ikinc;de mimar ve dekoratör arasında tam bir muvaze-ne olur; üçüncüde dekoratif esprinin mimarî espiriye
olan zaferiyle belli olur. Fakat ne ortaçağın ve ne de klâsik çağların gelişmesi bize böyle birşey göstermek-tedir.
Ortaçağın inhitatında yani alevli gotik devrinde,' mimarî esprinin gerilemekte olduğunu söylemek yan-lıştı-. Zira hiçbir zaman teknik bu kadar mükemmel ve cesur olmamıştır. Eğer dekor mebzul görünürse, o za-man mimarlar teknik için zarurî olanı dekora tahvil etmişlerdir. İstinat ayaklarını sivri kule veya sivri alın-lıklarla yüklemeleri sadece bu aksamaların inceldikleri için safralamak zaruretindedir. Bu Fenelon formülü-nün peşin bir tatbikatıdır: inşaî ihtiyaçları dekora tah-vil etmek. Fakat bunlar eserin hâkimi olarak kalırlar. XVIII inci aşıra gelince, ekseriya alevli gotikle muka-yese edilen rokoko san'atının ziynetinin akabinde her türlü dekorun gaddar düşmanı, ciddiyeti arttırılmış, neo-klasik san'at gelir.
Biz burada üç devrin takibinden ziyade, büıaya te-sir eden kuvvetleri idare edenin bir nevi tevalî. olduğu kanaatindeyiz. Çiçeklenmiş bir devre ciddî bir devre tekaddüm eder Bu bir rakkasın hareketi gibidir. Uç devre kanunun, saıı'atın bioloiiye mukayesesinden doğ-muştur. Her biri kendi hesabma yaşamak istiyen
hücre-lerin tekessür ve istikbali ile temayüz eden insan mu-kadderatının, şekiller mukadderatı ile mukayesesidir. Bu bir istihsalden, sebep çıkarmaktır. Şekillerin içinde hayat yoktur. Yaşayan insanlardır ve mademki san'at mevzubahistir; yaşıyan beşeri zevklerdir. Öyleyse,
be-şerî zevklerin kanunu nesillere tesir eden değişiklik ve devrî bir rücu, zıddiyet kanunudur. Hasis babaya, cö-mert oğul. XIV Louis'den sonra R6gence devri; roman-tizmden sonra realizm devri; 1909 dan sonra kübizm.
Böylece san'atin muayyen bir istikamete mütevec-cih lüzumlu gelişmesinden ziyade bir sürü med ve cezir hareketlerini tefrik edeceğiz. Fakat bu aynı kanun tıpkı bütün diğer tarih kanunları gibi ancak kaydı ihtiyatî ile zikredilebilir; ihtimali hesapları, büyük sayılar kanu-nu gibi bir kıymeti vardır.
Bütün mimarînin inşaî espri ile dekoratif espri ara-smda bir mücadele olması ve mimariyi bazan birinin ve bazan da diğerinin sürüklemesi bazı memleketlerde va-rittir. Bu memleketlerde şaheserlerin veya hiç olmazsa en şayanı dikkat eserlerin bu unsurlardan birinin za-ferine tesadüf ettiği görülür.
(Bu makale Pierre Lavedan'nın L'architecture Francaise adlı eserinm 27 ila 46 nci sayfalarından ter-cüme edilmiştir.)
B i b l i o g r a f y a :
SPORT-BAUTEN
(SPOR BİNALARI)Rudolf Ortner
«Spor binaları» el kitabı, bu sahada intişar etmiş heı- bahsi şamil ilk Alman neşriyatıdır. Heı- sahada en muvaffak ol-muş yeni tecrübelerden alman, binden fazla plân ve detay resimleri, 400den fazlı güzel fotoğrafı ihtiva etmektedir-"
I. Kısım: Spor binaları tarihine bir bakış, Spor tesislerinin vazife ve imkân-ları bu günkü spor binaimkân-larının inşa ve-teehizi, her cins spoı- yerlerinin inşa ve
ikmalinde kaideler. Teker teker spor te-sislerinin ve antrenman yerlerinin ve bun-ların inşabun-larında lüzumlu hususbun-ların tam bir tarifi. Ölçü veren fonksiyon plânları ve bunlara ait elemanlar, icabeden esas ve tali tesislerin ve mahallerin
hususiyet-leri tasvir edilmiş ve resimlerle tesbit o-
lunmuştur-Heı- cins, spor şekillerinden bahse-dilmiştir:
Jimnastik salonları, bütün spor mey-danları, banyo ve yüzme tesisleri, su spor-ları binaspor-ları, kış sporspor-ları tesisleri, bisiklet ve motor sporları binaları, binicilik ve yarış meydanları, çocuk oyun ve spor yerleri, spor sarayları, ve parkları, stad-yoıa. tesisatı v-s.
Her tanzim elemanına hususî bir dik-kat sarfedilmiştir. Meselâ, soyunma ma-halleri, yıkanma ve duş tesisleri, işletme ve alet mahalleri gibi- Teknik icaplar izah edilmiştir: Koşu, oyun ve salon döşeme-leri, drenajlar, gündüz ve gece ışıklan-dırmaları, ısıtma, havalandırma, klima-tizasıyon, akustik, hoparlör tesisatı.
II. Kısım: linçi ele alman bina ve
tesislerin ve bunlara müteallik funksiyonel ve teknik icapların tam bir resim leksi-konu. Bunlar proje tanzimine ve teknik tatbikata yardım ederler. 35 levhada bü-tün hususiyetler resimlerle verilmiştir.
III. Kısım: 184 sahifede nümune şe-kilde halledilmiş spor bina ve tesislerinin fotoğraf, plân ve maktaları. Yazılarla i-zahat- Bu misaller bu gibi ele alman ve bu sahada en mükemmel telâkki edilen pek çok binalar içinden seçilmiştir. Şu memleketlerden misaller verilmiştir:
Almanya, Belçika, Brezilya, Dani-marka, Fransa, Finlândiya, Hollanda, İ-talya, İngiltere, İrlanda, Japonya, Norveç, Avustralya, İsveç, İsviçre. İspanya, Tür-kiye ve Amerika.
M. B-Neşreden:
#
B i b l i o g r a f y a :
HOLZFENSTER (Ahşap Pencereler) El işçiliği konstruktionu
Mimar, müşavir ULRİCH REİTMAYER Her iki eser, «El işçiliği ile ahşap pencere konstruksionu» ve «El işçiliği ile ahşap kapı konstruksionu», müellifi kısa zamanda meslek muhitinde tanıtmıştır. Bugün, tam kıymetile reproduktionlarm temini mümkün olduğundan her iki e-serin islâh edilmiş yeni tabıları 1950 se-nesinde intişar etmiştir.
Teknik resimler, her türlü tafsilâtı ile ve tecrübe geçirdikten sonra iki renk üzerine ofset baskı ile konmuştur. Kitabın büyük eb'adı tam maktaların 1/10 ve detayların bütün inceliklerile 1/2 mikya-sında verilmesini mümkün kılmıştır. Lü-zumlu takımlar liste halinde tanzim edü-miş, bunları imâl eden firmalar zikro-lunmuş, öyleki bir çok spesial pencerele-rin, eserin detaye edilmiş malumatı saye-sinde, her iyi marangoz tarafından imâli imkân dahiline girmiştir.
Ahşap pencereler sahası, bu büyült cildde esaslı surette tevsi edilmiştir. En basit tek kanatlı ikametgâh penceresin-den katlanan pencereler ve vitrinlere kadar her türlü konstruksiyonu ihtiva etmektedir. Aynı zamanda pencere —ka-pılar, kanatlı storlar, yuvarlak stoıiar ele alınmış ve her türlü tafsilâtı ile in-celenmiştir. Müellif tarafından, bugün-kü form güzelliğine uygun, modern telâk-kilere cevap veren şekillere ehemmiyet verilmiştir.
4 Islâh edilmiş tabı, 96 resim, 109 tablo, bez cilcl 32 Mark.
Neşreden:
Verlag von Julius Hoffman - Stuttgart CALCUL ET EXECUTİON des OUVRAGES EN BETON ARME
Forestier
Cilt I — Umumî hesap esasları — tatbikata geçiş. 16x25 eb'adında 236 sayfa 25 şekil. 1953 3. tab'ı mevcuttur. Fiatı: 106 Fr.
Cilt II. — Temel ve üst yapı 3. tab'ı hazırlanmaktadır.
Cilt III. — Köprüler. İstinat duvarla-rı. Barajlar 16x25 eb'adında, 220 sayfa
• 107 şekil. 1950 3. tab'ı mevcuttur. Fiatı: 1060 Fr.
Bu eser mimarlar, şef şantiyeler için enteresan tatbiki kolay ve pratik tablo-ları ihtiva etmektedir. Bu tablolar saye-sinde, hiç bir muadele, uzun yorucu bir hesap hattâ abak kullanmaya lüzum kal-madan hesap yapılabilmektedir. Sadece
basit ameliyelerle, nizamname hudutları dahilinde neticeler elde edilebilmektedir. İçindekiler: Betonarme hesabı. Basit eğilme. Basınç ve cer çubukları. Mürek-kep eğilme Betonarmenin hazırlanması ve çalışılması. Betonun hassaları. Malze-me intihabı. Kalıp ve teçhizatın hazırlan-ması. Betonun fabrikasyonu ve kulla-nılması.
Neşreden: DUNOD Editeur. Die ROHBAUARBEİTEN
Kaba inşaat işleri:
Atölye, şantiye ve büro için yardımcı kitap.
«Pratik için inşaat usullerinin I. tildi. İkinci ıslah edilmiş tabı.Herbert Hoffmanıı 171 fotoğraf, 693 resim, murabbaı form, 380 sahife, Bez kaplı 36 Mark.
Binaların vücuda getirilmesinin bu emsalsiz tasvirinin esas ağırlığı, her cins inşaat işlerinin tam bir tarifini bütün hu-susiyetleri ile yekdiğerine ve bütüne karşı münasebetini ihtiva etmesindedir.
Pratikte çalışanların taleblerine uy-gun olarak inşaatın sureti cereyanı proje bürosunda imalâthanede ve şantiyedeki hususiyetlerde ortaya konmuştur. Hatasız tatbikat planından ve sanata uygun ima-lât resminden inşaat makinelerine, inşa-at malzemesine ve inşainşa-at konstruksiyon-larına kadar bütün mevzu fotoğraflar ve
resimlerle ortaya konmuştur. Malzeme hakkında malûmat, hesap misalleri, ni-zamlar ve tecrübelerden çıkarılmış neti-celer yazılarda ve tablolarda ifade edil-miştir. inşaat hatalarından kurtulmak için bir çok karşüıklı resimler ile yanlış ve doğru gösterilmiştir. Ve nihayet yan-lış şekilleri ile inşaat ve inşaat aksamı fotoğraflar ile kritik edilmiştir. Her ara-nan için maddeler fihrist halinde dere
olunmuştur.
Orta büyüklükte bir mesken binası dahi bir çok kafaların ve ellerin müşterek
eseridir. Bu müşterek mesai, karşılıklı vazifelerin iyi bilinmesi ve projenin, baştan pratikteki hakikî cereyanı derpiş etmesi halinde muvaffak olur. Keskin bir yarışmanın hakim olduğu zamanımızda, ileri düşünen, en iyi yardımcıları bulu-nan ve en iyi çalışma metodlarına sahip olan meslek adamı kendini gösterebilir. Ona pratikte inşaat fenni» hizmet ede-cektir. Mantıkî, temiz ve sağlam inşa işlerinin husulünü temin edecek, fayda-larım gösterecektir.
I. cild «kaba inşaat işleri» dir. Müs-takil olarak 1950 son baharında intişar edecek olan II. cild «bina ikmal işleridin. Evvelce müstakil olarak intişar eden
«inşaatta hatalar» bu son iki «Pratikte pratik için» bu eserin karakteristiğidir. Bütün eser hakkıle «Pratikte inşaat fen-ni» ismini taşımaktadır.
M. B. Neşreden:
Juiius Hoffman stuttgart ABSTRACT PAİNTİNG
Menşe ve manası Yazan: Adrian HEATH Londra'da Alec TİRANTİ Ltd. ya-yınevi zaman zaman güzel Sanatları se-venleri alâkadar edecek, fevkalâde ki-taplar neşretmekle temayüz etmiştir. En son neşriyatı arasında Adrian HEATH tarafından yazılan «Mücerret Resim* adlı eser bulunmaktadır.
Bu değerli kitapta, bu tarz resmin menşei ve manası tahlil edilmekte ve Pa-ul Sezaun, Malerich, P. Mondrien, Hanza Aiberto Magnelli gibi, değerli ressamların bu sahadaki faaliyet ve başarıları göste-rilmektedir.
Eseri tavsiye ederiz.
Neşreden: Alec TİRANTİ 72 Charlot Street
LONDON W. I. DOCUMENTİ, No. 14
İtalya, Millî Ebniye dokümanları ko-mitesi tarafından neşredilmektedir:
Bu kıymetli mecmuanın bu nüshasında bilhassa, hastahaneler ve inşaat malzeme-si birer tetkik ile mimarî hakkında İtal-yanca ve diğer lisanlarda yeni neşredil-miş olan şayanı dikkat etüd, makale, mec-mua ve kitaplar hakkında, tasnif edilmiş kısa bibliografi notları vardır. • j
B i b l i o g r a f y a :
BETON ve BETONARME BORULARIN İNŞA ve KULLANIŞI
Bir çok Müteahhit ve Mühendisler beton ve betonarme boru ve siparişlerin-de müşkül meseleler halletmek zorunda kalırlar ve boruların intihabı hususunda veya bilhassa tatbikatta rastladıkları müş-külât ve kullanma zorluklarında ne ya-pacaklarım bilemezler.
Bu eser bütün meseleleri halletmek için lüzumlu unsurları verecektir.
Çünkü daha hareket noktalarında tazyik edilmiş, ihtizaz ettirilmiş veya santrifüj usulile yapılmış borular hakkın-da lüzumlu malûmata malik olacaklardır.
Muhtelif fasıllar her zaman rastla-nan meselelerin cevabını verecektir.
Meselâ hesapları üe ilgili olarak bo-ruların tecrübe şeküleri ve bu tecrübe-lerden istihraç edilecek neticeler; yerine vazetme şekilleri ve kaideleri; boruların poı-ozite meseleleri; fash müştereklerin su geçirimsizliği, korozyon maddelerinin tesirleri ve saire muharrirler beton bo-ruların fiat ve avantajları üzerindeki kıymetli mütalaaları ile kitaplarını biti-riyorlar.
Monsieur Daniel ve Gerrin'in bir kaç ay evvel neşrettikleri «Beton veya Be-tonarme Boruların Hesabı» kitaplarını tamamlıyan bu kitap borular üzerindeki meselelerle uğraşacak olan Etüd Bürosu Mühendisleri, imalâtçılar ve boruları kul-lananlar için çok lüzumlu bir Documen-tion teşkil eder.
Kitabın Fihristi:
tatistiklcri hakkında neşrettiği 3 aylık yeni bülten.
Avrupa için mesken inşaatı ve ika-metgâhlar hakkındaki istatistik, bir nu-maralı üç aylık bülten, Birleşmiş Milletler Avrupa iktisadî komisyonu tarafından neşredilmiştir.
Bu bültenin gayesi Avrupada mesken inşaatının inkişafını takip etmektir. Bi-rinci numarada 1948 den 1953 e kadar memleket memleket dolaşarak bilhassa Garbî Almanya Belçika, Danimarka, Fran-sa, İtalya, Hollanda, İsveç, isviçre; ve Yugoslavyayı ihtiva etmektedir.
CEE teşkilâtı müteakip bültende de, diğer Avrupa memleketlerinden mevzular alacak ve şu tasnife göre neşredilecektir.
L MESKEN 1. Mesken inşaatı a Programlanmış işler b Başlanmış işler c Bitirilmiş işler 2. İnşaatın maliyeti 3. Kira
II. Bina ve unramî işler 1. İnşaat hacmi
a Resmi binalar b Gayri resmi binalar c İmalât indisleri 2. Çalışma a Amele b Çalışılan saat c İşsizlik d Yevmiye
3. İnşaat malzemesi: Kaba fiyatlar Teşkilât bilhassa rakkamların, muh-telif memleketlerde birbirini tutmadığını tebarüz ettirmektedir. Mesken istatistik, çalışma grubu devamlı olarak bu mevzu-da çalışmakta olup muhtelif memleket-lerdeki çalışmaları tesbit ve mukayese etmektedir.
ORNAMENT
Yazan: Wolfgang von Versin, Walter Müller - Grah Tezyinatın başlı başına güzel bir sa-nat olmakla beraber eski zamanlardan bugüne kadar tarih boyunca bilinen çe-şitli kültür devrelerinde yer almış bir san'at şubesidir- Tezyinat ancak estetik bir maksat ve gaye ile doğrudan doğruya bir eser olarak değil tamamlayıcı bir ele-man olarak kullanılır, bu suretle bir eser halini iktisab eder. Tezyinat bir kaide ve
esasa göre, muhtelif şekillerde birbirine bağlı olarak devam eden tipler halinde her uslupta kullanılmış olduğundan, bu kaide ve tiplerin ilmî şekilde tesbiti ve bu esaslara göre vücut bulması büyük bir ehemmiyeti haizdir.
Güzel sanatlarla meşgul olanlar bir çok sahalarda tezyinat (ornament) kul-lanmak zarureti ile karşılaşacaklarından yapılacak proje ve resimlerde tatbiki icab eden kaidelerle fikir ve buluş serbestisi-nin bilinmesi lâzımdır. Bu suretle mevcut kaidelerden istifade edildiği takdirde, ha-talı tali bilhassa imtizaçsız tezyinatın kul-lanılmasından sakınmak mümkündür.
Bu düşüncelerle profesör Von Verj in omament'da kolayca anlaşıLâbillmesini mümkün kılan kaide ve prensipler hak-kında grafik olarak bilgi vermek üzere bu eseri hazırlamış ve nesretmiştir. Neşreden:
OTTO MAİER VERLAG Ravensburg P L A N N İ N G «MİMARÎ EL KİTABI»
7 inci tab'ı
Fiyatı 30 silin, 575 sahife, 655 ıesim Bu güne kadar basılan mimarî el ki-taplarından en fazla, kullanılanı (Planning) dır. 575 sahifasında mimarın her an ihti-yacı olan şahsî, umumî ve sayı inşaatı tipleri hakkında ve mufassal projeler var-dır- Gerek talebe ve gerek hayata atılmış olan mimarlar için büyük bir yardımcı olarak kullanılan bu eserin yedinci tab'ı 32 kısma ayrılmıştır.
Bilhassa, talebe yurtlan, garajlar, kamplar hakkında ilâveler yapılmıştır. İngiliz Mimarlar Cemiyeti Başkanı Mr. Howard Robertson bir ön yazı yazmıştır. Münderecatı, evler, apartımanlar, yurtlar, okullar cemaat merkezleri fabrika ve ya-zıhane binaları, dükkânlar, garajlar, Be-lediye ve Adliye binaları müzeler ve san'-at galerileri, kütüphaneler, itfaiye istas-yonları, hastahane ve klinikler, krama-tuaıiar, helâ ve tualetler, hamamlar, ça-maşırhaneler, yüzme havuzlan, eğlence yerleri Spor paviyonları, oteller, barlar, tatil yurtlan ve kampları, otomobil kamp-ları, çiftlik binaları
v.s-Neşreden: İLİFFE and SONS LTD. Dorset house, Stamford street
LONDON S- E- I. — England Beton—Betonarme imâl şekilleri ve
maddeleri — demirler — imâl organizas-yonu — borunun intihabı — ticarî bo-rular — borulann intihabına tesir eden şeyler — içinde serbest akış veya taz-yikli akışı olan borulann kabul şartları— borulann tecrübeleri — boruların vaz'ı— muhafazaları — beton borulann su ge-çirimsizliği — kanalizasyonların harap olma sebepleri.
Neşreden:
Editions Eyrolles. PARİS BİRLEŞMİŞ MÎLLETLER Avrupa İktisadî komisyonunun, Av-rupada ikametgâh ve mesken inşaatı
