GÖRSEL ESTETİK
ÜNİTE 5
IŞIK, RENK VE
AYDINLATMA
IŞIK KAYNAĞINA BAĞLI OLARAK FİLTRE KULLANIMI
ND (Neutral Density-Nötr Yoğunluk) Ultraviyole Filtreler
Mavi Filtre Beyaz Filtre Polarize Filtreler
Renk Düzeltme Filtreleri Cameo Aydınlatması
IŞIK
KAYNAĞINA
BAĞLI OLARAK FİLTRE
KULLANIMI
Profesyonel kameraların önüne takılan filtreler ile ışık filtreleri ve objektifin önüne takılan filtreler
karıştırılmamalıdır. Çekimin yapılacağı mekândaki ışığın renk ısısına göre filtreleme işlemi yapılır. Renk ısısı
kelvinmetre ile ölçülebilir. İç mekânlarda yapılan
çekimlerde ışığın renk ısısı genelde 3200 °K’dir. Eğer bir fotoğrafçı ya da kameraman makinesinin filtre ayarını 3200
°K’e göre ayarlamış ve ortamın renk ısısı de¬ğiştiğinde filtresini yeni ortamın renk ısısına göre ayarlamazsa
konuya ait doğru renkleri görüntüleyemez. Örneğin; çekimi yapılacak olan mekânın renk ısısı 3200 °K ise fotoğrafçı ya da kameraman 1 numaralı filtre (3200 °K) yerine 3
numaralı filtre (5600 °K) kullanırsa konunun renkleri görüntüde sarımsı çıkar. Tersi bir durumda ise renkler mavimsi çıkacaktır (Fotoğraf 5.18. ve Tablo 5.1.).
Renk Isılar ve Filter Numaraları
Işık kaynaklarına göre renk ısıları / Ortalama
gün ışığı 6500°K Ark ve flaş 6000°K / Güneş ışığı ve gökyüzü 5500°K / Floresan lamba 3000-
6500°K / Tungsten stüdyo lambası 3200°K / Kandil alevi 1800 °K/ Güneş batımındaki ışık 2000°K’dir.
Profesyonel kameralar üzerinden bulunan filtre numarası ve anlamları
Filtre No Renk Isısı Kullanım Ortamı
1 3200 °K Gün doğuşu, gün batımı ve stüdyo, iç mekânlar 2
5600
°K+1/4
ND Dış mekânlar, parlak gökyüzü ve açık hava 3 5600 °K Bulutlu ya da yağmurlu hava, floresant ortamlar 4
5600
°K+1/16
ND Dış mekânlar, çok parlak ortamlar, kar, deniz kenarı, çöl vb.
ND Filrtre
Tabloda numaralandırılmış filtreler kullanıldığında ortamdaki ışığın yoğunluğu azaltılmış ama ortamda yer alan nesnelerin renk tonları değiştirilmemiş olur.
Işık yoğunluğunun arttığı yaz aylarında kullanımı sıklaşır. Aynı zamanda, alan derinliği yaratmak için kullanılır. Profesyonel olarak kullanılan ka¬mera ve fotoğraf makinelerinin filtre numaraları ve filtrelerin dizilimi aynıdır. Genelde bütün profesyonel
kameralarda filtre sayısı ve filtrelerin sıralanışı aynıdır.
Filtrelerin renk ısısı 1 numaralı filtreden 4 numaralı filtreye doğru artar ve 1 numaralı filtrenin 4 numaralı filtreye göre ışık geçirgenliği daha fazladır.
Fotoğraf çekiminde işimize yarayacak filtrelerin bazıları şunlardır: Ultraviyole filtreler, mavi filtreler, beyaz filtreler, polarize filtreler, renk düzeltme filtreleri
Ultraviyole Filtreler
Ultra viyole (uv) filtreler, güneşten gelen lenslere zarar verebilecek ultra viyole ışınlarını %99
oranında filtreler. Kaliteli ultra viyole filtreleri kullanmadan çekim yapıldığında mercekler
sararabilir. Sararan mer¬cekler görüntü üzerinde renk değişimlerine sebep olabilir. Aynı zamanda uv filtre kullanımı lensleri düşme ve çarpmalar sonucu meydana gelebilecek zararlardan da korur. Bu
sebeplerden ötürü, çekimler sırasında kaliteli ultra viyole filtreler kullanmak çekimlerin sorunsuz
tamamlanabilmesi için gereklidir.
Mavi Filtre ve Beyaz Filtre
Mavi filtre, gece çekimlerinde kullanılmayan gündüz set, stüdyo gibi iç mekân çekimlerinde spotların önüne konulan jelatin filtrelerdir
Beyaz Filtre: Spot ışığının sertliğini
yumuşatmak için spotların önüne koyacağımız
“aydınger” diye bilinen filtredir.
Polarize Filtreler
Polarize filtreler, çekimler sırasında meydana gelebilecek ışık yansımalarına ve
parlamalarına engel olmak için kullanılırlar.
Işık yansımaları ve parlamaları
engellendiğinde konunun renkleri görüntüde daha canlı görünür. Polarize filtreler genellikle su, gökyüzü ve manzara çekimlerindeki
yansımaları yok etmek için kullanılır.
Renk Düzeltme Filtreleri
Günümüzde kullanılan digital makinelerin farklı aydınlatma koşullarında beyaz ayarı doğru yapılmadığında görüntüdeki konuya ait renklerde farklılıklar oluşur. Renk düzeltme filtreleri bu sorunu ortadan kaldırmak için kullanılır. Bu filtreler makineye vidalı bir adaptör aracılığıyla takılır. Bu şekilde bu filtreler, lens üzerinde bir kapak görevi de görebilir.
Teknik
Aydınlatma
Televizyon ya da sinemada ünite içinde anlatılan temel aydınlatma gereçleri ile çeşitli teknik aydınlatma
düzenlemeleri yapılabilir.
Notan Aydınlatma
Chiaroscuro Aydınlatma
Rembrandt Aydınlatması
Notan Aydınlatma
Arka ışığın az olması ya da hiç olmaması sonucu ortaya çıkan aydınlatma biçimidir.
Cisimlerin yüzeyleri tüm ayrıntılarıyla görünür.
Ancak hacimleri kaybolur. İki boyutlu, derinliği olmayan görüntüler elde edilir. Cisimler arka fona yapışmış gibi görünür. Bu aydınlatmada estetik kaygıdan çok, nesnelerin teknik olarak aydınlatılması gözetilir. Televizyon
programlarında çok kullanılır. (hızlı çalışma durumu gerektiren haber çekimlerinde).
Chiaroscuro Aydınlatma
Anahtar ışık, yumuşak ışık, arka ışık ve diğer ışıkların gerekli ve yeterli biçimde
düzenlenmesi sonucu cismin biçiminin,
hacminin, cismin çeşitli kesimleri arasındaki ton farklarının en iyi ortaya çıktığı, izleyicinin sahneyi açık seçik kavramasını sağlayan aydınlatma biçimidir. Özel etki elde etmek
amacı dışında, televizyon ve sinemada en çok bu aydınlatma kullanılır. Chiaroscuro İtalyanca aydınlık-karanlık zıtlığı demektir.
Rembrandt Aydınlatması
Rembrandt aydınlatmasında konunun vurgulanması gereken yerler aydınlık, konunun dışında kalan yerler karanlıktır.
Aydınlık bölgeler ve karanlık bölgeler arasındaki geçiş keskin değildir. Zayıf bir aydınlatma türüdür.
Cameo Aydınlatması
Dikkatin belirli bir nokta üzerine çekilmesi amacı ile yapılır. Güçlü ışık kaynakları
kullanılır. Bu aydınlatma biçiminde aydınlık- karanlık zıtlık oranı Rembrandt aydınlatma biçimine göre daha fazladır
Genellikle bazı televizyon programları konuyu dramatize etmek için simsiyah bir fon önünde çekilirler. Böylece dikkatin hem fon hem de ışık vasıtası ile konuşan kişiye yönlendirilmesi sağlanmış olur.
Silüet Aydınlatma
Önden verilen anahtar veya yumuşak ışıkların hiç olmaması, arka ışığın ise kuvvetli olarak verilmesi sonucu ortaya çıkan aydınlatma biçimidir.
Cisimlerin yüzeyleri, yüzeydeki ton farklılıkları görünmez. Seyircinin izlediği yüzey tümüyle
karanlıktır. (Güneşe karşı yapılan çe-kimler gibi).
Cameo aydınlatmanın tam zıddıdır Işığı görmek, ışığı anlamak ister yapay ister gün ışığı olsun, onu kullanmayı bilmek, fotoğraf ve kamera çekimlerinde çok önemlidir. Dünyada her şey ışık ile görünür
hâle gelip ışık ile var olduğuna göre, bu konuda amatör bir kullanıcıdan çok daha ayrıntı bilmenin gereği ortaya çıkar.
