ales Deneme Sınavı 03 cevap Anahtarı

(1)

03

(2)

ales Deneme sınavı 03 cevap anahtarı

SAYISAL TESTİ SÖZEL TESTİ

1. B 26. A 1. D 26. C

2. C 27. C 2. B 27. B

3. E 28. E 3. E 28. E

4. B 29. C 4. B 29. E

5. A 30. C 5. A 30. E

6. C 31. B 6. A 31. C

7. B 32. D 7. D 32. C

8. D 33. E 8. B 33. E

9. E 34. E 9. D 34. B

10. E 35. C 10. B 35. C

11. B 36. D 11. E 36. D

12. D 37. B 12. A 37. D

13. E 38. B 13. C 38. E

14. C 39. D 14. D 39. D

15. D 40. C 15. E 40. A

16. B 41 A 16. B 41 E

17. B 42 C 17. D 42 C

18. E 43 A 18. B 43 B

19. C 44 D 19. B 44 D

20. D 45 A 20. E 45 D

21 B 46 D 21. D 46 A

22 C 47 A 22. D 47 C

23 D 48 C 23. A 48 D

24 D 49 D 24. D 49 A

25 A 50 D 25. B 50 B

perFOrmans DeĞerlenDİrme taBlOsU

Doğru Yanlış Boş net

türkçe matematik

toplam

tekrar edilmesi Gereken Konular

...

(3)

SAYISAL TESTİ ÇÖZÜMLERİ ALES

1. İfade düzenlenirse xy xz yzxyz

xyzxy xyzxz

xyzyz z1

y1 x1

1091 1071

1031 109

107 103 1019

1,9 bulunur.

+ + = + +

= + +

=

Doğru yanıt “B” seçeneğidir.

2. Eşitlik düzenlenirse 5 3x7

3 2x1 3x7

2x1 3 5

14 36x 2

17 12x

x 1217 bulunur.

2 3

+ = -

+ =-

=-

= -

^h ^h

Doğru yanıt “C” seçeneğidir.

3.Verilen eşitlik aşağıdaki gibi düzen- lenirse

a72 b 73

+ = +

. a+2 b+3 =7 7 49=

^ h^ h olur.

Tam sayılar ile çarpımın 49 olabilmesi için;

a 2 1 b 3 49 veya a 2 49 b 3 1 veya a 2 7 b 3 7

+ = + =

+ = + = olmalıdır.

a ve b pozitif tam sayılar olduğuna göre, ancak aşağıdaki eşitlik doğ- ru olur.

a 2 7 b 3 7

a 5 b 4 bulunur.

O hâlde b < a < 7'dir.

+ = + =

= =

Doğru yanıt “E” seçeneğidir.

4. İki basamaklı sayı A olsun.

O hâlde x A= −10 ve y = A + 30 olur. x.y’nin değeri A² den 320 fazla ise

.

' . x y A

A A A

A A A A

A

A dir

320

30 10 320

30 10 300 320

20 620

31

2

2 2

= +

+ − = +

+ − − = +

=

^ h^ h

5. x, y tam sayısı için,

x 1 2

2 x 1 2 1 x 3

-

- -

-

#

# #

y 2 3

3 y 2 3 1 y 5 olur.

-

- -

-

#

# #

(x - y) farkının en küçük olması için x’e alabileceği en küçük değeri, y’ye ise alabileceği en büyük değeri ver- meliyiz.

x=-1 ve y 5= için;

x y 1 5

6 olarak bulunur.

- =- -

=-

Doğru yanıt “A” seçeneğidir.

6. A x 5= ². ^x sayısının pozitif bö- lenleri:

x x

2 1+ + =1 3 +3

^ h^ h tek sayı ise

x = çift sayıdır.

Tek asal çift sayı 2 olduğundan, x 2= ’dir.

. . . .

.

B x 6 2 6 2 2 3

2 3

x

2 2 2 2 2 3

4 2

= = =

sayısının pozitif bölenleri:=

4 1 2 1 15+ + =

^ h^ h ’tir.

7. Verilen eşitlikte her tarafın kare- si alınırsa

. x

x olur

5 6

< <

2 2 2

2

^ h ^ h

2,3²=5,29

^ h olduğundan bu eşit- sizliği sağlayan değeri 2,3 olabilir.

8. Verilen denklemi x20 ve x10 için çözelim.

x 0 için x x ve x.x 2x 15 x 2x 15 0

x 5 x 3 0

x 5, x 3

2

=

= +

- - =

- + =

= =-

2

^ h^ h

x > 0 olduğundan denklemin ve kökü 5’tir.

x 0 için x x

x. x 2x 15

x 2x 15 0 olur.

2 4.1.15 4 60

54 0

2 2

=-

- = +

+ + =

= -

=- 3

1

^ h

olduğundan bu denklemin reel çözü- mü yoktur.

O hâlde Ç.K= {5} olarak bulunur.

Doğru yanıt “D” seçeneğidir.

9.

x 5x 3 0²- + = eşitliğinde her iki tarafı x’e bölelim.

x 5x 3x 0x

2- + =

_{x 5 x}- + =3 0 x x+3²= 5²

` j ^ h Her iki tarafın karesini alalım.

x 2.x. x3

x9 25

x x9 25 6 19 bulunur.

2 2

+ + =

+ = - =

10. Rakamları sıfırdan farklı ve ra- kamları toplamı 8 olan en büyük do- ğal sayı:

. .

11 111 111 ve en küçük doğal sayı 8’dir. Farkları

. . . .

11 111 111 8 11 111 103− = ’tür.

DENEME - 03

(4)

ALES / DENEME - 03

11. Onlar basamağı 2 artırılan sayı adedi x, birler basamağı 4 azaltı- lan sayı adedi y olsun. Buna göre:

x y 7+ = ’dir. Onlar basamağı 2 ar- tan sayı 20 artar, birler basamağı 4 azalan sayı 4 azalır.

O hâlde; sayıların toplamsal değişimi

+

5420 5400 20 ise 20x 4y 20 olur.

4 x y 7 24x 48

x 2 bulunur.

- =

+ =

=

12. a, b ve c sayılarının EBOB ları 10 ise hepsi 10’un katı olan bir sa- yıdır. O zaman a<b<c şartını sağ- layan 10’un katı üç basamaklı en küçük sayılar sırasıyla 100, 110 ve 120 seçebiliriz. Fakat dikkat edilirse a 100= ve c 120= için

EBOB a,c^{^} ^h=20 olur.

O hâlde c sayısı 130 seçilir.

Bu durumda;

EBOB ( 100,110)

= EBOB (100, 130) = 10 eşitliği sağlanır.

a b c 100 110 130 340+ + = + + = bulunur.

13. 25 kr ile x km yol giderse 20 kr ile x 40^ + h km yol gider. Buna göre;

25.x 20 x 40 25x 20x 800 5x 800 x 160 km

= +

=

^ h

Deposundaki benzin:

25x 25.160 4000 kr 40 TL bulunur.

=

14. Malın satışından % 40 kâr edil- mişse malın satış fiyatı

y x 100x.40 y 14x TL10

= +

= olacaktır.

O hâlde bulunan eşitlik verilen ba- ğıntıda yerine yazılırsa

y 2x 360 14x 2x 36010

106x 360

x 600 TL bulunur.

= -

=

O hâlde malın satış fiyatı 600.100140 840= TL’dir.

15.% 40’lık 4x gram % 0’lık

x gram %100’lük x gram % a’lık

4x gram

-- + =

işlem sonrasında karışımdaki şeker oranı % a olsun.

40.4x 0.x 100.x a.4x 260x 4ax

- + =

a = 65 olup, karışımdaki şeker ora-=

nı % 65 olur.

16. Satıcı malı 100x liraya alırsa 12x lira masraf yapacaktır. O hâlde ürünün satış fiyatı:

100x 12x.3 136x 544 x 4

+ = =

O hâlde malın alış fiyatı= 100.x 100.4 400= = TL’dir.

17.

1 3 6

A B s(A B) ’nin en

çok olabilmesi için s(B A) =1 alalım. O hâlde s(A B) en çok 6 olabilir.

18. A=^"1,2,3,4,5^, kümesi üzerin- de tanımlanan  işlemi ve

f y_x^ h= 3x y^-¹31 işlemlerine göre, f 2₁^ h= 31 2^-¹31 dir.

 işleminin tablosuna göre, 3 iş- leminin birim elemanı 4 ve 2^-¹=1 olup, aynı tabloya göre;

f 2 1 1 1

f 2 3 1

f 2 5 ' tir.

1 1 1

=

= 3 3 3

^

^ h h h

19. Birbirinden farklı 6 oyuncak 3 çocuğa eşit olarak dağıtılacaksa, her çocuğa ikişer oyuncak düşecek- tir. Buna göre seçimler;

6 2 . 4

2. 2

2 6.5 .2.1 4.3 .12.1 90

=

= c mc mc m

farklı şekildedir.

20. a sayısı 2 kat artırıldığında a 2a 3a+ =

b sayısı 3 kat artırıldığında b 3b 4b+ = birbirine eşit olduğuna göre 3a 4b ise ba

34 'tür.

= =

21. 5 ürünün toplam sayısı 1200 ise

360° 1200

(Çanta) 30° x

360.x 30.1200 x= 30.1200360

=

= 100 adet çanta vardır.

22. Ayakkabıya ait daire dilimi 45°

ise

360°. 100 45α = & α=45.100 12,5360 = Tüm ürünlerin % 12,5’i ayakkabıdır.

(5)

ALES / DENEME - 03

23. Çanta sayısını gösteren daire

dilimi 30°

Gömlek sayısını gösteren daire dilimi 150°

15030 51 'tir.

=

24. 40 km/sa. 60 km/sa.

A C B

|AC| = 40.6 = 240 km

|CB| = 60.6 = 360 km

|AB| = 600 km

25.10 saat sonra karşılaşırlar ise

|AC| = 40.10 = 400 km

|CB| = 60.10 = 600 km olur. Karşı- laşmadan sonra ise şu şekildedir.

60

400 km

600 = 40 . t t = 15 saat

600 km

A C B

40

26. Şekildeki 38 toplamı için x 17 2x 38

3x 21 x 7 bulunur.

+ + =

=

27.

x

9 b

a

41 33

Şekilde boş çemberler a ve b olarak kodlanırsa, soldaki üçgende

9 33 . a b

a b 24 olur + + =

+ = Sağdaki üçgende;

a b x 41 24 x 41

x 17 bulunur.

+ + = + =

=

28.

x 40

a

b c

y

12

10

Şekildeki boş çemberler a, b, c olarak kodlanırsa

'

' . a b c

x y b c a c

a b c dir

40

12 10

2 22

+ + =

+ = + + + + +

= + + +

dır.

x y+ toplamının en büyük değeri için c en fazla olmalıdır.

a b c 40+ + = toplamında c en fazla 38 olur. ^b=1,a=1i inç h O hâlde x y a b 2c 22

1 1 2.38 22 100 bulunur.

+ = + + +

= + + +

=

29. Paranın tamamına 30 kg kaşar peynir alınırsa 1 kg kaşar peynirin fi- yatı 90: 30 = 3 TL olur. Ya da 6 beyaz peynir + 12 kaşar peynir = 90 TL Beyaz peynirin kg fiyatı x TL ise 6 . x + 12 . 3 = 90

6x = 54 x = 9

Tamamına beyaz peynir alırsa 90 : 9 = 10 kg olur.

30. 8 . 6 . 7 = 336

31.

İstanbul = . 10 120 000

= 12.000

Ankara = . 6 960 000

= 16.000

İzmir = .

5 55 000

= 11.000

Eskişehir = . 5 70 000

= 14.000

Kayseri = . 4 60 000

= 15.000 Doğru yanıt “B” seçeneğidir.

32.

Toplam 30 üniversite vardır.

30 4 Üniversite (Kayseri)

360° x

360 . 4 = 30 . x

12

x = 48°

(6)

ALES / DENEME - 03

33. 13 asal 13 + 2 = 15 = 3 . 5’ yarı asal’dır.

17 asal 17 + 2 = 19 asal

37 asal 37 + 2 = 39 = 13.3 yarı asal

59 asal 59 + 2 = 61 = asal olduğundan Chen Asalıdır.

Ancak 61 + 2 = 63 = 3.3.7 olduğun- dan Chen Asalı olmaz.

34. Algoritmaya göre x sayısı 200’den büyük olana kadar a, b, c değerlerine 5, 4 ve 6 yani toplam 15 eklenecektir.

,

a=17 b=19 ve c=27 al- goritmada verilen sayılar olursa

x 17 19 27 63= + + = olacaktır.

O hâlde döngü 10 kez tekrar ederse .

15 10 150= toplam eklenerek x 150 63

213

= +

= olacaktır.

35.

11, 24

a= b= ve c 35= girilirse 11 24 35

. x

olur 70

= + +

=

a döngü sayısı olmak üzere

70 15. 200

15. 130

,...

a a a 8

>

+

olacaktır. O hâlde a döngü sayısı en az 9 olacaktır.

Ayrıca ilk x değeri 70 olduğu için 10 kez x değeri hesaplanır.

36. x 206= olarak hesaplandığına göre seçeneklerdeki a, b ve c sayı- larının toplamı 206’dan çıkarıldığın- da çıkan sonuç 15’e bölünmelidir.

D seçeneği için 23 29 40 a b c

92

+ + = + +

=

bulunur. 206 92 104− = sayısı 15 ile bölünmez.

37.

5+ +5

+1

+5 +4 +3 +2 +1

+2 +3 +4 +5

M S K Y B

Şekildeki sistemde Kırmızı lambanın 1. kez yanıp sönmesi 1 2 3 6+ + = saniye

2. kez yanıp sönmesi

6 4 5 5 1 2 3 26+ + + + + + = saniye 3. kez yanıp sönmesi

26 4 5 5 1 2 3 46+ + + + + + = saniyedir.

38. 46. saniyeden sonra;

46 4 5 5 60+ + + = . saniyede sis- tem en soldan yeniden yanmaya başlar. Bundan sonraki 9. saniye 1 2 3 3+ + + sarı lamba yanmakta- dır.

39. Yeşil lamba ilk kez:

1 2 3 6.+ + = saniyeden sonra .

1 2 3 4 10+ + + = saniyeye kadar yanar.

2. kez yanma başlangıcı:

10 5 5 1 21+ + + = saniye 2. kez sönmesi

.

21 2 23+ = saniyedir.

Sistemin kendini tekrarlama sık- lığı (tekrar yeniden başlaması) 1 2 3 4 5 5 1 2 3+ + + + + + + + +

4 5 5 40+ + = sn.’dir.

Buna göre, yeşil lambanın yanık ol- duğu zamanlar:

6 10 21 23

46 50 61 63

89 90 101 123

h h

− −

O hâlde 64. saniyede yeşil lamba yanık olamaz.

40. Verilen oyunun çözümü;

17 6

12 14 13 7 6 10

5

4 8

3

1 2

şeklindedir. O hâlde soru işaretinin yerine 5 gelmelidir.

41. Verilen oyunun çözümü;

8 21

17 11 8

7 4 3

2

5 1

6

8 7

şeklindedir. O hâlde soru işaretinin yerine 2 gelmelidir.

42. Verilen üç satırların toplamları eşitse, her satırın toplamı tüm topla- mın üçte biri olmalıdır.

1 2 ... 8 8.92 36 bulunur.

+ + + =

=

O hâlde her satırın toplamı 336 12= olacaktır.

43. K(28) = 28’den küçük tüm asal sayıların toplamı

23 + 19 + 17 + 13 + 11 + 7 + 5 + 3 + 2 = 100

(7)

ALES / DENEME - 03

44. K(x) = 77 olması demek x sa-

yısından küçük asal sayılar toplamı- dır. Bu sayılar; 19, 17, 13, 11, 7, 5, 3, 2 olur.

x sayısı en fazla 23 olur. 2 + 3 = 5 olur.

45.

D C

F G

A

3 4

4 5 3

5

5 5

B E α

α α

β β

β

ABE üçgeninde m BAE = α^{^}%^h ve m ABE = β^{^}%^h

olsun. Buna göre 90^o

α β+ = ise

BFG üçgeninde m GBF = β^{^}%^h , m GFB = α^{^}%^h

, m BCG = β^{^}%^h olur.

ABE ve BCG açıları eş olduğundan benzer üçgenlerdir.

55 CG4

BG3

= = ise CG =4 cm ve

BG =3 cm olur.

BCF üzerinde Öklit bağıntısından

BG CG . FG

3 4. FG

FG 49 cm olur.

2

2 =

=

46.

A

E D 12

C B

ααβ β

α+β

12 3

.

m DBE m ABE ve

m BAC m CBD olsun

α β

= =

^ ^

h h

% %

ABE üçgeninde iki iç açının toplamı bir dış açının ölçüsüne eşit olduğun- dan m BEC^%h= +α β

olur.

m CBE^%h= +α β

olduğundan BCE ikizkenar üçgendir ve

CE= CB =12 br olur.

.

CE ED DC

DC

DC br olur

12 3 9

= +

=

47. Verilen dik prizmada AB = BC =a ve CG =b br alınırsa; EG =a 2 olur.

H G

C

F b

a a

B A

D E K

a√2

A ABFE^{^} ^h=a.b 40 br= bulunur.

A GKC a 2.b2 a.b. 22 40. 22

20 2 br bulunur.²

=

^&h

48. Dairenin yarıçapı “r” olsun.

Çevre uzunluğu ile alanı sayısal olarak eşit ise,

r 2 r

r 2r

r 2 br bulunur.

2 2=

=

π π

49. Şekilde 6 tane yatay 6 tane di- key olmak üzere eşit uzunlukta toplam 12 tel kullanılmıştır.

Bu tellerin herbirinin uzunluğu 600 50 cm12 = bulunur.

Şeklin çevresi 4.50 200 cm= bulunur.

50.

2y 3x 12- = denkleminde x 0= için d1 doğrusunun Oy eksenini kestiği noktanın ordinatı bulunur.

x=0 &2y=12 & y=6 2y 3x 12- = denkleminde y 0= için d1 doğrusunun Ox eksenini kestiği noktanın apsisi bulunur.

y 0= & -3x 12= & x=-4 Bu durumda

OA =6 br ve OB 4 br= ’dir.

BAC üçgeninde Öklid teoreminden,

6 4.x

36 4.x x 9 bulunur.

2=

=

OC =9 br olduğuna göre, C nok- tasının apsisi 9 olur.

(8)

SÖZEL TESTİ ÇÖZÜMLERİ

ALES DENEME - 03

1. Bu tip cümle tamamlama sorula- rında cümledeki boşluklar en uygun biçimde doldurulmalıdır. Bunun için sözcüklerin birbiriyle olan anlamsal bağlantısına dikkat etmekgerekir. O hâlde parçada doğal afetlerden bah- sedildiği için birinci boşluğa “zarar görmüş”, “ekosistem faaliyetlerini”

söz öbeğinden ötürü de ikinci boş- luğa “ortadan kaldırıyor” sözü getirilmelidir.

2. Bu tip cümle tamamlama sorula- rında cümledeki boşluklar en uygun biçimde doldurulmalıdır. Bunun için sözcüklerin birbiriyle olan anlamsal bağlantısına dikkat etmek gerekir. O hâlde ikinci boşluğa “… oynayıp dili- ni bozmak…” ifadesinden ötürü “da- ğınıklığa uğratmak, yıkıp ortadan kaldırmak” anlamlarına gelen “çö- kertmek” sözcüğü getirilmelidir, do- layısıyla birinci boşluğada anlamsal bağlantıdan ötürü “ortadan kaldır- ma” söz öbeği getirilmelidir.

3. ÖSYM’nin son yıllarda sınavlarda sıklıkla sorduğu kesin yargı sorula- rında “en, daha, oysa…” gibi karşı- laştırmabildiren sözcüklere ve bağ- laçlara dikkat edilmelidir. O hâlde “…

milim oynamayan tarafsız habercili- ğinden…” ifadesinden işine duygu- larını katmadığı, yansız haber sun- duğu yargısına kesin olarak ulaşılır.

4. ÖSYM’nin son yıllarda sınavlarda sıklıkla sorduğu kesin yargı sorula- rında “en, daha, oysa…” gibi karşı- laştırma bildiren sözcüklere ve bağ- laçlara dikkat edilmelidir. O hâlde

“…başkarakterin yaşlı doğup genç- leşmeye doğru ilerlemesi.” ifadesinden başkarakterin yaşam sürecinin tersinde ilerlediği yargısına kesin olarak ulaşılır.

5. Parça dikkatli okunduğunda ya- zarın annelik ve babalıkla ilgili belirli bir sorgulama içinde olduğu, anne ve babaların bir sözleşmenin mad- delerine uyarcasına evlenmiş olmak veya sadece çocuk sahibi olarak neslin devamını sağlamak gibi işlevlerden daha fazlasına sahip ol- duğu görüşünün savunulduğu gö- rülür. Yazar bu noktadaki düşünce- sini altı çizili sözle formülleştirmek- te ve anneleri, babaları bir bahçıva- na benzeterek onların üretici ve şe- killendirici yanlarına vurgu yapmak- ta, “geleceğin fidanlığında” sözüyle de sözü edilen bu yönlerin ileriki sü- reçler üzerindeki etkisine gönderme yapmaktadır. Bu durumda parçada- ki altı çizili sözle yazarın asıl anlat- mak istediği düşünce, anne ve ba- baların çocuk yetiştirme söz konusu olduğunda geleceğe dönük bir etki- ye, işleve sahip olduklarıdır.

6. Soru çözülürken seçeneklerdeki yargılardan parçayı oluşturan cüm- lelere gidildiğinde II. cümlede geçen

“bugün…yaşanıyor” ifadesinin B se- çeneğini, III. cümlede geçen “bu öz- gürlük” sözünün C seçeneğini, IV.

cümlede geçen “artık daha önemli- dir” sözünün D seçeneğini, V. cüm- lede geçen “kadınlar daha çok ya- kınlık, erkeklerse daha çok özgür- lük istiyorlar” sözünün E seçeneğini doğru kıldığı görülür. Ancak I. cüm- lede aşamalılık özelliği gösteren bir durumdan söz edilmemektedir. I.

cümlede geçmişle ilgili bir süreç bil- gisi ortaya konmaktadır.

7. Parça dikkatli okuduğunda yaza- rın I. cümleden başlayarak evliliğin önce bireysel boyutuna daha sonra da toplumsal boyutuna ilişkin açıkla- malarda bulunduğu görülür. Özellik- le I, II, III ve V numaralı cümlelerde evliliğin bireysel ve toplumsal boyut- larına ilişkin açıklama yapılmaktay- ken IV. cümlede diğer cümlelerden kopuk bir şekilde evlilik törenlerinin eğlenceli ve hüzünlü yönlerine iliş- kin açıklama yapılmaktadır. Bu durumda anlatımın akışını bozan cüm- le, IV numaralı cümledir.

(9)

ALES / DENEME - 03

8. Parça dikkatli okunduğunda I. ve

II. cümlelerde genel olarak beslen- me biçimlerini şekillendiren etmen- lerle Türk mutfağı kavramından ne- yin anlaşılması gerektiği üzerinde durulduğu görülür. Ancak parçanın III, IV, V ve VI numaralı cümlelerin- de Türk mutfağındaki çeşit zenginliği ve bu zenginliğin kaynaklarının ne- lerden oluştuğu üzerinde durulmak- tadır. Bu durumda parça iki parag- rafa ayrılmak istendiğinde III. cüm- lenin ikinci paragrafın ilk cümlesi ol- ması gerekir.

9. Parça dikkatli okunduğunda I.

cümleyle II. cümle arasında anlamca bir kopukluğun bulunduğu ve V.

cümlede anlatılanların da IV. cümle tarafından tam olarak karşılanma- dığı görülür. IV. cümle giriş cümlesi hâline getirildiğinde kadınların çalış- ma düzenleriyle giyimleri arasında- ki bağ kurulmuş olacaktır. Diğer ta- raftan I. cümle, IV. cümle olarak kul- lanıldığında “sözlenmeyle ortaya çı- kan baş düzeni” kavramına ilişkin önemin, V. cümlede belirtildiği üze- re hayat boyu devam edeceği net- leşir. Bu durumda I. ve II. cümlelerle IV. ve V. cümleler arasındaki anlam kopukluğu ancak I. ve IV. cümlele- rin yerlerinin değiştirilmesiyle müm- kün olacaktır.

10. Cümle dikkatli okunduğunda ya- zarın yerleşik yabancı sözüyle hem şehirlerin kalabalık yaşamına gön- derme yaptığı hem de orada yaşa- yan insanların söz konusu kalabalı- ğın içinde erimiş ve yabancılaşmış olarak yaşadığına işaret ettiği görü- lür. Bu durumda yazarın soruda verilen cümlesiyle kentlileşme olgusuna bağlı olarak ortaya çıkan nüfus artışı ve bireylerin yaşadıkları kentle ve o kentteki diğer insanlarla ilişkilerinde beliren yabancılık duygusuna dikkat çekmeye çalıştığı rahatlıkla söyle- nebilir. Benzer bir vurgu B seçene- ğinde bulunmaktadır.

11. Parça dikkatli okunduğunda genel olarak önce çocuk oyunlarının Anadolu’da ne gibi özelliklere sahip olduğuyla ilgili bilgi verildiği, ardın- dan da çocukların oyuncaklarının ne gibi maddelerden ve hangi usullerle yapıldığıyla ilgili bilgi verildiği görü- lür. Bu durumda yazara her iki konu- da da bilgi vermesi yönünde olanak tanıyan bir soruya ihtiyaç bulunmak- tadır. Seçenekler incelendiğinde A ve B seçeneklerindeki soruların ko- nunun sadece bir yönüne ilişkin ol- duğu, C ve D seçeneklerindeki soru- ların da parçanın içeriğiyle hiç uyuş- madığı görülür. Öte yandan E seçe- neğindede “çocukların oyunları ve oyuncakları” denerek parçadaki tüm içeriklere gönderme yapabilecek bir soru cümlesi bulunmaktadır.

12. Parça dikkatli okunduğunda “Bu çeşitlilikler, ait olduğu toplumun folk- lorik, sosyoekonomik yapısı; yaşa- nılan coğrafya, kullanılan malzeme, iklim gibi nedenlerle oluşmuştur.”

cümlesinden B seçeneğine, “Geç- mişten günümüze” sözünden C se- çeneğine, “Giyim, insanın var olu- şuyla, öncelikle doğa koşullarından korunmak amacıyla ortaya çıkmış bir olgudur.” cümlesinden D seçene- ğine, “Ancak zamanla biçim farklılık- ları gözlenmiştir.” cümlesinden E se- çeneğine varılabileceği görülür. An- cak parçada verilen bilgilerden yola çıkılarak A seçeneğinde belirtilen türde bir bilgiye kesinlikle varılamaz.

13. Parça dikkatli okunduğunda ya- zarın “Edebiyatın insan ve toplum için yaşamsal bir gereklilik olduğuna inanıyoruz.” cümlesinden hareketle A seçeneğindeki yargıyı, “Bizden sonrakiler, giderek bir tüketim meta- sına dönüşen edebiyatın temsilcileri olacak; edebiyat değil, tüketim ürü- nü üretecekler.” cümlesinden hareketle B seçeneğindeki ve D seçene- ğindeki yargıları, “Edebiyatın sorgulama, eleştirme, uzlaşmama, yetin- mezlik gibi temel değerlerinin de sa- vunusunu amaçlıyoruz.” cümlesin- den hareketle E seçeneğindeki yar- gıyı savunabileceği görülür. Ancak yazarın “Edebiyatın insani bir değer olduğunun bilincindeki belki de son kuşağız.” cümlesi C seçeneğinde belirtilen yargıyla çelişmektedir. Do- layısıyla söz konusu seçeneği yaza- rın savunabileceği bir yargı olmak- tan uzaklaştırmaktadır.

(10)

ALES / DENEME - 03

14. Parça dikkatli okunduğunda

“Bazı yerleşmelerde sokak üzeri- ne taşan saçaklar kapalı, samimi ve değişken perspektifli mekân etkile- ri oluştururlar.” cümlesinden hareketle A seçeneğindeki yargıya, “So- kaklar topoğrafik özelliklere uyar ve genellikle insanla beraber yüklü bir hayvanın geçebileceği ölçektedir.”

cümlesinden hareketle B seçene- ğindeki yargıya, “Bu organik sokak- ları ahşap payandalı ya da taş kon- sollu çıkmaları ile yapı kütleleri sınır- lar.” cümlesinden hareketle C seçe- neğindeki yargıya, “bir dinsel merke- zin bulunduğu meydanı çevreleyen sokaklarla oluşan mahalleler yerleş- menin özelliğini yansıtırlar.” ifadesinden hareketle E seçeneğindeki yargıya değinildiği rahatlıkla görüle- cektir. Ancak parçada Anadolu kent- lerinin tamamen geleneksel mima- ri özelliği gösterdiğine ilişkin bir veri kesinlikle yoktur.

15. Parçada yazar öncelikle genel olarak edebiyatta özel olarak da ro- man sanatında sıkça kullanılan bir yöntemden yani listelemeden söz etmektedir. Listelemenin bazı detay- ları olduğunu ve bunlar için de belirli bir amaçlılık ve planlılık gözetilmesi gerektiğini dile getirmektedir. Yazar- son noktada bu yöntemin de diğer- yöntemlerin de dikkatli ve özenli kul- lanılması gerektiği düşüncesinivur- gulamaktadır ve tersi yöndekidavra- nışların yanlışlığını eleştirmektedir.

16. A seçeneğine, “Tarım ürünleri- nin bu rakamlar içerisinde büyük bir payı vardır.” ifadesinden, C seçene- ğine, “Üretimlerinin çok olmasından ziyade kaliteleri de bu ürünlerin ih- raç edilmesinde etkili.” ifadesinden, D seçeneğine “Nihayetinde mevsimi dışında bir şey üretebilmek ve bunu kendi insanın dışında birilerine be- ğendirebilmek gerçekten güç.” ifadesinden, E seçeneğine “Hatta do- matesin dünyada en önemli üretici- lerinden biri olarak görülür Türkiye.”

ifadesinden ulaşılır. Parçada ithal edilme değil, ihraç konusu üzerinde durulmuştur.

17. Parçanın son kısmındaki “İşte seracılık ve ihracat verileri arasın- da böyle bir ilişki vardır.” ifadesinden doğru cevabın D seçeneği olduğuna ulaşılır. Diğer sorular hakkında par- çada yer yer bilgiler verilse de tam olarak bu sorulardan hiçbirinin kar- şılığına ulaşılamaz.

18. Parçadaki altı çizili sözde “laha- na” benzetmesiyle Bilge Karasu’nun öykülerinin çok katlı bir anlamsal özelliğe, yani anlamsal yoğunluğa sahip olduğu anlatılmak istenmiştir.

19. Parçada anlatılan şiirler tarih olarak eski olmasına rağmen her yeni dönemde okur bulabildiği için

“kalıcılık” ile nitelendirilenbilir. Altı çizili sözde tarihi silmek sözüyle de kalıcılık vurgulanmak istenmiştir.

20. Üslup bir sanatsal yapıtın konusu ve düşünsel yanı dışında kalan dil, kurgu vb. özelliklerine denir. Par- çanın V. cümlesinde “anlaşılır bir dil”

ve “ilahi bakış açısıyla oluşturma”

yapıtın nasıl yazıldığıyla yani üslu- buyla ilgilidir.

21. Öznellik, kişisel ve kanıtlanama- yan yargıları niteleyen bir kavramdır.

Parçanın IV. cümlesinde “Yüzyılımı- zın en büyük romanlarından olan

“Körleşme” çekiciliği ile...”ifadesinde kişisel beğeni ön planda olduğu için öznellik içermektedir.

22. Daha önceki sorularda da be- lirttiğimiz gibi Türkçe anlama daya- lı bir dildir. Sözcüklerin hangi anlamda kullanıldığını genellikle cümlede- ki kullanımı belirler. Bir sözcük yalın olarak belki aynı anlamı vermeyebi- lir ama cümlede kullanıldığında gö- rürüz ki o sözcük çok değişik bir anlama bürünüverir. Parçada numara- lanmış sözcükler dikkatli bir şekilde incelendiğinde I, II, III, ve V. sözcük- lerin yerine ayraç içindeki kavram- ların kullanılması anlamda bir deği- şikliğe neden olmaz. Ancak IV. cüm- lede ”sorun” yerine “amaç” sözcüğü kullanılamaz. Sorun “mesele, prob- lem” anlamı verir,”amaç” ise “hedef”

anlamındadır.

(11)

ALES / DENEME - 03

23. Parçada geçen “aniden” ve “bir

anda” sözleri yakın anlamlıdır. Bu yüzden “bir anda” sözcüğünün cüm- leden çıkarılması cümlenin anlamın- da bir daralmaya yol açmaz.

24. I. cümlede Türkçenin akrabalık bildiren sözcükler bakımından zengin olduğu söylendiği için A seçene- ği bu cümleyle uyumludur. II. cüm- lede Türkçe ve diğer diller akraba- lık adları bakımından karşılaştırıldığı için B seçeneği bu cümleyle uyumludur. III. cümlede, II. cümlede öne sürülen dil zenginliğinden hareketle Türk toplumunda akrabalık ilişkileri- nin zengin olduğu çıkarımı yapıldığı için C seçeneği bu cümleye uyumludur. IV. cümlede akraba ilişkilerinde- ki ayrıntılar işlenmiştir fakat bu söz- lerin dildeki zenginliğinin sebebine değinilmemiştir. V. cümlede bazı ak- rabalık biçimleri anlatıldığı için E se- çeneğiyle bu cümle uyumludur.

25. I, cümlede destanların yaşama- sında destan anlatıcılarının önemi anlatıldığı için A seçeneği bu cüm- leyle uyumludur. II. cümlede destan anlatıcısının işlevinden söz ediliyor fakat B seçeneğinde anlatıcıların ki- şisel hayatı anlatıldığı söylenmiş ve bir uyumsuzluk oluşmuştur. III. cüm- lede anlatıcının o andaki durumuna göre destana yeni bir biçim kazan- dırdığı söylendiği için C seçeneği bu cümleyle uyumludur. IV. cümlede anlatıcının destanın tanınmasındaki rolüne değiniliyor, bu cümle D seçe- neğiyle aynı doğrultudadır. V. cüm- lede anlatıcının destanı yaşadığı dö- neme uyarladığı anlatıyor, bu cüm- le E seçeneğiyle aynı doğrultudadır.

26. Bu parçada adı geçen yönet- menin işçi filmleri çektiği anların so- runlarını dile getirdiği aynı zamanda gerçek hayatta işçi sorunlarına du- yarsız kalmadığı söylenerek kişili- ğindeki tutarlılığa vurgu yapılmıştır.

27. Bu parçalardaki şair ve müzis- yen, gündelik dille anlatılamayacak duygu ve düşünceleri şiir ve müzik- le aktardıklarını vurgulamışlardır. İki sanatçı arasındaki ortak nokta bu açıdan B seçeneğindeki yargıdadır.

28. Parçanın ilk cümlesinde A se- çeneğine , son cümleden B seçe- neğine , “karar vermek zorunda kal- mazlar.” cümlesinden C seçeneğine , “hayvanlar canlı kalma sorununu öylesine doğal bie biçimde çözerler ki ...” ifadesinden D seçeneğine ula- şılabilir fakat parçada insanların bü- tün içgüdülerini yitirdiklerine değinil- memiştir.

29. Parçada geçen “Cellatlar ön- celeri Hırvatlardan...” cümlesinden A seçeneğine , “Bu iş için seçilmiş şahısların sağır ve dilsiz olması ge- rektiği...” cümlesinden B seçene- ğine, son cümleden C seçeneğine, ilk cümleden D seçeneğine ulaşıla- bilir. Fakat parçada yaşam biçimle- rinin nasıl olduğuna değinilmemiştir.

30. Üslup, bir yapıtın anlatım nite- liklerini, içerikse konu ve ana düşün- cesini içerir. Bu bağlamda V. cümle- de “birinci tekil şahıs” kullanmak üs- lupla “yalnızlık teması” içerikle ilgili olgulardır.

31. Yorum, kişisel ve kanıtlanama- yan nitelikleri barındıran öznel yar- gılardır. Parçada I, II, IV, V. cümle- lerde kişisel düşünceler ön planda olduğu için yorum yapılmıştır. Fakat III. cümlede kanıtlanabilir, nesnel bir yargı olduğu için bu cümle yorum barındırmamaktadır.

(12)

ALES / DENEME - 03

32. Parçada masal üzerine bilgi ve- rildiği için A seçeneğine, öğretmen bir yazarın sözüne yer verildiği için B seçeneğine, parçanın ikinci cüm- lesinde masalın tanımı yapıldığı için D seçeneğine, son cümlede masal öğretmene benzetildiği için E seçe- neğine ulaşılabilir. Parçada betimle- me yoktur.

33. Parçada Eskimo lideri söylem biçimi, kendi halkının yaşam biçimi- ne uyarlandığında, söyleminin gücü artmıştır. Dolayısıyla dilin doğru kul- lanımının söylem gücünü artırdığına bu parçadan ulaşılabilir.

34. Bu parçada “değişim” olgusu- nun içi boş ve anlamsız bir bakış açısıyla değerlendirildiği anlatılmış ve insanların bu değişime zorlanma- sı eleştirilmiştir.

35. Bu parçada insanların yeterin- ce okumamasına rağmen, yazarlığı ve yazma eylemini merak etmeleri- ne dair çelişki dile getirilmiştir.

36. Bu parçada beyaz rengin umut- suzluk kaynağı olduğu dile getirile- rek ressamların boyalarıyla beyaz- ları kapatarak insanlara umudu ve hayal kurmayı teşvik ettiği vurgulan- mıştır.

37. Boşluk doldurma sorularında parçaya bir cümle eklerken o cüm- lenin anlamsal ve yapısal bakımdan parçadaki diğer cümlelerle uyumlu olmasına dikkat etmek gerekir. Yani parçaya eklenen cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle anlamca ve yapıca uyumlu olmalıdır. O hâlde, aşkın kişiye göre durumunun anlatıl- dığı ve bittiği cümle olan IV. cümle- den itibaren öncüldeki cümle getiri- lebilir.

38. Parçada geçen “... bekledikle- ri gerçekleşmeyenler büyük bir hayal kırıklığı yaşıyor ...” ifadesinden A seçeneğine , “Bu yaklaşımlar bizle- ri yetersiz hissettirip...” ifadesinden B seçeneğine, “Toplumu düşünme yetisinden yoksun ...” cümlesinden C seçeneğine, parçada iki yazar ve- rilerek bu yazarların kişisel gelişim kitaplarını yetersiz bulduğu dile ge- tirildiği için D seçeneğine ulaşabi- lir. Fakat parçada bu tarz kitapların her geçen zaman daha çok sattığı- na değinilmemiştir.

39. Parçada geçen “... yeni bir anla- yış, yeni bir dünya getirmekle ödevli- dir.” sözünden A ve C seçeneklerine, ilk cümlesinden B seçeneğine ve E seçeneğine ulaşılabilir. Fakat parça- da sanat eserinin hayatın tüm ger- çekliğini yansıtması gerektiğine de- ğinilmemiştir.

40. Parçanın birinci cümlesinden B seçeneğine, “eğitici yanı eksik kalı- yor” ifadesinden C seçeneğine, “...

reyting uğruna” ifadesinden D seçe- neğine, “... ayrıca entrika ön plana çıkarılış ...” ifadesinden E seçeneği- ne ulaşılabilir. Fakat parçada dizile- rin romanların popülerliğini arttırdı- ğına değinilmemiştir.

41. Parçanın ilk cümlesinden A se- çeneğine , “Çünkü edebiyat var olan toplumsal durum üzerinden yeni ürünler yaratır.” ifadesinden B seçe- neğine, C seçeneğine ve D seçene- ğine ulaşılabilir. Fakat edebiyat ya- pıtının toplumdan yalıtarak değer- lendirilebileceğini ifade eden E se- çeneği parçayla çelişmektedir.

(13)

ALES / DENEME - 03

42. Parçanın birinci cümlesinden A

seçeneğine, “... İngilizler tarafından ancak savaş sonrası görüşülebile- ceği şeklinde yanıtlanmıştır.” ifadesinden B seçeneğine, “... Almanlarla gizli antlaşması imzalayarak...” ifadesinden D seçeneğine, son cüm- leden E seçeneğine ulaşılabilir. Par- çada İttihat ve Terakki’nin savaşı Al- manların kazanacağına inandığına değinilmemiştir.

43. - 46. sorular aşağıdaki tab- loya göre çözülmüştür.

43. 1’den 10’a kadar numaralandı- rılmış dolapları tabloda gösterelim.

1.Durum 2.Durum

1 M M

2 Ta Ta

3 M M

4 Ta Ta

5 M M

6 T Ta

7 T M

8 M T

9 Ta T

10 M M

Her iki durumda da 2 numaralı dolap tarih öğretmenine aittir.

44. Tablodan 6 numaralı dolabın Türkçe öğretmenine ait olduğu 1.

duruma bakılırsa 8 numaralı dolap matematik öğretmenine aittir.

45. Hazırlanan tabloda her iki duruma bakıldığında 2, 4, 6 ve 9 nu- maralı dolaplar tarih öğretmenine ait olabilir. 8 numaralı dolap 1. durumda matemetik, 2. durumda Türkçe öğretmenine aittir.

46. Hazırlanan tablodan 7 numara- lı dolabın matematik öğretmenine ait olduğu 2. duruma bakıldığında 2 nu- maralı dolabın tarih öğretmenine, 5 ve 10 numaralı dolabın matematik öğretmenine ait olduğu görülmekte- dir. 9 numaralı dolap Türkçe öğret- menine değil tarih öğretmenine aittir.

47. - 50. sorular aşağıdaki tab- loya göre çözülmüştür.

47. Bu kişilerin sınavlara girdikleri gün ve zamanlara göre tablo oluş- turalım.

1.Durum 2.Durum

Pazartesi M M

Salı Ta Ta

Çarşamba M M

A, B, C, D ve E kişilerini bu altı kutu- nun beşine yerleştirmeliyiz. A sına- va ilk giren olduğundan ve D ile E aynı gün, B ile C farklı günlerde sı- nava girdiklerinden A pazartesi öğ- leden önce sınava girmiştir. D ile E ya salı ya da çarşamba günü sınava girmişlerdir. Bu durumda B ile C, D ve E’nin durumuna göre ya pazartesi - salı ya da pazartesi - çarşamba günleri sınava girmiştir. C öğleden önce sınava girdiğinden pazartesi öğleden sonra sınava giren B’dir.

48. Yukarıdaki bilgilerden C’nin salı ya da çarşamba öğleden önce sına- va girdiği görülüyor. D ile E aynı gün sınava girdiğinden ve A ile B nin sı- nav dönemleri belli olduğundan salı ya da çarşamba günlerinden birin- deöğleden sonra sınava kimse gir- memiştir. O hâlde salı öğleden sonra sınava hiç kimse girmemiş olabilir.

49. Yukarıdaki tablodan pazartesi günü sınava girenler Ali ile Burak’tır.

50. Deniz sınava çarşamba günü öğleden önce girdiyse Eren’de sı- nava çarşamba günü öğleden sonra girmiştir. O hâlde Cem sınava salı günü öğleden önce girmiştir.

Doğru yanıt “B” seçeneğidir