B‹REYSEL ‹¼ HUKUKU
6331 SayÎlÎ ÛÝ SaÙlÎÙÎ ve GüvenliÙi YasasÎ Çerçevesinde ÛÝyerinde ÛÝ SaÙlÎÙÎ ve
GüvenliÙi Örgütlenmesi ...5
Prof. Dr. A. Murat DEMÞRCÞOÝLU / Arà. Gör. Hasan Ali KAPLAN
Hukuki Yönden Fazla ÇalÎÝma ...24
Prof. Dr. Cevdet Þlhan GÜNAY
6331 SayÎlÎ Kanun’da Düzenlenen ÛÝ SaÙlÎÙÎ ve GüvenliÙi Yükümlülüklerinin
Alt ÛÝveren ÛliÝkisinde GösterdiÙi Özellikler ve Hukuki Sorumluluk ...37
Doç. Dr. Þbrahim AYDINLI
YargÎtay UygulamasÎna Göre Hafta Tatili ...43
Seracettin GÖKTAß
KARAR ‹NCELEMELER»
“Sulh SözleÝmesi” YargÎtay 9. ve 22. Hukuk Daire KararlarÎnÎn Ûncelenmesi ...i 50
Doç. Dr. Erdem ÖZDEMÞR
Özürlü Statüsünde ÇalÎÝan ÛÝçinin BaÝka ÛÝçiye SataÝmasÎ Nedeniyle
ÛÝ SözleÝmesinin Feshi ...67
Arà. Gör. Eda KARAÇÖP TOPLU ‹¼ HUKUKU
ÛÝ SözleÝmesinin Feshinde Sendikal Tazminat ve 6356 SayÎlÎ Kanun’un
GetirdiÙi Yeni Düzenlemeler ...77
Dr. ß. Esra BASKAN
6356 SayÎlÎ Kanun’un Grev OylamasÎ Konusunda GetirdiÙi DeÙiÝiklikler ve
OlasÎ Uygulama SorunlarÎ ...87
Av. Mustafa AVCI KARAR ‹NCELEMES»
Alt ÛÝverenin Taraf OlduÙu Toplu ÛÝ SözleÝmesinin Muvazaa Nedeniyle
HükümsüzlüÙünün GeçmiÝe Etkili OlmamasÎ ...93
Doç. Dr. Sabahattin YÜREKLÞ SOSYAL GÜVENL‹K HUKUKU
“Üç De Yetmez BeÝ Tane” Demeden Önce Ailevi Yükler SigortasÎnÎ Kurmak Gerekir! ...103
Prof. Dr. Müjdat ßAKAR
YurtdÎÝÎnda YaÝayan Türk VatandaÝlarÎnÎn ÇalÎÝma HayatÎna ÛliÝkin
Önemli SorunlarÎ ...109
YÑl 2013 • SayÑ 30
SÞCÞL
Þ ß H U K U K U D E R G Þ S Þ
MESS Ad›na Sahibi
Tu€rul KUDATGOB‹L‹K
MESS Yönetim Kurulu Baàkan› Yaz› ‹½leri Müdürü
Av. Hakan YILDIRIMOÝLU
MESS Genel Sekreteri Yay›n Yönetmeni
Av. Mesut ULUSOY
Yay›n Kurulu
Av. Erten CILGA Av. ‹lhan DOÝAN Av. Ender KIZILRAY Av. ßeyda AKTEK‹N Av. Na€me HOZAR
Av. Vahap ÜNLÜ Av. Selçuk KOCABIYIK
Av. Uygar BOSTANCI Av. Mete N. YORULMAZ
Av. Burak TÜRKMEN
Bask¸
Elma BasÑm YayÑn ve Þletiàim Hizmetleri San. Tic. Ltd. ßti. Tevfikbey Mah. HalkalÑ Cad.
No:162/7 Sefaköy Küçükçekmece/ÞSTANBUL
Yay›n Türü
Yerel süreli yay›n. ISSN 1306-6153
Bask¸ Tarihi
06 AralÑk 2013
Türkiye Metal Sanayicileri Sendikas›
Merkez Mahallesi Geçit Sokak No: 2 34381 ßiàli/ÞSTANBUL Tel: 212 232 01 04 (Pbx)
Faks: 212 241 76 19 e-posta: mess@mess.org.tr
www.mess.org.tr Görüàler yazarlara aittir. Kaynak gösterilerek al›nt›
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun SorumluluÙunun KapsamÎ...Î 133
Halil ÖZDEMÞR
HastalÎk ve AnalÎk Geçici ÛÝ Göremezliklerinde SigortalÎlÎk NiteliÙi Ne Zaman Yitirilir? ....147
Faruk YÜKSEL
Anonim Üirketlerin Kurucu OrtaklarÎnÎn Sosyal Güvenlik DurumlarÎnÎn AçÎklanmasÎ ....151
Vakkas DEMÞR
KARAR ‹NCELEMES»
SaÙlÎk HakkÎ Çerçevesinde Tedavi Giderlerinin SGK TarafÎndan KarÝÎlanmasÎ ...154
Doç. Dr. Gaye Burcu YILDIZ MAL‹ HUKUK
Yeni Bir Vergi AffÎ: Yurt DÎÝÎndaki BazÎ VarlÎklarÎn Ekonomiye KazandÎrÎlmasÎ
AmacÎyla YapÎlan Düzenlemenin Uygulama EsaslarÎ ...161
Doç. Dr. Ayàe YÞÝÞT ßAKAR ÇALI¼MA CEZA HUKUKU
Normal Mesai Ücretini Ödememenin Kabahatler Hukukundaki SonuçlarÎ ...173
Prof. Dr. Tankut CENTEL
6331 SayÎlÎ ÛÝ SaÙlÎÙÎ ve GüvenliÙi Kanunu’nda Düzenlenen ÛÝveren Yükümlülükleri KapsamÎnda Ûdari Para CezalarÎ ...179
Yrd. Doç. Dr. Özgür Hakan ÇAVUß AVRUPA B‹RL‹º‹ HUKUKU
Üirketlere KadÎn KotasÎ (MÎ?) ...193
Prof. Dr. Nurhan SÜRAL KARAR ‹NCELEMES»
Ara Dinlenme Süresinin Önemli Ölçüde AÝÎlmasÎ Halinde Derhal Fesih ...201
BilindiÙi üzere uzunca bir süre ülkemizin gündemini meÝgul eden 6331 sayÎlÎ ÛÝ SaÙlÎÙÎ ve GüvenliÙi Kanunu, 30 Haziran 2012 tari-hinde Resmi Gazete’de yayÎmlanmÎÝ ve Kanun hükümlerinin kademeli bir Ýekilde hayata ge-çirilmesi hüküm altÎna alÎnmÎÝtÎ. Kademeli olarak yürürlüÙe girecek düzenlemelerden biri de iÝyerlerinde iÝ güvenliÙi uzmanÎ, iÝyeri he-kimi ve diÙer saÙlÎk personeli görevlendirilme-sine iliÝkin düzenlemeydi. Kamu ve özel sektö-re ait bütün iÝlesektö-re ve iÝyerlerine uygulanacak Kanun uyarÎnca görevlendirilmesi gereken iÝ güvenliÙi uzmanÎ ile iÝyeri hekiminin nasÎl te-min edileceÙi konusunda kamuoyunda tartÎÝ-malar hÎzla sürerken, 6331 sayÎlÎ Kanun’un “Yürürlük” baÝlÎklÎ 38. maddesinde, 2 AÙustos 2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayÎmlanan 6495 sayÎlÎ Kanun’la deÙiÝiklik yapÎldÎ. Buna göre; iÝyeri hekimi ve iÝ güvenliÙi uzmanÎ ile diÙer saÙlÎk görevlisi görevlendirme yükümlü-lüÙü, 4857 sayÎlÎ ÛÝ Kanunu’nun mülga 81. maddesi kapsamÎnda çalÎÝanlar hariç kamu kurumlarÎ ile 50’den az çalÎÝanÎ olan ve az tehlikeli sÎnÎfta yer alan iÝyerleri için 1 Tem-muz 2016 tarihine, 50’den az çalÎÝanÎ olan tehlikeli ve çok tehlikeli sÎnÎfta yer alan iÝyer-leri için 1 Ocak 2014 tarihine ertelendi.
SaÙlÎklÎ ve güvenli bir çalÎÝma ortamÎnÎn oluÝturulmasÎ, çalÎÝma hayatÎnÎn öncelikli ÝartÎ ve tüm sosyal taraflarÎn ortak sorumlu-luÙudur. ÛÝ saÙlÎÙÎ ve güvenliÙinde, iyileÝtirici ve önleyici bir anlayÎÝÎn esas alÎnmasÎ gere-kir. Her zaman söylediÙimiz gibi bu konuda toplumda öncelikle iÝ saÙlÎÙÎ ve güvenliÙi kül-türünün oluÝmasÎnÎn temel öncelik olduÙuna inanÎyoruz. Kanun’un bahsi geçen madde-lerinin yürürlüÙünün ertelenmesi ilk bakÎÝta gerekli altyapÎ çalÎÝmalarÎnÎn
tamamlana-bilmesi açÎsÎndan bir çözüm olarak gözükse de bu çözümün “geçici” olmaktan öteye ge-çemeyeceÙi açÎktÎr. Zira ülkemizdeki KOBÛ’le-rin aÙÎrlÎÙÎ gözönüne alÎndÎÙÎnda söz konusu hükümlerin kamu ve özel sektöre ait bütün iÝlere ve iÝyerlerine uygulanacak olmasÎ ilgili iÝverenlerin istihdam yükü açÎsÎndan çok aÙÎr bir sonuç doÙuracak ve ayrÎca bu iÝyerlerinin ekonomik güçlerinin azalmasÎna neden ola-caktÎr. Bahsi geçen yükümlülüklerin çalÎÝan sayÎsÎ ve tehlike sÎnÎflarÎ bakÎmÎndan sÎnÎr-landÎrÎlmasÎ iÝ saÙlÎÙÎ ve güvenliÙi alanÎnda hiçbir alt yapÎsÎ bulunmayan küçük ölçekli iÝ-letmelerin ekonomik gücünün korunabilmesi açÎsÎndan bir gerekliliktir.
Dergimizin 30. sayÎsÎndaki bazÎ konu baÝ-lÎklarÎmÎz Ýöyle: 6331 sayÎlÎ ÛÝ SaÙlÎÙÎ ve Gü-venliÙi YasasÎ çerçevesinde iÝyerinde iÝ saÙlÎ-ÙÎ ve güvenliÙi örgütlenmesi, hukuki yönden fazla çalÎÝma, iÝ sözleÝmesinin feshinde sen-dikal tazminat ve 6356 sayÎlÎ Kanun’un getir-diÙi yeni düzenlemeler, 6356 sayÎlÎ Kanun’un grev oylamasÎ konusunda getirdiÙi deÙiÝiklik-ler ve olasÎ uygulama sorunlarÎ, anonim Ýir-ketlerin kurucu ortaklarÎnÎn sosyal güvenlik durumlarÎnÎn açÎklanmasÎ, yeni bir vergi affÎ: yurt dÎÝÎndaki bazÎ varlÎklarÎn ekonomiye ka-zandÎrÎlmasÎ amacÎyla yapÎlan düzenleme-nin uygulama esaslarÎ, normal mesai ücretini ödememenin kabahatler hukukundaki sonuç-larÎ, Ýirketlere kadÎn kotasÎ.
Gündemi takip eden makaleler ve karar incelemelerinin yer aldÎÙÎ dergimizin 30. sa-yÎsÎnÎ siz deÙerli okuyucularÎmÎzÎn bilgilerine sunarÎz.
SaygÎlarÎmla,
Av. Hakan YÑldÑrÑmoÜlu
Geçici Çözümler Günü
Yay›n Talebi »leti½im:
MESS Türkiye Metal Sanayicileri Sendikas› ‹ktisadi ‹àletmesi Merkez Mahallesi Geçit Sokak No: 2 34381 ßiàli/ÞSTANBUL
Tel: 0 212 232 01 04 (pbx) Faks: 0 212 241 76 19 e-posta: mess@mess.org.tr - www. mess.org.tr
Metal Sanayisinde yeniliklerin öncüsü olan MESS, Mesleki Yeterlilik Kurumu’ndan (MYK) aldÑÜÑ yetkiyle otomotiv ve metal sektörlerinde Ulusal Meslek StandartlarÑ’nÑ hazÑr-lama görevini sürdürüyor. HazÑrlanan Ulusal Meslek StandartlarÑ, AB normlarÑyla uyumlu bir Ulusal Yeterlilik Sistemi’nin oluàturulmasÑnda temel görevi üstlenecek.
Bugüne kadar SendikamÑzÑn hazÑrladÑÜÑ toplam 65 Ulusal Meslek StandardÑ Resmi Gazete’de yayÑmlanarak yürürlüÜe girmià bulunuyor. SendikamÑz MESS, Ulusal Meslek StandartlarÑ’nÑn ulaàÑlabilirliÜini artÑrmak ve aràivlenmesini kolaylaàtÑrmak amacÑyla yayÑm-lanan standartlarÑ ilgili tüm kurum ve kuruluàlar ile sosyal paydaàlara daÜÑttÑ. SendikamÑz, meslek standartlarÑnÑn hazÑrlanmasÑ alanÑndaki çalÑàmalarÑnÑ sektörün önde gelen temsilci-leri olan üyetemsilci-leri ile eàgüdümlü olarak sürdürüyor.
Ulusal Meslek StandartlarÑ sektörün ihtiyacÑ olan
nitelikli iàgücüne eriàimi hÑzlandÑracak.
Prof. Dr. A. Murat DEMÜRCÜOØLU / ArÛ. Gör. Hasan Ali KAPLAN
YÍldÍz Teknik Üniversitesi Üktisadi ve Üdari Bilimler Fakültesi ÖÙretim Üyeleri6331 SayÍlÍ ÜÛ SaÙlÍÙÍ ve GüvenliÙi YasasÍ
Çerçevesinde
ÜÛyerinde ÜÛ SaÙlÍÙÍ ve GüvenliÙi Örgütlenmesi
1. Genel Olarak
4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nda ià saÜlÑÜÑ ve güvenli-Üi ile ilgili konularda önemli düzenlemelere gi-dilmià, bu alanda 1475 sayÑlÑ Þà YasasÑ da dahil olmak üzere yürürlükten kaldÑrÑlan ià yasalarÑna göre ileri hükümlere yer verilerek belirli kurum ve kavramlar yasaya taàÑnmÑàtÑr. Gerçekten de bu baÜlamda bu yasa ve koàutundaki düzenleme-lerle üyesi olacaÜÑmÑz Avrupa TopluluÜu hukuku müktesebatÑ bakÑmÑndan bir ölçüde önemli adÑm-lar atÑlmÑàtÑr.
Bununla birlikte ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi konu-sunda gerek 4857 sayÑlÑ Yasa’nÑn gerekse yasanÑn yürürlüÜü sonrasÑnda kabul edilen bu alandaki yönetmeliklerin kimi sorulara tam yanÑt vermedi-Üi görülmüàtür. AyrÑca yapÑlan bu düzenlemelerin Avrupa TopluluÜu müktesebatÑna belirli ölçüde uyumu da tartÑàma konusu olmuàtur.
ßöyle ki; Avrupa TopluluÜu Komisyonu’nun daha 2005 yÑlÑndaki Türkiye hakkÑndaki raporun-da, ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi konusundaki Türk ià hukuku mevzuatÑndaki düzenlemelerinin
uygu-lama alanÑnÑn müktesebat düzenlemelerine göre dar olduÜu saptamasÑ yapÑlmÑàtÑr. Ve ilerleme ra-porunda bu konuda “AyrÑca Türk mevzuatÑnÑn kapsamÑnÑn, kamu sektörünü kapsayacak àekilde geniàletilmesi” istenmiàtir1.
Gerçekten de Avrupa TopluluÜu normlarÑnda ià güvenliÜi ve ià güvenliÜi uzmanlÑÜÑnÑn Roma AntlaàmasÑ’nÑn 118a maddesi hükmüne göre yü-rürlüÜe giren 89/391 sayÑlÑ Çerçeve Yönergesi’nin 2. maddesi uyarÑnca hem kamu hem de özel sek-tördeki tüm faaliyet alanlarÑna (tarÑm, sanayi, tica-ret, idare, hizmet, eÜitim, kültür vb.) bu Çerçeve Yönerge uygulanÑr2. Ancak kamu hizmetlerine,
örneÜin silahlÑ kuvvetler veya polis ya da sivil sa-vunmaya iliàkin özel faaliyet alanlarÑ uygulama-dan istisna tutulabilir3.
4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nda ve ià saÜlÑÜÑ ve güven-liÜi ile ilgili deÜiàik tarihlerde yapÑlan düzenleme-lerde bu yasanÑn uygulama alanÑ ile ilgili Avrupa müktesebatÑnÑn ölçüleri doÜrultusunda köklü dü-zenlemeler yapÑlamamÑàtÑr.
Gerçekten de, 4857 sayÑlÑ Yasa’nÑn ilk àeklin-de yer bulan 82. madàeklin-desi baÜlamÑnda getirilen
öneri ise; bu yasada yer bulan “Þàyeri Hekimi” ve “Þà GüvenliÜi UzmanÑ” istihdamÑ àekli olan iàye-rinde “iàçi” statüsü ile çalÑàmasÑnÑn yanÑsÑra, iàve-renlerin bu hizmeti dÑàarÑdan karàÑlamasÑ olanaÜÑ-nÑn da yaratÑlmasÑdÑr. KaldÑ ki gerek ILO gerekse de Avrupa TopluluÜu normlarÑ iàverene iàyeri hekimliÜi, ià güvenliÜi uzmanlÑÜÑ konusunda ià-yeri dÑàÑ (uzman kiài veya kuruluàlardan) hizmet alÑmÑna olanak tanÑmaktadÑrrr . 4
AyrÑca 4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nda 15.5.2008 tarih ve 5763 sayÑlÑ Yasayla yapÑlan deÜiàiklikle Yasa-nÑn iàyerlerinde ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi organizas-yonuna iliàkin düzenlemelerinde de farklÑlÑklar öngörülmüàtür. Bu konuda getirilen en önemli deÜiàiklik ise 4857 sayÑlÑ Yasa’nÑn 81 ve 82. mad-deleri ile ilgili düzenlemelerdir. ßöyle ki; deÜiàik m. 81’e göre; iàverenler devamlÑ olarak en az elli iàçi çalÑàtÑrdÑklarÑ iàyerlerinde alÑnmasÑ gereken ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi önlemlerinin belirlenmesi ve uygulanmasÑnÑn izlenmesi, ià kazasÑ ve meslek hastalÑklarÑnÑn önlenmesi, iàçilerin ilk yardÑm ve acil tedavi ve koruyucu saÜlÑk ve güvenlik hiz-metlerinin yürütülmesi amacÑyla; iàyerindeki iàçi sayÑsÑ, iàyerinin niteliÜi ve iàin tehlike ve sÑnÑf de-recesine göre iàyerlerinde Þàyeri SaÜlÑk ve Güven-lik Birimi (ÞSGB) oluàturacaklardÑr. Bir veya bir-den fazla iàyeri hekimi ile gereÜinde diÜer saÜlÑk personeli görevlendirmekle yükümlüdürler. AyrÑ-ca sanayiden sayÑlan iàlerde ià güvenliÜi uzmanÑ olan bir veya birden fazla mühendis ve teknik elemanÑ da görevlendireceklerdir. Görülüyor ki bu düzenlemeyle iàyerlerinde bünyesinde iàyeri hekimi ve ià güvenliÜi uzmanÑnÑ da barÑndÑracak ÞSGB oluàturulmaktadÑr.
Yine gerek iàyeri hekiminin gerekse ià güven-liÜi uzmanÑnÑn görevlendirilmesi konusunda da 4857 sayÑlÑ Yasa’nÑn 5763 sayÑlÑ Yasa ile deÜiàikli-Üe uÜradÑÜÑnÑ görüyoruz. 5763 sayÑlÑ Yasa ile de-Üiàik 81. madde iàyerlerinde iàyeri hekimi ve ià güvenliÜi uzmanÑ istihdamÑ veya bu hizmetlerin dÑàarÑdan da teminini düzenlemiàtir.
Öte yandan 5763 sayÑlÑ Yasa ile 4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nda yapÑlan yukarÑda deÜindiÜimiz deÜi-àiklik ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜinin iàyeri organizas-yonu için bir baàka yenilik öngörmekteydi. Bu deÜiàiklikle, Avrupa TopluluÜu’nun 89/391 sayÑlÑ “ÇalÑàanlarÑn SaÜlÑk ve Güvenliklerini
Þyileàtirme-Yönerge”nin 7. maddesi ile yapÑlan düzenleme-ye uygun bir adÑm atÑlmÑàtÑr. ßöyle ki; Çerçeve Yönerge’nin 7. maddesinin 3. bendine göre; “Þà-yerinde bu gibi koruyucu ve önleyici faaliyetleri düzenlemek için iàçi istihdam edilmemesi duru-munda, iàveren iàyeri dÑàÑndaki ehliyetli kimseler ve servislerden yararlanabilir”5.
4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nda ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi ile ilgili hükümlerde eleàtiri konusu yapÑlan bir baàka konu ise m. 81 ve 82’de yer bulan gerek “Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi Kurulu” gerekse ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi hizmetleri oluàumunda öngörülen iàye-rinde “elli iàçi” çalÑàtÑrma koàuludur.
Yasa koyucunun elli sayÑsÑna nereden geldiÜi ve hangi ölçütlere dayanarak bu rakamÑ kullandÑ-ÜÑ sorusuna mantÑklÑ yanÑt bulmak zordurrr . 6
SGK istatistiklerine göre, ülkemizde 2011 yÑ-lÑnda 69.227 ià kazasÑ gerçekleàmià, 697 meslek hastalÑÜÑ saptanmÑàtÑr. Þà kazalarÑnda 1.700 kiài, meslek hastalÑÜÑ nedeniyle ise 10 kiài hayatÑnÑ kaybetmiàtir. Yine SGK’nÑn 2011 yÑlÑna iliàkin ià-yeri ve zorunlu sigortalÑ sayÑlarÑnÑn iàià-yerinde ça-lÑàan sigortalÑ gruplarÑna göre daÜÑlÑmÑ istatistik-lerine baktÑÜÑmÑzda, toplam 1.435.879 iàyerinden 1.408.155’ 50’nin altÑnda iàçi çalÑàtÑrÑldÑÜÑnÑ gör-mekteyiz. Baàka bir deyiàle elli iàçi ölçütü ülke-mizdeki iàyerlerinin %98’ini kapsam dÑàÑna itmek-tedir.
YukarÑda belirtilen toplam ià kazalarÑnÑn %51’inin elliden az iàçi çalÑàtÑran iàyerlerinde meydana geldiÜi görülmektedir. Bütün itirazlara karàÑn iàyerinde uygulanacak iàçi sayÑsÑ baÜlamÑn-da yaygÑnlaàtÑrmayÑ saÜlayacak bir düzenlemeye 4857 sayÑlÑ yasada deÜiàiklik yapan 2008 tarihli 5763 sayÑlÑ yasada ne yazÑk ki rastlanÑlamamÑàtÑr.
Öte yandan ià saÜlÑÜÑ ve ià güvenliÜi iàyeri örgüt-lenmesi ile ilgili olarak gerek 4857 sayÑlÑ Yasa’nÑn gerekse deÜiàiklik yapan 5763 sayÑlÑ Yasa’nÑn yü-rürlüÜünden sonra kabul edilen yönetmeliklerde kimi sorunlara çözüm getirilemediÜi saptanmÑàtÑr. Uygulama göstermiàtir ki, bu konuda 2004 sonra-sÑnda çeàitli yönetmelikler yürürlüÜe konulmuà, bunlarda çeàitli kez deÜiàiklikler yapÑlmÑà, bazÑlarÑ da DanÑàtay tarafÑndan iptal edilmiàtirr .7
Sonuçta bu bilgiler çerçevesinde belirtilmelidir ki, 4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nÑn yürürlüÜe girmesin-den sonra ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi ile ilgili iàyeri
örgütlenmesine iliàkin bir çok yönetmelik yürür-lüÜe girmiàtir. Bu yönetmeliklerden bazÑlarÑ yargÑ kararlarÑ ile iptal edilmià bazÑlarÑ ise yeni yönet-meliklerin hazÑrlanmasÑ neticesinde yürürlükten kaldÑrÑlmÑàtÑr. Bu durum ise yasanÑn yürürlüÜe girmesinden sonra ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi alanÑnda saÜlÑklÑ ve tutarlÑ bir uygulamanÑn ortaya çÑkmasÑ-nÑ iàlemez hale getirmiàtir.
YukarÑda açÑklananlarÑn ÑàÑÜÑnda diyebiliriz ki, 4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ döneminde ià saÜlÑÜÑ ve gü-venliÜi mevzuatÑnda bir istikrar saÜlanamamÑàtÑrrr .8
Bu durum ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜinin ià yasasÑ dÑ-àÑnda baÜÑmsÑz ayrÑ bir yasada düzenlenmesi ge-rektiÜi àeklinde öÜretide ileri sürülen görüàlerin9
haklÑlÑÜÑnÑ açÑk bir àekilde ortaya koymuàtur. Ni-tekim yasa koyucu da ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜine iliàkin alanÑn ayrÑ ve özel bir yasa ile hüküm altÑna alÑnmasÑ kanaatine ulaàarak, 6331 sayÑlÑ Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi Kanunu’nu10 kabul etmiàtir.
2. 6331 SayÍlÍ ÜÛ SaÙlÍÙÍ ve
GüvenliÙi YasasÍ’nÍn AmacÍ ve
KapsamÍ
6331 sayÑlÑ Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi YasasÑ ile Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi konusunda ülkemiz mevzu-atÑ baÜlamÑnda Avrupa BirliÜi müktesebmevzu-atÑna bü-yük ölçüde uyum gerçekleàtirilmiàtir.
YasanÑn 1. maddesine göre; “Bu Kanunun amacÑ; iàyerlerinde ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜinin saÜ-lanmasÑ ve mevcut saÜlÑk ve güvenlik àartlarÑnÑn iyileàtirilmesi için iàveren ve çalÑàanlarÑn görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini dü-zenlemektir”. Yasa ile iàyerlerinde kapsamlÑ bir ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi örgütlenmesinin oluàtu-rulmasÑ, risk deÜerlendirmesinin yapÑlmasÑ, bu baÜlamda önlemlerin saptanmasÑ, denetleme ve yine aynÑ çalÑàma alanÑnda var olan iàverenlerin ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi açÑsÑndan koordinasyonunun saÜlanmasÑ öngörülmektedir.
6331 sayÑlÑ Yasa ile belirli kimi istisnalar dÑàÑn-da tüm çalÑàanlar yasanÑn kapsamÑna dÑàÑn-dahil edil-miàtir. Nitekim YasanÑn 2. maddesine göre; “Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün iàlere ve iàyerlerine, bu iàyerlerinin iàverenleri ile iàveren vekillerine, çÑrak ve stajyerler de dâhil olmak üze-re tüm çalÑàanlarÑna faaliyet konularÑna bakÑlmak-sÑzÑn uygulanÑr”.
Demek oluyor ki, 6331 sayÑlÑ Yasa ile; 4857 sayÑlÑ Yasa’ya tabi olarak çalÑàanlar yanÑnda, 854 sayÑlÑ Deniz Þà YasasÑ, 5953 sayÑlÑ BasÑn Þà YasasÑ, Borçlar YasasÑ’na tabi olarak çalÑàanlar da yasa-nÑn kapsamÑna alÑnmÑàtÑr; ayrÑca kamu görevlisi statüsüne haiz memur ve sözleàmeli personelin de yasa kapsamÑna dahil edildiÜi görülmektedir11.
Böylece 6331 sayÑlÑ Yasa düzenlemesiyle Avrupa BirliÜi normlarÑna koàutluk saÜlanmÑà olmakta-dÑr. ßöyle ki, Roma AntlaàmasÑ’nÑn 118a maddesi hükmüne göre yürürlüÜe konulmuà 89/391 sayÑlÑ Avrupa BirliÜi Çerçeve Yönergesi’nin 2. madde-si uyarÑnca hem kamu hem de özel sektördeki tüm faaliyet alanlarÑna (sanayi, tarÑm, ticaret, ida-re, hizmet, eÜitim, kültür vb.) bu çerçeve yönerge uygulanacaktÑr. Ancak kimi kamu hizmetlerine, örneÜin silahlÑ kuvvetler veya polis ya da sivil savunmaya iliàkin özel faaliyetler uygulamadan muaf tutulabilir.
Bu baÜlamda 6331 sayÑlÑ Yasa’nÑn 2. madde-sinde yasanÑn kapsamÑ dÑàÑnda kalanlar tek tek sÑralanmÑàtÑr. Buna göre;
“a) Fabrika, bakÑm merkezi, dikimevi ve ben-zeri iàyerlerindekiler hariç Türk SilahlÑ Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli Þstihbarat TeàkilatÑ MüsteàarlÑÜÑnÑn faaliyetleri
b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri
c) Ev hizmetleri
ç) ÇalÑàan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabÑna mal ve hizmet üretimi yapanlar
d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hiz-metleri sÑrasÑnda, iyileàtirme kapsamÑnda yapÑlan iàyurdu, eÜitim, güvenlik ve meslek edindirme faa-liyetleri” hakkÑnda bu yasa hükümleri uygulanmaz.
3. ÜÛ SaÙlÍÙÍ ve GüvenliÙi
Organizasyonu
a. Terimler, KoÛullar
6331 sayÑlÑ Yasa ve bu yasanÑn kabulü son-rasÑnda yürürlüÜe konulan yönetmeliklerdeki düzenlemeler doÜrultusunda bu makalenin ko-nusunu oluàturan ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜinde or-ganizasyon yapÑsÑnÑ ele almadan önce, mevzu-atÑn bu konuda temel nitelikte öngördüÜü kimi kavramlarÑ peàinen incelemeliyiz.
4857 sayÑlÑ Yasa’da olduÜu gibi 6331 sayÑlÑ Yasa’da da ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi organizasyo-nunda yer bulan “Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi Kuru-lu”, “Þàyeri SaÜlÑk ve Güvenlik Birimi”, “Þàyeri Hekimi” ve “Þà GüvenliÜi UzmanÑ” gibi birim-lerin oluàturulmasÑnda, atanmasÑnda temel öÜe olarak “iàyeri” benimsendiÜinden, iàyeri kavra-mÑnÑn incelenmesi gerekmektedir12.
6331 sayÑlÑ YasanÑn 3. maddesine göre; “Þàyeri: Mal veya hizmet üretmek amacÑyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalÑàanÑn birlikte örgütlen-diÜi, iàverenin iàyerinde ürettiÜi mal veya hizmet ile nitelik yönünden baÜlÑlÑÜÑ bulunan ve aynÑ yö-netim altÑnda örgütlenen iàyerine baÜlÑ yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yÑkan-ma, muayene ve bakÑm, beden ve mesleki eÜitim yerleri ve avlu gibi diÜer eklentiler ve araçlarÑ da içeren organizasyonu… ifade eder”. Bu tanÑmÑn 4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nda yer alan (ve “iàin yapÑldÑ-ÜÑ yere iàyeri denir” àeklinde 1475 sayÑlÑ Yasa’da öngörülen basit tanÑmÑ terk eden) iàyeri tanÑmÑ ile özdeà olduÜu görülmektedir13.
Bu baÜlamda bakÑldÑÜÑnda iàyerini iàin yapÑl-dÑÜÑ yer ile iàyerine baÜlÑ yerler ve eklentiler ile araçlardan oluàan ve iàverenin belirli bir teknik amacÑnÑ gerçekleàtirmek üzere ortaya çÑkan or-ganize bir bütün olarak tanÑmlayabiliriz14.
Baà-ka bir deyiàle, her iàyeri organize edilmià bir bütünü oluàturur. Þàyeri mal ve hizmet üretimi-ne yöüretimi-nelik teknik bir amaç takip eder15.
Buna göre fabrika binasÑ, matbaa, atölye, lo-kanta gibi yerler, iàyerindeki mal ve hizmet üre-timinin yapÑldÑÜÑ, teknik amacÑn gerçekleàtiril-diÜi maddi olan ve olmayan unsurlar ile iàçinin birlikte örgütlendiÜi yer olarak iàyeri sayÑlÑr16.
Þàin kapalÑ bir mekanda veya açÑk bir alanda yapÑlmasÑ veya kiralÑk olmasÑ ya da iàverenin iàin yapÑldÑÜÑ yerin sahibi olmasÑnÑn önemi yoktur17.
Öte yandan, iàverenin iàyerinde ürettiÜi mal ve hizmet ile nitelik yönünden baÜlÑlÑÜÑ bulu-nan ve aynÑ yönetim altÑnda örgütlenen yer (iàyerine baÜlÑ yerler) ile dinlenme çocuk em-zirme, yemek, uyku, yÑkanma, muayene ve ba-kÑm, beden ve mesleki eÜitim ve avlu gibi diÜer eklentiler ve araçlar da iàyerinden sayÑlÑr.
Þàyerine baÜlÑ yerlerde iàin yapÑldÑÜÑ yerler ile aynÑ amaç izlenecektir; bu amaç, iàin
tekni-lerden oluàmasÑ halinde farklÑ iàyeri bölümleri-nin iàyeri bütünü içerisinde yer alabilmesi için bu bölümler arasÑnda ekonomik ve hukuki bir baÜlantÑnÑn varlÑÜÑ gerekir19.
DiÜer bir deyiàle, iàyerine baÜlÑ yerlerden söz edilebilmek için gerekli olan iàyerinde üretilen mal ve hizmet ile nitelik yönünden baÜlÑlÑk un-suru, belirli bir mal veya hizmet üretmek amacÑ ile yapÑlan iàlerin birbirlerini tamamlamalarÑnÑ ifade eder20. Buna amaçta birlik denilmektedir.
Þàin yürütümü ve niteliÜi bakÑmÑndan baÜlÑ-lÑk iàin teknik bir amaç için organize edilmesi ve baÜlÑ olan iàyerinin de bu organizasyon içinde yö-netilmesi, baÜÑmsÑz bir yönetime sahip olmamasÑ-nÑ ifade etmektedir21.
4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nÑn 2’inci maddesinin 2’inci fÑkrasÑ da 6331 sayÑlÑ Yasa’da olduÜu gibi, dinlen-me, emzirdinlen-me, yemek, uyku, yÑkanma, muayene ve bakÑm, beden ve mesleki eÜitim ve avlu gibi diÜer eklentileri iàyerinden saymaktadÑr. Þàyerin-den sayÑlacak bu eklentiler dÑàÑnda benzeri yerler sözgelimi, garaj, otopark, sinema salonu, sauna gibi yerler de iàyerinden sayÑlmalÑdÑr. Eklentilerin mutlaka iàin görüldüÜü yerin coÜrafi sÑnÑrlarÑ için-de bulunmasÑ zorunluluÜu yoktur; ayrÑca, yasa herhangi bir sÑnÑrlama koymaksÑzÑn tüm araçlarÑ iàyerinden saymÑàtÑr22. Sözgelimi iàyerine ait her
türlü taàÑt ile vinç, buldozer gibi ià makineleri araç niteliÜini taàÑyarak iàyerinden sayÑlÑr. AraçlarÑn iàverenin mülkiyetinde olmasÑ zorunluluÜu yok-tur23. ÖrneÜin, iàveren iàçilerini baàka birisinden
kiraladÑÜÑ otobüsle iàyerlerine getirip götürmekte ise bu araç da iàyerinden sayÑlÑr. Yine araçlarÑn ià-yerinin coÜrafi sÑnÑrlarÑ içinde yer almasÑ da gerek-mez. Ancak aracÑn iàyerinden sayÑlabilmesi için, aracÑn iàyerinin teknik amacÑna hizmet ediyor ol-masÑ yani iàin yapÑlol-masÑ ve hizmetin görülmesi için kullanÑlÑyor olmasÑ gerekir.
4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ ile sadece belirli büyük-lükteki iàyerleri için öngörülen ià güvenliÜi uz-manÑ ve iàyeri hekimi ve diÜer saÜlÑk personeli çalÑàtÑrma yükümlülüÜü 6331 sayÑlÑ Yasa ile artÑk tüm iàverenler için zorunlu hale getirilmiàtir. Bu durumda yasanÑn bu konuda belirlediÜi yürürlük tarihi sonrasÑnda tek bir çalÑàanÑ olan iàverenler bile, örneÜin bir manav, bir bakkal, bir kuaför, ya-nÑnda bir sekreter çalÑàtÑran serbest meslek sahibi
kiàiler yani bir doktor, avukat, mali müàavir de bir iàyeri hekimi ve bir ià güvenliÜi uzmanÑ istihdam etme veya ortak saÜlÑk ve güvenlik birimlerinden hizmet almakla yükümlü olacaktÑr.
bb. Elli Çal¸½an »stihdam¸
4857 sayÑlÑ Yasa’nÑn deÜiàik 81. maddesine göre; iàverenler devamlÑ olarak en az elli iàçi ça-lÑàtÑrdÑklarÑ iàyerlerinde alÑnmasÑ gereken ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi önlemlerinin belirlenmesi ve uygu-lanmasÑnÑn izlenmesi, ià kazalarÑnÑn önlenmesi, iàçilerin ilkyardÑm ve acil tedavi ve koruyucu saÜlÑk ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi için, iàyerlerinde ÞSGB oluàturacaklar, bir veya birden fazla iàyeri hekimi görevlendirecekler; ayrÑca sa-nayiden sayÑlan iàlerde ià güvenliÜi uzmanÑ görev-lendirmek zorundadÑrlar.
6331 sayÑlÑ Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi YasasÑ’nÑn 22. maddesine göre ise elli ve daha fazla çalÑàa-nÑn24 bulunduÜu ve altÑ aydan fazla süren sürekli
iàlerin yapÑldÑÜÑ iàyerlerinde iàveren, ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi ile ilgili çalÑàmalarda bulunmak üzere ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi kurulu oluàturmalÑdÑr. Yani 6331 sayÑlÑ yasada iàyeri hekimi veya ià saÜlÑÜÑ güvenliÜi uzmanÑ görevlendirme ya da dÑàardan hizmet alma yükümlülüÜü açÑsÑndan “elli çalÑàan” bulunmasÑ koàulu aranmamaktadÑr25.
Þàyerlerindeki “en az elli çalÑàan sayÑsÑ” nasÑl hesaplanacaktÑr?
4857 sayÑlÑ Yasa m.77/f.4’te “bu bölümde ve ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜine iliàkin tüzük ve yönetme-liklerde yer alan hükümler iàyerindeki çÑraklara ve stajyerlere de uygulanÑr” dense de, 81. mad-dedeki açÑk ifadeden o iàyerinde iàçi nitelliÜinde olmayan çÑraklarÑn ve stajyerlerin elli rakamÑnÑn hesabÑnda dikkate alÑnmasÑ sözkonusu olmamak-taydÑ26. Oysa 6331 sayÑlÑ Yasa’da “elli iàçi” yerine
“elli çalÑàan” dendiÜinden artÑk çÑrak ve stajyerler de elli sayÑsÑnÑn hesabÑnda dikkate alÑnacaktÑr.
6331 sayÑlÑ Yasa’nÑn 22. maddesindeki “çalÑ-àan” kavramÑna o iàyerindeki ià sözleàmesinin türüne bakÑlmaksÑzÑn tüm iàçilerin dâhil olduÜu-nu söylemeliyiz. AslÑnda burada varÑlan bu soolduÜu-nuç Þà YasasÑ’nÑn 12. maddesi düzenlemesinin de bir sonucudur. Çünkü Yasa’nÑn 12. maddesinde, be-lirsiz süreli ià sözleàmesiyle çalÑàtÑrÑlan iàçilerle, belirli süreli ià sözleàmesiyle çalÑàtÑrÑlan iàçiler ara-sÑnda ayrÑmÑ haklÑ kÑlan bir neden olmadÑkça
fark-lÑ iàlem yapÑlamayacaÜÑ hüküm altÑna afark-lÑnmÑàtÑr. Þàçi saÜlÑÜÑ ve ià güvenliÜi hükümlerinin uygulan-masÑ ise herhalde ayrÑmÑ haklÑ kÑlacak bir neden deÜildir. Bu bakÑmdan ià sözleàmesinin türüne bakÑlmaksÑzÑn elli rakamÑnÑn hesabÑnda o iàyerin-de belirli, belirsiz, tam süreli, kÑsmÑ süreli ià söz-leàmesiyle çalÑàanlarÑn tümü dikkate alÑnacaktÑr27.
En az elli çalÑàanÑn hesaplanmasÑnda, o iàye-rinde geçici ià iliàkisiyle çalÑàan iàçiler de dâhil midir? Öte yandan aynÑ soru o iàyerinde çalÑàan alt iàverenin iàçileri içinde sorulabilir.
Bu sorulara olumlu yanÑt vermek mümkün gö-rülmemektedir. Çünkü elli rakamÑnÑn hesaplan-masÑnda, o ià yerinin iàverenine baÜlÑ olarak çalÑ-àanlar dikkate alÑnmalÑdÑr. Oysa ödünç (geçici) ià iliàkisinde iàçi, iàveren tarafÑndan belirli süre için bir baàka iàverenin iàyerinde geçici olarak çalÑàtÑ-rÑlÑr. Bu çerçeveden bakÑldÑÜÑnda “geçici iàçinin” ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi organizasyonunda hangi iàyerinin iàçi sayÑsÑna dâhil edileceÜi sorusunun hep, geçici iàçinin, sürekli iàverenin iàçisi olduÜu ve geçici olarak çalÑàtÑÜÑ iàverenin, iàçiye herhan-gi bir farklÑ statü kazandÑrmadÑÜÑ dikkate alÑnarak yanÑtlanmasÑ gerekir28.
Geçici ià iliàkisi iàçisi için söylediklerimiz, alt ià-veren iàçileri içinde geçerlidir. Çünkü alt iàià-verenin iàçilerinin çalÑàtÑÜÑ asÑl iàverene ait iàyeri, kendi ià-verenine göre baÜÑmsÑz ve ayrÑ bir iàyeridir. Bu durumda alt iàverenin iàçileri sadece kendi iàvere-ninin iàyerindeki elli rakamÑnÑn hesaplanmasÑnda göz önünde bulundurulacaktÑr29.
6331 sayÑlÑ Yasa’nÑn yürürlüÜe girmesinden önce, Þà GüvenliÜi UzmanÑ, Þàyeri Hekimi, Þà Gü-venliÜi Kurulu, ià güGü-venliÜi birimine iliàkin düzen-lemeler sadece 4857 sayÑlÑ Yasa’ya tabi iàyerleri için uygulama alanÑ bulduÜundan aynÑ iàverene ait iàyerinde 4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’na tabi iàçiler dÑàÑnda öteki ià yasalarÑna tabi (örneÜin 854 sayÑlÑ Deniz, 112 sayÑlÑ BasÑn Þà YasalarÑ) iàçi de çalÑàtÑ-rÑlÑyorsa, bu durumda elli rakamÑnÑn hesaplanma-sÑnda 4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’na tabi iàçiler dÑàÑndaki iàçiler dikkate alÑnmamaktaydÑ30. Oysa 6331 sayÑlÑ
Yasa’nÑn kapsamÑnÑ belirtirken de deÜindiÜimiz üzere tüm ià yasalarÑna, hatta Borçlar YasasÑ’na tabi olarak çalÑàanlar da yasanÑn kapsamÑn-da olduÜunkapsamÑn-dan artÑk diÜer ià yasalarÑna ya kapsamÑn-da Borçlar YasasÑ’na tabi olarak çalÑàanlar da sayÑ-nÑn hesabÑnda dikkate alÑnacaktÑr.
lunduÜu durumlarda, elli rakamÑnÑn hesaplan-masÑnda her bir iàyeri ayrÑ ayrÑ birer iàyeri olarak dikkate alÑnmalÑdÑr. Yani en az elli çalÑàan istih-dam edilen her bir iàyeri için bu durumda ayrÑ ayrÑ yükümlülükler sözkonusu olacaktÑr; diÜer bir deyiàle iàverene baÜlÑ birden fazla iàyerinde çalÑàanlarÑn toplamÑ dikkate alÑnarak elli kiài ça-lÑàtÑrma koàulunun gerçekleàtiÜi sonucuna varÑ-lamaz31. AyrÑca iàyerinde elli çalÑàanÑn bulunmasÑ
yeterlidir. Bu kiàilerin yaptÑklarÑ ià diÜer bir de-yiàle çalÑàma türü önemli deÜildir.
AyrÑca 6331 sayÑlÑ Yasa’da, asÑl iàveren-alt ià-veren iliàkisi bulunan iàyerleri açÑsÑndan da bazÑ özel hükümler getirilmiàtir. YasanÑn 22. madde-sinde asÑl iàveren ve alt iàveren tarafÑndan ayrÑ ayrÑ kurul oluàturulmuà ise, faaliyetlerin yürü-tülmesi ve kararlarÑn uygulanmasÑ konusunda ià birliÜi ve koordinasyonun asÑl iàverence saÜlana-caÜÑ; asÑl iàveren tarafÑndan kurul oluàturulmuà ise, kurul oluàturmasÑ gerekmeyen alt iàverenin koordinasyonu saÜlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atayacaÜÑ ve aynÑ àekilde iàyerinde kurul oluàturmasÑ gerekmeyen asÑl iàverenin de, alt iàverenin oluàturduÜu kurula ià birliÜi ve ko-ordinasyonu saÜlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atayacaÜÑ hükme baÜlanmÑàtÑr. AynÑ maddede kurul oluàturmasÑ gerekmeyen asÑl ià-veren ve alt iàià-verenin toplam çalÑàan sayÑsÑnÑn elliden fazla olmasÑ durumunda koordinasyonu asÑl iàverence yapÑlmak koàuluyla asÑl iàveren ve alt iàveren tarafÑndan birlikte bir kurul oluàturu-lacaÜÑ belirtilmektedir. AynÑ çalÑàma alanÑnda bir-den fazla iàverenin bulunmasÑ ve bu iàverenlerce birden fazla kurulun oluàturulmasÑ durumunda iàverenler, birbirlerinin çalÑàmalarÑnÑ etkileyebi-lecek kurul kararlarÑ hakkÑnda diÜer iàverenleri bilgilendirmekle yükümlüdür.
b. Kurumlar
aa. »½ Sa¹l¸¹¸ ve Güvenli¹i Kurulu
6331 sayÑlÑ Yasa’nÑn 22. maddesinde “Elli ve daha fazla çalÑàanÑn bulunduÜu32 ve altÑ aydan
fazla süren sürekli iàlerin yapÑldÑÜÑ iàyerlerinde ià-veren, ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi ile ilgili çalÑàmalarda bulunmak üzere kurul oluàturur. Þàveren, ià saÜ-lÑÜÑ ve güvenliÜi mevzuatÑna uygun kurul
kararla-saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi organizasyonunda en önemli birimin Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi KurullarÑ olduÜu ifade edilmekte33, ancak bu kurullarÑn az sayÑda
iàyerinde amaca uygun àekilde görev yaptÑÜÑna iàaret edilmektedir34.
Þà saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi kurulu kurulmasÑ 1475 sayÑlÑ Yasa’da da yer almaktaydÑ. Ancak eski ià yasasÑnda ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi kurullarÑnÑn kara-rÑna uymak konusunda iàverenin bir yükümlülü-Üü söz konusu deÜildi. 6331 sayÑlÑ Yasa’da olduÜu gibi 4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nda da bu kurullarÑn ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi mevzuatÑna uygun olarak ve-rilen kararlarÑnÑ iàverenler uygulamakla yükümlü tutulmuàlardÑ35.
Burada akla gelebilecek bir soru àudur: Acaba devamlÑ olarak elliden az iàçi çalÑàtÑran bir iàyerin-de iàveren yasal bir yükümlülüÜü bulunmamasÑna raÜmen ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi kurulu oluàturmuà ise bu kurul yasada belirtilen yetkilere sahip ola-cak mÑdÑr? Baàka bir deyiàle iàveren bu kurulun verdiÜi kararlara da uymakla yükümlü müdür? Bir baàka soru olarak iàveren yasal bir yükümlülüÜü olmamasÑna raÜmen oluàturduÜu kurulu istediÜi zaman tek taraflÑ iradesi ile ortadan kaldÑrabilir mi? Bu sorulara gerek 4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nda gerekse de 6331 sayÑlÑ Yasa’da açÑk bir yanÑt bu-lunmamaktadÑr. Þàverenin yasal zorunluluk olma-masÑna karàÑn oluàturduÜu kurulun yasadaki yet-kileri kullanabileceÜini kabul edilmelidir. Ancak iàverenin bu kurulu tek taraflÑ iradesi ile ortadan kaldÑrabilip kaldÑramayacaÜÑ çok daha tartÑàmalÑ bir durumdur. Bu sorunun teorik açÑdan öÜretide tartÑàmaya açÑlmasÑ zorunludur. Burada akla ge-lebilecek bir durum, ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi kuru-lu okuru-luàturmak konusunda yasal bir yükümlülüÜü bulunmayan bir iàverenin iàyerinde bu kurulu oluàturmasÑ halinde bu durumun bir iàyeri uygu-lamasÑ olarak kabul edilebilip edilemeyeceÜidir. Bunun bir iàyeri uygulamasÑ haline geldiÜi kabul edilecek olursa, iàveren tek taraflÑ iradesi ile bu kurulu ortadan kaldÑramayacaktÑr. Bir baàka nok-ta ise ellinin altÑnda iàçi çalÑàtÑran bir iàyerinde ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi kurulu oluàturulmasÑnÑn toplu ià sözleàmesinde öngörülmesi halidir. Bu durum toplu ià iliàkilerini ilgilendirmekte olup, makale-nin kapsamÑ dÑàÑnda kalmaktadÑr.
ko-nulan Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi KurullarÑ HakkÑnda Yönetmelik’in36 6. maddesine göre kurul àu
àekil-de oluàur;
• Þàveren veya iàveren vekili, • Þà güvenliÜi uzmanÑ, • Þàyeri hekimi,
• Þnsan kaynaklarÑ, personel, sosyal iàler veya idari ve mali iàleri yürütmekle görevli bir kiài,
• BulunmasÑ halinde sivil savunma uzmanÑ, • BulunmasÑ halinde formen, ustabaàÑ veya usta,
• ÇalÑàan temsilcisi, iàyerinde birden çok çalÑ-àan temsilcisi olmasÑ halinde baà temsilci.
Kurulun baàkanÑ iàveren veya iàveren vekili; kurulun sekreteri ise ià güvenliÜi uzmanÑdÑr.
Kurul üyesi ià güvenliÜi uzmanÑ; iàyeri hekimi; insan kaynaklarÑ, personel, sosyal iàler veya idari ve mali iàleri yürütmekle görevli bir kiài ile sivil savunma uzmanÑ iàveren tarafÑndan atanmaktadÑr. Kurul üyesi formen, ustabaàÑ veya usta ise o ià-yerindeki formen, ustabaàÑ veya ustalarÑn yarÑdan fazlasÑnÑn katÑlacaÜÑ toplantÑda açÑk oyla seçilir. Seçimle belirlenememesi halinde iàveren tarafÑn-dan atanÑr.
Öte yandan aynÑ YönetmeliÜin 11. maddesinin 2. fÑkrasÑna göre; kurul üyeleri, görevleri nedeniy-le iàyernedeniy-lerinin yapÑm ve üretim tekniknedeniy-leri, ticari sÑrlarÑ ve ekonomik durumlarÑ hakkÑnda gördük-leri ve öÜrendikgördük-lerini gizli tutmak zorundadÑrlar37.
YönetmeliÜin 8. maddesinde Þà SaÜlÑÜÑ ve Gü-venliÜi Kurulu’nun görev ve yetkileri àöylece sÑ-ralanmÑàtÑr:
“a) Þàyerinin niteliÜine uygun bir ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi iç yönerge taslaÜÑ hazÑrlamak, iàverenin veya iàveren vekilinin onayÑna sunmak ve yöner-genin uygulanmasÑnÑ izlemek, izleme sonuçlarÑ-nÑ rapor haline getirip alÑnmasÑ gereken tedbirleri belirlemek ve kurul gündemine almak,
b) Þà saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi konularÑnda o iàyerin-de çalÑàanlara yol göstermek,
c) Þàyerinde ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜine iliàkin tehlikeleri ve önlemleri deÜerlendirmek, tedbirleri belirlemek, iàveren veya iàveren vekiline bildirim-de bulunmak,
ç) Þàyerinde meydana gelen her ià kazasÑ ve ià-yerinde meydana gelen ancak ià kazasÑ olarak de-Üerlendirilmeyen iàyeri ya da ià ekipmanÑnÑn zara-ra uÜzara-ratma potansiyeli olan olaylarÑ veya meslek
hastalÑÜÑnda yahut ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi ile ilgili bir tehlike halinde gerekli araàtÑrma ve incelemeyi yapmak, alÑnmasÑ gereken tedbirleri bir raporla tespit ederek iàveren veya iàveren vekiline ver-mek,
d) Þàyerinde ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi eÜitim ve öÜretimini planlamak, bu konu ve kurallarla ilgili programlarÑ hazÑrlamak, iàveren veya iàveren vekilinin onayÑna sunmak ve bu programlarÑn uy-gulanmasÑnÑ izlemek ve eksiklik görülmesi halin-de geri bildirimhalin-de bulunmak,
e) Þàyerinde yapÑlacak bakÑm ve onarÑm çalÑà-malarÑnda gerekli güvenlik tedbirlerini planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarÑnÑ kontrol etmek,
f) Þàyerinde yangÑn, doÜal afet, sabotaj ve ben-zeri tehlikeler için alÑnan tedbirlerin yeterliliÜini ve ekiplerin çalÑàmalarÑnÑ izlemek,
g) Þàyerinin ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi durumuyla ilgili yÑllÑk bir rapor hazÑrlamak, o yÑlki çalÑàma-larÑ deÜerlendirmek, elde edilen tecrübeye göre ertesi yÑlÑn çalÑàma programÑnda yer alacak husus-larÑ deÜerlendirerek belirlemek ve iàverene teklif-te bulunmak,
Ü) 6331 sayÑlÑ Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi Kanunu-nun 13 üncü maddesinde belirtilen çalÑàmaktan kaçÑnma hakkÑ talepleri ile ilgili acilen toplanarak karar vermek,
h) Þàyerinde teknoloji, ià organizasyonu, çalÑà-ma àartlarÑ, sosyal iliàkiler ve çalÑàçalÑà-ma ortamÑ ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlÑ ve ge-nel bir önleme politikasÑ geliàtirmeye yöge-nelik ça-lÑàmalar yapmak”.
AyrÑca aynÑ maddede kurul üyelerinin ken-dilerine verilen görevleri yapmalarÑndan dola-yÑ haklarÑnÑn kÑsÑtlanamayacaÜÑ, kötü davranÑà ve muameleye maruz kalamayacaklarÑ açÑkça belir-tilmektedir.
bb. Çal¸½an Temsilcisi
6331 sayÑlÑ Yasa’nÑn 20. maddesinde, iàverenle-rin; iàyerinin deÜiàik bölümlerindeki riskler ve ça-lÑàan sayÑlarÑnÑ göz önünde bulundurarak, dengeli bir daÜÑlÑma özen göstermek koàuluyla, çalÑàanlar arasÑnda yapÑlacak seçim veya seçimle belirlene-mediÜi durumda atama yoluyla çalÑàan temsilci-si görevlendireceÜi hüküm altÑna alÑnmÑàtÑr. AynÑ maddede çalÑàan temsilcilerinin sayÑsÑ kademeli bir àekilde belirlenmiàtir. Buna göre; iki ile elli
ile yüz arasÑnda çalÑàanÑ bulunan iàyerlerinde iki, yüzbir ile beàyüz arasÑnda çalÑàanÑ bulunan ià-yerlerinde üç, beàyüzbir ile bin arasÑnda çalÑàanÑ bulunan iàyerlerinde dört, binbir ile ikibin ara-sÑnda çalÑàanÑ bulunan iàyerlerinde beà, ikibinbir ve üzeri çalÑàanÑ bulunan iàyerlerinde ise altÑ ça-lÑàan temsilcisi görevlendirilecektir. AynÑ madde-de birmadde-den fazla çalÑàan temsilcisinin bulunmasÑ durumunda baà temsilcinin, çalÑàan temsilcileri arasÑnda yapÑlacak seçimle belirleneceÜi; çalÑàan temsilcilerinin, tehlike kaynaÜÑnÑn yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltÑlmasÑ için, iàverene öneride bulunma ve iàverenden gerekli tedbirlerin alÑnmasÑnÑ isteme hakkÑna sahip olduÜu; görevlerini yürütmeleri nedeniy-le çalÑàan temsilcinedeniy-leri ve destek enedeniy-lemanlarÑnÑn38
haklarÑnÑn kÑsÑtlanamayacaÜÑ ve görevlerini yeri-ne getirebilmeleri için iàveren tarafÑndan gerekli olanaklarÑn saÜlanacaÜÑ; iàyerinde yetkili sendika bulunmasÑ durumunda, iàyeri sendika temsilcile-rinin çalÑàan temsilcisi olarak da görev yapacak-larÑ belirtilmektedir.
Burada özel olarak deÜinmek istediÜimiz bir durum ise çalÑàan temsilcilerinin durumudur. 6331 sayÑlÑ Yasa’nÑn 20. maddesinde, iàyerinde-ki iàçi sayÑsÑ ile iliàiàyerinde-kilendirilerek bir ile altÑ ara-sÑnda çalÑàan temsilcisinin çalÑàanlar araara-sÑnda yapÑlacak seçimle veya seçimle belirlenemediÜi durumlarda ise atama yoluyla belirleneceÜinden söz edilmektedir. AynÑ hükümde birden faz-la çalÑàan temsilcisinin olduÜu iàyerlerinde baà temsilcinin çalÑàan temsilcileri arasÑnda yapÑlacak seçimle belirlenmesi öngörülmektedir. Nitekim birden fazla çalÑàan temsilcisinin bulunduÜu ià-yerlerinde baà temsilci ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi ku-rulunun da üyesi olmaktadÑr. YasanÑn 20. mad-desine göre iàyerinde yetkili sendika bulunmasÑ durumunda iàyeri sendika temsilcileri de çalÑàan temsilcisi olarak görev yapacaklardÑr. Yasa iki ile elli arasÑnda çalÑàanÑn bulunduÜu iàyerlerinde bir çalÑàan temsilcisinin seçilmesi veya atanmasÑ-nÑ öngördüÜünden, bu iàyerinde yetkili sendika bulunmasÑ durumunda iàyeri sendika temsilcileri de çalÑàan temsilcisi olarak görev yapacaÜÑndan toplam en az iki çalÑàan temsilcisi bulunacak-tÑr. Bu durumda birden fazla çalÑàan temsilcisi-nin varlÑÜÑ söz konusu olacaÜÑndan bu
temsilci-Þàte yasanÑn çalÑàan temsilcisi kavramÑnÑn içini bir ölçüde boàalttÑÜÑ bir durum burada söz ko-nusu olmaktadÑr. Nitekim yasanÑn “ÇalÑàanlarÑn görüàlerinin alÑnmasÑ ve katÑlÑmÑnÑn saÜlanmasÑ” kenar baàlÑklÑ 18. maddesinde iàverene belirli konularda çalÑàanlarÑ, iàyeri sendika temsilcileri-ni, çalÑàan temsilcilerini bilgilendirme, onlara da-nÑàma ve onlarÑn katÑlÑm göstermelerini saÜlama yükümlülüÜü yüklenmiàtir. Ancak maddenin ilk fÑkrasÑ àu àekilde kaleme alÑnmÑàtÑr: “Þàveren, gö-rüà alma ve katÑlÑmÑn saÜlanmasÑ konusunda, ça-lÑàanlara veya iki ve daha fazla çalÑàan temsilci-sinin bulunduÜu iàyerlerinde varsa iàyeri yetkili sendika temsilcilerine yoksa çalÑàan temsilcileri-ne aàaÜÑdaki imkânlarÑ saÜlar”. YukarÑda da de-ÜinildiÜi gibi iàyeri sendika temsilcisinin bulun-duÜu iàyerlerinde çalÑàan temsilcisi sayÑsÑ en az iki olmaktadÑr. Bu nedenle iki ve daha fazla ça-lÑàan temsilcisinin bulunduÜu iàyerlerinde varsa iàyeri yetkili sendika temsilcilerine yoksa çalÑàan temsilcilerine yasanÑn 18. maddesinde belirtilen olanaklarÑn saÜlanacaÜÑnÑn belirtilmesi nedeniyle iàyeri sendika temsilcileri, çalÑàan temsilcileri hat-ta baà temsilci karàÑsÑnda öncelikli ve ayrÑcalÑklÑ bir konuma getirilmektedir. YasanÑn TBMM’de kabul edilmesine deÜin geçen süreçte, anÑlan hükmün geçirdiÜi aàamalar da ilginçtir. Nitekim TBMM BaàkanlÑÜÑ’na sunulan tasarÑda anÑlan hüküm àu àekilde kaleme alÑnmÑàtÑ: “Þàveren, ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi ile ilgili konularda çalÑàanla-rÑn ve/veya temsilcilerinin görüàlerini alÑr, bun-lara teklif getirme hakkÑ tanÑr ve bu konulardaki görüàmelerde yer almalarÑnÑ ve katÑlÑmlarÑnÑ saÜ-lar”39. TasarÑnÑn komisyon çalÑàmalarÑnda ise esas
komisyon raporunda àu hüküm benimsenmiàtir: “Þàveren, görüà alma ve katÑlÑmÑn saÜlanmasÑ konusunda, çalÑàanlara veya iki ve daha fazla çalÑàan temsilcisinin bulunduÜu iàyerlerinde ça-lÑàan temsilcilerine aàaÜÑdaki imkânlarÑ saÜlar”40.
TBMM Genel Kurulu’nda yapÑlan görüàmelerde ise bir deÜiàiklik önergesi41 ile hüküm yasadaki
àeklini almÑàtÑr. Bu deÜiàiklik önergesi àu àekilde idi: “Görüàülmekte olan 277 sÑra sayÑlÑ Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi Kanunu TasarÑsÑnÑn 18 inci madde-sinin birinci fÑkrasÑna “iàyerlerinde” ibaresinden sonra gelmek üzere “varsa iàyeri yetkili sendika temsilcilerine yoksa” ibaresinin eklenmesini arz
ve teklif ederiz”. DeÜiàiklik teklifinin gerekçesi ise oldukça ilginçtir. Nitekim tek cümleden olu-àan gerekçede “Þàyeri sendika temsilcilerinin de bilgilendirme hakkÑndan faydalanmalarÑ saÜlan-mÑàtÑr” denilmektedir. Oysa kanunda açÑkça ià-yeri sendika temsilcilerinin de çalÑàan temsilcisi olarak görev yaptÑklarÑ açÑkça belirtildiÜinden, çalÑàan temsilcilerine danÑàÑlacaÜÑnÑ belirten hük-mün iàyeri sendika temsilcilerini de kapsayaca-ÜÑ açÑktÑr. Bu nedenle anÑlan deÜiàiklik teklifi-nin açÑk bir àekilde çalÑàan temsilcileri hatta baà temsilci karàÑsÑnda iàyeri sendika temsilcilerine üstünlük saÜlamayÑ amaçladÑÜÑ açÑktÑr.
cc. »½yeri Sa¹l¸k ve Güvenlik Birimi (»SGB)
aaa. Genel Olarak
4857 sayÑlÑ Yasa’nÑn deÜiàik 81. maddesine, iàverenler devamlÑ olarak en az elli iàçi çalÑàtÑr-dÑklarÑ iàyerlerinde alÑnmasÑ gereken ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi önlemlerinin belirlenmesi ve uygulan-masÑnÑn izlenmesi, ià kazasÑ ve meslek hastalÑkla-rÑnÑn önlenmesi, iàçilerin ilkyardÑm ve acil tedavi ve koruyucu saÜlÑk ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacÑyla; iàyerindeki iàçi sayÑsÑ, ià-yerinin niteliÜi ve iàin tehlike ve sÑnÑf derecesi-ne göre, iàyerlerinde Þàyeri SaÜlÑk ve Güvenlik Birimi oluàturmakla yükümlü tutulmaktaydÑlar. AyrÑca Yasa’nÑn 81. maddesinin 2. fÑkrasÑnda iàverenlerin, ià saÜlÑÜÑ ve ià güvenliÜine iliàkin yükümlülüklerini tamamen veya kÑsmen “bün-yesinde çalÑàtÑrdÑÜÑ ve bu maddeye dayanarak çÑkarÑlacak yönetmelikte belirtilen vasÑflara sahip personel ile yerine getirebileceÜi gibi, iàletme dÑàÑnda kurulu ortak saÜlÑk ve güvenlik birimle-rinden hizmet alarak da yerine getirebilir. Bu àe-kilde hizmet alÑnmasÑ iàverenin sorumluluklarÑnÑ ortadan kaldÑrmaz” hükmü yer almakta idi.
6331 sayÑlÑ Yasa’nÑn 8. maddesinde ise, iàye-ri hekimi ve ià güvenliÜi uzmanÑnÑn tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda, iàve-rence iàyeri saÜlÑk ve güvenlik birimi kurulmasÑ yükümlülüÜü öngörülmektedir. YasanÑn 6. mad-desinde ise, iàverenin çalÑàanlarÑ arasÑndan ià güvenliÜi uzmanÑ, iàyeri hekimi ve diÜer saÜlÑk personelini görevlendireceÜi, çalÑàanlarÑ arasÑn-da belirlenen niteliklere sahip personel bulun-mamasÑ hâlinde, bu hizmetin tamamÑnÑ veya bir
kÑsmÑnÑ ortak saÜlÑk ve güvenlik birimlerinden42
hizmet alarak yerine getirebileceÜi, ancak belir-lenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olma-sÑ hâlinde tehlike olma-sÑnÑfÑ ve çalÑàan sayÑolma-sÑ dikkate alÑnarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendi-sinin de üstlenebileceÜi açÑkça belirtilmektedir.
bbb. TanÑmlar, Kuruluà KoàullarÑ
6331 sayÑlÑ Yasa’nÑn 3. maddesine göre, iàyeri saÜlÑk ve güvenlik birimi iàyerinde ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanÑm ve personele sahip olan birimi ifade etmektedir43. Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi
Hiz-metleri YönetmeliÜi’nin 10. maddesinde bu bi-rimde, en az bir iàyeri hekimi ile iàyerinin tehlike sÑnÑfÑna uygun belgeye sahip en az bir ià güvenli-Üi uzmanÑnÑn görevlendirilmesi gereklidir; bu bi-rimde iàveren ayrÑca diÜer saÜlÑk personeli de44
görevlendirebilecektir45. YönetmeliÜin 12.
mad-desine göre, OSBG kurulabilmesi için en az bir iàyeri hekimi, bir ià güvenliÜi uzmanÑ ve bir diÜer saÜlÑk personelinin istihdamÑ zorunludur.
ccc. Görevler
Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi Hizmetleri Yönetme-liÜi m. 13’te, ÞSGB ve OSGB’lere, ià yerlerinde saÜlÑklÑ ve güvenli bir çalÑàma ortamÑ oluàturul-masÑna katkÑda bulunmak amacÑyla aàaÜÑda sayÑ-lan sorumluluklar yüklenmektedir46:
a) Þàyerinde saÜlÑk ve güvenlik risklerine karàÑ yürütülecek her türlü koruyucu, önleyici ve dü-zeltici faaliyeti kapsayacak àekilde, çalÑàma orta-mÑ gözetimi konusunda iàverene rehberlik yapÑl-masÑ ve öneriler hazÑrlayarak onayÑna sunulyapÑl-masÑ, b) ÇalÑàanlarÑn saÜlÑÜÑnÑ korumak ve geliàtir-mek amacÑ ile yapÑlacak saÜlÑk gözetiminin uy-gulanmasÑ,
c) ÇalÑàanlarÑn ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi eÜitim-leri ve bilgilendirilmeeÜitim-leri konusunda planlama yapÑlarak iàverenin onayÑna sunulmasÑ,
ç) Þàyerinde kaza, yangÑn, doÜal afet ve bu-nun gibi acil müdahale gerektiren durumlarÑn belirlenmesi, acil durum planÑnÑn hazÑrlanmasÑ, ilkyardÑm ve acil müdahale bakÑmÑndan yapÑl-masÑ gereken uygulamalarÑn organizasyonu ile ilgili diÜer birim, kurum ve kuruluàlarla iàbirliÜi yapÑlmasÑ,
d) YÑllÑk çalÑàma planÑ, yÑllÑk deÜerlendirme raporu, çalÑàma ortamÑnÑn gözetimi, çalÑàanlarÑn
ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜine iliàkin bilgilerin ve ça-lÑàma sonuçlarÑnÑn kayÑt altÑna alÑnmasÑ,
e) ÇalÑàanlarÑn yürüttüÜü iàler, iàyerinde ya-pÑlan risk deÜerlendirmesi sonuçlarÑ ve maru-ziyet bilgileri ile iàe girià ve periyodik saÜlÑk muayenesi sonuçlarÑ, ià kazalarÑ ile meslek has-talÑklarÑ kayÑtlarÑnÑn, iàyerindeki kiàisel saÜlÑk dosyalarÑnda gizlilik ilkesine uyularak saklan-masÑ,
f) Þàyeri hekimi ve diÜer saÜlÑk personelinin görev, yetki, sorumluluk ve eÜitimleri ile ilgili yönetmelik ile Þà GüvenliÜi UzmanlarÑnÑn Gö-rev, Yetki, Sorumluluk ve EÜitimleri HakkÑnda Yönetmelik kapsamÑnda hizmet verdikleri alan-larda belirtilen görevlerin yerine getirilip getiril-mediÜinin izlenmesi.
Þà SaÜlÑÜÑ ve GüvenliÜi Hizmetleri Yönetme-liÜi m. 14’e göre, iàyerinde çalÑàanlar arasÑndan iàyeri hekimi ve ià güvenliÜi uzmanÑ görevlen-dirilmesi durumunda bu kiàilerle iàveren arasÑn-da, OSGB’lerden hizmet alÑnmasÑ durumunda OSGB ile iàveren arasÑnda sözleàme imzalana-caktÑr.
dd. »½yeri Hekimi47
aaa. Genel Olarak
Ülkemizde iàyeri hekimi istihdamÑ yükümlü-lüÜünün temelini 6 MayÑs 1930 tarih ve 1593 sayÑlÑ Umumi HÑfzÑssÑhha Kanunu’nun 180’inci maddesi oluàturmaktadÑr. Bu madde uyarÑnca en az 50 iàçi çalÑàtÑran bütün iàyerlerine iàçilerin saÜlÑk durumlarÑna bakmak üzere hekim çalÑà-tÑrma zorunluluÜu öngörülmüàtür.
1475 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nÑn 73’üncü maddesine göre her iàverenin “iàyerinde iàçilerin saÜlÑÜÑ-nÑ ve güvenliÜini saÜlamak için gerekli olasaÜlÑÜÑ-nÑ yapmak” yükümlülüÜü vardÑ. Bu baÜlamda 11.1.1994 tarih ve 14765 sayÑlÑ Resmi Gazete’de yayÑmlanarak yürürlüÜe giren Þàçi SaÜlÑÜÑ ve Þà GüvenliÜi TüzüÜü’nün 91’inci maddesi ile iàye-rinde hekim çalÑàtÑrÑlmasÑna iliàkin düzenleme yapÑlmÑàtÑ. Bu maddeye göre “sürekli olarak en az 50 iàçi çalÑàtÑran iàyerlerinde Sosyal Sigortalar Kurumunca saÜlanan tedavi hizmetleri dÑàÑnda kalan iàçilerin saÜlÑk durumlarÑnÑn denetlen-mesi, ilk yardÑm, acil tedavi ve diÜer koruyucu saÜlÑk hizmetlerini, düzenlemek üzere iàveren
büyüklüÜüne göre bir ya da daha fazla hekim saÜlama” yükümlülüÜündeydi.
AyrÑca mevzuatÑmÑzda sürekli olarak en az 50 iàçi çalÑàtÑran iàyerlerinin bulundurmasÑ ge-reken iàyeri hekimlerinin nasÑl atanacaÜÑ, iàye-ri hekimleiàye-rinin çalÑàma koàullarÑ ile görev ve yetkileri hakkÑnda 1971 tarihinde yönetmelikte yürürlüÜe konulmuàtu.
Þà saÜlÑÜÑ hizmetlerinin iàlevi ve etkinlikleri bu hizmetlerin tÑbbÑ yönünü de ortaya çÑkar-mÑàtÑr. Bu baÜlamda da bu hizmetlerin hekim talimatÑyla ve hekim sorumluluÜu altÑnda yü-rütülmesi gerekmektedir. Þàyeri hekiminden amaçlanan, iàyeri hekimliÜinde uzmanlaàmÑà, iàgördüÜü iàyerinin ve içinde bulunduÜu sektö-rün saÜlÑk sorunlarÑ hakkÑnda bilgi sahibi olan ve iàçi saÜlÑÜÑ, ià kazalarÑ ve meslek hastalÑkla-rÑ hizmetleri hakkÑnda yeterli bilgiye sahip he-kimlerdir.
Uygulama göstermiàtir ki; iàyeri hekimliÜi, gerek mevzuattaki düzenleme àekli ve gerekse uygulanmasÑ bakÑmÑndan çalÑàma yaàamÑmÑzÑn eski ancak sorunlu bir kurumudur.
4857 sayÑlÑ Yasa’nÑn 81. maddesi iàyerlerinde iàyeri hekimi istihdamÑ veya bu hizmetlerin dÑ-àarÑdan teminini düzenlemiàti.
6331 sayÑlÑ Yasa’da ise iàyeri hekimi istihda-mÑ veya bu hizmetlerin ortak saÜlÑk ve güven-lik birimlerinden temini yanÑnda, gerekli nitegüven-lik ve belgelere sahip olmasÑ koàuluyla bu görevin bizzat iàveren tarafÑndan da yerine getirilebile-ceÜi açÑkça kabul edilmiàtir.
bbb. TanÑmÑ, Görevlendirilmesi
6331 sayÑlÑ Yasa’nÑn kabulünden önce yürür-lüÜe konulan ancak yeni bir yönetmelik hazÑr-lanmadÑÜÑndan anÑlan YasanÑn, geçici 2. madde-si gereÜince uygulanmasÑna devam edilen Þàyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve EÜi-timleri HakkÑnda Yönetmelik’in48 4. maddesine
göre, iàyeri hekimi, ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi hiz-metlerinde görevlendirilmek üzere BakanlÑkça belgelendirilmià hekimi ifade etmektedir49.
Þàyerinde ià sözleàmesiyle istihdam edilen “ià-yeri hekimi” ile yapÑlan ià sözleàmesinin niteliÜi ile ilgili olarak YargÑtay 9. HD’nin 13.2.2007 ta-rih ve 2006/32500 E., 2007/3291 K. sayÑlÑ kararÑ àöyledir: “iàverenler yönünden, ià saÜlÑÜÑ ve
gü-venliÜi önlemlerinin alÑnmasÑ, ilk yardÑm ve acil tedavi ile koruyucu saÜlÑk hizmetlerini yürütmek üzere iàyeri hekimi çalÑàtÑrma ve iàyeri saÜlÑk bi-rimi oluàturma yükümlülüÜü getirilmiàtir. Görül-düÜü üzere iàverene düàen bu yükümlülük, belli bir süreyle sÑnÑrlandÑrÑlmamÑà olup, süreklilik arz etmektedir. AnÑlan yasa hükmüne uygun olarak yürürlüÜe konulan Þàyeri SaÜlÑk Birimleri ve Þà-yeri Hekimlerinin Görevleri ile ÇalÑàma Usul ve EsaslarÑ HakkÑnda Yönetmelik hükümlerinde de iàyeri hekimi ile belirli süreli ià sözleàmesi yapÑl-masÑnÑ gerektiren bir düzenleme bulunmaktadÑr. Böyle olunca kural olarak iàyeri hekimi ile ià-veren arasÑndaki ià sözleàmesinin belirsiz süreli olduÜu kabul edilmelidir. Bununla birlikte, iàve-renin belli bir süre için aldÑÜÑ ià kapsamÑnda iàçi çalÑàtÑrmasÑ ve iàyeri hekimi çalÑàtÑrma yükümü-nün de ihale yoluyla alÑnan ià süresince ortaya çÑkmasÑ gibi durumlarda iàyeri hekimi ile iàve-ren arasÑnda belirli süreli ià sözleàmesi yapÑlma-sÑnÑ gerektiren objektif nedenlerin bulunduÜun-dan söz edilebilir”50. Oysa YargÑtay 9. HD’nin
22.4.2004 tarih ve 2003/20073 E., 2004/9321 K. sayÑlÑ kararÑnda ise aksi yönde görüà belirtil-mekteydi: “DavacÑ iàyeri hekimi olarak davalÑ iàyerinde birer yÑllÑk belirli süreli ià sözleàmeleri ile çalÑàmÑà bulunmaktadÑr. Türk Tabipler Birli-Üi Þàyeri Hekimi ÇalÑàma OnayÑ YönetmeliBirli-Üi’nin 7. maddesinde çalÑàma onayÑnÑn her yÑl ßubat ayÑ sonuna kadar yenileneceÜi düzenlenmiàtir. DavacÑ nitelikli bir iàçi olup, esaslÑ bir neden bulunduÜundan birden fazla yapÑlan hizmet sözleàmesi belirli süreli olma niteliÜini koru-maktadÑr”51.
Þàyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve EÜitimleri HakkÑnda Yönetmelik, ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi hizmetlerinde görevli iàyeri hekimle-rinin nitelikleri, eÜitimleri, belgelendirilmeleri, görev, yetki ve sorumluluklarÑ ile iàyeri hekimli-Üi hizmeti verecek toplum saÜlÑÜÑ merkezlerinin yetkilendirilmesi52 ve çalÑàma usul ve esaslarÑnÑ
düzenlemektedir.
Þàyeri hekimi olarak görevlendirilecek hekim-lere bu Yönetmelikte belirtilen iàyeri hekimliÜi belgesine sahip olmak zorunluluÜu getirilmek-tedir.
ccc. Þàyeri HekimliÜi Belgesi
• Þàyeri hekimliÜi eÜitim programÑnÑ
tamam-layan ve eÜitim sonunda BakanlÑkça yapÑlacak veya yaptÑrÑlacak sÑnavda baàarÑlÑ olan hekim-lere,
• Þà saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi alanÑnda en az beà yÑl teftià yapmÑà olan hekim ià müfettiàleri, ià saÜlÑÜÑ bilim uzmanÑ hekimler, ià saÜlÑÜÑ bilim doktoru ile BakanlÑk ve baÜlÑ birimlerinde ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi alanÑnda en az beà yÑl fii-len çalÑàmÑà hekimlerden BakanlÑkça yapÑlacak veya yaptÑrÑlacak sÑnavda baàarÑlÑ olanlara,
• Þà ve meslek hastalÑklarÑ ya da iàyeri he-kimliÜi yan dal uzmanlarÑ ile uzmanlÑk eÜitimi süresince ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi ile ilgili en az 150 saat teorik ve uygulamalÑ eÜitim alan halk saÜlÑÜÑ uzmanlarÑna istekleri halinde,
iàyeri hekimliÜi belgesi verilecektir.
ddd. Görev ve Yetkileri
Þàyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorum-luluk ve EÜitimleri HakkÑnda Yönetmelik m. 15’te, iàyeri hekiminin görevleri; rehberlik ve danÑàmanlÑk, saÜlÑk gözetimi, eÜitim ve bilgilen-dirme ile ilgili birimlerle iàbirliÜi baàlÑklarÑ da detaylÑca düzenlenmiàtir. Bu baàlÑklar altÑn-da toplam 27 alt bentte görevler sayÑlmaktadÑr. YönetmeliÜin 16. maddesinde de iàyeri hekim-lerinin sahip olduÜu yetkiler düzenlenmektedir. Bu maddeye göre; iàçiler açÑsÑndan yakÑn ve hayati tehlike oluàturan bir husus tespit ettiÜin-de iàverene bildirmek, gerekli tedbirler iàveren tarafÑndan alÑnmadÑÜÑ takdirde durumu Bakan-lÑÜa rapor etmek; iàyerinde belirlediÜi yakÑn ve hayati tehlike oluàturan hususun acil müdahale gerektirmesi halinde iàveren veya iàveren ve-kilinin onayÑnÑ almak kaydÑyla iài geçici olarak durdurmak; görevi gereÜi iàyerinin bütün bö-lümlerinde ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi konusunda inceleme ve araàtÑrma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaàmak ve çalÑàanlarla görüàmek, görevinin gerektirdiÜi konularda iàvereni bilgi-lendirerek ilgili kurum veya kuruluàlar ile ile-tiàime geçmek ve iàyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak iàbirliÜi yapmak iàyeri hekiminin sahip olduÜu yetkilerdir.
eee. ÇalÑàma Süreleri ve Hekim SayÑsÑ
Þàyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumlu-luk ve EÜitimleri HakkÑnda Yönetmelik m. 18. maddesine göre iàyeri hekimlerinin iàyerindeki
• Az tehlikeli sÑnÑfta yer alan iàyerlerine; saÜlÑk gözetimi için ayda en az 10 saat, buna ilave olarak iàe girià ve periyodik muayeneleri ile eÜitim için iàçi baàÑna yÑlda en az 20 dakika, • Tehlikeli sÑnÑfta yer alan iàyerlerine; saÜlÑk gözetimi için ayda en az 15 saat, buna ilave ola-rak iàe girià ve periyodik muayeneleri ile eÜitim için iàçi baàÑna yÑlda en az 25 dakika,
• Çok tehlikeli sÑnÑfta yer alan iàyerlerine; saÜlÑk gözetimi için ayda en az 20 saat, buna ilave olarak iàe girià ve periyodik muayeneleri ile eÜitim için iàçi baàÑna yÑlda en az 30 dakika olarak hesaplanmÑàtÑr.
YönetmeliÜin aynÑ maddesinde az tehlikeli sÑnÑfta yer alan 1000 ve daha fazla iàçisi olan iàyerlerinde her 1000 iàçi için tam gün çalÑàa-cak en az bir iàyeri hekiminin görevlendirilece-Üi, iàçi sayÑsÑnÑn 1000 sayÑsÑnÑn tam katlarÑndan fazla olmasÑ durumunda geriye kalan iàçi sayÑsÑ göz önünde bulundurularak belirtilen ölçüte uygun yeteri kadar iàyeri hekimi ekleneceÜi hü-küm altÑna alÑnmÑàtÑr. Tehlikeli sÑnÑfta yer alan 750 ve daha fazla iàçisi olan iàyerlerinde her 750 iàçi için tam gün çalÑàacak en az bir iàyeri hekimi görevlendirilecek, iàçi sayÑsÑnÑn 750 sa-yÑsÑnÑn tam katlarÑndan fazla olmasÑ durumunda geriye kalan iàçi sayÑsÑ göz önünde bulunduru-larak belirtilen ölçüte uygun yeteri kadar iàye-ri hekimi eklenecektir. Çok tehlikeli sÑnÑfta yer alan 500 ve daha fazla iàçisi olan iàyerlerinde ise her 500 iàçi için tam gün çalÑàacak en az bir iàyeri hekimi görevlendirilecek, iàçi sayÑsÑ-nÑn 500 sayÑsÑsayÑsÑ-nÑn tam katlarÑndan fazla olmasÑ durumunda geriye kalan iàçi sayÑsÑ göz önünde bulundurularak belirtilen ölçüte uygun yeteri kadar iàyeri hekimi eklenecektir.
fff. Þàyeri Hekimi EÜitimi53
Þàyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumlu-luk ve EÜitimleri HakkÑnda Yönetmelik m. 4’te, ià yeri hekimliÜi eÜitim kurumu, iàyeri hekimliÜi eÜitimlerini vermek üzere, gerekli donanÑm ve personele sahip olan ve BakanlÑkça yetkilendi-rilen kamu kurum ve kuruluàlarÑ, üniversiteler ve Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faali-yet gösteren àirketlerce kurulan ve iàletilen mü-esseseler olarak tanÑmlanmÑàtÑr. EÜitim kurum-larÑnÑn istenen àartlarÑ saÜlamalarÑ durumunda
ee. »½ Güvenli¹i Uzman¸54
aaa. TanÑmÑ
4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nÑn öngördüÜü önemli yeniliklerden biri de kimi iàyerlerinde “Þà Gü-venliÜi ile Görevli Mühendis ve Teknik Ele-man” görevlendirme zorunluluÜunun getirmià olmasÑdÑr. 6331 sayÑlÑ Yasa’da da ià güvenliÜi uzmanÑ görevlendirilmesi zorunluluÜu öngörül-mektedir. Þà güvenliÜi uzmanÑ, yasanÑn 3. mad-desinde “Þà saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi alanÑnda görev yapmak üzere BakanlÑkça yetkilendirilmià, ià güvenliÜi uzmanlÑÜÑ belgesine sahip mühendis, mimar veya teknik eleman” olarak tanÑmlan-maktaydÑ. AynÑ maddede, teknik eleman teknik öÜretmen, fizikçi ve kimyager unvanÑna sahip olanlar ile üniversitelerin ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi programÑ mezunlarÑ olarak tanÑmlanmÑàtÑ. 6331 sayÑlÑ yasanÑn kabulünden sonra yürürlüÜe ko-nulan, Þà GüvenliÜi UzmanlarÑnÑn Görev, Yetki, Sorumluluk ve EÜitimleri HakkÑnda Yönetme-lik55 m. 4’te de bu kavramlar tanÑmlanmÑàtÑr.
Ancak 6331 sayÑlÑ YasanÑn, ià güvenliÜi uzma-nÑnÑ tanÑmlayan hükmü 6495 sayÑlÑ Yasa56 ile
deÜiàtirilmiàtir. YapÑlan deÜiàiklik sonucu 6331 sayÑlÑ Yasada yer alan ià güvenliÜi uzmanÑ tanÑ-mÑ àu àekle getirilmiàtir: “ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi alanÑnda görev yapmak üzere BakanlÑkça yet-kilendirilmià, ià güvenliÜi uzmanlÑÜÑ belgesine sahip, BakanlÑk ve ilgili kuruluàlarÑnda çalÑàma hayatÑnÑ denetleyen müfettiàler ile mühendislik veya mimarlÑk eÜitimi veren fakültelerin me-zunlarÑ ile teknik eleman”. Görülüyor ki, yapÑ-lan deÜiàiklikle BakanlÑk ve ilgili kuruluàlarÑn-da çalÑàma hayatÑnÑ denetleyen müfettiàler de ià güvenliÜi uzmanÑ tanÑmÑnÑn içine alÑnmÑàtÑr. Yine 6331 sayÑlÑ Yasa’nÑn ilk àeklinde teknik eleman, “teknik öÜretmen, fizikçi ve kimyager unvanÑna sahip olanlar ile üniversitelerin ià saÜ-lÑÜÑ ve güvenliÜi programÑ mezunlarÑ” àeklinde tanÑmlanmÑàken, bu tanÑm da 6495 sayÑlÑ Yasa ile deÜiàtirilmiàtir. Bu deÜiàiklik sonucunda tek-nik eleman tanÑmÑ àu àekle dönüàtürülmüàtür: “teknik öÜretmen, fizikçi, kimyager ve biyolog unvanÑna sahip olanlar ile üniversitelerin ià saÜ-lÑÜÑ ve güvenliÜi programÑ mezunlarÑ”. Böylece bu deÜiàiklik ile biyologlar da teknik eleman
tanÑmÑnÑn içine alÑnmÑàtÑr. 6495 sayÑlÑ Yasa ile 6331 sayÑlÑ Yasa’da yapÑlan deÜiàikliklerin henüz YönetmeliÜe yansÑmadÑÜÑnÑ söylemeliyiz. KaldÑ ki, 6331 sayÑlÑ Yasa’nÑn ilk hali ile yönetmelikte yer alan teknik eleman tanÑmlarÑ arasÑnda da farklÑlÑk bulunmaktadÑr. Yönetmelikte teknik eleman “teknik öÜretmenler, üniversitelerin fen veya fen-edebiyat fakültelerinin fizik veya kimya bölümleri mezunlarÑ ile üniversitelerin meslek yüksekokullarÑnÑn ià saÜlÑÜÑ ve güven-liÜi programÑ mezunlarÑ” olarak tanÑmlanmÑàtÑr. Ancak Yönetmelikte yer alan tanÑmÑn Yasa’da yer alan tanÑmdan farklÑ olduÜu görülmektedir. Nitekim yasada fizikçi, kimyager veya biyolog unvanÑna sahip olanlardan söz edilmekte iken yönetmelikte fen veya fen-edebiyat fakülteleri-nin fizik veya kimya bölümleri mezunlarÑndan ve yine yasada üniversitelerin ià saÜlÑÜÑ ve gü-venliÜi programÑ mezunlarÑndan söz edilmekte iken, yönetmelikte üniversitelerin meslek yük-sekokullarÑnÑn ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi programÑ mezunlarÑndan bahsedilmektedir.
bbb. Görevlendirilmesi57
Kural olarak ià güvenliÜi uzmanÑ hukuku-muza göre iàçi statüsündedir58. YargÑtay bir
ka-rarÑnda iàverenin ià güvenliÜi uzmanÑ çalÑàtÑr-ma yükümlülüÜünü alt iàveren yoluyla yerine getirebileceÜini kabul etmekteydi (Y. 9. HD, 12.6.2006 T., 2006/14473 E., 2006/17149 K.). 4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nÑn 5763 sayÑlÑ Yasa’yla deÜiàtirilmesinden önceki àeklinde ià güven-liÜi uzmanÑnÑn mutlaka iàyerinde iàçi olarak istihdam edilmesi zorunluluÜunu öngörmekte olduÜundan, anÑlan karar bu açÑdan iàveren-lere bir esneklik saÜlayabilecek nitelikteydi59.
4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nÑn 5763 sayÑlÑ Yasa ile deÜiàik 81. maddesinde ise ià güvenliÜi hiz-metlerinin dÑàarÑdan satÑn alÑnmasÑ yolu açÑl-mÑàtÑ. ßöyle ki, yasanÑn deÜiàik 81. maddesinin 2. fÑkrasÑnda göre; iàverenler bu yükümlülük-lerinin tamamÑnÑ veya bir kÑsmÑnÑ bünyesinde çalÑàtÑrdÑÜÑ iàçilerden baàka, iàletme dÑàÑnda kurulu birimlerden hizmet alarak da yerine getirebilecekleri belirtilmekteydi60.
6331 sayÑlÑ Yasa ise temelde 4857 sayÑlÑ Þà YasasÑ’nÑn 5763 sayÑlÑ Yasa ile deÜiàik 81. mad-desinde öngörülen sistemi benimsemià, bunun da ötesinde anÑlan hizmetlerin gerekli nitelik
ve belgelere sahip olmasÑ durumunda bizzat iàveren tarafÑndan da yerine getirilebileceÜini kabul etmiàtir. Yani 6331 sayÑlÑ Yasa’da ià saÜ-lÑÜÑ ve güvenliÜi hizmetlerinin temininde iàve-rene 3 alternatif sunulmaktadÑr: Birincisi bu hizmetlerin ifasÑ amacÑyla iàyerinde çalÑàan is-tihdam etmektir. Þkincisi bu hizmetlerin Ortak SaÜlÑk ve Güvenlik Birimleri’nden hizmet alÑn-masÑ suretiyle yerine getirilmesidir. Üçüncüsü ise gerekli nitelik ve belgelere sahip olmasÑ durumunda hizmetin bizzat iàveren tarafÑndan yerine getirilmesidir. YukarÑda deÜinilen ve ià güvenliÜi uzmanÑ çalÑàtÑrma yükümlülüÜünün alt iàveren aracÑlÑÜÑyla yerine getirilebileceÜini belirten YargÑtay kararÑ acaba 6331 sayÑlÑ Yasa karàÑsÑnda geçerliliÜini korumakta mÑdÑr? Yani 6331 sayÑlÑ Yasa’da açÑkça belirtilen ve yukarÑ-da açÑklanan 3 alternatif dÑàÑnyukarÑ-da bir dördüncü alternatif olarak iàverenler genelde ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi hizmetlerini özelde ise ià güven-liÜi uzmanÑ görevlendirme yükümlülüÜünü alt iàverenler aracÑlÑÜÑyla yerine getirebilecekler midir? Kanaatimizce 4857 sayÑlÑ Yasa’nÑn ilk metninde yer alan ve ià güvenliÜi uzmanÑnÑn mutlaka iàyerinde iàçi olarak istihdam edilme-si zorunluluÜunu öngören hükmü karàÑsÑnda bir esneklik saÜlayan ià güvenliÜi uzmanlarÑ-nÑn alt iàveren aracÑlÑÜÑyla temini, 6331 sayÑlÑ Yasa karàÑsÑnda geçerliliÜini koruyamayacak-tÑr. Zira anÑlan yasada iàverene oldukça genià bir esneklik saÜlayan olanaklar tanÑnmaktadÑr. Þà saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi hizmetlerinin önemi ve alt iàveren aracÑlÑÜÑyla saÜlanmasÑ durumunda ortaya çÑkacak sakÑncalar ve alt iàveren ara-cÑlÑÜÑyla temin edilebileceÜinin kabulü duru-munda ortak saÜlÑk ve güvenlik birimleri için öngörülen kÑsÑtlamalar61 ile denetimlerin62
etki-siz duruma getirilebileceÜi dikkate alÑndÑÜÑnda soruya olumlu yanÑt vermek güçleàmektedir63.
ccc. Þà GüvenliÜi UzmanÑnÑn Nitelikleri64
Þàverence ià güvenliÜi uzmanÑ olarak görev-lendirileceklerde, Þà GüvenliÜi UzmanlarÑnÑn Görev, Yetki, Sorumluluk ve EÜitimleri HakkÑn-da Yönetmelik’te belirtilen ià güvenliÜi uzmanÑ belgesine sahip olma zorunluluÜu aranmakta-dÑr. Yönetmelik ià güvenliÜi uzmanlÑÜÑ belge-sini A, B ve C sÑnÑfÑ olmak üzere üç tür olarak belirlemiàtir.
