• Sonuç bulunamadı

Ağamemnon sıcak su tedavi merkezi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Ağamemnon sıcak su tedavi merkezi"

Copied!
6
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

A ğ a m e m n o n s ı c a k s u t e d a v i m e r k e z i İ z m i r mimarları: Muhlis T ü r k m e n i.d.g.s.a. Mete Ü n a l i.d.g.s.a. Cengiz E r e n i.d.g.s.a. statik : Erdal E r k u t Müh. Münih T.H. Kevork Ç i l i n g i r o ğ l u Müh. i.t.ü. Elektrik : Bülend C e d e t a ş Müh. i.t.ü. K a p l ı c a n ı n b u l u n d u ğ u

izmir'in 10 Km. batısında, Reşadiye'-den 5 km. Uzaklıkta1, izmir-Urla-Çeşme turistik yolu üzerinde üçüncü kilometre-nin solundan ayrılan yol ile gidilir. Bura-dan kaplıcaya uzaklık bir kilometreden azdır: Balçova yahut Balçıkova köyünün batısında, Deredağ ile Kayatepe arasın-da ılıca deresinin kenarınarasın-dadır.

T a r i h t e k i y e r i : Dr. Rıza Reman Balneoloji adlı değerli eserin-de ( İ ) .

Dr. Reman 1 kaplıcanın şöhretinin çok eski olduğunu belirttikten sonra "...tarihçi Philastros'un anlattıklarına ba-kılırsa Telephus'ün Misillere karşı yaptı-ğı savaşlarda ordusuz kalan Ağamemnon Caycus (?) şehrine gönderilmiş orada bu şifalı kaynakları keşfetmiştir.

Mythe, ayni savaşlarda yaralanan as-kerlere, bu sularla yıkandıkları taktirde başarılı olacaklarını ve suların ilâhî muci-zeleri bulunduğunu söylemiştir. O asker-ler de, bu, kaynaklarda yıkanıp yaralarını iyi ettikten sonra İştirak edip kazandık-ları savaşlarda zaptettikleri miğferleri ay ni mahaldeki Apollo mâbedine asmışlar dır. Bu şöhretli mâbede yakınlığı dolayı siyle, banyolara, Apollo Banyoları adı da verilmisse de daha ziyade Agamemnonis Balnea ismi altında tanınmaktadır." de-mektedir. Yine ayni yazar Strabo'nun bu banyolardan söz ettiğini, Chandler ve Po-cocke'un o sırada gördükleri yeni tesisat, suların özellikleri ve soğutma yöntemleri hakkında bilgi verdiklerini, Mac Farlan, Harles ve Texier'de de bu banyolarla İl-gili haberlerin bulunduğunu da belirtmek-tedir.

Gerçekten de bugün bile eski su yolları, kemerli su depoları gibi bazı ka-lıntılar bize kadar ulaşmıştır. Nitekim kazı alanı olarak ayrılan bir alan bize geçmişten bilgi verecek niteliktedir.

Bu kadar geçmişi olan bir kaplıca yeri yılların ihmaline uğramıştır. Birinci Dünya Savaşı öncesi bir Fransız şirketi tarafından banyolu bir otel yapılmışsa da 1942 yıllarında kısmen harap olan bu otelden bugün hiç bir Iz yoktur. Ancak ahşap bir gazino binası bugüne gelebil

miştir. Yakın zamanlara kadar (1973'e) bir dizi ev pansiyon (yazlık ev) olarak bulunmakta idi. özel idarenin bazı derme çatma binaları bulunmaktadır. C u m h u r i y e t d ö n e m i n d e :

Cumhuriyet döneminde özellikle Ata-türk'ün verdiği önem sonucu, Yalova Ter-mal'le ilgili yarışma ve uygulamaların sonucu bu değerli kaplıca yeri açısın-dan da bir hareket olmuş, burası ile il-gili bir yarışma açılmışsa da bir uygu-lama olmamıştır (2).

1966 yılının son aylarında izmir Özel İdaresi tarafından sayın Namık Kemal Şentünk'ün izmir valiliği sırasında bir ya-rışma daha açılmıştır (3).

Bu yarışmanın Türkiye'de bu konuda ilk olmamakla birlikte, program ve kap-sam açısından ilk proje yarışması ol-duğu söylenebilir. Dünya'da'ki Thermal yerleşmelerindeki çağdaş plânlamanın Türkiye'ye yansıtılmak istenmesi açısın-dan önemi büyüktür,

y a r ı ş m a ;

— Tedavi (ılıca tatbik. Enstuu kli-— Konaklama (oteller, moteller, aile üniteleri)

— Rekreasyon (eğlence - dinlenme kesimlerini bir bütün olarak ele alınma-sını öneren biçimde ele alınmıştır.

Daha önceki (331. sayımızda kısmen verilmiş olan izmir Ağamemnon sıcak su tedavi merkezi'nin projelendirilmesi çeşitli nedenlerle 1973 yılına kadar sür-müştür.

O günden bugüne, yalnızca 28.

mil-yon TL. lık bir kısmı 1979 yılında ihale-ye çıkarılmıştır.

Bu kısımlar, konaklama kesiminden moteller, yazlık otel ile motel idare ve motel lokanta kısımlarıdır. Ancak hemen belirtmek yerinde olur ki, ihale edilen kısım, 1979 yılı rakamlarına göre (ilk ay-larına ait) 363.000,000— TL. tahmin edi-len tüm tesisin çok küçük bir kısmını teşkil etmektedirler.

Yarışma "Açıklama raporundan da yararlanarak genel yerleşme ilkelerinden söz etmek de yerinde olur.

Genel düzenleme ilkeleri: Özel ida-renin arsası içinde fay hattı bulunması ve çevrenin bir kısmının kullanılmaması-nın öngörülmesi - Ilıca deresi kenarında çıkması muhteme! tesislerin arkeolojik kazı alanları - vadinin güneye kayan de-rinlemesine kısmının bir miktar inşaata izin vermesi, aksi takdirde çok boğucu ve kuytuda kalınacağı gibi nedenlerle —İnşaat sırasına göre —Ilıca tatbik mer-kezi, klinik, kışlık otel ve yazlrk otelle-rin malî imkânların tesisleotelle-rin tümünün birden inşa edilmesine imkân vermeme-sinden ötürü arsa içinde plânlanması düşünülmüş, geri kalan ve sonradan kompozisyonu adım adım tamamlıyacak olan aile üniteleri, moteller, açık ve ka-palı havuzlar.. Türk Hamamı, ucuz otel arsa dışına taşırılmak suretiyle (4) bir yerleştirme yoluna gidilmiştir. Aile üni-teleri ve moteller (motel idare, motel lo-kanta) Balçova ve mevcut tesisler ara-sında batıya yönelmiş yamaçlarda çö-zümlenmiş: bu şekilde düzenlemede ik-lim, rüzgâr, manzara gibi öğeler etkin ol-muştur. Buna, düzlükte dere ve sunî göl

(2)

H I

gîbi elemanların katkıları da göz önüne alınmıştır. Ayrıca, ucuz otel, Türk Hama-mı ve havuzların (kapalı ve açık) kena-rında yer aldığı sun? göl ile ilişkileri yamaçta yer alan tedavi elemanları (ılı-ca tatbik ve enstitü klinik) ile 'kışlık otel'-le de bütünotel'-leşme sağlayacağı düşünül-müştür.

Sitenin girişinde Türk hamamı çar-şı ve ucuz otelin yer alması İle de giri-şin canlandırılması amaçlanmıştır. Bütün bunların yanında, düzenlemede temel ilke olan "Sosyal - termalizm" anlayışının yansıtılmasına çalışılmıştır. Yaygın ve çeşitli gelir katmanlarına sunulma ön plâ-na çıkarılmıştır. Bir cümle ile çağdaş sağlık - turizmi kavramından hareket edil-miştir. Öte yandan İzmir'e yakın olmasın-dan ve rantabl olması açısınolmasın-dan da ge-rek spor tesisleri, gege-rekse konaklama tesislerinin kışın da kullanılabilmeleri amaçlanmıştır.

Yine tekrarlamakta yarar var, "teda-vi"nin düzenlemenin "öz"ünü oluşturdu-ğu bilincinden uzaklaşılmamıştır. Buna yardımcı olmak üzere, konaklayanların "moral ortam"ının sağlanması için yeşil-dinlenme (eğlence) öğeleri, su ile

zen-ginleştirilmiştir. Unutmamak gerektir ki, burada konaklayan kişinin moral açıdan böyle bir ihtiyacı vardır ve bunu sağla-mak, uzun süre-ayni yerde tedavi nede-ni ile- kalması açısından da önemli ola-caktır. Kaldı ki, izmir gibi i-küm bakımın-dan sıcak bir yerde su motifinden ysrar-lanmanın doğru olacağı doğaldır.

Bu motif, ayni zamanda sudan ya-rarlanılan bir merkez, bir düzenleme gö-rüntüsü verilmek amacıyla da özellikle vurgulanmak is-tenmiş, yeşil-yapı ve boş-luk (meydancık), toplanma alanları den-gelenmeleri ile de sağlanmaya çalışılmış-G e n e l m i m a r ! a n l a y ı ş :

Yukarıda sözü edilen yerleşme İlke-lerinden hareket edilerek fonksiyonun ve iklimin etkileri, geleneksel ve yerel mimari anlayıştan kaynaklanan, çağdaş bir yorum olarak yansıtılmasına özen gösterilmiştir. Moral ortamın, yalnız yer-leşmede değil, bina plânlamasında da yaratılmasına çalışılmıştır. Özellikle Ens-titü - klinik gibi hem çalışanların (öğren-ci ve öğretim elemanları) hem de has-taların bulunması nedeni rle iç avlu, teraslar ve altı gölgelikli oturma yerleri

yaratılarak, doğa ile bütünlük sağlanma-ya çalışılmış ve klâsik hastane, klinik havasından uzaklaştırılmak istenmiştir iç plânlamada merdiven ve ramp ihtiyaç-larını en aza indiren bir anlayıştan yola çıkılmıştır.

Ilıca tatbik girişine rastlayan yerde-ki mevcut ağaçların korunmasına dikkat edilmiştir. Fonksiyonunu en iyi sağlaya-bilecek biçimde, kışlık otelin dere üs-tünde bağlantı elemanı olarak alınma-sından kaçınılmamış, bilâkis bunun fonk-siyondan gelen "vurgulayıcı" bir eleman olmasına çalışılmıştır. Yarışma sonrası çalışmalarında aile üniteleri motel, motel-idare, -motel lokanta sunî göl yanında ga-zinolar, ucuz .otel, Türk hamamı, kır kah-veleri projelendirilmeleri yapılmıştır. Söz konusu 'binalar yarışma sırasında yerleş-me olarak vaziyet plânında belirtilmişler-dir.

Ayrıca, kışlık otel'e bir yatak katı da ilâve edilmiştir.

(1) Dr. Rıza Reman, Balneologi, İstanbul, 1942. s, 399-401.

(2) 1940 öncesi Arkitekt'lerde bu konu ile ilgili bilgi bulunabilir.

(3)
(4)

(3) Anonim, "İzmir Ağamemnon sıcak su tedavi merkezi mimarî proje

yarış-Mimarlık, Mimarlar Odası Yayın or- .. ,„ , ,, gam, 4 yıl. Sayı 30 Nisan 1966/4, . v S. 24-30. : . "* Yarışma ile ilgili diğer projeler

görü-lebilir,

Proje He ilgili olarak Arkitekt'te , _ , Arkıtekt, yıl 1968 Sayı 331 bilgi bulu- \ j ; (4) Özel idareye ait arsanın yeterli olma- — .

ması nedeni ile soru-cevaplar sıra- | sında arsa sınırına taşıtabileceği ola-

L_!<"'

-nağı ortaya çıkmıştır. Düzenlemede . J ' bundan yararlanılmıştır. ' -•'-• "r

r->

- i t a

W

hotel zemin kat normal kat plânı

(5)

yazlık - kışlık hoteller 2. kat - 46,00 kot plânı

(6)

y

t i -

1 j

Referanslar

Benzer Belgeler

“Tarih ve Edebiyat Metinleri Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlüğü” adını taşı- yan projenin ilk örnekleri ve dolayısıyla temelleri 2007 yılında Furkan Öz-

Kültü r Bakanlığı Kültür Bakanlığı’nın altında yer alan Antikalar ve Kültürel Miras Genel Müdürlüğü Arkeoloji Servisi Çevre Bakanlığı Kültür

Bunun sonucunda, etrafında daha fazla sayıda negatif yüklü parçacık bulunduran oksijen kıs- mi negatif yüklü iken hidrojenlerin bulunduğu bölümler ise kısmi pozitif

Süreyya YÜCEL iki çocuk sahibi olup, oğlu, halen Türk ve İslâm eserleri Müzesi yöneticisi olan Arkeolog Erdem YÜCEL, kızı sanat tarihçisi Esin YAZGAÇ'dır. Kendisini

Yol şebekesi ihtiyaca cevap ve- recek bir karakterde düzenlenmiş, İzmir'den gelen yol yaya yolu ile ve meydancıklarla karışarak oteller bölgesine ve köprüye ula- şır bir

• Daha kalın hastalar için,yüksek enerjili X-ışınları (4- Daha kalın hastalar için,yüksek enerjili X-ışınları (4- 20 MV) daha düzgün doz profilleri sağlar ve ışın giriş

Gıda koruyucu maddeler uygun kullanılmaları halinde aşağıdaki üç fonksiyonu yerine getirirler. kaliteyi koruma fonksiyonu

Fakat aile ağaçları daha ayrıntılı değerlendirildiğinde, beş numaralı aile hariç, aynı ailede ak- raba evliliği yapmayan bireyler arasında da hastalığın en az iki