KONU ÖZETİ. Dayanıklılık, Kohezyon, Adezyon, Kılcallık, Yüzey Gerilimi ve Gazlar MADDE VE ÖZELLİKLERİ KATILARDA BOYUTLAR ARASI İLİŞKİLER.

(1)

SIRADIŞIANALİZ YAYINLARI

KONU ÖZETİ

a b h Hacim

h : Yükseklik3

= ⋅ ⋅

Bir geometrik şeklin boyutları artırıldığında hacmi, yü- zey alanına göre daha fazla artar. Yani birim kütle ba- şına yüzey alanı azalır.

Bir geometrik şeklin boyutları azaltıldığında hacmi, yüzey alanına göre daha fazla azalır. Yani birim kütle başına yüzey alanı artar.

Bu nedenle 1 kg küçük patateslerden, 1 kg’lık bir tane patatese göre daha fazla aynı kalınlıkta kabuk çıkar.

Yüzey Alanı / Hacim oranı en küçük olan cisim kü- redir.

Bu durumda şu teşhis doğru olur sanırım. Küçük cisimlerin birim kütlesine düşen yüzey alanı, büyük cisimlere göre daha fazladır.

Fillerin kulaklarının büyük olmasının nedeni, bu şe- kilde yüzey alanlarını artırıp dayanıklılıklarınıda artır- malarıdır. Böylece bacakları vücut ağırlıklarını daha rahat taşır.

Bir canlının ısı yayma hızı yüzey alanı ile doğru oran- tılıdır.

MADDE VE ÖZELLİKLERİ KATILARDA BOYUTLAR ARASI İLİŞKİLER

Düzgün geometrik cisimlerin hacimleri (V) V = (Taban Alanı) x (Yükseklik)

kare dikdörtgen

a h Alan 2

= ⋅ Alan =πr² Çevre =2πr daire Çevre = a + b + c

üçgen

Hacim = a3 Hacim = (b.c).a Hacim 4 r3

= π3 Top.YA = 6a2 Top.YA = 2(ab+bc+ac)

Kesit Alanı = a2 Kesit Alanı = b.c Top.YA = 4πr² küp dikdörtgen Kesit Alanı = πr² küre

Hacim = πr².h Top.YA =2.πr²+2πr.h

silindirin açılmış hali Hacim r h² 3

=π ⋅ Kesit Alanı = πr²

silindir Top.YA = π ⋅r h r²+ + π² r² koni

(2)

KONU ÖZETİ

Bir canlı günde iki adet ekmek yiyebiliyor olsun. Bu canlının yaşadığı evrende herşeyin boyutu iki katına çıkarılırsa en fazla kaç ekmek yer?

Cevap: Boyut iki katına çıktığında canlının dayanık- lılığı yarıya düşer. Bu durumda metabolizmanın ça- lışma hızıda yarıya düşer ve bu durumda en fazla bir adet ekmek yiyebilir.

Not : Bu size eminim ters gelmiştir. Büyük insan daha fazla ekmek yemeli diyorsunuzdur eminim.

Dikkat edin gençler ekmeğin boyutu sabit kalmadı, onun boyutuda iki katına çıktı.

Bu karmaşık gibi görünen durumu netleştirmek için soruyu şu şekilde soralım.

Bir insan günde en fazla iki kilogram ekmek yiyebiliyor olsun. Bu insanın yaşadığı evrende herşeyin boyutu iki katına çıkarılır ise aynı insan en fazla kaç kilogram ekmek yiyebilir?

Cevap: Ekmeğin boyutları iki katına çıkarıldığında hacmi sekiz katına çıkar. Bu durumda daha önce iki kilogram olan ekmeklerin ağırlığı 16 kg olur.

İnsanın boyutu iki katına çıktığında dayanıklılığıda yarıya düşer.

Bu durumda bu şahıs 16 8 kg

2 = ekmek tüketebilir.

Bir canlının metabolizma hızı, boyutu ile ters orantılı- dır. Yani canlının boyutu arttığında metabolizma hızı azalır.

Metabolizma hızını şu şekilde formile edebiliriz.

Metabolizma hızı = Yüzey alanı Hacim

Kütlesi m, boyu h kadar olan bir halterci m′ kütlesi- ni kaldırabiliyor olsun. Haltercinin boyu h′ olduğun- da bu durumda kaldırabileceği kütle m_x şu formül- den bulunabilir.

2 3

x h h

m (m m ) h m h

′ ′

   

= + ′  ⋅  − ⋅  

m_x = 0 ise halterci sadece kendi ağırlığını taşıyabilir.

DAYANIKLILIK

Bir sistemin dayanıklılığı alanı ile doğru orantılı, hacmi (ağırlığı) ile ters orantılıdır.

Alan Alan Dayanıklılık(D)

Ağırlık Hacim

α α

Alan A A 1

D= Ağırlık d V g d A h g d h g= = =

⋅ ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ ⋅

¹ D 1

=d h

⋅ ² D 1

=d 2h

⋅ ³ D 1

2d 2h

= ⋅

Dayanıklılık:

1. Yapıldığı maddenin cinsine 2. Sıcaklığına

3. Boyutlarına bağlıdır.

Bütün geometrik cisimler içinde Yüzey Alanı

Hacim oranı en küçük olan küredir.

Sabit bir hacmi çevreleyen en küçük yüzey alanı küre olduğundan, sıvılar serbest halde küresel damlacık- lar halinde bulunma eğilimindedir.

Bu durumda dayanıklılığın nelere bağlı olduğunu daha net ifade edebiliriz. Dayanıklılık sistemin boyu, özkütlesi, özağırlığı ve yerçekimi ivmesi ile ters oran- tılıdır.

Halterciler neden genellikle kısa boyludur. Hiç düşün- dünüz mü?

Kaldırdıkları ağırlıkların altında ezildiklerinden mi?

Korkarım bu çok basit bir açıklama olur.

Kısa boylu insanların dayanıklılığı daha fazla olur. Bu nedenle kısa boylu insanlardan daha başarılı halterciler çıkar.

Bir karınca kendi ağırlığının beş katı kadar ağır cisim- leri taşıyabilir. Biz insanlar ağırlığımızın beş katı olan bir cismi neden kaldıramıyoruz?

Cevap basit canlıların veya cisimlerin boyutları arttı- ğında hacmi, alanından daha fazla artar. Bu durumda birim kütle başına yüzey alanı azalır. Yani uzun lafın kısası dayanıklılık azalır.

(3)

KONU ÖZETİ

Canlıların dayanıklılığı Taşıdığı Toplam Ağırlık

Kendi Ağırlığı oranı ile karşılaştırılır.

2r r

h 2h L

K

K ve L silindiri aynı maddeden yapılmıştır.

G ağırlıklı K silindiri en fazla 4G ağırlığını taşıya- bildiğine göre, L silindiri en fazla kaç G ağırlığı taşıyabilir?

Çözüm: K silindirinin ağırlığı G ise, L silindirinin ağır- lığı 8G olur.

K L

1 G 4G

DAY h G 2 8 5G

1 8G Gx 8G Gx

DAY 2h 8G

Gx 12G

+ 

= = +  ⇒ = ⋅+

= =



⇒ =

Boyu 2 , yarıçapı 2r olan bir ip en fazla P ağırlığını taşıyabilmektedir.

A) Aynı maddeden yapılmış 2 boylu r yarıçaplı ipin taşıyabildiği ağırlık

B) Aynı maddeden yapılmış  boylu 4r yarıçaplı ipin taşıyabildiği ağırlık nedir?

2 2



2 2

1 1

2 2

1 (2r) 1 r P P

2 P 2 P 4

1 (2r) 1 (4r) P 8P

2 P P

π = π ⇒ =

π = ⋅π ⇒ =

Bir süngerin üzerine ağırlık konulduğunda, sünger ağır- lığın konulduğu kısmın alanı ile ters orantılı bir şekilde sıkışır.

2cm 4cm 2cm

1cm 1cm

1cm K L

K süngerinin 2 cm² (1x2) lik alanı üzerine G ağırlığı koy- duğumuzda x kadar sıkışıyor ise, L süngerinin 8 cm² (2x4) lük alanı üzerine G ağırlığı koyduğumuzda x

4 kadar sıkışır.

Süngerin sıkışma miktarı yüksekliği ile doğru orantılıdır.

1cm 2cm 2cm

1cm 1cm

2cm K L

2 cm yüksekliği olan K süngerinin üzerine G ağırlığı konul- duğunda x kadar sıkışıyor ise, 1 cm yükseklikdeki L sünge- rinin üzerine G ağırlığı koyduğumuzda x

2 kadar sıkışır.

2cm 4cm

4cm K

2cm 8cm

2cm L

K süngerinin üzerine G ağırlığı konulduğunda sünger x₁ kadar, L süngerinin üzerine G ağırlığı konulduğunda sünger x₂ kadar sıkışıyor.

Buna göre ¹ 2

x

x oranı nedir?

Çözüm:

K L

Kesit alanı 8 cm² olan K süngeri x kadar sıkışıyor olsun.

⇒ Kesit alanı 16 cm² olan L süngeri x

Yüksekliği 4 cm olan K süngeri x kadar sıkışıyor olsun.

⇒ Yüksekliği 2 cm olan L süngeri x

Toplamda K süngeri x x (x )⋅ 2 kadar sıkışır.

1 2

x =x olur.

Toplamda L süngeri x x x2

2 2 4

 

⋅   kadar sıkışır.

2

2 x

x = 4 olur.

1 2

x 4 olur.

x =

(4)

KONU ÖZETİ

Bir su damlacığının cama yapıştığını farz edelim.

Bilirsiniz su damlacığının cama yapışması adezyon etkisinden dolayıdır.

Adezyon kuvveti cismin yüzey alanı ile doğru oran- tılıdır.

F ≥ G ⇒ su damlacığı hareket etmez F = Adezyon Kuvveti G = Su damlacığının Ağırlığı

F₁ α πr²

⇒ ¹

2

F 1 F =9 F₂ α π(3r)²

Adezyon kuvveti sıvı ağırlığına eşit konumda (F = G) bulunan bir su damlacığının yarıçapı n katı- na çıkarılırsa, adezyon kuvveti n² ile, ağırlık ise n³ ile orantı olarak artar. Bu durumda ağırlık, adezyon kuvvetinden daha fazla arttığından su damlacığı kesinlikle camdan düşer.

İlk durumda F = G Son durumda n² . F < n³ . G

F < n . G olur damlacık düşer.

ADEZYON

Farklı tür maddelerin moleküllerinin birbirine uygu- ladığı çekme kuvvetidir. Adezyon bir cismin, başka bir cisim üzerine yapışmasıdır. Adezyon etkisi bü- yük olan cisimin molekülleri kolaylıkla diğer cisimlerin molekülleri ile irtibata geçebilir. Şayet bu sıvı ise kağıt üzerine döküldüğünde kağıdı kolaylıkla ıslatır.

→ Günlük hayatta kullandığımız birçok madde su ta- rafından ıslatılırken, civa tarafından ıslatılmaz. Su- yun kohezyonu, civa gibi büyük (adezyonu küçük) ol- saydı, suyun temizleme özelliğinden yararlanamaz- dık. Suyun içerisine karıştırılan sabun gibi kimyasal- lar, adezyon etkisini azaltır ve kirlerin yüzeyden kolayca ayrılmasını sağlar.

Kohezyon = Adezyon Adezyon > Kohezyon

KOHEZYON - ADEZYON - KILCALLIK YÜZEY GERİLİMİ

KOHEZYON

Tek bir madde içindeki benzer moleküller arasında- ki iç çekim kuvvetidir. Bu iç çekim kuvvetleri yani kohezyon kuvvetleri moleküllerin bir arada kalabilmesi- ni sağlar. Bu kuvvetler katılarda olduğu gibi sıvıya sabit bir şekil verecek kadar güçlü değildir. Fakat sıvıya belli bir hacim verecek kadar etkilidir.

Kısaca kohezyon madde taneciklerinin birbirini tut- masıdır.

Örneğin civanın kohezyon etkisi saf sudan daha bü- yüktür. Bu nedenle civa kolay kolay dağılmadan küre- sel bir şekilde durabilirken, saf su hemen dağılıverir.

Kohezyon kuvveti, Adezyon kuvvetlerinden büyük ise sıvı dışarıya doğru yay gibi bir tepe oluşturur.

Kohezyon = Adezyon Kohezyon > Adezyon

(5)

KONU ÖZETİ

Su üzerinde çok hızlı hareket eden canlı kafur (camp- hor) böceğidir. Bu böcek yüzey gerilimi etkisi ile su yüzeyinde batmadan ilerler.

Bütün bu olaylar sıvı yüzeyinin sanki esnek, gergin, ince bir zarla kaplıymış gibi davranmasına yol açar.

Sıvı yüzeyini bu şekilde tutan etki yüzey gerilim et- kisidir.

Sıvı üzerine uygulanan gaz basıncı arttırıldığında yü- zey gerilimi azalır.

Suya sabun veya deterjan atılması yüzey gerilimini azaltır.

X G Z M

L B K

A

C

D

E F

H Y

Sıvı

Şekildeki sıvının X, Y, Z noktaları için,

1. X noktası Adezyon (A), Kohezyon (C) ve yerçeki- mi (B) kuvveti etkisindedir.

2. Y noktası kohezyon (E, D, F, H) ve yerçekimi kuvvetinin (H ile aynı yönlü) etkisindedir.

3. Z noktası Yüzey Gerilimi (G ve M), Kohezyon (K) ve yerçekimi kuvvetinin (L) etkisindedir.

4. Y noktasında net kuvvet sıfır iken, X ve Z noktala- rında sıfır değildir.

Sıvıların yüzey katsayıları damla yöntemi ile hesapla- nabilmektedir. Sıvının sadece kohezyon etkisinde ol- duğunu farzedelim.

θ θ

2

2 r G 2 rG F cos G

r h d g r h d g 2 r cos r h d g

2 cos 2

π ⋅ γ = ⇒ γ = π

⋅ θ =

⋅ ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ π ⋅ γ ⋅ θ = π ⋅ ⋅ ⋅ ⇒ γ = =

⋅ θ

Yüzey gerilimi madde cinsi ile birlikte, sıcaklığına ve içinde çözünmüş madde miktarınada bağlıdır. Sıcak- lık arttıkça yüzey gerilimi azalır.

Çözünmüş madde miktarı arttığında yüzey gerilimide artar (Örneğin sıvıya tuz katılması). Sıvıya şeker atıl- masıyla yüzey gerilimi değişmez. Şeker yüzey gerilimi için inaktif maddedir.

Farklı tür sıvılar için yüzey gerilim katsayılarıda fark- lıdır. Yani yüzey gerilim katsayısı ayırt edici özelliktir.

Sıvı Yüzey Gerilim Katsayısı (N.m^–1)

Sıvı Hidrojen 3

Sıvı Hava 16

Alkol 30

Anilin 60

Gliserin 88

Su 100

Civa 640

YÜZEY GERİLİMİ

Bir sıvının yüzey alanını artırmak için gereken enerji- ye ya da işe yüzey gerilimi denir. Yüzey geriliminin bi- rimi SI birim sistemine göre joule.metre^–2 ya da newton.metre^–1 dir.

Çelikten yapılmış bir jilet bıçağı ya da toplu iğne su yüzeyine yavaşça bırakıldığında, çeliğin özkütlesi sudan daha büyük olmasına rağmen, batmaz geçici olarak su yüzeyinde kalır. Bu beklenmedik olay yüzey geriliminden kaynaklanmaktadır.

Sıvıya batırılan fırçanın, sıvıdan çıkarıldığında, fırça kıllarının birbirine yapışması yüzey gerilimini nede- niyledir.

(6)

KONU ÖZETİ

GAZLAR

Dünyayı saran gaz topluluğuna atmosfer denir. At- mosferi oluşturan maddelere hava denir.

Atmosfer, güneşten gelen bazı zararlı ışınları yansı- tır. Dünyayı yaşanabilir sıcaklık seviyesinde kalma- sını sağlar.

Atmosferin yaklaşık %99’u oksijen ve Azot (Nitrojen) gazlarından oluşur. Yaklaşık %1’lik kısmı karbondiok- sit, Helyum, Hidrojen gibi gazlardır.

Atmosferdeki oksijen ve azot miktarı %1 ya da daha fazla değişirse dünyada canlıların hayatsal faaliyetle- ri sona erer.

Atmosferi oluşturan gazların dünyayı sarmasının nedeni gaz moleküllerine etki eden yerçekimi kuvvetidir.

Güneşin çekim kuvveti ile denge sağlanır.

Atmosfer tabakaları yeryüzünden itibaren sırasıyla şu şekildedir:

Traposfer (0-12 km arası olan bölge, sıcaklık 220 Kelvin’e kadar düşer.)

Strofosfer (12-55 km arası olan bölge, sıcaklık 12-25 km arası hemen hemen 20 Kelvin’de sabit kalırken, 55 km de yaklaşık 280 Kelvin değerine ulaşır.) Mezosfer (55-80 km arası olan bölge, sıcaklık düzen- li olarak düşer ve 186 K olur.)

Termosfer yada İyonosfer denen bölgede sıcaklık 1500 Kelvin’e yükselir.

Atmosfer bu bölgede pozitif ve negatif iyonlar, serbest elektronlar, nötr atomlar ve moleküller içerir.

Yani bu bölge plazma halinde olan bölgedir. Termos- fer tabakası 80-500 km arası bölgedir. 500-2500 km arası bölge ise Ekzosfer tabakasıdır.

Atmosfer yaklaşık olarak kütlece %90, troposfer ta- bakasıdır.

KILCALLIK

Kılcallık olayı ilk defa Leonardo da Vinci tarafından ortaya çıkarılmıştır. Ancak bu konuda ilk hassas öl- çümler Francis Haukcbee tarafından yapılmıştır.

Ağacın dibine dökülen su kılcallık etkisi ile, en uzak dalların ucuna kadar ulaşır.

Suyun kılcal bir boruda yükselmesinde adezyon, kohezyon kuvvetleri ve yüzey gerilimi etkilidir.

Sıvının kılcal boruda yükselme veya alçalma miktarı yüzey gerilim katsayısı ile ters orantılıdır.

Kılcal boru su dolu çanağın içine sokulursa, su cam boruyu ıslatır ve suyu yukarıya doğru çeker. Kılcal boru ne kadar dar ise suyun borudaki yükselmesi o kadar fazla olur.

r₃ > r₂ > r₁ olduğundan h₁ > h₂ > h₃ olur.

Sıvının borudaki yükselme miktarı, 1. Sıvının yoğunluğu ile ters orantılıdır.

2. Borunun yarıçapı ile ters orantılıdır.

3. Yerçekimi ile ters orantılıdır.

4. Yüzey gerilim katsayısı ile ters orantılıdır.

Eğer kılcal boru civa dolu çanağa daldırılmış olsaydı civa kılcal boruyu ıslatmaz ve civanın cam yüzeyden çekilme özelliğinden dolayı, civa kılcal boruda yükse- lemez aksine alçalırdı.

Kılcal boru ne kadar dar ise alçalma o kadar fazla olur.

r₃ > r₂ > r₁ olduğundan h₁ > h₂ > h₃ olur.

(7)

TEST 1

1.

Şekildeki dökdörtgensel prizmanın yüzey alanı A₁, prizma K yüzeyi üzerine konulduğunda yere değen kesit alanı A₂’dir.

Buna göre ¹

2

A

A oranı nedir?

A) 6 B) 11 C) 15 D) 22 E) 33

2.

Şekildeki silindirin yarıçapı 1 cm yüksekliği 4 cm’dir. Silindirin yüzey alanı A₁, K yüzeyi üzerine konulduğunda yere değen kesit alanı A₂’dir.

Buna göre ¹

2

A

A oranı nedir?

A) 1

10 B) 1

5 C) 1 D) 5 E) 10

3.

Şekildeki kürenin yarıçapı 2 cm’dir. Kürenin yüzey alanı A₁, tam ortasının kesit alanı A₂’dir.

Buna göre ¹

2

A

A oranı nedir?

A) 1 B) 2 C) 4 D) 8 E) 16

4. r yarıçaplı düzgün bir ip en fazla 10 newton ağır- lığındaki cismi taşıyabildiğine göre, aynı madde- den yapılmış 2r yarıçaplı düzgün ip en fazla kaç newton ağırlığındaki cismi taşıyabilir?

A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 40

5.

Şekil-1 deki küpün bir kenarı r uzunluğundadır.

Şekil-2 deki silindirin yarıçapı r/2 yüksekliği ise 3r uzunluğundadır.

Küp ve silindir aynı maddeden yapıldığına göre küpün dayanıklılığı D₁ ile silindirin dayanıklılığı D₂ arasındaki ¹

2

D

D oranı nedir?

A) 1

6 B) 1

3 C) 1

2 D) 3 E) 6

(8)

TEST 1

6.

Şekildeki K ve L silindirlerinin sırasıyla yarıçapları 2r ve r, özkütleleri 2d ve d yükseklikleri 2h ve h, da- yanıklıkları D₁ ve D₂ dir.

Buna göre ¹

2

D

D oranı nedir?

A) 1

4 B) 1

2 C) 1 D) 2 E) 4

7. 3h boyundaki bir adam kendi boyutunda günde 3 ekmek tüketmektedir.

Bu kişinin yaşadığı evrende herşeyin boyutu aynı oranda küçültülüp boyu h uzunluğuna ge- tirildiğinde kendi boyutunda günde kaç ekmek tüketir?

A) 1 B) 3 C) 9 D) 12 E) 18

8.

Şekil-1’deki çöp adamın boyutları her yöne Şekil- 2’deki gibi iki katına çıkarıldığında çöp adam vücu- dunu ancak taşıyabilmektedir.

Çöp adam Şekil-1’deki durumunda, Şekil-2’deki gibi vücudunu ancak taşıyabilmesi için omuzla- rında kaç tane aynı cins çöp adam taşımalıdır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

9.

Şekil-1’deki r yarıçaplı çelik halat ancak P ağırlığı- nı taşıyabilmektedir.

Şekil-2’deki 3r yarıçaplı çelik halatların taşıya- bileceği en büyük ağırlık kaç P’dir?

A) 1 B) 3 C) 9 D) 18 E) 27

10. I. Adezyon bir maddenin atomlarının, dış ortamın atomlarıyla etkileşmesi olayıdır.

II. Kohezyon bir maddenin kendi atomlarıyla etki- leşimi olayıdır.

III. Bir sıvının kohezyonu, adezyonundan büyük ise o sıvı dağılmadan durabilir.

İfadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III

(9)

TEST 1

11.

Şekildeki tabloda K, L, M sıvılarının yüzey gerilim katsayıları verilmiştir.

I. K’nın ıslatabildiği yüzeyi L daha kolay ıslatır.

II. M’nin ıslatabildiği yüzeyi L daha kolay ıslatır.

III. M sıvısını bir çubuğu batırmak K ve L’den daha zordur.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

12.

Eşit hacimli K-L su damlalarının M yüzeyindeki durumu şekilde görülmektedir.

Buna göre;

I. K damlasının kohezyonu, L’ninkinden büyüktür.

II. K damlasının adezyonu, L’ninkinden büyüktür.

III. Bir böcek K damlalarından oluşan sıvıda daha rahat yürür.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

13.

3r ve r yarıçaplı şekildeki K-L su damlalarının adezyon kuvvetleri D_K ve D_L dir.

Buna göre ^K

L

D

D oranı nedir?

A) 1

3 B) 1 C) 2

3 D) 3 E) 9

14.

Şekil-1’deki r yarıçaplı su damlacığının yüzeye tu- tunmasını sağlayan adezyon kuvveti F kadardır.

Şekil-2’deki su damlacığının aynı yüzeye tutun- masını sağlayan adezyon kuvveti kaç F’dir?

A) 1

4 B) 1

2 C) 1 D) 2 E) 4

(10)

TEST 2

1. Kesit Alanı Hacim

ifadesinin boyutu aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1

metre B) 1 ₂

metre C) 1 ₃ metre

D) metre² E) metre³

2.

Yarıçapı 50cm boyu 2m olan silindirin üzerine şe- kildeki gibi bir kenarının uzunluğu 2m olan küp şeklindeki bir cisim yapıştırılmıştır.

Cisimlerin içi dolu olduğuna göre sistemin top- lam yüzey alanı kaç m²dir?

(π = 3 alınız)

A) 15 B) 17,5 C) 30 D) 32,5 E) 40

3. Boyutları 3m, 4m ve 5m olan dikdörtgen prizma şeklindeki bir oda boyanmak isteniyor.

Odanın zemini (3x5) hariç her yeri kalınlık 1mm olacak şekilde boyandığına göre, kaç m³ boya harcanmıştır?

A) 0,79 B) 0,079 C) 7,9 D) 1,079 E) 1,79

4. Yüzey alan 8πr² olan içi dolu küre tam ortadan ikiye bölündüğünde parçalardan birinin yüzey alanı kaç πr² olur?

A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10

5. Yakup Bera oyun hamuru ile yarıçapı 1cm olan 8 adet küresel cisim yapmıştır. Sonra bu 8 küreyide birleşitrip tek bir küre haline getirmiştir.

Yakup Bera hamuru israf etmediğine göre oluş- turduğu yeni kürenin yarıçapı kaç cm olur?

A) 8 B) 6 C) 4 D) 2 E) 1,5

6. Bir küpün toplam yüzey alanının hacmine oranı 2cm^–1 dir.

Buna göre küpün hacmi kaç cm³ tür?

A) 27 B) 8 C) 25 D) 16 E) 64

(11)

TEST 2

7. I. Küre ve küpün hacimleri eşitse, kürenin yüzey alanı küpten daha küçük olur.

II. Silindirin sadece yarıçapı iki katına çıkarılırsa, hacmi sekiz katına çıkar.

III. Küçük cisimlerin birim kütlesine düşen yüzey alanı, büyük cisimlere göre daha fazladır.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

8. I. Silindirin sadece yüksekliği artırıldığında birim kütlesine düşen yüzey alanı azalır.

II. Bu canlının ısı yayma hızı yüzey alan ile doğru orantılıdır.

III. Fillerin kulaklarının büyük olmasının nedeni yü- zey alanlarını bu sayede artırabilmeleridir.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

9. Bir kürenin yüzey alanının, hacmine oranı 3 dir.

metre

Buna göre kürenin hacminin kesit alanına ora- nı metrenin kaç katıdır?

A) 1

4 B) 1

3 C) 1 D) 2 E) 4

3

10. Dairesel alt ve üst kısmı kapalı olan silindir şeklin- deki teneke kutunun toplam yüzey alanının, kesit alanına oranı 4 tür.

Silindirin yarıçapı 2cm olduğuna göre hacmi kaç cm³ tür?

(π = 3 alınız)

A) 12 B) 24 C) 30 D) 36 E) 48

11.

Şekildeki içi dolu küre tam ortadan ikiye bölünmek- tedir.

Kürenin ilk durumdaki yüzey alanı A₁, bölündük- ten sonraki oluşan yarım parçalardan birinin yüzey alanları A₂dir.

Buna göre ¹

2

A

A oranı nedir?

A) 4

3 B) 1

2 C) 3

4 D) 1 E) 3

2

(12)

TEST 3

1.

Şekildeki silindirlerin yükseklikleri h₁, 2h ve 3h, ya- rıçapları ise 3r, 2r ve r kadardır.

Silindirler aynı maddeden yapıldığına göre da- yanıklılıkları D₁, D₂, D₃ arasındaki ilişki nedir?

A) 3D₁ = 2D₂ = D₃ B) D₁ = 2D₂ = 3D₃ C) D₁ = D₂ = D₃ D) 6D₁ = 3D₂ = D₃

E) 8D₁ = 3D₂ = 2D₃

2.

Şekildeki dikdörtgen prizmasının özkütlesi d, yarı- çapı r=h olan silindirin özkütlesi 2d’dir.

Buna göre prizmanın dayanıklılığı D₁ ile silindi- rin dayanıklılığı D₂ arasındaki oran ¹

2

D

D nedir?

A) 1

3 B) 2

3 C) 3

4 D) 3

2 E) 4 3

3. Yüksekliği 3h olan bir silindirin yüksekliği h ya- pılırsa dayanıklılığı nasıl değişir?

A) 3 kat artar B) 3 katına çıkar

C) Değişmez D) 9 katına çıkar

E) 9 kat artar

4. Bir silindirin ağırlığı ve özkütlesi sabit kalacak şekilde yarıçapı 2 kat artırılırsa dayanıklılığı na- sıl değişir?

A) 8 kat artar B) 8 kat azalır C) 3 kat azalır D) 9 kat artar

E) Değişmez

5. I. Kesit alanının hacme oranı o maddenin daya- nıklılığı hakkında bilgi verir.

II. Fare gibi yüzey alanının hacmine oranı büyük olan canlıların enerji kaybı düşük olur.

III. Dayanıklılık maddelerin ortak özelliklerindendir.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I ve III

6. Aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?

A) Bir fil fareden daha çok yemek yer

B) 1 kg küçük patateslerden, 1 kg daha büyük pa- tateslere göre daha fazla kabuk çıkar.

C) Sıcaklık arttığında dayanıklılık azalır.

D) Bir fare kendi boyutuna göre, filden daha çok yemek yer.

E) Bir silindir düşey olarak düzgünce bölündüğün- de dayanıklılık azalır.

7. I. Eşit hacimli geometrik cisimler arasında yüzey alanı en küçük olan küredir.

II. Tüm geometrik cisimler arasında en dayanıklı olan küredir.

III. Dayanıklılık cisimlerin cinsine bağlıdır.

(13)

TEST 3

8.

Yarıçapları r boyu L kadar olan şekilldeki halat en fazla P ağırlıklı cismi taşıyabilmektedir.

Buna göre aynı maddeden yapılmış yarıçapı 3r, boyu 3L olan diğer halat en fazla kaç P ağırlı- ğında cismi taşıyabilir?

A) 1

9 B) 1

3 C) 1 D) 3 E) 9

9.

Beş eşit bölmeye ayrılmış dikdörtgen K bloğunu, yatay kesit alanı A kadar olan üç özdeş ayak ancak taşıyabilmektedir.

Ayakların kesit alanı 5A yapılırsa, sisteme öz- deş K bloklarından en fazla kaç tane daha üst üste eklenebilir?

A) 4 B) 5 C) 10 D) 15 E) 25

10. Bir kurt günde ortalama 15 adet tavşan yiyebilmek- tedir.

Buna göre kurdun yaşadığı evrende herşeyin boyutu 3 katına çıkarılırsa, bu kurt günde orta- lama kaç tane tavşan yiyebilir?

A) 3 B) 5 C) 10 D) 15 E) 45

11. Bir kurt günde ortalama 10 kg et yiyebilmektedir.

Buna göre kurdun yaşadığı evrende her şeyin boyutu 3 katına çıkarılırsa, bu kurt günde orta- lama kaç kg et yiyebilir?

A) 5 B) 10 C) 30 D) 60 E) 90

12. Bir kurt günde ortalama 10 kg et yiyebilmektedir.

Buna göre kurdun yaşadığı evrende sadece et- lerin boyutu 3 katına çıkarılırsa, bu kurt günde ortalama kaç kg et yiyebilir?

A) 5 B) 10 C) 30 D) 60 E) 90

13. 50 kg kütlesinde bir halterci en fazla 150 kg kütle- sini kaldırabilmektedir.

Bu haltercinin boyutları her yöne 3 katına çıka- rıldığında kaldırabileceği en büyük kütle kaç kg olur?

A) 150 B) 250 C) 400 D) 450 E) 600

(14)

TEST 3

14. 50 kg kütlesindeki bir halterci en fazla 150 kg küt- lesini kaldırabilmektedir.

Bu haltercinin boyutları her yöne artırıldığında, sadece kendi ağırlığını taşıyabildiğine göre, haltercinin boyutları kaç kat artırılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

15.

Yarıçapı r, yüksekliği h kadar şekildeki silindirin, ağırlığı sabit kalacak şekilde yarıçapı düzgün bir şekilde azaltılmaktadır.

Buna göre, silindirin dayanıklılığının (D) yarı- çapa (r) bağlı değişim grafiği aşağıdakilerden hangisi gibidir?

A)D

h

B)D

h C)D

h

D)D

h E)D

h

16. I. Hacim II. Kesit Alanı III. Ağırlık

Niceliklerinden hangileri arttığında dayanıklılık azalır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III

17. Bir zürafanın boyu 5m, zebranın ise 2m’dir.

Zürafanın birim ağırlığına düşen besin miktarı- nın, zebranın birim ağırlığına düşen besim mik- tarına oranı nedir?

A) 2

5 B) 1

5 C) 1

2 D) 1

10 E) 10

18. 50 kg kütleli bir insanın bacağının dik kesitinin ya- rıçapı 5cm’dir.

Aynı özelliklere sahip 200 kg kütleli başka bir insanın bacağının dik kesitinin yarıçapı kaç cm’dir?

A) 5 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12

(15)

TEST 4

1. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Aynı cins moleküller arasındaki çekim kuvveti kohezyon kuvvetidir.

B) Farklı cins moleküller arasındaki çekim kuvveti adezyon kuvvetidir.

C) Suyun cama yapışması adezyon etkisiyledir.

D) Yüzey gerilim kuvveti yüzeye diktir.

E) Sıvının ısıtılması yüzey gerilimini düşürür.

2.

Şekillerdeki cam tüplerin içinde sıcaklıkları aynı olan K ve L sıvıları dengelenmiştir.

Buna göre,

I. K ve L sıvıları aynı cinstir.

II. K sıvısının bulunduğu kapta adezyon kuvveti, kohezyon kuvvetinden büyüktür.

III. L sıvısının bulunduğu kapta kohezyon kuvveti, adezyon kuvvetinden büyüktür.

3.

K, L, M, N maddeleri arasındaki kohezyon-adezyon ilişkisi şekildeki gibidir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) K ve L kesinlikle farklı cinstir.

B) K ve M kesinlikle farklı cinstir.

C) M ve L aynı cins olabilir.

D) K ve N kesinlikle aynı cinstir.

E) N ve L aynı cins olabilir.

4.

K, L, M, N katı maddelerine ait kuvvetler şekildeki gibidir.

Buna göre, I. K-N II. L-M III. L-N IV. K-M

maddelerinden hangileri kesinlikle farklı cinstir?

A) I ve II B) II ve III C) II ve IV D) I ve IV E) II, III ve IV

5.

Şekillerdeki kaplarda sıvı içerisine cam tüpler yer- leştirilmiştir.

Buna göre kohezyon-adezyon etkisindeki sıvı- lar hangi kaplardaki gibi dengede kalabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III

6.

Aynı sıcaklık ve hacimdeki K-L sıvılarının yatay ze- mindeki denge durumları şekildeki gibidir.

Buna göre,

I. K’nın kohezyon kuvveti daha büyüktür.

II. K ve L farklı cinstir.

III. K kağıdı kolayca ıslatırken, L ıslatmaz.

(16)

TEST 4

7. Cam yüzeye yapışmış yarım küre

şeklindeki 2r, 3r yarıçapındaki K-L su damlacıkları şekildeki gibi dengelenmiştir.

Damlacıklara etki eden adezyon kuvvetleri, F_K ve F_L olduğuna göre ^K

L

F

F oranı ne olur?

A) 4

9 B) 2

3 C) 8

27 D) 2

9 E) 9 4

8. I. Sıcaklık arttığında kohezyon etkisi azalır.

II. Kohezyon etkisi, adezyon etkisinden büyük olan sıvı döküldüğü yüzeyi kolayca ıslatmaz.

III. Adezyon kuvveti, kohezyon kuvvetinden büyük olan sıvının serbest yüzeyi iç bükey olur.

9. I. Kılcallık olayında adezyon ve kohezyon kuvve- tinin etkisi vardır.

II. Kılcallık olayında boru ne kadar dar ise yüksel- me o kadar fazla olur.

III. Sıvının sıcaklığı arttığında kılcal boruda sıvı yükselmesi daha fazla olur.

10. r₁ r₂ r₃

Camdan kılcal borular şekillerdeki gibi aynı cins sıvı içerisine daldırılmıştır.

Sıvılar kılcal boru içinde 3h, 2h ve h seviyele- rinde dengelendiğine göre,

I. Boruların yarıçapları eşitse sıvıların sıcaklıkları arasındaki bağıntı T₁ > T₂ > T₃ şeklinde olmalıdır.

II. Sıvıların sıcaklıkları eşitse boruların yarıçapları arasındaki ilişki r₁ > r₂ > r₃ şeklinde olmalıdır.

III. Üç kapta adezyon etkisi, kohezyon etkisinden büyüktür.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I ve II E) II ve III

11.

Kap içindeki sıvıya daldırılmış kılcal boru içinde sıvı h kadar yükselip dengelenmiştir.

h miktarı,

I. Borunun yarıçapı II. Sıvının sıcaklığı

III. Sıvının yüzey gerilim katsayısı niceliklerinden hangilerine bağlıdır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

12.

K, L, M sıvılarına daldırılan yarıçapları eşit camdan kılcal borularda sıvılar 3h, 2h ve h kadar yükselip dengelenmektedir.

Sıvıların sıcaklıkları eşit olduğuna göre yüzey ge- rilim katsayıları a_K, a_L, a_M arasındaki ilişki nedir?

A) a_K > a_L > a_M B) a_M> a_L > a_K C) a_K = a_L = a_M D) a_K = a_L > a_M E) a_M > a_K = a_L

(17)

TEST 4

13.

Kesit yarıçapları r ve 3r olan kılcal borular şekildeki gibi sıvıya daldırıldığında r yarıçaplı borudaki sıvı yükselmesi h kadar oluyor.

Sıvıların değme açıları eşit olduğuna göre 3r yarıçaplı borudaki sıvı yükselmesi kaç h olur?

A) 1

6 B) 1

2 C) 1

3 D) 3 E) 6

14.

Yarıçapları r ve 2r olan camdan kılcal borular 8d ve d özkütleli aynı sıcaklıktaki sıvılara daldırıldığında sıvı yükselmeleri h ve 2h olmaktadır.

Sıvıların boruya değme açısı eşit olduğuna göre yüzey gerilim katsayıları ^x

y

a

a nedir?

A)

L

1

1 B) 1

8 C) 1

2 D) 4 E) 2

15. Özkütlesi 200kg₃

m olan bir sıvı içine yarıçapı 0,1 cm olan kılcal bir boru daldırılıyor.

Buna göre sıvı kılcal boru içinde kaç cm yükselir?

(Sıvının yüzey gerilim katsayısı = 40 10³N,g 10m2

m s

⋅ − =

ve değme açısını 0° alınız)

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

16. Pipetle meyve suyu içildikten sonra içinde şekildeki gibi meyve suyu par- çası kalmıştır.

Pipetin yarıçapı 2 cm olduğuna göre meyve suyu parçasının ağırlığı kaç newton dur?

(Meyve suyunun yüzey gerilim katsayısı 0,2 dir.N

m π = 3 ve değme açısını 0° alınız)

A) 6.10^–3 B) 12.10^–3 C) 24.10^–3

D) 3.10^–3 E) 4.10^–3

A) Sıcaklık arttığında yüzey gerilim kuvveti azalır.

B) Kılcal borudaki sıvı yükselmesi yerçekimi ivme- sinden etkilenmez.

C) Yüzey gerilim kuvveti adezyon ve kohezyon etkilerine bağlıdır.

D) Yarıçap küçüldükçe sıvı kılcal boruda daha da yükselir.

E) Suyun içinde tuz çözündüğünde yüzey gerilim artar.

18. I. Küp şekerin sıvıyı çekmesi

II. Suyun kayalar içindeki boşluklara girmesi III. Bitkilerde suyun odun borularda yükselmesi

Olaylarından hangileri kılcallık etkisinin sonuç- larındandır?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

(18)

TEST 5

1. 1000 sayfalı bir hukuk kitabının her yaprağının ka- lınlığı 0,03mm’dir.

Kitabın kapak kalınlığı 0,25mm, yaprağın ve kapağın boyutları 40cm x 30cm olduğuna göre, kitabın hacmi kaç cm³’tür?

A) 1960 B) 1860 C) 1440 D) 1660 E) 860

A) Dayanıklılık cisimlerin gerilme veya sıkıştırma etkilerine karşı gösterdiği tepkidir.

B) Çapı 1 mm’den küçük olan borulara kılcal boru denir.

C) Kohezyon > Adezyon ise bu sıvı döküldüğü ka- ğıdı kolayca ıslatır.

D) Kılcal borularda sıvıların yükselmesi ya da al- çalması Kapital Etki nedeni iledir.

E) Bir cismin hacmi arttıkça dayanıklılığı azalır.

5. Aşağıdaki niceliklerden hangisi sıvıya ait bir kavram olamaz?

A) Yüzey gerilimi B) Kohezyon C) Kılcallık D) Dayanıklılık E) Adezyon 4.

L 2h

3h h

K

3h h

h

Aynı maddeden yapılmış K ve L dikdörtgen priz- ması şeklindeki cisimlerden K’nın ağırlığı 2G ka- dardır ve en fazla 4G ağırlığını taşıyabilmektedir.

Buna göre L cismi en fazla kaç G ağırlığını taşı- yabilir?

A) 2G B) 4G C) 5G D) 8G E) 12G

3.

10 cm 20 cm

30 cm

Dikdörtgen prizması şeklindeki kutu şekilde görül- mektedir.

Buna göre kutunun kesit alanının (A), hacmine (V) oranı A

V nedir?

A) 1

20cm B) 1

30cm C) 1

10cm D) 1

60cm E) 30cm

2. Bir kürenin dayanıklılığı 1

32cm olduğuna göre bu kürenin çapı kaç cm’dir?

A) 16 B) 24 C) 32 D) 48 E) 64

(19)

TEST 5

11. ^A

B

F C

Şekilde kap içindeki sıvının A, B ve C noktalarında- ki kohezyon kuvvetlerinin yönleri verilmiştir.

Buna göre,

I. A noktasındaki net kuvvet sıfır değildir.

II. B noktasındaki net kuvvet sıfırdır.

III. F noktasındaki net kuvvet sıfırdır.

10. ^A ^T ^F

Aynı yatay yüzeyde duran kaplar içinde A, T, F sı- vıları şekildeki gibi dengededir.

Buna göre sıvıların Adezyon kuvvetleri A_A, A_T, A_F arasındaki ilişki ne olmalıdır?

A) A_A> A_F> A_T B) A_T> A_A> A_F C) A_F> A_A> A_T D) A_A> A_T> A_F E) A_A= A_T= A_F

9. I. Canlının boyutu arttığında metabolizması daha yavaş çalışır.

II. Yıldırım ve şimşek sıcak plazmadır.

III. Canlının metabolizma hızı arttıkça ısı kaybı da artar.

A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) II ve III E) I ve III

8. Hacim (m³) Yüzey Alanı (m²)

T 80 20

F 10 20

A 50 100

T, F, A canlılarının hacim, yüzey alanı bilgileri şekil- deki tabloda verilmiştir.

Buna göre bu canlıların metabolizma hızları M_T, M_F ve M_A arasındaki ilişki nedir?

A) M_T> M_F> M_A B) M_A> M_F> M_T C) M_F= M_A> M_T D) M_T> M_F=M_A E) M_T> M_A> M_F 7. Kuyumcudan alınan 600 gram altının 450 gramı

saf altındır.

24 ayar altının saf altın olduğu düşünülürse ku- yumcudan alınan altın kaç ayardır?

A) 22 B) 18 C) 14 D) 8 E) 4

(20)

TEST 5

15. A, B, C, D cisimlerinin sıcaklıkları sırasıyla 0°C, –40°C, +5°C ve –10°C’dir.

Buna göre bu sıcaklık büyüklükleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?

A) T_B> T_D> T_A> T_C B) T_B> T_D> T_C> T_A C) T_C> T_D> T_B> T_A D) T_B> T_C> T_A> T_D

E) T_C> T_A> T_D> T_B

14. Aşağıdakilerden hangisi yüzey gerilim katsayı- sının birimidir?

A) newton B) newton

metre² C) newton metre D) newton . metre E) metre

newton 13.

F₁ F₂ F₃

sıvı Kap içindeki sıvı şekilde görülmektedir.

Buna göre F₁, F₂, F₃ kuvvetlerinden hangileri yüzey gerilimi, kılcallık ve sıvının ağırlığı kuv- vetlerini oluşturan kuvvetler olabilir?

Yüzey gerilimi Kılcallık Ağırlık A) F₂ F₃ F₁ B) F₁ F₂ F₃ C) F₂ F₁ F₃ D) F₃ F₁ F₂ E) F₁ F₃ F₂

A) Atmosferin en üstünde iyonesfer tabakası vardır.

B) İyonesfer tabakası radyo dalgaları için yansıtıcı görev yapar.

C) Atmosferde gaz yoğunluğu yerden yukarılara doğru çıkıldıkça artar.

D) Atmosfer %90’ı troposfer tabakasıdır.

E) Atmosferlerin %99’u oksijen ve azot gazların- dan oluşur.

17. 1) Mezosfer 2) İyonesfer 3) Troposfer 4) Stratosfer

tabakaları yeryüzünden yukarılara çıkıldıkça nasıl sıralanır?

A) 3 - 4 - 1 - 2 B) 3 - 1 - 4 - 2 C) 2 - 1 - 4 - 3 D) 2 - 4 - 1 - 3

E) 4 - 3 - 2 - 1 12.

A

T F

Kap içerisindeki sıvının T, F, A noktalarına uygula- nılan çekim kuvvetleri şekildeki gibidir.

Yerçekimi kuvveti, Adezyon ve Kohezyon kuv- vetlerinin üçününde etkili olduğu nokta hangi- leridir?

A) Yalnız T B) T ve F C) F ve A

D) T, F ve A E) T ve A

(21)

TEST 6

5.

F A

B

Eşit hacimli F, A, B sıvılarından oluşan damlaların kağıt üzerindeki görünümleri şekildeki gibidir.

Buna göre sıvıların yüzey gerilimleri Y_F, Y_A, Y_B arasındaki ilişki nedir?

A) Y_F= Y_A= Y_B B) Y_F> Y_B> Y_A C) Y_F> Y_A> Y_B D) Y_A> Y_B> Y_F E) Y_A> Y_F> Y_B 4. I. Yüzey gerilimi

II. Kohezyon III. Özkütle IV. Adezyon

V. Kütle

Niceliklerinden hangileri ayırt edicidir?

A) II, III ve IV B) I, II ve IV C) I, II, III ve IV D) III, IV ve V E) Hepsi

3. A, B, C sıvılarının yüzey gerilim katsayıları arasın- daki ilişki Y_A > Y_C > Y_B’dir.

Bu sıvılara daldırılan özdeş kılcal borularda sı- vıların yükselmeleri h_A, h_B, h_C olduğuna göre bunlar arasındaki ilişki nedir?

A) h_B> h_C> h_A B) h_A> h_C> h_B C) h_A= h_B= h_C D) h_C> h_A> h_B E) h_B> h_A> h_C

2. I. Sıvı üzerine uygulanan basınç arttırıldığında sıvı yüzey gerillimi azalır.

II. Sıvıya tuz veya şeker katılırsa yüzey gerilimi artar.

III. Sıvıya deterjan dökülmesi yüzey gerilimi azal- tır.

A) I ve II B) I ve III C) Yalnız II D) II ve III E) I, II ve III 1.

3h

h

r₁ r₂

Sıvı dolu kaba r₁ ve r₂ yarıçaplı iki kılcal boru daldı- rılmıştır.

Borulardaki sıvı yükselmeleri 3h ve h kadar ol- duğuna göre, boru yarıçapları oranı ¹

2

r

r nedir?

(Kılcal borularda yükselen sıvıların, boru ile yaptı- ğı açılar eşittir.)

A) 1 B) 1

3 C) 3 D) 6 E) 1

6

(22)

TEST 6

10.

O A

B

Civa parçacığı yatay yüzeyde şekildeki gibi dur- maktadır.

Merkezi O noktası olan civa parçacığının O, A, B noktalarına sırasıyla K_O, K_A, K_B kuvvetleri uygulan- maktadır.

Buna göre K_O, K_A, K_B arasındaki ilişki nedir?

A) K_O= K_A= K_B B) K_B> K_A> K_O C) K_O> K_A> K_B D) K_O> K_B> K_A E) K_A> K_O> K_B 9.

T A B

Kağıt üstine konulan eşit hacimli T, A, B sıvılarının, kağıt üstündeki duruma şekildeki gibidir.

T sıvısı kağıda hemen dağılırken, A sıvısı az miktar dağılmış, B hiç dağılmamıştır.

Bu sıvıların kohezyon kuvvetleri K_T, K_A, K_B ol- duğuna göre bunlar arasındaki ilişki nedir?

A) K_T> K_A> K_B B) K_B> K_A> K_T C) K_A> K_B> K_T D) K_B> K_T> K_A E) K_T> K_B> K_A

8.

T₁ = 10°C T₂ = 20°C T₃ = 30°C

Şekildeki kağıt üzerinde aynı cins, eşit hacimde sıvı bulunmaktadır.

Sıvılar T₁, T₂, T₃ sıcaklıklarına karşı şekildeki gibi durum aldığına göre bu sıvıların yüzey gerilim katsayıları Y₁, Y₂, Y₃ arasındaki ilişki nedir?

A) Y₁= Y₂= Y₃ B) Y₁> Y₂> Y₃ C) Y₃> Y₂> Y₁ D) Y₂> Y₃> Y₁ E) Y₂> Y₁> Y₃ 7. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Kılcal borularda yükselen sıvılarda adezyon kuvveti, yer çekimi kuvvetinden büyüktür.

B) Boyanın duvara yapışması adezyon etkisi ile olur.

C) Adezyon > kohezyon olma durumunda ıslanma olur.

D) Kohezyon molekülleri sıvı molekülleri arasında olur.

E) Sıvı içinde yüzey gerilimi sıfır değildir.

6.

A 0°C

B 50°C

T 30°C

Şekildeki kaplarda aynı miktarda farklı sıcaklıklar- da sıvılar bulunmaktadır.

Buna göre sıvıların yüzey gerilim katsayıları Y_A, Y_B, Y_T arasındaki ilişki nedir?

A) Y_A> Y_B> Y_T B) Y_A> Y_T> Y_B C) Y_B> Y_T> Y_A D) Y_A= Y_T= Y_B E) Y_T> Y_A> Y_B

(23)

TEST 6

11. I. Suya şeker atılması II. Suya tuz atılması

III. Suyun sıcaklığının azaltılması IV. Suyun saflığının değiştirilmesi

V. Suyun kütlesinin sıcaklığı değiştirilmeden arttı- rılması

Operasyonları sonucunda hangilerinde yüzey gerilimi değişir?

A) Hepsi B) I, II, III ve IV C) II, III ve IV D) II ve III E) III, IV ve V

14. Aşağıdakilerden hangisi yüzey gerilimi ile ilgili değildir?

A) Sudan çıkarılan fırçanın kıllarının birbirine ya- pışması

B) Örümceğin suya batmadan yürümesi

C) Karabiber serpilmiş su yüzeyinin ortasına de- terjanlı parmak daldırıldığında, karabiberlerin kabın kenarlarına hareketlenmesi

D) Geminin su yüzeyinde yüzebilmesi

E) Jiletin sıvı yüzeyinde batmadan durabilmesi

12. I. Sıvı üzerindeki gaz yoğunluğunun arttırılması yüzey gerilimini bir miktar azaltır.

II. Suya şeker, gliserin, organik asit tuzları katıldı- ğında yüzey gerilimi değişmez.

III. Sıvıya, sıvı içerisinde çözünmeyen başka bir sıvı ilave edilirse yüzey gerilimi azalabilir.

A) I, II ve III B) Yalnız I C) II ve III D) I ve III E) I ve II

15. Dayanıklılıkla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Bir insanın boyu çok fazla büyürse, ağırlığının etkisi ile ayakta duramaz, düşer ya da ezilir.

B) Yüzey alanı çok büyük olan canlıların dayanık- lılığıda o derece büyük olur.

C) Boyutuna göre karınca, filden daha az dayanık- lıdır.

D) Büyük cüsseli canlılar yüksekten düştüğünde daha çok zarar görürler.

E) Yüzey alanının hacmine oranı küçük olan can- lılar büyük cüsseli canlılardır.

13. I. Adezyon kuvveti hem çekme hem de itme kuv- vetidir.

II. Bir bardağın iç hacminde daha fazla hacimde sıvı olması kohezyon ve yüzey gerilimi nedeni iledir.

III. Köfte yapılırken elimize yağ sürülmesi adezyon nedeni iledir.

IV. Araba camlarına su kaydırıcı sürülmesi adezyon etkisini azaltmak içindir.

V. Kurabiye yapılırken tavaya bir miktar yağ sürül- mesi adezyon etkisini artırmak içindir.

İfadelerinden hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

16. Aşağıdakilerden hangisi kohezyonla ilgili de- ğildir?

A) Islak saçların birbirine yapışması B) Civanın kağıdı ıslatmaması

C) Sıvı içine daldırılan kılcal boruda sıvının yük- selmesi

D) Sıvı moleküllerinin küresel olması E) Sıvının kap içinde tümsek hal alması