a) O-H bağının kopması ile oluşan reaksiyonlar;
1)Hidrojenin Asit Özelliği
Alkolat Kuvvetli nükleofil
Kuvvetli baz Na alkolat
Alkolat sulu ortamda dayanıksız:
R OH + Na R ONa + 1/2H 2
R OH + NaNH
2R ONa + NH
32) Esterleşme (Esterifikasyon) Reaksiyonları
Su çekici = Deshidratan R C O
OH
+ R'-OH R C O
OR' + HOH H 2 SO 4
R C O Cl
+ R'-OH R C O
OR' + HCl
R C O
O + R'-OH R C O
OR' + C O
R
R C O OH
R C O O C O R
R C OH OH
R C O OH
-H2O
Primer alkolde
esterifikasyon
daha kolaydır!
3)Eterleştirme (Eterifikasyon)
Eter oksit
R ONa + R' X R O R' + Na X
b) C-O bağının kopması ile oluşan reaksiyonlar
1)İki molekül alkolün deshidratasyonu (Eter oluşumu)
(düşük ısı) Dietil eter
2) Deshidratasyon (=etilenik yapı oluşumu)
*En kolay alken teşekkülü tersiyer alkollerde gerçekleşir.
H 3 C CH 2 OH + HO CH
2CH
3-H 2 O
CH 3 CH 2 O CH
2CH
3H
+H
3C CH
2OH +
(Yüksek ısı)
H H
2C CH
2H
2O
H
2C CH
2H
H
2C CH
2H OH H OH
H
2C CH
2+ HOH -H
H
3) Mineral asitlerle esterleştirme
Mineral asit esterleri;
R OH + HCl R Cl + H
2O R OH + H
2SO
4RHSO
4+ H
2O
CH
3CH
2OH + HCl CH
3CH
2Cl + H
2O
CH
3CH
2OH + HO NO
2CH
3CH
2ONO
2+ H
2O
CH
3CH
2OH + HO NO CH
3CH
2ONO + H
2O
CH
3CH
2OH + HO SO
2OH CH
3CH
2OSO
2OH + H
2O
CH
3CH
2OH + HO PO
3H
2CH
3CH
2OPO
3H
2+ H
2O Nitrik asit
Nitröz asit
H
3PO
4=Fosforik asit Etil fosfat H
2SO
4Etil nitrat
Etil nitrit
Etil hidrojen sülfat
c) Alkollerin oksido-redüksiyonu
R CH
2OH R C O
H R C O
OH KMnO
4/H
2SO
4oks.
R CH R
C O R'
K
2Cr
2O
7/H
2SO
4OH
R'
Primer alkol
Sec. alkol
R' C R
CH OH H
R''
R' C R
CH R''
R' C R
O + R'' C O H
R'' C O OH H
-H
2O
oks.
Tersiyer alkol
Tersiyer alkoller etilenik bileşikler üzerinden asitlere oksitlenir.
d) Karbonil gruplarına katım reaksiyonları
Aldehit Hemiasetal Asetal Keton Hemiketal Ketal
R C O
(H)R' + R'' OH C
(H)R'
R O H
OR'' C
(H)R'
R OR'' OR''
+ H
2O
A
NR''OH
S
N Halojenli türevler, Karbonilli türevler, Esterler gibi bileşiklerin sentezinde başlangıç maddesi
İlk üyeler (alev alabilmelerine ragmen) çözücü olarak kullanılır.
EtOH eczacılıkta çözücü ve antiseptik olarak çok kullanılır.
MeOH iyi bir çözücüdür. Dikkat!! Körlüğe neden
olur.
H 3 C CH OH
CH 2 OH
H 2 C CH 2 CH 2
HO OH
H 2 C CH OH CH 2
HO OH
H 2 C CH 2
HO OH
H 2 C CH 2
HO CH 2 OH
Genel Yöntem:
1)
2) α-Glikol sentezi
R CH CH
2(Seyreltik
KMnO
4) R CH CH
2 OH OHCH2 CH
O
R HOH / H+
R CH CH2 OH OH
H
2C CH
2Br Br
CH
2OH CH
2OH 2NaOH
H
2C CH
22KOH Br
CH
2Br
H
2C CH
2OH
CH
2OH
Assosyasyon 2 OH grubu ile çok daha güçlü olduğu için;
Viskozite artışı
Kn. artışı
Polar çözücülerde çözünürlük artışı
Hafif tatlı lezzet
Örn: Etilen glikolün Kn.=198
0C
1)Soğukta Mono alkolatları
Sıcakta Dialkolatları verirler.
CH 2 OH CH 2 OH + NaOH
CH 2 CH 2
NaO ONa
soğukta sıcakta
CH 2 CH 2
HO ONa
2) Mono veya diester oluşumu;
Monoester
Diester
HO CH2 CH2 OH
R C O
OH R C O
OCH2CH2 OH
R C O
OH R C O
O CH2 CH2 OC O R
COOH COOH
C C
O O
OCH2CH2 O C C O
OCH2 O
orto-Ftalik asit n
glikol
Polimer (boya, vernik)
Tereftalik asit COOH
COOH
C C
O
OCH2CH2 O
O C O
C O
n glikol
Polimer (Tergal)
2) Deshidratasyon;
a) CH
2CH
OH OH
H
H
+-H
2O CH
2C H OH
CH
3C O
H
vinil alkol asetaldehit
b) Moleküller arası deshidratasyon (intermoleküler)
CH
2CH
2HO OH HO
CH
2CH
2OH +
CH
2CH
2O CH
2CH
2O CH
2CH
2CH
2CH
2O -H
2O
-2H
2O
OH OH
Diglikol
Dioksan
CH
2CH
2OH
n HO - (n-1) H
2O
HO CH
2CH
2O (CH
2CH
2O)
nCH
2CH
2OH Polietilen glikol
Polietilen glikol (Carbowax) (Eksipiyan=pomat,
suppozituvar için taşıyıcı madde)
-H2O
CH3OH + HO CH2CH2 OH CH3O CH2CH2 OH Metil sellosolv
Metil sellosolv (çözücü)