PROJE VE REKLÂM
Bir inşaat firması gazetelerde ilân ediyor. İş veren-ler üzmeden inşaat yapacağını vaadediyor. B'r de da-ha cazip teklifi var!
Projeye para almıyormuş!
Pek iyi, bu firmanın projelerini kim hazırlıyor? Mi-marlar ve mühendisler değil mi? Bu ihtisas adımları, bu meşhur firmaya elbette ki projeleri bedava girmiyorlar. O ha1 de, onların parasını firma ödüyor demektir. Firma bu ücreti acaba nereden çıkaracak? Tabiatile iş veren-den.
Sureta, projeye para alınmıyor. Fakat, taahhüt edi-len inşaat bedelinin içinde bu proje hakkı ve icreti be-lirsiz olarak dahildir. Fakat firma, halkı cezb irin hu hi-leyi kullanıyor.
Bu firma ilânında acaba, parasız proje tapacağını ilân edecek yerde, daha cazip daha makul sebe üer bula-maz mı idi. Meselâ, iyi, sağlam, bilhassa eko:ıomik in-şaat; hattâ güzel eserler yaptığını ilân edebili ~di.
Fakat eskidenberi, parazitler mimarların vz mühen-dislerin haklarına ve yetkilerine musallattırlar. Bu firına da elektrik işlerinden inşaat işlerine geçen kararsız bir teşekkül olduğu içindir ki, ilânında bile. müşteriyi kan-dırmak için hilelerin en âdisine tenezzül etmiştir.
Bu vesile ile, şurasını kaydedelim ki, son :amanlar-da, değil bu gibi inşaat firmaları, bazı genç mimar ve mühendisler, mesleki reklâma yer veriyorlar. Tramvay durakları tentelerinde, yağ ve sabun reklâmlar; gibi, mi-marlık bürolarının ilânlarına tesadüf ediyoruz. Keza bazı genç mimarların yanıp sönen renkli ve ı: ıklı neon ilânlarını görüp üzülüyoruz.
Çünkü bu genç arkadaşların mesleki tanıtma işinin kaide ve usullerini bilmiyerek afiş sanatının "jütün in-celiklerini kullanarak yaptıkları bu yanlış hareketlerin-de samimî olduklarına inanmaktayız.
İşin kötü tarafı ise,
Birliklerin bu yanlış hareketlere alâkasız kalmaları ve gençleri ikaz etmemeleridir. Kariyer sahibi, serbest meslek adamlarının, kendilerini tanıtmak için ne şekilde hareket edecekleri, hemen her memlekette taayyün et-miş bir takım usullere ve teamüllere tâbidir.
Mimarlar, reklâm mahiyetinde ilân yapamazlar, me-selâ ucuz proje yapıyorum diye, gazeteye ilân veremez-ler. Çünkü, pahalı proje yoktur ki ucuzu olsun. Mima-rın alacağı ücret esasen çok ince hesaplardan sonra, bir barem ile tayin edilmiştir. Mimar tüccar değildir ki, di-lediği gibi ücret alsın. Genç. bir mimar belki bu bare-min tayin ettiği mikdardan daha az bir ücretle iş kabul edebilir. Bu, mal sahibi ile kendi arasında, bir de, ge-lir vergisi defterinde gözükmelidir. İlânı ise bir fayda temin etm.ez ve normal rekabetten ayrılan bir hareket olur.
Genç mimarların ve mühendislerin ilân usulü ol-maksızın kendilerini nasıl tanıtacakları hakkında belki endişe etmeleri de., melhuzdur.
Ancak, bu arkadaşlar ne renkli ve ışıklı ilânlardan ne de vecizeli tabelalardan fazla bir şey beklememelidir-ler. Birçok misaller, bunu isbat etmiştir ki, bu gibi ilân-lar halk üzerinde iyi tesir edecek yerde, tiksinti uyandı-rır.
Ekseri gençlerimizin bu hususta dünyaca kabul edilmiş teamüllere sadık kaldıklarını memnunlukla gö-rüyoruz. Fakat, arada sırada bu usulleri bozanlara da şahit olduğumuzdan bu satırları karalamak mecburiye-tini hissettik.
Zeki SAYÂR
m m
Y A P I N I Z I .Hp
Eıı yüksek referanslar verebilen
O S M A N Ş A K A R
Yapı kısmı yapmağa ve sizi azmeden vadesinde teslim etmeğe âmadedlr. Proje bedelsizdir. Müracaat:
Osman Şakar Müessesesi 1 Cumhuriyet Bulvarı K e r -vansaray altında HARBİYE
2 Sullanbamam Saidlye • h han No. 27. İstanbul, m
