1 Haziran 2009 Pazartesi günü Başbakan Yardımcısı ve hükümet sözcüsü Sn. Cemil Çiçek Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın adının “Tarım ve Gıda Bakanlığı” şeklinde değiştirileceğini açıkladı, hazırladıkları yasa tasarısıyla statik bir bakanlık yerine daha dinamik bir Tarım ve Gıda Bakanlığı’nın kurulmasının hedeflendiğini de belirtti. Yine aynı tarihlerde Tarım ve Köyişleri Bakanı Sn. Mehdi Eker de yaptığı açıklamada bakanlığın adının “Tarım ve Gıda Bakanlığı” olarak değiştirileceğini söyleyerek Köy Hizmetleri’nin de il özel idarelerine devri ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı adının anlamının kalmadığına karar verdiklerini, ayrıca bu kararın alınmasında AB uyum sürecini de göz önünde tuttuklarını duyurdu.
Bu konu ile ilgili olarak kamu kuruluşlarının, meslek odalarının, akademik birimlerin, sanayicilerin ortak görüş ve düşüncesi değişikliğin sadece isim değişikliği ile sınırlı kalmaması, Bakanlığın yapısında da günümüz şartlarına uyum sağlayabilecek değişikliklerin gerçekleştirilmesi…
Nitekim Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek de bu isim değişikliği ile birlikte Bakanlığın daha dinamik hale getirilmesini hedeflediklerine dair açıklama yapmıştı. Günümüzün gerçeklerine baktığımızda bu kaçınılmazdır. Bakanlık artık sadece tarım politikalarını belirlemek ve uygulamakla kalmamalıdır. Gıda deyince artık “tarladan çatala” kadarki geniş süreç algılanmaktadır. Bu süreç, aynı zamanda toplum sağlığından tutun ithalat/ihracata kadar devasa önemde bir faaliyettir.
***
“Tarladan çatala” kadarki süreç içerisinde dikkat edilmesi gereken yeni kavramlara, var olan sorunlara her geçen gün yenileri ilave olmaktadır. Bundan 10 yıl önce adı bile geçmeyen organik gıdalar, genetiği değiştirilmiş organizmalar, biyogüvenlik, fonksiyonel gıdalar gibi daha birçok farklı unsur tüm dünyada gıda sektörünün gündemine oturdu. Artık eski uygulamalarla, anlayışla, statik bir yapı ile tüm bunların denetimi ve yönetimi mümkün değil. Bu nedenle, Tarım Bakanlığı’ndaki bu değişikliğin sadece “isim”de kalmayacak şekilde sektörel bazda yapılanması zorunluluktur. Bu yasa tasarısı hazırlanırken “gıda” ile ilgili olan meslek odaları, akademik birimler, sanayiciler, üniversiteler ve sivil toplum örgütlerinin görüşü mutlaka alınmalıdır.
Bakanlık tarafından bu konu ile ilgili hiçbirinden yararlanılmadığını, daha önceki benzer uygulamalarla hareket edildiği kamuoyundaki itirazlardan anlaşılmaktadır. Bu “ben yaptım” anlayışından en kısa zamanda dönülerek olumsuzluklar telafi edilmelidir. Her zaman dediğimiz gibi gıda güvenliğinin ve gıda ile ilgili diğer sorunların çözümünü siyaset üstü anlayışla ele almalıyız.
Hazırlanan tasarı bir an önce görüşe açılarak kamuoyunda varsayılan çeşitli tasarıların ortada dolaşarak zihin karışıklığına yol açması önlenmelidir. Daha önce hükümet, çevre ve Orman Bakanlığı’nın birleştirilmesi sırasında
Teftiş Kurulu’nu kaldırmayı denedi ancak bu girişim başarılı olamadı. ***
Şimdi aynı tutum ve anlayışla Tarım ve Gıda Bakanlığı’nın kurulmasını öngören tasarıda da Teftiş Kurulu’nun kaldırılmasının planlanması düşünülemez çünkü yüzde 70’i kayıt dışı olan gıda alanında denetim olmazsa olmazdır, hele hele bunun yerini iç denetimin dolduracağını varsaymak gerçekleri görmemektir. Çünkü 5018 sayılı kamu mali yönetimi reformuyla gündeme gelen iç denetim sisteminin henüz işlerlik kazanmadığını, iç denetim eğitimlerinin bitmemiş olması, raporlama esaslarının belirlenememesi nedeniyle sistemin çalışmadığı, iç denetim eleman sayısının da henüz yeterli olmadığı da bilinmektedir. AB ile yapılan görüşmelerde, Türkiye’de iç denetimin yeterince
uygulamaya geçirilmediği, dolayısı ile teftişin bugünkü fonksiyonlarının yerine getirilmediği eleştirilmektedir. Gıda Bakanlığı’nın sözde kalmaması ve daha dinamik bir hale gelmesinin tek yolu “Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Yasa Tasarısı” taslağının ve “Biyogüvenlik Yasa Tasarısı”nın uluslararası standartlara uygun şekilde tekrar gözden geçirilerek yasallaşmasıdır.
“Gıda Bakanlığı”nın hayata geçirilmesi dünyada küresel ekonomik rekabetin günden güne arttığı; bunun da ötesinde “gıda” üretimi ve tüketiminin küresel ısınma ve ekolojik dengenin bozulması neticesinde ülkelerin yeni dünya düzenindeki yerlerini belirleyecek kadar stratejik bir önem kazandığı günümüzde mutlaka yerine getirilmesi gereken bir adımdır. Bu adımlar hem tüketiciyi hem gıda üreticisini koruyarak gerek iç gerekse dış pazarlarda haksız rekabetin önüne de geçecektir. “Gıda güvensizliği”nin çığ gibi büyüyen kanser vakalarına ve ölümlere sebebiyet verdiği artık tıp otoriteleri tarafından da ilan edilmiştir; her şeyden önemlisi kurulması düşünülen Gıda Bakanlığı ile “tarladan çatala gıda güvenliği” konusu, tam anlamıyla yetkili, bağımsız bir otoriteyle daha etkili bir biçimde güvenli, izlenebilir hale gelmelidir. Yeterince farkında olmadığımız bu sinsi sorunlar yumağı gıda alanı; sağlığımızı, geleceğimizi,
çocuklarımızı, yeni nesillerimizi tehdit etmemelidir. SADIK ÇELİK
sadik.celik@keyveni.com Cumhuriyet 03.09.2009
