Dönüşüm
19. yüzyılda gazetecilik ve habere ilişkin önemli dönüşümler gerçekleşmiştir.
-Niteliğin dönüşümü -İçeriğin dönüşümü
-Ölçek ve sahipliğin dönüşümü -Gazetecilerin dönüşümü
Niteliğin Dönüşümü
18. yüzyılın sonundan 19. yüzyılın ortalarına kadar
- Fikir, yorum ve tartışmalar ağırlıkta - Haberde olay ve yorum arasında
belirgin farklılıklar yok
- Basının toplumsal olarak belirli ve açıkça ilan edilmiş bir tarafı var - Siyasal ve partizan basın anlayışı - Ekonomik yönü görece geri planda - Eleştirel iklim güçlü
19. yüzyılın ortalarından günümüze kadar -Basının ticarileşmesi başlıyor
-Baskı tekniklerinde yaşanan gelişmelerle ve vergilerin gevşetilmesiyle maliyetler
düşüyor
-Gazete fiyatları düşüyor (penny press) ve gazete sayıları artıyor
-Rekabet artıyor
-Satışı artırmak için gazetelerin herkese hitap etme süreci
-Kitle gazeteleri doğuyor
Niteliğin Dönüşümü
Kitle basını/ kitle gazeteciliği
-işçi sınıfı basınını etkisiz bırakıyor
-siyasal ve partizan gazetecilik gerilemeye başlıyor (nesnellik, tarafsızlık) -bilgi ve fikirleri ortaya koymak, savunmak X kamunun ilgisini çekmek -popüler ve sansasyonel haberciliğin yükselişi
-yüksek tiraj, hızlı ve çok baskı ihtiyacı
-reklamcılığın artan payı ve gazetelerin reklamlara bağımlı hale gelişi
-ekonomik motivasyonun artışı ve gazeteciliğin karlı bir alan haline gelişi
Niteliğin Dönüşümü
Kitle basını/ kitle gazeteciliği
-Nesnellik ve tarafsızlık -Apolitiklik
-siyasal gazetecilikten/fikir gazeteciliğinden kitle gazeteciliğine geçiş -kamu fikrine karşıt olarak bir okur pazarının yaratılması
-gazete ve haberin metalaşması
Niteliğin Dönüşümü
Modern gazetecilik
-siyasetten ekonomiye
-kamudan piyasaya kayış sürecinde meslekleşmiştir.
İçeriğin Dönüşümü
18. yüzyılın sonundan 19.
yüzyılın ortalarına kadar
- Yorum, fikir, tartışma yazıları ağırlıkta
- Makro ölçekli konular
- Ağır ve monoton görünüm kayboluyor
- İçerikte derinlik
- Metin ağırlıklı görünüm - Bir edebi tür ve edebi ürün
19. yüzyılın ortalarından günümüze kadar
-Olgusal ve betimleyici haberler, gündelik olaylar -Mikro ölçekli, popüler ve güncel temaların ağırlığı artıyor (röportajlar, şehir hayatı, suç, mizah, dedikodu - Renkli manşetler, büyük başlıklar, kısa paragraflar - Sloganvari ve sığ içerikler hakim
- Şovenist vurgular yeni politik normlar haline geliyor - Fotoğraf, illüstrasyon gibi görsel öğeler
- Eğlence merkezli içerikler ön planda
İçeriğin Dönüşümü
19. yüzyılın ortalarından günümüze kadar
- Haber-yorum ayrımı
- Hızlı ve kitlesel haber üretimi
- Her gazeteye uygun düşecek yansız bir ürün olarak haber - Ticari bir meta olarak haber
- Toplumsal sorunların/olguların haber değeri, onların ticari değerine/getirisine bağlı hale gelmiştir.
YENİ GAZETECİLİK
İçeriğin Dönüşümü
19. yüzyılın sonlarından itibaren
- Gazetecilik bir işletme faaliyeti haline geliyor - Tekelleşme ve yoğunlaşma artıyor
- Gazete patronları güç kazanmaya başlıyor
Ölçek ve Sahipliğin Dönüşümü
18. yüzyılın sonundan 19.
yüzyılın ortalarına kadar
- Politik etkinlik göstermek isteyen varlıklı kişiler
- Finansman hem bu şahıslar hem siyasi partiler hem de abonelik ile sağlanıyordu - Ölçekler küçük, teknoloji
belirgin değil
- Baskı ve tiraj görece düşük
19. yüzyılın ortalarında
-Küçük ölçekli gazete zincirleri
-Aile şirketleri
-Ticarileşme eleştirileri (kar ve ticari spekülasyon amaçlı «düşük nitelikli tüccarlar»)
19. yüzyılın sonlarından günümüze
-Kitle basını ve gelişen baskı teknikleri
-Yalnız üretimde değil, baskı ve dağıtımda da hakimiyet gereksinimi
- Büyük sermaye gereksinimi ve az sayıda sermayedar
Ölçek ve Sahipliğin Dönüşümü
1818’de gazete çıkarma maliyeti: 4 bin pound
1870’lerde gazete çıkarma maliyeti: 100 bin pound
1882’de gazete çıkarma maliyeti: 120 bin pound
