KLİNİK KALİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME REHBERİ

(1)

0

Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Sağlıkta Verimlilik, Kalite ve Akreditasyon Dairesi Başkanlığı

KLİNİK KALİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

REHBERİ

(2)

1

Klinik Kalite Ölçme ve Değerlendirme Rehberi-Katarakt Cerrahisi (Versiyon1.2) 2018

Bu kitabın her türlü yayın hakkı T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne aittir. Genel Müdürlüğün yazılı izni olmadan, tanıtım amaçlı toplam bir sayfayı geçmeyecek alıntılar hariç olmak üzere, hiçbir şekilde kitabın tümü veya

bir kısmı herhangi bir ortamda yayımlanamaz ve çoğaltılamaz.

İletişim T. C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Sağlıkta Verimlilik, Kalite ve Akreditasyon Dairesi Başkanlığı Sağlık Bakanlığı Bilkent Yerleşkesi Üniversiteler Mah. Dumlupınar Bulvarı

6001. Cadde No: 9 Kat: 5 PK: 06800 Çankaya/ANKARA Tel: 0312 458 50 02

web: www.kalite.saglik.gov.tr www.klinikkalite.saglik.gov.tr

(3)

2 Editör

Prof. Dr. Ahmet TEKİN Uzm. Dr. Mehmet GÜNDÜZ

Hazırlayanlar Dr. Abdullah ÖZTÜRK Uzm. Dr. Dilek TARHAN

Uzm. Dr. Nazan AVŞAR Uzm. Dr. Nasibe ŞENCAN KARA

Uzm. Dr. Hilal AKSOY Uzm. Dr. Dt. Gül ATEŞ Uzm. Hem. Şuule GÜNDÜZ

Hem. Çiğdem GÜNAY Ecz. Ercan KOCA Psk. Öznur ÖZEN Uzm. Çağlayan SARIOĞLAN Sağ. Uzm. Yard. Gül HAKBİLEN Sağ. Uzm. Yard. Ayşe AYKANAT Sağ. Uzm. Yard. Şerife ENGELOĞLU

Hem. Nagehan AYAR

Bilimsel Komisyon Prof. Dr. Ali Bülent ÇANKAYA Prof. Dr. Özlem Evren KEMER

Prof. Dr. Tülay Şimşek

(4)

3

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ... 4

KISALTMALAR ... 5

TANIMLAR ... 6

I. BÖLÜM ... 7

TÜRKİYE KLİNİK KALİTE PROGRAMI ... 7

1.1. Türkiye Klinik Kalite Programı Süreci ... 8

1.2. Program Kapsamında Takip Edilen Sağlık Olguları ... 8

1.3. Sağlık Olgularına Yönelik Standart ve Göstergelerin Belirlenmesi ... 9

II. BÖLÜM ... 11

KLİNİK KALİTE İYİLEŞTİRME SÜREÇLERİ... 11

2.1. Klinik Kalite İyileştirme Komitesi ... 12

2.2. Kalite İyileştirme Faaliyetleri ... 12

III. BÖLÜM ... 15

KATARAKT CERRAHİSİ ... 15

4.1. Katarakt Cerrahisi ... 16

4.2. Katarakt Operasyonu ile ilgili Hedefler ... 16

4.3. Katarakt Sağlık Olgusuna Ait Standart ve Göstergeler ... 16

IV. BÖLÜM ... 17

KATARAKT GÖSTERGE KARTLARI ... 17

(5)

4

ÖNSÖZ

2003 yılında uygulanmaya başlanan “Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın temel hedeflerinden biri, ülkemiz insanlarına yaygın, erişimi kolay, nitelikli ve etkili sağlık hizmetlerini hakkaniyet içinde sunmaktır. Bu hedef doğrultusunda 2005 yılında başlatılan sağlıkta kalite çalışmaları bugün geldiği nokta itibariyle, ülkemizde sağlık hizmeti sunan tüm kurumları kapsadığı gibi, bu alanda her türlü rehberliği de içinde barındırmaktadır. Bu kapsamda öncelikle kalite çalışmalarının temel taşları olan standartlar, kalite göstergeleri ve kalite değerlendirilmelerine ilişkin süreçler oluşturulmuş ve başarı ile uygulanmıştır. Sonrasında, ölçme ve değerlendirme sistemi geliştirilerek, tıbbi süreçleri ve hastadan elde edilen sonuçları detaylı şekilde ölçme ve izleme hedefine yönelik çalışmalar başlatılmıştır. Bu amaçla 2012 yılında, ülke öncelikleri ve sağlık sorunlarının yaşam kalitesi üzerine etkileri göz önünde tutularak, hastalık yükü fazla olan sağlık olgularının süreç ve sonuç bazlı göstergeler ile izlenmesini hedefleyen “Türkiye Klinik Kalite Programı” başlatılmıştır.

Bu program, sağlık politikalarının geliştirilmesi, özellikli sağlık sorunları ve hastalıklar bazında yapılan faaliyetlerin sonuçlarının izlenmesi ve hesap verilebilirlik noktasında oldukça önemli olan ölçme, izleme ve değerlendirme kültürünün ulusal düzeyde geliştirilmesi açısından büyük önem arz etmektedir.

Özetle, sağlık olgularına yönelik klinik kalite çalışmaları, temelde, sağlık hizmetinin kalitesinin yükseltilmesini ve dolayısıyla ülkenin tamamında yüksek kalitede sağlık bakım hizmeti sunulmasını hedeflemektedir. Sağlığın iyileştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla, verilen sağlık hizmetinin niteliğinin artırılması için ölçme ve değerlendirme sisteminin etkin bir şekilde uygulanması gerekmektedir.

Rehberin, klinik kalitenin iyileştirilmesine, beklenen katkıyı sağlamasını umuyor, ülkemiz sağlık hizmetleri adına hayırlı olmasını diliyorum.

Prof. Dr. Ahmet TEKİN Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü

(6)

5

KISALTMALAR

K3DS : Klinik Kalite Karar Destek Sistemi SUT : Sağlık Uygulama Tebliği

ICD-10 : International Classification of Diseases-10 (Uluslararası Hastalık Sınıflandırması) HBYS : Hastane Bilgi Yönetim Sistemi

USS : Ulusal Sağlık Sistemi

(7)

6

TANIMLAR

K3DS: Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan klinik kaliteye ilişkin veri toplama, analiz ve raporlama aracıdır. K3DS, e-Nabız sistemi üzerinden elde edilen verileri esas almaktadır.

Standart: Belirlenen sağlık olgusu ile ilgili kabul görmüş klinik kılavuzluk bilgileri veya tanımlamalar içeren kesin kriterlerdir.

Gösterge: Bir konunun sayısallaştırılması ve ölçülebilir hale getirilmesiyle, o konuda iyileştirme faaliyeti yapılmasına katkı sağlayan araçtır.

Gösterge Kartı: Her bir göstergenin amacını, hesaplama yöntemini ve hesaplamada kullanılacak olan veri kaynağı gibi bilgileri içeren formdur.

Gösterge Hesaplama Yöntemi: Gösterge ile ilgili verilerden, göstergenin sonucuna ulaşmak amacıyla Bakanlık tarafından oluşturulmuş formüldür.

Veri Kaynağı: Sağlık kuruluşunda hastaya ait olan demografik ve tıbbi bilgilerin toplandığı ve kaydedildiği elektronik ortamdır.

Ulusal Hedef: Gösterge bazında ulaşılması gereken hedeftir.

Kurumsal Hedef: Ulusal hedefi yakalamak için gerektiğinde Bakanlıkça belirlenen kuruluşa ait ara hedeftir.

Veri Analiz Periyodu: Klinik kalite verilerinin hangi sıklıkla analiz edilip raporlanacağını gösterir.

(8)

7

I. BÖLÜM

TÜRKİYE KLİNİK KALİTE PROGRAMI

(9)

8 1. Türkiye Klinik Kalite Programı

1.1. Türkiye Klinik Kalite Programı Süreci

Ülkemizde sağlık hizmetlerine erişimin büyük oranda sağlanması, verilen sağlık hizmetlerinin kalitesinin farklı boyut ve alanlarda ölçülmesini gerekli kılmıştır. Kalitenin izlenmesi ve değerlendirilmesi kavramının sağlık sisteminin her alanında geliştirilmesi hedeflenmektedir.

2012 yılında başlatılan, hastalık yükü fazla olan sağlık olgularının süreç ve sonuç odaklı göstergeler ile izlenmesini hedefleyen Türkiye Klinik Kalite Programına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Temel hedef, izlenen sağlık olgusu konusunda, hasta güvenliği ve memnuniyetinin sağlanması ile en iyi sağlık sonuçlarına ulaşılmasıdır. İzlenecek olan sağlık olguları belirlenirken, ülke öncelikleri, sağlık sorunlarının yaşam kalitesi üzerine etkileri ve hastalık yükü dikkate alınmaktadır. Çalışmalar kapsamında öncelikle sağlık olgularına yönelik tıbbi hizmet süreçleri ile ilgili standartlar belirlenmektedir. Standartlar, sağlık olgusu ile ilgili kanıta dayalı tıp rehberleri esas alınarak uzman çalışma grupları tarafından belirlenmektedir.

Daha sonra bu standartların uygulanma düzeyini izlemeyi sağlayan göstergeler tanımlanmaktadır.

Ölçülecek göstergeler belirlenirken;

 Sayısallaştırılabilen

 Verisi, bilgi sistemleri veri tabanlarından elde edilebilen

 Kanıta dayalı tıp uygulamaları ile uyumlu

 Sağlık olgusu bazında tüm göstergeler birlikte değerlendirildiğinde verilen sağlık hizmetinin etkinliği hakkında bilgi sağlayan

 Sağlık olgusuna yönelik verilen sağlık hizmetinin sonuçlarının ölçümüne ve değerlendirilmesine olanak sağlayan nitelikte olması dikkate alınmaktadır.

Bir sonraki aşamada ise, kurumlar tarafından gönderilen veriler K3DS’de analiz edilip raporlanmaktadır. Kurumsal, bölgesel ve ulusal düzeyde elde edilen sonuçlar üzerinden gerçekleştirilen analizler, ilgili sağlık olgusuna yönelik iyileştirilmesi gereken alanları tespit etmemizi ve gerekli çalışmaları planlamamızı ve uygulamamızı sağlamaktadır.

1.2. Program Kapsamında Takip Edilen Sağlık Olguları

Program kapsamında ilk etapta belirlenen on bir (11) sağlık olgusu aşağıdadır. Sürecin ilerleyen aşamalarında yeni sağlık olguları ve gösterge belirleme çalışmaları devam edecektir.

1. Diabetes Mellitus 2. Diz Protezi 3. Kalça Protezi 4. İnme

5. Koroner Kalp Hastalığı 6. Gebelik Süreci ve Doğum 7. Kolorektal Kanser

8. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı 9. Katarakt Cerrahisi

10. Prostat Kanseri

(10)

9 11. Diş İmplantı

1.3. Sağlık Olgularına Yönelik Standart ve Göstergelerin Belirlenmesi

Her sağlık olgusu için ilgili uzman ve akademisyenlerden oluşan çalışma grupları oluşturulmuştur. Oluşturulan çalışma grupları aşağıdaki iş akışı kapsamında çalışmalarını yürütmüştür:

 Sağlık olgusuna yönelik hasta bakım yolunun incelenmesi

 Sağlık olgusuna yönelik kanıta dayalı tıp rehberinin oluşturulması

 Sağlık olgusuna yönelik kullanılan tanı, tedavi ve takip uygulamalarına ilişkin temel kalite standartlarının belirlenmesi

 Belirlenen standartların izlenmesine yönelik göstergelerin oluşturulması

 Gösterge hesaplama yönteminin belirlenmesi

 Göstergelerin hesaplanmasında kullanılacak veri kaynaklarının (ICD 10 kodları, SUT kodları, muayene veri setleri, hasta dosyaları gibi) belirlenmesi

Göstergelerin ve Standartların Kodlanması

 Sağlık olguları için belirlenen kısaltmalar:

o DM: Diabetes Mellitus o KK: Koroner Kalp Hastalığı o DP: Diz Protezi

o KP: Kalça Protezi

o GD: Gebelik ve Doğum Süreci o İN: İnme

o KH: Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı o KA: Katarakt Cerrahisi

o KR: Kolorektal Kanser o PR: Prostat Kanseri o Dİ: Diş İmplantı

 Standartların kodlanması: Sağlık olgusunun kısaltması ve standart kelimesinin ilk harfi olan S ile standardın ilgili sıra numarası kullanılır. Örneğin DM.S1, Diabetes Mellitus sağlık olgusunun birinci standardını ifade eder.

 Göstergelerin kodlanması: Sağlık olgusunun kısaltması ve sıra numarası verilerek yapılır. Örneğin, DM.G1 Diabetes Mellitus sağlık olgusunun birinci göstergesini ifade eder.

Gösterge Yönetimine Yönelik Süreçler

 Gösterge kartlarının oluşturulması.

 Gösterge hedeflerinin belirlenmesi: Ulusal hedefler, akademisyenlerden oluşan klinik kalite çalışma grubu tarafından, kanıta dayalı rehberler ve uluslararası örnekler göz önünde bulundurularak belirlenir.

 Göstergeye yönelik karar destek sisteminin oluşturulması

 Geri bildirim raporunun oluşturulması:

(11)

10 Ulusal boyutta tüm sağlık kuruluşlarında tanı ve tedavi süreçlerinde oluşan sağlık verileri kuruluş bilgi sistemleri üzerinden USS’ye gönderilerek veri tabanında depolanır. USS veri tabanındaki veriler kullanılarak kuruluşlara ait klinik veriler K3DS’de rapor haline dönüştürülür. Her kuruluş, klinik kalite raporlarını K3DS ekranlarından kendine ait kullanıcı adı ve şifre ile sisteme giriş yaparak izleyebilir.

 Geri bildirim raporlarının izlenmesi

 Klinik kalite iyileştirme faliyetlerinin izlenmesi

Gösterge tabloları birkaç farklı boyutta olabilir. Gösterge tablolarında her göstergeye ait hedeflere ulaşma düzeyini gösteren renklendirmeler yapılmıştır. Gösterge verilerine göre renklendirmeyi aşağıdaki örnek tabloda görebilirsiniz.

KATARAKT GÖSTERGELERİ

KA.1. Katarakt operasyon sırasında ön vitrektomi

ve/veya vitreoretinal cerrahi yapılan hasta oranı ≤ %0.2 >% 0.2 - ≤% 0.4 >% 0.4 KA.2. Katarakt operasyonu sonrası ortalama yatış

gün sayısı 1 > 1 - ≤ 3 >3

KA.3. Katarakt operasyon sonrası bir ay içinde

endoftalmi görülme oranı ≤ %0.02 >% 0.02 - ≤% 0.04 >% 0.04 KA. 4. Operasyon sonrası bir - üç ay içinde

endoftalmi görülme oranı ≤ %0.02 >% 0.02 - ≤% 0.04 >% 0.04 KA.5. Katarakt Operasyonu sonrası bir ay içinde

glokom görülme oranı ≤ %0.01 >% 0.01 - ≤% 0.03 >% 0.3 KA.6. Katarakt Operasyonu sonrası bir - üç ay

içinde glokom görülme oranı ≤ %0.03 >% 0.03 - ≤% 0.05 >% 0.05 KA.7. Katarakt Operasyonu sonrası üç ay içinde

Reoperasyon oranı ≤%0.5 >% 0.5 - ≤% 0.7 >% 0.7

KA.8. Operasyon sonrası altı ay içinde görmeyi

azaltan arka kapsül kesafeti gelişme oranı ≤ 5% >% 5 - ≤% 7 >% 7 KA. 9. Operasyon sonrası bir yıl içinde Dekolman

ve yırtık görülme oranı ≤ %0.9 >% 0.09 - ≤% 0.1 >% 0.1 KA.10. Katarakt operasyonu sonrası 15 gün

içerisinde kontrole gelen hasta oranı ≥%95 <%95 - ≥%85 <%85

(12)

11

II. BÖLÜM

KLİNİK KALİTE İYİLEŞTİRME SÜREÇLERİ

(13)

12 2. Klinik Kalite İyileştirme Süreçleri

2.1. Klinik Kalite İyileştirme Komitesi

İlgili sağlık olgusu alanında hizmet veren sağlık kuruluşlarında “Türkiye Klinik Kalite Ölçme ve Değerlendirme Sistemi” çerçevesinde gerçekleştirilen uygulamaları izlemek, değerlendirmek, koordine etmek, iyileştirmeye ilişkin kararları almak ve uygulamasını takip etmek üzere sağlık kuruluşlarında oluşturulan yapıyı ifade eder.

Komite asgari aşağıdaki üyelerden oluşmalıdır:

a) Başhekim / Yönetici veya görevlendireceği bir yardımcısı b) İdari ve mali işler müdürü veya görevlendireceği bir yardımcısı c) Sağlık bakım hizmetleri müdürü veya görevlendireceği bir yardımcısı d) Kalite direktörü

e) USS veri sorumlusu

f) Kuruluşta izlenen her sağlık olgusu için en az bir uzman hekim Klinik Kalite İyileştirme Komitesinin Görevleri:

a) Sağlık kuruluşunda gerçekleştirilen klinik kalite çalışmalarının Bakanlıkça yayımlanan “Klinik Kalite Ölçme ve Değerlendirme Rehberleri” doğrultusunda gerçekleştirilmesini sağlamak b) Sağlık olgusu bazında izlenen tüm klinik kalite göstergeleri ile ilgili veri kalitesini

değerlendirmek, veri kalitesi ile ilgili gerekli düzeltici önleyici faaliyetleri belirlemek ve bu faaliyetlerin gerçekleştirilmesini sağlamak

c) Klinik kalite göstergeleri ile ilgili Bakanlık tarafından gönderilen geri bildirim raporlarını K3DS ve Hastane Bilgi Yönetim Sistemi (HBYS) nden elde edilen sonuçları karşılaştırarak gösterge bazında analizler yapmak

d) Gösterge bazında hedeflere ulaşma düzeyini değerlendirmek, hedefe ulaşmak için gerekli faaliyetleri planlamak

e) Gösterge bazında belirlenen iyileştirme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesini sağlamak

f) Kuruluşta izlenen her sağlık olgusu ile ilgili sonuçlar, yapılan çalışmalar ve gerçekleştirilmesi gereken iyileştirme faaliyetleri hakkında üçer aylık dönemler halinde rapor oluşturmak ve kalite direktörlüğü kanalıyla il kalite koordinatörlüğü il klinik kalite birimine sunulmasını sağlamak

2.2. Kalite İyileştirme Faaliyetleri

Kalite iyileştirme faaliyetleri kapsamında gerçekleştirilecek olan gösterge izlemi çalışmalarında adım adım yerine getirilmesi gereken basamaklar aşağıda belirtilmiştir:

1) Göstergelerin izlemi ile ilgili sorumluların belirlenmesi

2) Doğru tanı ve işlem kod verilerinin sağlanmasına yönelik alt yapının oluşturulması 3) İlgili personelin eğitilmesi

4) Sonuçların analizi ve yorumlanması (belirlenen aralıklarda)

5) İyileştirmeye yönelik kurumsal ara hedeflerin belirlenmesi(açıklama yazılacak) 6) Hedeften sapan gösterge sonuçlarının tespit edilmesi

7) Hedefe ulaşmaya yönelik gerekli iyileştirme çalışmalarının yapılması

(14)

13 8) Gösterge izlem sürecinin gözden geçirilmesi. (Her analiz döneminde tüm basamaklar

tekrar gözden geçirilir ve gerekli değişiklikler yapılır.) 1) Göstergelerin izlemi ile ilgili sorumluların belirlenmesi

Klinik kalite iyileştirme komitesi sorumluları, ilgili göstergeye ait doğru verilerin sağlanması, yanlış ve eksik verilerin düzeltilmesi, analizi ve gerekli iyileştirmelerin yapılmasından sorumludur. Sorumlular, o göstergeye ilişkin konular üzerinde çalışan personel arasından seçilebilir. Sorumluların sürece hakim, nitelikli çalışanlar arasından seçilmesi uygun olacaktır.

Gösterge yönetiminde başarı için sorumluların etkin bir şekilde çalışmaları kritik öneme sahiptir.

2) Hedef değerlerin belirlenmesi

Ölçme ve iyileştirme çalışmalarında ortaya konulan hedefler kurumun kalite yolculuğunun rotasını belirleyecektir. Bu rotada alınacak kararlar veriye dayalı olmalıdır.

Ulusal hedefler, Klinik Kalite Çalışma Grubu içerisinde bulunan uzman ve akademisyenler tarafından belirlenmiştir. Her kurumun ulusal hedefe ulaşmak için ayrıca kurumsal hedefler belirlemesi mümkündür. Kurum her iyileşme sürecinden sonra hedefini yükseltebilir.

3) Doğru tanı ve işlem kod verilerinin sağlanmasına yönelik alt yapının oluşturulması

Kuruluş verileri ile K3DS raporları karşılaştırılarak kuruluş verilerinin doğruluğu ve kalitesi ile ilgili analiz yapılmalıdır. Yanlış ve eksik olduğu düşünülen gösterge verilerinin hata nedenleri araştırılarak çözüm üretilmelidir. Verilerin analizi ve iyileştirme çalışmaları kurumun oluşturduğu bir sistemde belli periyotlarda yapılmalıdır.

4) İlgili personelin eğitilmesi

Veri oluşumu ve kalite iyileştirme süreçlerinde görev alacak ilgili tüm personele eğitim verilmelidir. Bu eğitimde; yapılan işin amacı, sonuçları, beklenen çıktılar, işleyiş ile ilgili detaylar, veri kalitesinin önemi, tespit edilen uygunsuzluklar ve çözüm önerileri ile dikkat edilmesi gereken kritik noktalar konusunda bilgilendirilme yapılmalıdır. Bu bilgilendirme ve eğitimler gerekli görüldüğünde tekrarlanarak sistemin etkili bir şekilde çalışması sağlanmalıdır.

5) İyileştirmeye yönelik kurumsal ara hedeflerin belirlenmesi

Her kurum ulusal hedefe ulaşmak için ayrıca kurumsal ara hedefler belirleyebilir.

6) Sonuçların analizi ve yorumlanması

Elde edilen sonuçları analiz etmek ve yorumlamak için kuruluşun göstergeye ilişkin sonuç değeri, hedef değer ile karşılaştırılır. Ayrıca;

 Sonucun; hedef değer, bir önceki dönem değeri, benzer kurumlar ve ülke genelindeki değerlere göre nerede yer aldığı

 Varsa, ilgili klinikte çalışan personel sayısı ve niteliğinde değişiklikler

 Varsa, sağlık olgusu ile ilgili tanı, tedavi ve takip yöntemlerinde yapılan kurumsal değişiklikler

gibi ek bilgiler de gerektiğinde kullanılmalıdır.

(15)

14 7) Gerekli iyileştirme çalışmalarının yapılması

Hedef değere ulaşılamaması durumunda nedenler araştırılır, kök neden analizi yapılıp kayıt altına alınır. Ulaşılan hedef değerin sürdürülebilirliğinin sağlanması, sonucun korunması ya da daha da iyileştirilmesi için gerekli faaliyetler planlanır.

Sorun çözümlerinde şöyle bir yol izlenmelidir:

 Sorunun tespiti

 Sorunun nedeninin tespiti

 Çözüm yollarının aranması

 Çözüm planlanması

 Çözümün uygulanması

 Çözümün değerlendirilmesi

 İyileştirme faaliyeti sonuçlarının raporlanması ve paylaşılması

İyileştirme faaliyet planının uygulanabilirliği ve gerçekte uygulamaya ne kadar yansıdığı izlenmeli, ek değişikliklere ya da uygulamada revizyonlara ihtiyaç duyulup duyulmadığı sürekli gözden geçirilmelidir.

Örnek İyileştirme Çalışması Sorunun tespiti:

Katarakt operasyonu yapılan hastalarda ortalama yatış gün sayısı yüksek çıkmaktadır.

Sorunun nedeninin tespiti:

Hastane doluluk oranının yüksek görünmesi için hasta yatıyor görünmekte ya da HBYS’de yaşanılan sorunlardan dolayı hasta taburculuk işlemleri bazı kurumlarda gecikmektedir.

Çözüm yollarının aranması:

Klinik Kalite İyileştirme Komitesi tarafından sorunun çözümüne yönelik araştırmaların ve değerlendirmelerin yapılması.

Çözüm planlanması:

Taburcu edilen hastanın taburculuk işlemleri aynı gün içinde tamamlanmalıdır.

Çözümün uygulanması:

Alınan kararlar neticesinde hekimlere ve diğer sağlık personellerine eğitim ve bilgilendirme yapılarak doğru kodlamanın yapılması sağlanabilir. Eğitim sonrası önerilen çözümün uygulanma düzeyinin artırılması için teşvik ve yaptırım uygulanabilir.

Çözümün değerlendirilmesi:

Eğitim ve bilgilendirme sonrasında kuruluşa ait eski ve yeni sonuçlar karşılaştırılır, uygunsuzluğun devam etmesi durumunda sorunun kaynağı ve çözüm yolları yeniden gözden geçirilir.

İyileştirme faaliyeti sonuçlarının raporlanması ve paylaşılması:

İyileştirme faaliyetleri sonucu elde edilen raporlar, ilgili tüm personel ile paylaşılmalıdır. Bu durum iyileşmenin personel tarafından da izlenmesi ve uygulamanın sürekliliğinin sağlanması açısından önemlidir.

(16)

15

III. BÖLÜM

KATARAKT CERRAHİSİ

(17)

16 3. Katarakt Cerrahisi

4.1. Katarakt Cerrahisi

Katarakt, göz ile ilgili en yaygın görülen sağlık sorunlarından biridir. Sağlıklı bir gözde lens saydamdır, ışınların doğrudan retinaya ulaşmasını sağlar. Keskin ve net bir görüntü oluşturur.

Katarakt, lensin görmeyi engelleyecek şekilde opaklaşması ya da sislenmesidir. Daha çok ışının göz içine girmesi engellendiği için bu durum görmede azalmaya neden olur. Katarakt tedavisinde uygulanacak tek tedavi yöntemi cerrahidir.

4.2. Katarakt Operasyonu ile ilgili Hedefler

 Katarakt operasyonu sürecinde standart hasta bakımını sağlamak

 Komplikasyonları azaltmak

 Hasta yatışlarını azaltmak

 Maliyetleri azaltmak

 Hasta yaşam kalitesini artırmak

4.3. Katarakt Sağlık Olgusuna Ait Standart ve Göstergeler

Katarakt sağlık olgusu için toplam iki standart ve 10 gösterge oluşturulmuştur. Standartlar klinik kalite açısından hastalıkların takibinde ana hedefleri göstermektedir. Standartların uygulanma düzeyini izleyebilmek amacı ile göstergeler belirlenmiştir.

Hazırlanan standartlar ve göstergeler aşağıda sıralanmıştır:

KA.S1 Göstergeleri

KA.G1. Katarakt operasyonu sırasında ön vitrektomi yapılan hasta oranı KA.G2. Katarakt operasyonu sonrası ortalama yatış gün sayısı

KA.G3. Katarakt operasyonu sonrası bir ay içinde endoftalmi görülme oranı KA.G4. Katarakt operasyonu sonrası bir - üç ay içinde endoftalmi görülme oranı

KA.S2 Göstergeleri

KA.G5. Katarakt operasyonu sonrası bir ay içinde glokom gelişme oranı KA.G6. Katarakt operasyonu sonrası bir - üç ay içinde glokom gelişme oranı KA.G7. Katarakt operasyonu sonrası üç ay içinde reoperasyon oranı

KA.G8. Katarakt operasyonu sonrası altı ay içinde görmeyi azaltan arka kapsül kesafeti gelişme oranı

KA. G9. Katarakt operasyonu sonrası bir yıl içinde dekolman ve yırtık görülme oranı KA.G10. Katarakt operasyonu sonrası 15 gün içerisinde kontrole gelen hasta oranı

KA.S1 Tüm hastaların etkin bir katarakt operasyon süreci geçirmesi sağlanmalıdır.

KA.S2 Hastanın, operasyon sonrası orta ve uzun vadede gelişebilecek komplikasyon ve sekellerden korunması sağlanmalıdır.

(18)

17

IV. BÖLÜM

KATARAKT GÖSTERGE KARTLARI

(19)

18

Katarakt Operasyonu Sırasında Ön Vitrektomi Yapılan Hasta Oranı

Gösterge Kodu KA.G1

Kısa Tanım Katarakt operasyonu sırasında ön vitrektomi yapılan hasta oranını ifade etmektedir.

Standart Tüm hastaların etkin bir katarakt operasyonu geçirmesi sağlanmalıdır.

Hesaplama Yöntemi

İlgili dönemde;

(Paydada yer alan operasyonlarda, operasyon sırasında ön vitrektomi yapılan göz sayısı / Katarakt operasyonu yapılan göz sayısı) X100

Veri Kaynağı

Ön Vitrektomi SUT Kodları:

617640, 617650

Katarakt Operasyonu SUT Kodları:

617340, 617341, 617342, 617420, 617430 Hedef Değer ≤ %0.2

Veri Analiz

Periyodu Yıllık

Sorumlular Klinik Kalite İyileştirme Komisyonu

(20)

19

Katarakt Operasyonu Sonrası Ortalama Yatış Gün Sayısı

Kısa Tanım Katarakt operasyonu sonrası ortalama yatış gün sayısını ifade etmektedir.

Hesaplama Yöntemi

İlgili dönemde;

(Paydada yer alan operasyonlarda toplam yatış gün sayısı / Katarakt operasyonu yapılan göz sayısı)

Veri Kaynağı Katarakt Operasyonu SUT Kodları:

617340, 617341, 617342, 617420, 617430

Hedef Değer ≤1 Veri Analiz

Periyodu Yıllık

(21)

20

Katarakt Operasyonu Sonrası Bir Ay İçinde Endoftalmi Görülme Oranı

Kısa Tanım Katarakt operasyonu geçiren hastalarda operasyon sonrası bir ay içinde endoftalmi tespit edilme oranını ifade etmektedir.

Hesaplama Yöntemi

İlgili dönemde;

(Katarakt operasyonu sonrası bir ay içinde endoftalmi tespit edilen göz sayısı / Katarakt operasyonu yapılan göz sayısı) X 100

Veri Kaynağı

Endoftalmi ICD-10 kodları:

H44.0, H44.1

617340, 617341, 617342, 617420, 617430 Hedef Değer ≤ %0.02

Veri Analiz

Periyodu Yıllık

(22)

21

Katarakt Operasyonu Sonrası Bir Yıl İçinde Dekolman veya Yırtık Görülme

Oranı

Kısa Tanım Katarakt operasyonu sonrası bir yıl içinde dekolman veya yırtık görülen göz oranını ifade etmektedir.

Hesaplama Yöntemi

İlgili dönemde;

(Paydada yer alan operasyonlarda, operasyon sonrası bir yıl içinde

dekolman veya yırtık görülen göz sayısı / Katarakt operasyonu geçiren göz sayısı) X 100

Veri Kaynağı

Retina Dekolmanı ve Yırtıklar İçin Kullanılacak ICD-10 Kodları:

H33.0, H33.3, H33.4, H33.5

617340, 617341, 617342, 617420, 617430 Hedef Değer ≤ %0.09

Veri Analiz

Periyodu Yıllık

(28)

27

Katarakt Operasyonu Sonrası 15 Gün İçerisinde Kontrole Gelen Hasta Oranı

Kısa Tanım Katarakt operasyonu sonrası 15 gün içerisinde kontrol edilen göz oranını ifade etmektedir.

Hesaplama Yöntemi

İlgili dönemde;

(Paydada yer alan operasyonlarda, operasyon sonrası 15 gün içerisinde kontrole gelen göz sayısı / Katarakt operasyonu geçiren göz sayısı) X100

Veri Kaynağı

Payın Hesaplanması için;

Operasyon sonrası ilk 15 gün içerisinde göz polikliniğinde kontrol muayenesi veya genel muayene olan toplam tekil hasta sayısı alınacaktır.

617340, 617341, 617342, 617420, 617430 Hedef Değer ≥ %95

Veri Analiz

Periyodu Yıllık