GÖKHAN YILDIRIM

(1)

Doppler Ölçümleri

Dr. Gökhan YILDIRIM

(2)

Sık Kullanılan Doppler Çeşitleri

• Renkli akım Doppleri

– Bir bölgenin akım haritasını gösterir

– Akımın yönünü gösterir – Türbulansı gösterir

• Power/enerji Doppler

– Cılız akımları gösterebilir – Yön göstermez

– Diğer gürültülerden etkilenir

• Spektral Doppler

– Akımı bir noktada inceler

– Akımın dalga formunu oluşturur – Akım hızı ve indekslerin

hesaplanmasını sağlar

(3)

Doppler Ayarları

• Kayıtta, fetal hareket/solunum olmamalı

• Ses dalgası kan akış yönüyle aynı çizgide olmalı (insonasyon açısı➔ 0˚) (genellikle < 30˚ )

• Değerlendirmeye geniş örneklem aralığı (Doppler gate) ile başlanır, başka damarlar kayda karışıyorsa daraltılır.

• Renkli incelemde renk kutusu incelencek alanı kaplamalı

• Gain (parlaklık) ayarı yapılarak hatalı görüntü ve parazitler engellenmeli

• Düşük frekanslı ses parazitini gidermek için yüksek geçiş filtresi (high pass filter) en az değerde olmalı (≤ 50-60 Hz).

• Yatay kayma hızı (sweep) ardışık dalgaları birbirinden ayırt edecek kadar olmalı➔ 4-6 kalp döngüsü (>8-10 olmamalı)

• PRF (darbe tekrarlama frekansı) uygun ayarda olmalı (alacalanma=aliasing)➔

– Düşük akım hızında düşük PRF – Yüksek akım hızında yüksek PRF

• Dalga şekli ekranın en az %75’inde uygun yapıda olmalı

• USG ekranında Doppler görüntüsü ters çevrilmemeli

(4)

Hangi İndeksler Kullanılmalı?

• Arteryel değerlendirmede en sık S/D oranı, RI ve PI kullanılır

• PI ile damar direnci arasında doğrusal ilişki bulunur

• Diastolik kaybı ya da ters akım durumunda PI sonsuza yönelmez. Bu nedenle, PI en sık kullanılan indekstir.

• En sık kullanılan venöz dalga indeksi PI’dır (PIV)

• Diğer indeksler➔ sistoldeki en yüksek hız (PSV), diastol sonu akım hızı (EDV)

(5)

• Uterin arter

• Umbilikal arter

• Orta serebral arter (MCA)

• Duktus venozus

• Umbilikal ven

• Fetal torasik aorta

(6)

• Transabdominal➔ prob batının alt kadranının yan tarafına uzunlamasına yerleştirilir ve ortaya doğru açılandırılır.

– A. uterina’nın A. iliaca eksterna’yı çaprazladığı yerin 1 cm altından ölçüm yapılır.

• Transvajinal➔ prob yan fornikse yerleştirilir ve renkli Doppler kullanılarak internal os seviyesinden ölçüm yapılır

• Doppler indeksleri seçilen yönteme göre değişkenlik gösterir➔ kullanılan yönteme uygun değerler kullanılır

Uterin arter

(7)

Umbilikal Arter

• Ölçüm, fetal uç, serbest halka veya plasental uçtan yapılabilir

• Ancak serbest halkadan yapılması önerilmekte (ISUOG) ➔ ölçümü basitleştirir ve uyumlu hale getirir

• Çoğul gebelik➔ ölçüm kordonun batın duvarından çıktığı yerden yapılmalı

• Tek arter➔ direnç daha düşük

• Değerlendirmede S/D ve PI kullanılır

• Normal diastolik akım➔ normal

fetal iyilik hali

(8)

Orta Serebral Arter(MCA)

• Talamus ve sfenoid kemiğin kanatlarını içeren aksiyel kesit alınarak renkli Doppler ile Willis halkası ve MCA’nın başlangıcı görüntülenir

• Puls Doppler MCA’nın 1/3 başlangıç kısmına, karotis interna’dan çıktığı yere yakın yerleştirilir

• Açı 0˚’ye yakın olmalıdır, fetal başa basınç uygulanmamalı

• En az 3, en fazla 10 ardışık dalga elde edilir

• Dalga şekillerinin en tepe noktası (PSV) cm/sn olarak ölçülerek (elle ya da otomatik) uygun değerler kullanılır

(9)

(10)

Serebroplasental Oran (CPR)

• Düşük CPR beyin koruyucu etkiyi gösterir ve olumsuz neonatal sonucu öngörür

• CPR PI <1.08 sensitivite %73, spesifisite

%80, OR= 11.2

CPR

Orta serebral arter PI Umbilikal arter PI

(11)

Duktus Venozus

• Fetal gövdenin midsagital longitüdinal veya batın üst kısmının oblik transvers kesitinde ölçüm yapılır

• En iyi ölçüm batın ön duvarının alt kısmından geçen sagital kesitten elde edilir

• Trifazik bir dalga paterni (ventrikül sistol, erken ventrikül diastolü, atrial kontraksiyon=

S, D, a)

• Sağ ventrikül preload, miyokardiyal kompliyans ile sağ ventrikül diastol sonu basıncı ile ilgili bilgi sağlar

• Hepatik ven ve İVK çok yakın➔ bifazik dalga paternine sahip

(12)

Umbilikal Ven

• Değerlendirme serbest halkada yapılır

• Normal koşullarda pulsasyona sahip değildir

• 3 tip pulsasyon tanımlanmış;

– Monofazik (çoğu) – Bifazik

– Trifazik (kötü prognoz)

• İlk trimesterde fizyolojik, ancak daha

sonra da görülebilir (atrial

kontraksiyonların DV ve İVK tarafından

iletilmesi sonucu)

(13)