Y a p ı d a
t e c r i d i n
ö n e m i
Sami BARUH
«Yapı Endüstri Merkezinin 1. danışma kurulu toplantısında «PLASTEL» mües-sesesi adına yapılan bu konuşmayı il-ginç bulduğumuzdan sayfalarımıza alı-yoruz.»
Yapı endüstrisi kalkınan Türkiye için görüşlerimize göre endüstri dallan arasında hayatî ehemmiyeti haiz bir önem taşımak-tadır.
Süratle artan nüfus, köylerden şehirlere akım, yeni ulaşım sistemlerinden faydalanan ve gelişen köyler, âdeta bütün Türkiye sat-hını dev bir şantiye haline getirmiştir.
Anadolu'da 5000 - 6000 senelik hatta, daha eski eserlere rastlanmakta, ve bu yapı-lar günümüze kadar nispeten iyi korunmuş olarak gelmektedir. Binaenaleyh bir yapının sağlamlığı yalnız betonunda, taşında, har-cında, demirinde, kalmaz. Dış tesirler en sert betonu, en büyük taşı, en mukavim demiri dahi zamanla aşındırır, ve o yapıya verilen emekler kısa zamanda heba olur.
İnsanlık tarihi birçok devirler geçirmiş, her devir o zamanın en çok kullanılan veya bulunan bir maddesi ile adlandırılmıştır. Taş devri, tunç devri, demir devri v.s. Eminiz ki bizden sonraki uygarlıklar bizim devrimizi sentetik maddeler devri veya plastik devri olarak adlandıracaklardır!
Evet, bu asırda en önemli buluş şüp-hesiz ki sentetik maddeler olmuştur. Bu maddeler diğerlerine nazaran hava tesirleri-ne, darbelere, hararete, suya, rutubete daha dayanıklı olduklarından kısa zamanda gün-lük yaşantımıza girmiş ve normal olarak yapı endüstrisinde bu tip maddeler rağbet görmüş ve derhal benimsenmiştir.
Bir binanın ısı bakımından korunması yakıtından tasarrufu sağladığı gibi o binayı teşkil eden elemanları da değişen ısı etkile-rinden korur. Bir binanın nem bakımından korunması içeride oturulmasını daha kon-forlu kılar ve aynı zamanda o binayı teşkil eden elemanların da bozulmasını önler. Sen-tetik prefabrike elemanlardan inşa edilecek bir bina hem çabuk hem ucuz hem de kon-for ve sağlamlık bakımından eski klasik ya-pıları aratmaz.
İşte, sentetik elemanlar doğru kullanı-lırsa yapı sahasında burada saymakla bitme-yecek faydalar sağlar.
Türkiye'de bu tip malzemenin kullanıl-mağa başlanması çok yenidir. Ancak birkaç
senelik mazisi vardır ve ancak klasik bir şekilde kullanılmaktadır. Bu malzemeleri kısaca gözden geçirelim.
Nem tecridinde : Bitümlü karton, bi-tümlü kanaviçe, bibi-tümlü cam elyafı polieti-len filimler. P. V. C. filimler, metal levhalar, bitüm asfalt.
Isı tecridinde: Tabiî mantar, sun'î plastik mantar, cam pamuğu, elyaflı tahta plaklar, poliüreten köpük, taş pamuğu.
Buhar Difüzyon tecridinde : Plastik lev-halar, polietilen levlev-halar, alüminyum levha-lar, bitüm.
Dış cephe nem tecritlerinde : Silikonlu laklar, plastik arkilik laklar, bitümlü emül-siyonlar sayılabilir...
Bütün bu maddeler şüphesiz ki, dünya-nın her tarafında kullanılmış, denenmiş ve kendi sahasında doğru kullanıldığı zaman en iyi neticeleri vermiştir. Yalnız dikkatinizi bir küçük cümle üzerinde çekmek isterim.
Doğru kullanıldığı zaman dedim.
İşte, asıl konumuza geldik.
Hangi madde olursa olsun, tatbik edil-diği zaman dünyanın en iyi malzemesi olsa dahi, yanlış tatbikatının farkına varılmazsa en kötü neticeleri verir. O madde hakkında yanlış hükümlere varılır.
Uzun yılların tecrübesi sonunda bunu rahatça söyleyebiliriz: Türkiye'de tecrit, istisnalar hariç, yanlış tatbik edilmekte ve halk arasında bu tatbikat fuzuli bir masraf olarak nitelenmektedir.
Resmî ve özel sektörün inşaat projele-rinde görülen tecrit hesapları ile şantiyede fiilen yapılan tecrit arasında çok fark vardır. Burada herhangi bir kötü niyet kaste-diyor değiliz. Kastımız tecrit işleri yapılırken o tatbikatı kontrol edecek kalifiye eleman-ların olmadığı, tecridi yapan işçi ve ustala-rın bilmeden hareket ettiklerini anlatmaktır.
Sun'î mantar, cam pamuğu, v.s. gibi maddelerin özgül ağırlıkları değiştiğinde hu-susiyetleri de değişir. Ancak dış görünüş-lerinde hiç bir fark yoktur. Tecrit P. V. C. levhalarında iyisi ile kötüsü arasında fark gözle anlaşılmaz. Bitüm emülsiyonları bir-birinden ancak tahlil suretiyle ayrılabilir.
Bitümlü kartonların evsafı ilk nazarda ayırt edilemez. Tecridin kalitesi ancak za-manla meydana çıkar. Fakat çok geç kalın-mış ve harcanan paraların heba olduğu o za-man anlaşılır.
Bu bakımdan müessese olarak ve tah-min ederim ki tecrit maddesi veya diğer in-şaat maddelerini imal eden müesseselerin de sözcülüğünü haddim olmayarak üzerime alarak, inşaat sahasında yapıyı kontrol ve murakabe edenlerden başlamak üzere en küçük işçisine kadar bir eğitim düzenine girilmesine taraftarız ve bunu şiddetle arzu etmekteyiz.
Yapılan inşaatın kontrolü bizce üç şe-kilde olabilir :
— İyi yetiştirilmiş personel,
— Kullanılan malzemenin fizikî ve kimyevî kontrollarının devamlı yapılması,
— Türk standartlarının bu sahaya el atarak malzemelerinin standartlaştırmasını hızlandırması.
Personel yetiştirilmesi resmî ve özel sektörün açacağı kurslar, seminerler ve bu gibi çalışmalarla mümkün olabilir. Ancak bu kurs ve seminerlerin öncülüğünü bizce evvelâ resmî sektör ele almalıdır.
Bu çalışmalara yapı malzemesi imal eden müesseselerin seve seve katılacaklarına eminim.
Türkiye'de yapı malzemelerinin fizikî ve kimye vı tahlillerini yapacak laboratuvarlar çok azdır. Bir ay önce İmar ve İskân Ba-kanlığında yapılan toplantıda bu tip labora-tuvarlann çeşitli resmî sektör müesseseleri vasıtasıyle yurdun her tarafında tedricen açıldığını memnuniyetle öğrendik. Türk standartları enstitüsü ise yapı elemanları üzerinde memnuniyet verici çalışmalar yap-maktadır.
Bütün bu çalışmaların zamana ihtiyaç-ları olduğunu ve zamanla bütün bu prob-lemlerin düzeleceğine inanıyoruz.
Ancak daha önce söylediğim gibi bü-tün Türkiye dev bir şantiye halindedir. Ha-len yapılan inşaatların, sanat eserlerinin, so-ğuk depoların, binaların, korunması, gerçek bir şekilde korunması, ancak yapılan tecri-din üzerinde hassasiyetle durulması ile müm-kün olabilir. Bu binaların işletme ve bakım masraflarını da düşünmek, o inşaatı yapan-ların birinci vazifesi olmalıdır. Tecrit bina-ların maliyetinde bir fark yapsa da kısa za-manda kendi kendini amorti eden bir masraf olarak kabul edilmelidir.
Müessesemiz geçen senelerde tecrit hakkında birkaç toplantı tertip etmişti. Bu tip çalışmalar gelecek senelerde devam edecektir.
Dileğimiz bu çalışmalara daha yakın il-ginin gösterilmesi, resmî sektör müessesele-rinin de bu tip çalışmalara daha geniş bir kadro ile katılması, resmî sektörün tertip et-tiği bazı kurs ve seminerlere de müessese-mizin ve diğer yapı sanayii ile uğraşan bü-tün müesseselerin de davet edilip bazı esas bilgileri kursiyerlere aktarma imkânının ta-nınmasıdır.
İnanıyoruz ki planlı ve programlı bir spesiyalizasyen eğitimi, standartların tesbiti, ve yeni maddelerin planlı ve bilgili bir şe-kilde inşaatlarımızda tatbiki bizleri, gelişen Türkiye'ye, hem zamandan hem de paradan büyük tasarruf sağlayacaktır.
