TÜRKİYE DE YAPILAN ÇALIŞMALAR VE UYUM SÜRECİ

TÜRKİYE’DE YAPILAN

ÇALIŞMALAR VE UYUM SÜRECİ ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ

A. Teoman SANALAN

Entegre Kirlilik Önleme Şube md. V.

AB Komisyonu IPPC Uzmanlar Grubu (IEG) ve Endüstriyel Emisyonlar Uzmanlar Grubu (IEEG) Üyesi

T.C.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI

ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

İÇERİK

• Avrupa Birliğinde süreç

• Türkiye’de uygulamalar ve gelişmeler

• Gelecek perspektifi

ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ

ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ

19.03.2012 3

Avrupa Birliği

U P O

Avrupa Birliği

“Zafer”

kavramının “Savaşçılardan”

gümrük uyumu ve salatalık ticareti

standartları hazırlayan isimsiz memurlara”

dönüşümü…

Avrupa Birliği Çevre Politikası

• 3. Çevre Eylem Planı (ÇEP) (1983), ağırlığı kirlilik kontrolünden kirlilik

önlenmesine kaydırmıştır. Ayrıca, çevre koruma kapsamını, arazi kullanım planlaması ve çevresel kaygıların diğer AB politikalarıyla bütünleşmesini de içerecek şekilde genişletmiştir.

• 4. ÇEP, mevcut ve yeni mevzuatın pratikte uygulanması üzerinde durmuştur.

• 5. ÇEP, kirlilik ve atıklara karşı savaşmaya, yenilenebilir olmayan enerjinin kullanımının azaltılmasına, ve sağlık ve güvenlikle ilgili iyileştirmelere

öncelik vermiştir.

Avrupa Birliği Çevre Politikası

• Temel İlke: sürdürülebilir kalkınma

• Temel Araçlar

– Komuta Kontrol – Kirleten Öder

– Ekonomik Araçlar – Gönüllü Katılım

19.03.2012 7

Avrupa Birliğinde Endüstriyel Kirlilik Kontrolü Gelişimi

• 1984: Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü (84/360/AET)

• 1985: ÇED (85/337/AAT)

• 1988: Büyük Yakma Tesisleri (88/609/AET)

• 1996: Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü (IPPC-96/61/AT)

• 1996: Seveso (1996/82/AT)

• 2001: Büyük Yakma Tesisleri (2001/80/AT) ve Ulusal

• Endüstriyel Emisyonlar Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol (IPPC) Direktifi (2010/75/AB)

• Solvent Direktifi (99/13/AT)

• Büyük Yakma Tesisleri Direktifi (2001/80/AT)

• Atık Yakma Direktifi (2000/76/AT)

• Avrupa Birliği’nin Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim ve Sürdürülebilir Sanayi Politikası Eylem Planı(SCP/SIP, 2008)

• Eko-Yönetim ve Denetim Programı Tüzüğü (EMAS) (761/2001)

• Eko Etiketleme Tüzüğü (1980/2000)

• CAFE Direktifi (2008/50/AT)

• Enerji Kullanan Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımı Direktifi (2005/32/AT)

• Bazı Zararlı Maddelerin Kullanılmasının Sınırlandırılması (RoHS) Direktifi

• Kimyasallar için Kayıt, Değerlendirme Yetkilendirme ve İzin (REACH) Tüzüğü (1907/2006)

• Su Çerçeve Direktifi (2000/60/AT)

• Bazı Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresine Deşarjı Direktifi (76/464/AET)

• Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Direktifi (85/337/AET, 97/11/AT)

• Emisyon Ticaret Sistemi Direktifi (2003/87/AT)

Avrupa Birliği İlgili Mevzuat

19.03.2012 9

Türkiye’de Endüstriyel Kirlilik Kontrolü

ve Gelişimi

Tesislerin dağılımları

Türkiye’de Endüstriyel Kirlilik Kontrolü ve Gelişimi

1986: Endüstriye yönelik kirlilik kontrolü mevzuatı 1999: AB Tam Üyelik Adaylığı süreci (Helsinki)

2001: AB Külliyatı (Acquis communautaire) 2004 Endüstriyel Hava Kirliliği Mevzuatı

(2004, 2006, 2009, 2010 güncellemeler) 2005: Müzakere Tarama Süreci

2009: Çevre Faslı müzakereleri açılması

Türkiye’de Endüstriyel Kirlilik Kontrolü ve Gelişimi

• Kontrol edilen endüstriyel faaliyetlerin tanımlamaları AB ile paralel

• Sınır değerler geliştirilmekte ve güncellenmekte

• Önceden verilmiş izinler güncellenmekte

• Kirlilik kontrolünden kirlilik önlemeye geçiş

• Verimliliğin teşviki (Kombine sistemlerde verim kriteri)

19.03.2012 13

• Projeler

• AB Çalışmaları

• Ulusal Çalışmalar

Yapılan Çalışmalar

Projeler

• Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Direktifinin (IPPC-

96/61/EC) İç Mevzuata Kazandırılmasında İnsan Kaynakları Açısından Kapasite Artırımı Projesi

• Türkiye’de IPPC Yönergesinin Uygulanması Projesi

• Türkiye’de IMPEL Ağı Aracılığıyla Çevre Mevzuatının

Uygulanması ve Yaptırımı Konusunda Kapasite Geliştirme Projesi

• Tekstil sektöründe Avrupa Birliği IPPC Direktifi ile uyum çalışmaları: Su ve atıksu alanında BAT uygulamaları.

19.03.2012 15

IPPC-1; Kapasite Geliştirme

• Yasal ve Kurumsal Durum Değerlendirmesi

• Eğitim ve kapasite geliştirme

• Pilot tesiste çalışmalar

IMPEL Ağı

• İzin ve denetim konusunda eğitimler

• Kapsam listeleri (IPPC Ek-1)

• Kılavuzlar ve şablonlar

19.03.2012 17

IPPC-2; Yol Haritası

• Yasal ve kurumsal çerçevede son durum

• Kapsam envanteri ve uygulama seçenekleri

• Uygulama stratejisi

• Pilot tesis çalışmaları ve eğitimler

Projeler-IPPC-3

• Uyumlaştırma

• İzin süreçleri oluşturma

• Kurumsal, idari ve teknik kapasite belirleme

• Tesis Envanteri

• Düzenleyici Etki Değerlendirmesi

• Kapasite Geliştirme

Eşleştirme Teknik Yardım

19.03.2012 19

Diğer Teknik ve İdari Süreçler

Yer seçimi ve Tesis Kurma İzni

ÇED Yetkili K: ÇOB

İZİN BAŞVURUSU

HALKIN KATILIMI

Görüşlerin Alınması

Yargıya Erişim

Diğer İzinler?

• Sağlık Koruma Bandı

• Tesis Kurma İzni (ÇSGB)

• Kurma ya da Kuruluş İzni (TKİB)

• Yapı Kullanma İzni

• Yapı Ruhsatiyesi

• Yapı Kullanma İzni

• İşletme Belgesi

• İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatı

• Çalışma İzni ve Gıda Tescil Belgesi (TKİB)

• Çalışma İzni (TKİB) Diğer Kurumlar?

Tüm Görüşlerin Değerlendirilmesi

Taslak İzin İZİN SÜRECİ

YK: ÇOB

Duyuru

izin

Entegre Çevre İzni (IPPC izni) Planlanan Süreç Akışı

19.03.2012 21

OSA

ENDÜSTRİYEL KİRLİLİK KONTROLÜ

AB Kapsamındaki Çalışmalar

• IPPC Uzmanlar Grubu

• IPPC’nin güncellenmesi-Endüstriyel Emisyonlar Yönergesinin hazırlanması

• Sevil Süreci (Sevilla Process) ve BREF’ler

• IEF-IPPC-BAT Bilgi Değişim Forumu

• TWG-Teknik Çalışma Grupları

19.03.2012 23

Ulusal Çalışmalar

• Entegre Kirlilik Önleme Biriminin kurulması

• Endüstriyel Sektörlerle İşbirliği

– Tekstil terbiye – Çimento

– Demir-Çelik – Enerji

– Kimya ve petrokimya

– Otomotiv, boya ve solvent

• BREF’lerin Sanayicilere tanıtılması, çevrilmesi ve paylaşımı

• BREFlerle ilgili ilgili sanayiler ve araştırma kuruluşlarının görüşlerinin

alınması

SUBCOMMITTEE NO.6

TRANSPORT, ENVIRONMENT, ENERGY AND TRANS-EUROPEAN NETWORKS

“ENVIRONMENT”

2003

2005

IPPC-I

IPPC-II

2008

2009

Buradasınız

Politika üretme

Politik İlgi Bilgilenme Çözüm

IPPC-III

Zaman Uzlaşmazlık

19.03.2012 25

2010

• Sanayi kaynaklı kirliliği bütüncül olarak önleme ve kontrolüne yönelik çalışmalar yapmak,

• Mevcut en iyi teknikler (BAT), temiz üretim (CP) ve En İyi Çevresel Uygulamalar (BEP) konusunda eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerini yürütmek,

• K ılavuzlar ve rehber dokümanlar hazırlamak,

• Ulusal ve uluslar arası çalışmaları izlemek ve yürütmek,

Entegre Kirlilik Önleme Şubesi

Türkçeye çevirisi yapılan BREF’ler

• Büyük Yakma Tesisleri

• İzleme Sistemleri

• Depolama

• Ekonomik ve Ortamlararası Etkiler

• Endüstriyel Soğutma Sistemleri

• Tekstil

• Çimento ve Kireç

• Demir-Çelik

19.03.2012 27

Ulusal Çalışmalar-Birleşik İzin

• Tek bir çevre izni

• Teknik inceleme-değerlendirme süreçleri ayrı ayrı, ancak başvuru ve belge tek.

• Elektronik başvuru

• İşletme faaliyette iken izin süreci

• Başvuru anında geçici faaliyet belgesi,

İzin Kavramı ve AB-TR Farklılıkları

• İşletmenin çalışma koşullarını ortaya koyar

• Sınır değerler ve koşullar izne ve işletmeye özel olabilir

• Önce izin alınır sonra çalışmaya başlanır

• ÇED-İzin-Denetim ayrımı

• İşletmelerin tasarımı ve yatırımları çevresel ilkelere uygun olma gerekliliği

19.03.2012 29

Halkın Katılımı

önder

Koku Kontrol Yöntemleri Katılımcılık

Çevre Faslı Müzakere Süreci-Takvim

Tarama Toplantıları Nisan-Haziran

2006

Tarama sonu Raporu 3 Ekim 2007

Müzakere Pozisyon

Belgesi 13.11.2009

Müzakere Faslının Açılması

21.12.2009

2006 2007 2008 2009 2010

ÇEVRE FASLI MÜZAKERE SÜRECİ

• Türkiye; Avrupa Birliği Çevre Müktesebatının tümünü uyumlaştırmak ve uygulamak ile yükümlüdür.

• Müzakere edilecek tek husus ise, uygulama takvimi ve geçiş süreleridir .

• Bu süreler, işletmelerin durumuna göre belirlenecektir .

19.03.2012 33

Müzakere Süreci ve Uygulama Takvimi

Uyumlaştırma 2012

Entegre izne geçiş 2015 Türkiye’de IPPC tam

uygulama 2018

35

Sektör Yatırım İhtiyacı

Milyar Euro Oran (%)

Su 33,969 57,95

Atık 9,560 16,31

Hava 0,037 0,07

Endüstriyel Kirlilik 14,785 25,22

Doğa Koruma 0,264 0,45

Toplam 58,615 100

UÇES’e Göre Toplam Yatırım İhtiyacı (2007-2023)

IPPC:

13 Milyar €

19.03.2012

YARARLAR

• Toplam kalite standartları ve enerji verimliliği uygulamaları ile sanayide üretim verimliliği artacak, ihracat daha da gelişecektir.

• Proje paketi hazırlama, hizmet (kapasite geliştirme) ve

mal (su, atık su, atık, hava sektörü teçhizatı vb.) alımı ve inşaat

ihalelerinin sayısı artacak, bu durum özel sektör için istihdam ve

ticaret ortamı sağlayacaktır.

37

• Özel sektörün doğrudan yararlanabileceği ve araştırma ve geliştirme faaliyetlerini hızlandıracak yenilikçi çevre fonlarının kullanımı artacaktır.

• Atıkların bertaraf edilmesine yönelik teknolojiler/yatırımlar artacak, özel sektöre yeni iş kolları imkanı oluşacaktır.

YARARLAR

• Devlet desteği (genel olarak yasak)

• IPA (Instrument for Pre-Accession)

– Yetkili kurumlardsa kapasite oluşturulması – Küçük yatırımlar ve donanım temini

– KOBİ destekleri (özellikle bölgesel rekabet gücü desteği)

– KOBİ’ler için çok taraflı kredi/hibe programları (AB, AYB, AYYKB)

• Çeşitli kaynaklar (IFIs, Dünya Bankası, KfW,

BAZI FİNANS ARAÇLARI

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Merkez IPPC 3 4 4 30 83 107 131 155 179

LCP 4 7 7 8 10 11 13 15 15

VOC 4 4 4 6 6 10 12 14 20

WID 2 2 3 6 6 6 12 12 12

İller IPPC 332 355 377 400 423

LCP 40 50 50 60 90 120

VOC 60 80 120 160

WID 45 55 65 65 65 65 65

Toplam 994

Direktif başına hesaplanmış personel gereksinimi

Sektörel Çalışmalar ve Müzakere Süreci

• Çalışmaların tüm sektörlere yayılması

• İşletme envanterinin çıkarılması

• İşletmelerin uyum durumu

• Uyum maliyetlerinin tahmini

• Yatırım planları ve uyum takvimi

Çalışmalardan Deneyimler

• Taraflar arası yatay ve düşey iletişim en önemli konu,

• Kavramsal algı bütünlüğü,

• En büyük hatalardan biri, “süreç ve mevzuat körlüğü”,

• BAT korkulu rüya değil, ortak oyun alanı,

• BAT işletmelere kısa/orta olmazsa uzun vadede ekonomik olarak yararlı,

• Tamamen ve kesin olarak herşey, çevre konusuna yeterli kaynak ve öncelik verilmesine bağlı.

19.03.2012 41

Endüstriyel kirlilik kontrolü öğeleri

Hava Kalitesi standartları

Atıksu deşarj standardı

Bacada emisyon kontrolü

atık

Hammadde Ekosistem

standartları

Boru sonu kontrolden temiz üretim tekniklerine

19.03.2012 43

Mevcut En iyi Tekniklere

Teşekkürler… a

Küresel ısınmanın sorumluları sonunda bulundu…

teoman.sanalan@csb.gov.tr

19.03.2012 45