenirlik katsayısına sahip bilgisayar öz-yeterlik algısı ölçeği ve güvenirlik katsayısı 0.83 olan bilgisayara yönelik tutum ölçeği ön test olarak uygulanmıştır. 10 haftalık bilgisayar eğitimi verilerek aynı ölçme araçları tekrar son test olarak uygulanmıştır. Kurs öncesi ve sonrası testler arasında fark olup olmadığı ilişkili örneklemler t-testi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucunda, düzenlenen bilgisayar kursunun verimli geçtiği, gençlerin bilgisayar öz-yeterliklerini geliştirmede etkili olduğu fakat olumlu tutum geliştirmede önemli bir etkisinin olmadığı görülmüştür.
Anahtar Sözcükler: İşsiz gençler, bilgisayar öz-yeterlik algısı, bilgisayar tutum.
ABSTRACT: The aim of this study is to examine the changes in computer attitudes and self-efficacy of unemployed adults after a formal computer course according to the “Technology and Youth Are Combining”
Project of Siirt University. For this purpose, an experimental study had been organized. In this experimental study, one group pre-test post-test model has been applied. Before the study, computer achievement test with a 0,78 reliability coefficiency, a self-efficacy scale regarding computer with a 0,88 reliability coefficiency and an attitude scale with a 0,83 reliability coefficiency had been applied as pre-tests. After a 10 week computer course for adults, the same scales had been applied as post-tests. The differences between pre-tests and post-tests had been determined by paired-samples t-test. According to the results of the study, the computer course was effective and had a significant influence on the computer self-efficacy of adults. However, it did not have a significant influence on the development of a positive attitude.
Keywords: Unemployed adults, computer self-efficacy belief, computer attitudes
GİRİŞ
Bilgisayar kullanımı konusunda yeterli bilgi, beceri ve davranışlara sahip olmak günümüzde bir avantaj olmaktan çok bir ihtiyaç haline gelmiştir. Bilgisayar kullanma becerisi, okur-yazarlığı ve uygulamaları bireyin bilgisayara yönelik tutumları ve öz-yeterlik algılarıyla ilişkilidir. Bilgisayara yönelik tutum ve bilgisayar öz- yeterlik algısı, eğitimde birçok farklı disiplin içinde ilköğretim öğrencilerinden üniversite öğrencilerine ve öğretmenlere kadar farklı gruplarda araştırma konusu olmuştur. Bu alanda yapılan çalışmalarda, bilgisayara yönelik tutumlar ile bilgisayar öz-yeterlik algılarının düzeyleri ve aralarındaki ilişkilere yer verilmiştir. Ayrıca ilgili kavramların cinsiyet, okul türü, bilgisayara sahip olma, bilgisayar deneyimi, bilgisayara kullanma sıklığı vb. değişkenlerle olan ilişkisi de incelenmiştir (Topkaya, 2010; Pamuk ve Peker, 2009; Arslan, 2008; Çetin, 2008; Köse ve Gezer, 2007; Şerefhanoğlu, 2007; Hsu ve ark., 2006; Hasan, 2003; Galpin ve ark., 2003).
Tutum diğer insanlar, durumlar ve fikirler ile ilgili tepkilerimizi, düşüncelerimizi ve fikirlerimizi açıklamanın temelini oluşturur (Bordens ve Horowitz, 2002; s.177). Çeşitli tutum tanımlarından yola çıkılarak bilgisayara yönelik tutumlar tanımlanmıştır. Buna göre bilgisayar tutumu, bireyin bilgisayara, bilgisayar kullanımına, bilgisayar kullananlara ve bilgisayarın toplumsal ya da kişisel etkilerine yönelik olarak sahip olduğu düşünce,
*Bu çalışma, 4. International Computer and Instructional Technologies Symposium. Selçuk University, Ahmet Keleşoğlu Education Faculty
duygu ve davranışları içeren bir eğilim olarak tanımlanabilir (Deniz, 1994; s.30). Sosyal Bilişsel Kurama dayandırılan öz yeterlik algısı ise son zamanlarda çeşitli disiplinlerle ilgili yapılan araştırmalarda sıklıkla kullanılan değişkenlerdendir. Öz yeterlik bireyin verilmiş bir görev ya da davranışı başarılı bir şekilde gerçekleştirebilme inancı, kişisel algı yeteneğidir (Downey, 2006). Benzer bir tanımda ise Bandura, Hoy ve Miskel (2001) öz-yeterliği bireyin belli amaçları ve beklenen sonuçları başarabilmek için bir takım davranış ve eylemleri edinebilme yeteneği hakkındaki kişisel inancı şeklinde tanımlamıştır. Koliadis (1997), bireylerin kendilerinde gördükleri öz-yeterliğin derecesinin bir görevi başarabilmek için gösterecekleri beklenen davranışların geçerli bir göstergesi olduğunu belirtmiştir (Paraskeva, Bouta ve Papagianni, 2008). Bandura (1994)’ya göre öz-yeterlik algısı yüksek insanlar yeteneklerine yüksek derecede güven duygusuyla yaklaşırlar ve kendilerini uğraştıran zor görevlerden kaçmak yerine üstesinden gelmek için çaba gösterirler. Bu kişiler başarısızlık söz konusu olursa hemen sonrasında kendilerini toparlarlar. Öz-yeterlik algısı düşük insanların ise, motivasyonları düşüktür ve seçerek uğraştıkları amaçlarında daha az sorumluluk alırlar. Bir zorlukla veya herhangi bir engelle karşılaştıklarında kişisel yetersizlikleri devam eder ve nasıl başarıya ulaşılabilirim sorusuna odaklanmadan ziyade bunun zıttı bir sürü sonucu düşünürler (Çetin, 2008). Bilgisayar öz-yeterliği bilgisayar kullanımı ve bilgisayara ilişkin yeteneklerin açıklanmasını sağlayan anahtar bir kavramdır. Compeau ve Higgins (1995), bilgisayar öz-yeterliğini, bilgisayar işlemlerini başarılı biçimde gerekçeleştirmek için bireyin bilgisayarı kullanma yeteneği ya da bilgisayara ilişkin kişisel algısı olarak adlandırmaktadır (Hasan, 2003). Bilgisayar öz- yeterliği önceden oluşmuş olan öz-yeterliğe bağlıdır ve temel elemanlarını bilgisayar kullanma ve bilgisayarda uzmanlaşma gibi alanlarda gösterir. Bu nedenle güçlü bir öz-yeterlik duygusu, bireyin başarısını ve kişisel yaşamını birçok yönden zenginleştirir (Paraskeva, Bouta ve Papagianni, 2008). Bilgisayar kullanımı bilgisayar öz-yeterliğini etkileyen önemli bir faktördür. Bu nedenle öğrencilerin bilgisayar öz-yeterliğini geliştirmenin en etkili yolu onların bilgisayar kullanımını arttırmaktır (Hsu ve ark., 2006).
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı (DPT) Sosyal Destek Programı (SODES) 2009 kapsamında Siirt Üniversitesi tarafından Bilişim ve Gençlik Bütünleşiyor projesi çerçevesinde işsiz gençlere bilgisayar eğitimi kursu verilmiştir. Bu proje kapsamında Siirt ilinde yaşayan, 30 kişilik üç gruptan oluşan toplam 90 işsiz gence, 06.02.2010–29.08.2010 tarihleri arasında her bir gruba 10 hafta boyunca bilgisayar eğitimi kursu verilmesi öngörülmüştür. Bu doğrultuda projeden; işsiz gençlere bilgisayar ve ilgili teknolojileri kullanabilme becerileri kazandırmak ve bu kazanımlara sahip olacak gençlerin nitelikli hale getirilerek istihdam edilebilirliklerini arttırmak amaçlanmıştır.
SODES kapsamında kabul edilen projelerin uygulamaları aşamasında projelerin amaç ve hedeflerine ulaşması, yapılan uygulamaların geçerliği, sürdürülebilirliği ve sonuçları hakkında araştırmacı tarafından yapılan literatür taramasında konuyla ilgili herhangi bir çalışmaya rastlanmaması araştırmanın önemini arttırmaktadır.
Problem
Bu araştırmada; DPT Müsteşarlığı SODES 2009 kapsamında Siirt Üniversitesi tarafından yürütülen “Bilişim ve Gençlik Bütünleşiyor” isimli proje kapsamında bilgisayar eğitimi kursu alan işsiz gençlerin bilgisayar başarıları, öz-yeterlik algıları ve tutumlarında oluşan değişimi incelemek amaçlanmıştır.
YÖNTEM
Bu araştırmada deneysel desenlerden Tek Grup Ön Test Son Test Modeli kullanılmıştır. Bilgisayar kursunun gençlerin bilgisayar başarıları, öz-yeterlikleri ve tutumları üzerindeki değişmeyi incelemek için 30 kursiyere, kurstan önce BBT, BOYO ve BYTO ölçekleri ön test olarak uygulanmıştır. Gençlere 10 hafta süresince toplam 160 saat Bilgisayar Eğitimi Kursu verilmiştir. 10 hafta süren kursun bitiminde kurstan önce uygulanan ölçme araçları tekrar son test olarak uygulanmış ve kurs öncesi ve sonrası testler arasında fark olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır.
Evren ve Örneklem
Araştırmanın evrenini DPT Müsteşarlığı SODES 2009 programı kapsamında kabul edilen “Bilişim ve Gençlik Bütünleşiyor” isimli proje çerçevesinde 06.02.2010-11.04.2010 tarihleri arasında Siirt Üniversitesinde düzenlenen bilgisayar eğitimi kursu alan 30 işsiz genç oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin daha güvenilir bir biçimde elde edilmesi amacıyla örneklem alma yoluna gidilmeyip çalışma evreni “kendini örnekleyen evren”
(Çilenti, 1984; s.137) olarak kabul edilmiş ve ilgili kursa devam eden 30 gencin tümüne ulaşılmıştır.
Veri Toplama Araçları
Araştırmada kursiyerlere bazı sosyo-demografik bilgilerini incelemek için “Kişisel Bilgi Formu”, bilgisayara ilişkin öz-yeterlik inançlarını incelemek için “Bilgisayara İlişkin Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği (BOYO)”, bilgisayara yönelik tutumlarını belirlemek için “Bilgisayara Yönelik Tutum Ölçeği (BYTO)” ve verilen bilgisayar eğitiminin kursiyerlerin başarısı üzerindeki değişimini ölçmeye yönelik “Bilgisayar Başarı Testi (BBT)” uygulanmıştır. İlgili veri toplama araçları 10 hafta süren (160 saat) eğitim sürecinde deneysel işlemler öncesinde ve sonrasında tüm kursiyerlere uygulanmıştır.
Kişisel Bilgi Formu: Kursiyerlerin kişisel bilgilerini içeren 5 (beş) adet sorudan oluşmaktadır. Bu sorular kursiyerlerin, cinsiyet, yaş, bilgisayar sahip olma/olmama durumları, bilgisayar kursu alma/almama durumları ve bilgisayar kullanma sıklıkları ile ilgilidir.
BOYO: Aşkar ve Umay (2001) tarafından geliştirilmiş Likert tipinde beş dereceli ölçek 18 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin Cronbach A güvenirlik ’dir. Ölçekteki maddelerin çoğunun ayırt ediciliklerinin yüksek olduğu saptanmıştır (Aşkar ve Umay, 2001). Bu araştırmada kullanılan BOYO’nun uygulama geçerlilik katsayısı 0.88 olarak bulunmuştur.
BYTO: Şerefhanoğlu (2007), tarafından geliştirilmiş Likert tipinde beş dereceli ölçek 21 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0,87’dir. BYTO dört alt boyuttan oluşmakta olup, dört faktörün açıkladığı varyans oranı %42,6’dır. Bu araştırmada kullanılan BYTO’nun uygulama geçerlilik katsayısı 0,83 olarak bulunmuştur.
BBT: Araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. 40 sorudan oluşan çoktan seçmeli bir testtir. Testin kapsam geçerliliği ilgili alan uzmanlarının incelemesine sunularak sağlanmaya çalışılmıştır. Testte her bir doğru cevap 2,5 puandan hesaplanmıştır. Bu durumda testten alınabilecek en yüksek puan 100 en düşük puan 0’dır. BBT ile ilgili veriler, kursiyerlerin doğru olarak cevapladıkları maddelere 1, yanlış olarak cevapladıkları maddelere ise 0 değerleri verilerek kodlanmıştır. Testin güvenirlik katsayısı 0.78 olarak hesaplanmıştır.
Verilerin Analizi
Bilgisayar ortamında SPSS 13.0 programı ile çözümlenen verilerin analizinde frekans, yüzde değerleri ve İlişkili Örneklemler t-Testi Yöntemi kullanılmış ve anlamlılık düzeyi 0.05 olarak alınmıştır.
BULGULAR
Araştırmanın bulguları dört grupta incelenmiştir. Birinci grupta gençlerin kişisel bilgilerine ait bulgular, ikinci, üçüncü ve dördüncü grupta ise bilgisayar kursunun gençlerin bilgisayar başarısı, Bilgisayara İlişkin Öz-Yeterlik İnancı ve Bilgisayara Yönelik Tutumlarına ilişkin bulgulara yer verilmiştir.
Kursiyerlerin Kişisel Bilgileri
Araştırmaya bilgisayar eğitimi kursuna devam eden 12’si (%40.0) bayan, 18’i (%60.0) erkek olmak üzere toplam 30 kursiyer alınmıştır. Kursiyerlerin yaş ortalamasının 21,4 (SS=2,252) olduğu ve 29’unun (%96,7) daha önce düzenlenmiş bir bilgisayar kursuna katılmadığı belirlenmiştir. Çalışma grubundaki kursiyerlerden 11’inin (%36.7) evinde bilgisayar olup, 19’unun (%63.3) evinde bilgisayar bulunmamaktadır. Bunun yanında kursiyerlerden 3’ü (%10.0) her gün sürekli, 6’sı (%20.0) her gün birkaç saat, 6’sı (%20.0) haftada birkaç gün, 11’i (%36.7) haftada birkaç saat, 2’si (%6,2) ayda birkaç saat ve 2’si de (%6.7) hiç bilgisayar kullanmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca bilgisayar kullanımında kursiyerlerden 5’i (%16,7) kendilerini “çok yeterli”, 11’i (%36.7)
“yeterli”, 10’u “az yeterli 4’ü (%13.3) yetersiz görmektedir.
Bilgisayar Kursunun Öz-Yeterlik İnancı İle İlişkisi
Araştırmaya katılan gençlerin BOYO’ya ait ön test ve son test ortalama puanları arasındaki farkın anlamlılığı için yapılan ilişkili örneklemler t-testi sonuçları Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1. BOYO Ön Test ve Son Test Ortalama Puanlarının İlişkili Örneklemler t-Testi Sonuçları
Ölçüm (BOYO) N Ortalama S.Sapma Korelasyon S.d t p
Ön Test 30 3.565 0.638
0.764 29 -2.539 .017
Son Test 30 3.756 0.498
Tablo 1’deki bulgular, gençlerin BOYO’dan aldıkları ön test ve son test puanları arasında anlamlı bir artış olduğunu göstermektedir (t(29)=-2.539; p<0.05). Gençlerin uygulama öncesi bilgisayar öz-yeterlik puanlarının ortalaması 3.565 iken, uygulama sonrasında 3.756’ya yükselmiştir. Korelasyon analizine ilişkin bulgular ise gençlerin BOYO’dan aldıkları ön test ve son test puanları arasında pozitif düzeyde yüksek bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu bulgu, düzenlenen bilgisayar kursunun, gençlerin bilgisayar öz-yeterliklerini geliştirmede önemli bir etkiye sahip olduğunu gösterir.
Bilgisayar Kursunun Bilgisayara Yönelik Tutum İle İlişkisi
Araştırmaya katılan gençlerin BYTO’ya ait ön test ve son test ortalama puanları arasındaki farkın anlamlılığı için yapılan ilişkili örneklemler t-testi sonuçları Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 2. BYTO Ön Test ve Son Test Ortalama Puanlarının İlişkili Örneklemler t-Testi Sonuçları
Ölçüm (BYTO) N Ortalama S.Sapma Korelasyon S.d t p
Ön Test 30 4.187 0.429
0.702 29 -0.872 0.390
Son Test 30 4.239 0.422
Tablo 2’de verilen bulgular, gençlerin BYTO’dan aldıkları ön test ve son test puanları arasında anlamlı bir fark olmadığını göstermektedir (t(29)=-0.872; p>0.05). Gençlerin uygulama öncesi bilgisayar tutum puanları ortalaması 4.187 iken, uygulama sonrasında 4.239’a yükselmiştir. Korelasyon analizine ilişkin bulgular ise gençlerin BYTO’dan aldıkları ön test ve son test puanları arasında pozitif düzeyde yüksek bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu bulguya göre, düzenlenen bilgisayar kursunun gençlerin bilgisayara yönelik tutumlarında bir değişiklik meydana getirmediği söylenebilir.
Bilgisayar Kursunun Gençlerin Başarısı İle İlişkisi
Araştırmaya katılan gençlerin BBT’ye ait ön test ve son test ortalama puanları arasındaki farkın anlamlılığı için yapılan ilişkili örneklemler t-testi sonuçları Tablo 3’de verilmiştir.
Tablo 3. BBT Ön Test ve Son Test Ortalama Puanlarının İlişkili Örneklemler t-Testi Sonuçları
Ölçüm (BBT) N Ortalama S.Sapma Korelasyon S.d t p
Ön Test 30 47.18 13.02
0.353 29 -8.566 0.000
Son Test 30 67.25 8.594
Tablo 3’deki bulgular, gençlerin BBT’den aldıkları ön test ve son test puanları arasında anlamlı bir artış olduğunu göstermektedir (t(29)=-8.566; p<0.05). Gençlerin uygulama öncesi bilgisayar başarı puan ortalaması 47.18 iken, uygulama sonrasında 67.25’e yükselmiştir. Bu bulgu, düzenlenen bilgisayar kursunun verimli geçtiğini göstermektedir.
SONUÇ
DPT Müsteşarlığı SODES 2009 programı kapsamında Siirt Üniversitesi tarafından yürütülen Bilişim ve Gençlik Bütünleşiyor isimli proje kapsamında işsiz gençlere bilgisayar eğitimi kursu verilmiştir. Kursun amacı gençlere bilgisayar ve ilgili teknolojileri kullanabilme becerileri kazandırmak ve bu kazanımlara sahip olacak gençlerin nitelikli hale getirilerek istihdam edilebilirliklerini arttırmaktır. SODES kapsamında kabul edilen projelerin uygulamaları aşamasında projelerin amaç ve hedeflerine ulaşması, yapılan uygulamaların geçerliği, sürdürülebilirliği ve sonuçları hakkında yapılan literatür taramasında konuyla ilgili herhangi bir çalışmaya rastlanmaması yapılan bu araştırmanın önemini göstermektedir. Bu doğrultuda bilgisayar eğitimi kursu alan gençlerin bilgisayar başarılarındaki, öz-yeterlik inançlarındaki ve tutumlarındaki değişimlerin incelenmesi
Araştırmada gençlere yönelik olarak düzenlenen bilgisayar eğitimi kursunun onların bilgisayar öz-yeterliklerini geliştirdiği belirlenmiştir. Bu sonuç önceki çalışmaları destekler niteliktedir (Köseoğlu ve ark., 2007; Shıue 2003). Bandura (1986), Delcourt & Kinzie (1993), öz-yeterlik algısı çeşitli faktörlerin etkisiyle gelişir. Yapılan araştırmalar öz-yeterliği etkileyen en önemli faktörlerden birinin deneyim olduğunu ve pozitif deneyimlerin öz- yeterlik algısınının güçlenmesinin sağladığını göstermektedir (Kurbanoğlu, 2004). Bu kapsamda konu ile ilgili olarak yapılmış araştırmalar bilgisayar öz-yeterlik algısı ile deneyim arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu (Jeffery, 2006; Fagan & ark., 2003; Hasan, 2003; Aşkar ve Umay, 2001) göstermektedir.
Çalışmada gençlere yönelik olarak düzenlenen bilgisayar kursunun onların bilgisayara yönelik tutumlarda bir değişiklik meydana getirmediği belirlenmiştir. Kim & Peterson (1992), bilgisayar kurslarının, öğrencilere temel bilgisayar kavramlarını ve becerilerini kazandırmada önemli rol oynadığını belirtmiştir. Kim & Keith (1994), bu kursları kusursuz biçimde tamamlayanlar ileriki kurslarda ve çalışma alanlarında bilgisayarı etkin bir şekilde kullanabilecek ileri düzey bilgisayar becerilerine sahip olacaktır (Karsten & ark., 1998). Bu araştırmada, işsiz gençlere yönelik olarak düzenlenen bilgisayar kursunda gençlere bilgisayar temel kavramlarını öğretmek, bilgisayar kullanma becerilerini arttırmak ve bu sayede başarı düzeylerini geliştirmek öngörülmüştür. Konu ile ilgili olarak elde edilen bulgu çalışma kapsamına alınan gençlerin bilgisayar başarı testinden aldıkları ön test ve son test puanları arasında anlamlı bir fark olduğunu göstermiştir. Bu bulgu gençlere yönelik olarak düzenlenen bilgisayar kursunun verimli geçtiğini göstermektedir.
ÖNERİLER
Araştırmadan elde edilen bulgular, düzenlenen bilgisayar eğitimi kursunun gençlerin bilgisayar öz-yeterliklerini olumlu yönde etkilediğini göstermiştir. Bu bağlamda, SODES kapsamında daha sonraki yıllarda uygulanacak projelerde, bilgisayar teknolojileri ile ilgili işsiz gençlerin yanında farklı gruplara daha üst düzey bilgisayar kullanma becerisi kazandırılması için farklı içerikli kursların düzenlenmesine önem verilmelidir.
Proje kapsamında düzenlenen bilgisayar eğitimi kursunun gençlerin bilgisayara yönelik olumlu tutumlar geliştirmesinde büyük etkisinin olmadığı görülmüştür. Dolayısıyla düzenlenen 10 haftalık bilgisayar eğitimi kursunun araştırma kapsamına alınan gençlerin bilgisayara yönelik tutumlarını geliştirmek için yeterli olmadığı ve daha uzun süreli kurslar düzenlenerek ilgili tutumlardaki değişimler incelenebilir.
KAYNAKÇA
Akkoyunlu, B. ve Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümü Öğrencilerinin Bilgisayar Kullanma Öz Yeterlik İnancı ile Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki. The Turkish Online Journal of Educational Technolog, Volume 2, Issue 3, Article 11.
Arslan, A. (2008). Öğretmen Adaylarının Bilgisayar Destekli Eğitim Yapmaya Yönelik Tutumları İle Öz Yeterlik Algıları Arasındaki İlişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C.7, S.24 (101-109).
Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim Matematik Öğretmenliği Öğrencilerinin Bilgisayarla İlgili Öz-Yeterlik Algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21:1-8
Bordens, K.S.& Horowitz, I.A. (2002). Social Psychology, Second Edition. Mahwah, NJ, USA: Lawrence Erlbaum Associates, Incorporated, p 177.
Çetin, B. (2008). Marmara Üniversitesi Sınıf Öğretmeni Adaylarının Bilgisayarla İlgili Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 101-114.
Çilenti, K. (1984). Eğitim Teknolojisi ve Öğretim. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
Deniz, L. (1994). Bilgisayar Tutum Ölçeği’nin Geçerlik, Güvenirlik ve Norm Çalışması ve Örnek Bir Uygulama.
Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
Downey, J. (2006). Measuring General Computer Self-efficacy: The Surprising Comparison of Three Instruments in Predicting Performance, Attitudes, and Usage. Proceedings of the 39th Hawaii International Conference on System Sciences.
Fagan, M.H., Neill, S., & Wooldridge, B.R. (2003). An emperical ınvestigation into the relationship between computer self-efficacy, anxiety, experience, support and usage. Journal of Computer Information Systems, Vol. 44 Issue 2, p 95-104.
Galpin,V., Sanders, I., Turner, H., & Venter, B. (2003). Computer Self-Efficacy, Gender, and Educational Background in South Africa, IEEE Technology and Society Magazine.
Hasan, B. (2003). The influence of specific computer experiences on computer self-efficacy beliefs. Computers in Human Behavior, 19. 443–450.
Hsu, W.K.K., & Huang, S.H.S. (2006). Determınants Of Computer Self-Effıcacy-An Examınatıon Of Learnıng Motıvatıons And Learnıng Envıronments, J. Educatıonal Computıng Research, Vol. 35(3) 245-265,
İmer, G. ve Yürekli, A. (2009). Teacher Candıdates' Computer Self Effıcacy Levels for Sustaınable Development. E-Journal of New World Sciences Academy, Volume: 4, Number: 1.
Jeffery, D. W. (2006). Computer anxiety and anger: the impact of computer use, computer experience, and self- efficacy beliefs. Computers in Human Behavior 22. 1001–1011.
Karsten, R. & Roth, M.R. (1998). The relationship of computer experience and computer self-efficacy to performance ın ıntroductory computer literacy courses. Journal of Research on Computing in Education, 31 (1), 14-24.
Köse, S. ve Gezer, K. (6 Haziran 2010). Bulden (Denizli) İlçesi Lise Öğrencilerinin Bilgisayara Yönelik Tutumları, 06 Haziran 2010, http://buldanmyo.pamukkale.edu.tr/kitap/2.oturum/4.pdf
Kurbanoğlu, S.S. (2004). Öz-Yeterlik İnancı ve Bilgi Profesyonelleri İçin Önemi. Bilgi Dünyası, 5(2): 137-152 Pamuk, S. ve Peker, D. (2009). Turkish Pre-Service Science and Mathematics Teachers’ Computer Related Self-
Efficacies, Attitudes and the Relationship between these Variables. Computers & Education, 53, 454- 461.
Paraskeva, F., Bouta, H., & Papagianni, A. (2008). Individual characteristics and computer self-efficacy in secondary education teachers to integrate technology in educational practice. Computers & Education 50,1084–1091.
Şerefhanoğlu, H. (2007). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Bilgisayara Yönelik Tutumları ile Çoklu Zeka Alanlarının Karşılaştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
Shiue, Y.M. (2003). The Effects Of Cognıtıve Learnıng Style And Prıor Computer Experıence On Taıwanese College Students’ Computer Self-Effıcacy In Computer Lıteracy Courses. J. Educatıonal Technology Systems, Vol. 31(4) 393-409.
Topkaya, Z. E. (2010). Pre-Servıce Englısh Language Teachers’ Perceptıons Of Computer Self-Effıcacy And General Self-Effıcacy. The Turkish Online Journal of Educational Technology, volume 9 Issue 1.
