Dil yalnızca bir anlama ve anlatma aracı Dil yalnızca bir anlama ve anlatma aracı
değil, aynı zamanda bir düşünme aracıdır da.
değil, aynı zamanda bir düşünme aracıdır da.
Düşünme aklın bir eylemidir. Bu eylemim Düşünme aklın bir eylemidir. Bu eylemim
niteliğini etkileyen temel değişken ise niteliğini etkileyen temel değişken ise
kavramdır. Biz kavramlarla ve onların dilde kavramdır. Biz kavramlarla ve onların dilde
somutlandığı sözcüklerle düşünürüz.
somutlandığı sözcüklerle düşünürüz.
Sözcükler ne denli açık ve anlaşılır olursa;
Sözcükler ne denli açık ve anlaşılır olursa;
anlama ve anlatma yetisi de o denli yetkin ve anlama ve anlatma yetisi de o denli yetkin ve
etkili olur.
etkili olur.
Bunun için de çocuklara okulöncesinden Bunun için de çocuklara okulöncesinden başlayarak Türkçe sözcüklerle düşünme, başlayarak Türkçe sözcüklerle düşünme,
duyma; anlama ve anlatma becerisi duyma; anlama ve anlatma becerisi
edindirmeliyiz. Bilinmelidir ki karışık yapılı, edindirmeliyiz. Bilinmelidir ki karışık yapılı,
kendi içinde gelişmemiş bir dille özgün kendi içinde gelişmemiş bir dille özgün
düşünce üretilemez.
düşünce üretilemez.
Demokratik toplum anlama ve anlatma Demokratik toplum anlama ve anlatma
becerileri gelişmiş, düşünen, duyarlı bireylerin becerileri gelişmiş, düşünen, duyarlı bireylerin
çabalarıyla nitelik kazanır.
çabalarıyla nitelik kazanır.
Bireylere düşünce yetisinin kazandırılması, toplumda bir düşünce geleneği oluşturarak
demokratik kültürün yapılanması;
ancak kişilere okuma kültürünün
edindirilmesiyle olanaklıdır.
I. OKULÖNCESİ DÖNEM I. OKULÖNCESİ DÖNEM
GÖRSEL OKUMA DÖNEMİ GÖRSEL OKUMA DÖNEMİ
(GÖRSEL VE DİLSEL ALGININ (GÖRSEL VE DİLSEL ALGININ UYARILMASI)
UYARILMASI)
Çocuk merak duygusunu, girişimciliğini; başka bir söyleyişle kendini insan kılan duyma ve düşünme yetisini kullanarak doğruya ulaşmaktan, düş ve düşünce serüvenlerine çıkmaktan, öğrenmekten mutlu olur. Bunun için de erken dönemden
başlayarak duyu algılarını uyaracak, düşüncesini
geliştirecek uyaranlara gereksinim duyar.
Kanadı var kolu yok Kanadı var kolu yok
Kuyruğu var tüyü yok Kuyruğu var tüyü yok
Uçan kuşa öykünür Uçan kuşa öykünür Uçar ama canı yok.
Uçar ama canı yok.
Küçücük çay taşı İçinde beyler aşı.
Pişirirsen aş olur, Pişirmezsen kuş olur.
--Gece, penceredeki tekir kedi kendi tenceresindeki eti yedi.
--- İbibiklerin ibiklerini iyileştirmek için ibibikçiye götürdüm.
--- Bizde bize biz derler sizde size ne derler.
--- Üç tunç tas has kayısı hoşafı.
---Siyah sineklerle sivri sinekler sihirli sinemada sivilceli sipahileri sinirlendirdiler.
--- Şu köşe yaz köşesi şu köşe kış köşesi ortada boş su şişesi.
--- Kırk kırık küp, kırkının da kulpu kırık kara küp.
--- Sizin damda var beş boz başlı beş boz ördek, bizim damda var beş boz başlı beş boz ördek.
--- Bu yoğurdu sarmısaklasak da mı saklasak, sarmısaklamasak da mı saklasak?
