TURİZMİN PARASAL (MONETER) KAYNAKLI EKONOMİK ETKİLERİ

TURİZMİN PARASAL (MONETER) KAYNAKLI EKONOMİK

ETKİLERİ

TURİZM VE MİLLİ GELİR

Milli Gelir Kavramları

Bir ülkenin belli bir dönemde mal ve hizmet üretiminden doğan üretim faktörleri (sermaye ve emek gibi) gelirlerinin parasal değerine milli gelir denir.

Milli gelir hesaplamaları ekonomide bir yılık sürede üretilen nihai (tamamlanmış) mal ve hizmetlerin piyasa değerlerinin toplam olarak ölçümünü sağlar.

TURİZM VE MİLLİ GELİR

Bir ekonomide belirli bir dönemde tamamlanmış mal ve hizmetlerin piyasa değerinin toplamına gayri safi milli hasıla (GSMH) denir. Bu kavram ülkenin genel ekonomik performansının değerlendirilmesinde önemlidir.

GSMH, o ülke vatandaşlarının sahip olduğu üretim faktörleri tarafından gerçekleştiren üretimin değerini ifade eder. GSMH’nin bir kısmı yurtdışında üretilen mal ve hizmetlerden oluşurken, bir kısmı da yurtiçinde üretilmesine rağmen GSMH hesapları dışında kalmaktadır.

Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH), GSMH’den net dış alem faktör gelirlerinin (işçi dövizleri, yurtdışından elde edilen müteşebbis gelirleri vb.) düşülmesiyle bulunur.

TURİZMİN MİLLİ GELİR İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

 Turizm son yirmi yıldır hızla gelişen yarattığı katma değer ve istihdam açısından giderek büyüyen önemli bir sektördür. Turizm sektörü 2008’de 21 milyar $ gelir ve 26 milyon turist hedefi tutturarak %13 büyüdü.

 Turizmin ülkemizdeki ekonomik gelişimine baktığımızda son 20 yıldır milli gelir içindeki payı dört kat arttırarak en hızlı gelişen sektör olmuştur.

TURİZMİN DIŞ ÖDEMELER DENGESİNE ETKİSİ ÖDEMELER DENGESİ KAVRAMI

 Bir ülkenin bir yıl içerisinde dış ülkelere yaptığı ödemelerle, dış ülkelerden söz konusu ülkeye yapılan ödemeleri kapsayan hesaba ödemeler dengesi tablosu denir.

 Cari işlemler dengesi; yurtiçinde yerleşiklerle yurtdışında yerleşik ekonomik birimler arasındaki mal, hizmet ve mülkiyeti el değiştirmek şartıyla para hareketlerini gösterir.

Cari işlemler dengesinin birinci bölümü dış ticaret dengesidir.



Cari işlemler dengesinin ikinci bölümü görünmeyen işlemlerdir.

Görünmeyen işlemler yurtiçinde yerleşiklerle yurtdışında yerleşik ekonomik birimler arasındaki ihracat ve ithalat dışındaki işlemleri kapsar.

 Sermaye hareketleri ise doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları, diğer uzun vadeli sermaye hareketleri ve kısa vadeli sermaye hareketleri olmak üzere dört kalemden oluşmaktadır.

Resmi rezerv hareketleri, Merkez Bankasının yapmış olduğu ve ülkenin uluslararası rezervlerini etkileyen işlemleri kapsar.

Cari işlemlerle, sermaye işlemlerinin kaydedilişlerindeki hata, eksik, gecikme ve unutma gibi nedenlerden dolayı yaşanan denkleştirme sorunu “net hata ve noksan” kısmında denkleştirilir.

TURİZMİN ÖDEMELER DENGESİ İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

Uluslararası turizmin neden olduğu döviz hareketleri, turist gönderen ülkenin döviz talebini, turist kabul eden ülkenin döviz arzını arttırıcı bir rol oynadığından ödemeler dengesini etkiler.

Döviz arzı ve talebi bakımından mal ithal ve ihracı ile turistik faaliyetler arasında ortaya çıkan sonuçlar açısından fark yoktur.

Ülkeye gelen turistlere bazı mal ve hizmetlerin satılması, mal ihracın-da olduğu gibi döviz arzı, buna karşılık bu ülke vatandaşlarının gittikleri ülkelerde mal ve hizmetleri satın almaları, sektörel üretim için gerekli mal ve hizmet ithali ise ürün ithalatında olduğu gibi döviz talebi yaratır.

Turizmin neden olduğu karşılıklı döviz hareketlerinin ülke ekonomisi açısından önemi ödemeler dengesi içindeki yeri ile ölçülür. Dış turizm bilançosundan yararlanılarak döviz arz ve talebinin arasındaki fark ele alınır. Bu etkinliğin olumlu olması ölçüsünde ödemeler bilanço-su açıkları kapatılarak dolaylı yoldan ulusal paranın dış ve iç değeri etkilenir.

TURİZMİN GELİR ETKİSİ

Turizmin ekonomideki ilk etkisi direkt harcamalar olarak nitelendirilir. Turistlerin yaptığı harcamalar, konaklama tesisleri, dükkanlar, ulaştırma işletmeleri vb. kuruluşlar için direkt gelir etkisi yaratmaktadır.

 Direkt turizm gelirlerini elde eden birimlerin yaptıkları harcamalar endirekt gelirleri oluşturur. Turizm işletmelerinin istihdam ettikleri personele ödediği ücretler, stok amaçlı yaptıkları alımlar ek bir talep yaratacaktır. Bu ek talebin karşılanması için istihdamın arttırılması ya da ücretlerin yükselmesi ve üretimin arttırılması kişisel gelirde bir artış yaratır. Kişisel gelirin yükselmesiyle birlikte artan üketim artışı ekonomide canlanmaya neden olur.

Turizm harcamalarının yanında turistik yatırımlarda gelir etkisi oluşturur. Turistik üst yapı tesislerinin inşa edilmesi, daha çok işçi istihdamını ve inşaat malzemesi kullanımını gerektirmektedir. Yatırım harcamalarındaki bir artış ekonomide gelir artışına yol açar.

TURİZMİN İÇ FİYATLARA ETKİSİ

Uluslararası turizm ve iç turizm canlandıkça hem ithal mallar talebinde hem de bölgesel ürün ve üretim faktörleri talebinde bir artış olur. Bu talep artışı üretim faktörlerinin maliyetlerinin artmasına neden olduğu gibi artan talebi karşılamak amacıyla alınan yatırım kararları ile yatırımın gerçekleşmesi arasında geçecek sürede fiyat artışlarına neden olur.

TURİZMİN ENFLASYON VE DÖVİZ KURLARINA ETKİSİ

Enflasyon; fiyatlar genel düzeyinde ortaya çıkan sürekli artışlardır. Tek tek fiyat artışları enflasyon olarak tanımlanmaz. Fiyatlar genel düzeyi, sürekli bir artış içerisinde olmalıdır. Bir veya birkaç malın fiyatının sürekli artış göstermesi ya da bütün malların bir defa artış göstermesi enflasyon değildir.

Turistik gelişmenin ek maliyeti olarak ortaya çıkan enflasyonist baskılar, hem sektörün yararlandığı turistik mal ve hizmet fiyatlarının hem de sektöre mal ve hizmet üreten sektörlerdeki fiyatların artışına yol açar. Bu fiyat artışları turizm talebini etkileyen faktörlerden biridir.

 Turizm hareketleri belli zamanda, belli dönemlerde ve belli bölgelerde yoğunlaşmaktadır. Turizm hizmetlerinin de fiyatları, piyasa şartlarına göre daha hızlı artmaktadır.

TURİZMİN ENFLASYON VE DÖVİZ KURLARINA ETKİSİ

Bir ülkenin parasının başka bir ülke parasına dönüşümünü sağlayan orantıya “döviz kuru (parite)” adı verilir. Nominal (parasal) döviz kuru;

iki ülkenin paralarının karşılıklı nispi fiyatıdır. Reel döviz kuru ise iki ülkenin mallarının nispi fiyatıdır.

 Sabit döviz kuru sisteminde hükümetin aldığı bir kararla resmi döviz kurunun yükseltilmesi ve ulusal paranın değerini yabancı paralar karşısında düşürmesine devalüasyon denir.

Esnek döviz kuru sistemlerinde böyle bir şey söz konusu değildir.

Devalüasyon, dış turizmi olumlu olarak etkiler, devalüasyon yapan ülkeye giden turist daha fazla mal ve hizmet satın alır.

TURİZMİN ENFLASYON VE DÖVİZ KURLARINA ETKİSİ

Sabit kur rejimlerinde dış ödeme fazlası veren bir ülkede bu fazlalığı gidermek amacıyla hükümet kararıyla resmi döviz fiyatının düşürülmesi yani ulusal paranın diğer paralar karşısında değerinin yükseltilmesine revalüasyon denir. Revalüasyon ithalatı ucuzlatır; ihracatı pahalılaştırır.

Dış turizm açısından revalüasyon da milli paranın değerlenmesi sonucu ücretlilerin reel gelirlerinde meydana gelen artışlar, ülkede dış pasif turizmin artmasına, dış aktif turizmin azalmasına sebep olur. Ülkenin dış ticaret bilançosu bundan olumsuz etkilenir. Turizm açısından revalüasyon olumlu bir durum değildir.

KAYNAKÇA

 Ankuzem modül.