SOSYAL BİLİMLERDE
İSTATİSTİK
Excel ve SPSS Uygulamaları
Editör: Fatih Orçan
Yazarlar
Erkan Hasan Atalmış Pınar Karaman Asiye Şengül Avşar Beyza Aksu Dünya Levent Yakar Halil İbrahim Sarı Bengü Börkan Fatih Orçan Tuğba Karadavut Mehmet Kokoç
Ankara 2020
SOSYAL BİLİMLERDE İSTATİSTİK Excel ve SPSS Uygulamaları Editör: Fatih Orçan
©Tüm Hakları Saklıdır. 2020.
Bu kitabın basım, yayın, satış hakları Anı Yayıncılık Eğitim ve Danışmanlık San. Tic. Ltd. Şti.‘ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri herhangi bir bilgi depolama ve erişim sistemiyle veya mekânik, elektronik, fotokopi, manyetik ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, aktarılamaz veya dağıtılamaz.
Yayıncı Sertifika No : 16003 Matbaa Sertifika No : 46586
ISBN : 978-605-170-326-8
Kapak Tasarımı : Kezban KILIÇOĞLU Mizanpaj : Kezban KILIÇOĞLU Dil Kontrol : Göksel ÇAKIR Baskı : Sözkesen Matbaası
Adres : İvedik OSB 1518. Sokak Mat-Sit İş Mrk. No: 2/40 Yenimahalle /ANKARA
Tel : 0 312 395 21 10
KÜTÜPHANE BİLGİ KARTI
Editör: ORÇAN, Fatih
SOSYAL BİLİMLERDE İSTATİSTİK Excel ve SPSS Uygulamaları
Anı Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara/Türkiye 2020, 288 Sf., 16x24 cm
ISBN: 978-605-170-326-8
İstatistik, SPSS
Hipotez, Değişkenlik, Ölçme, Kavram, Yöntem, Analiz, Test, Korelasyon
Anı Yayıncılık Kızılırmak Sokak 10/A Bakanlıklar/Ankara Tel: 0 312 425 81 50 pbx
e-posta: aniyayincilik@aniyayincilik.com.tr http://www.aniyayincilik.com.tr
A harfinin evrimi
İÇİNDEKİLER
Bölüm 1 ... 5
Excel ve SPSS’e Giriş ... 5
Bölüm 2 ... 27
Temel Kavramlar ... 27
Bölüm 3 ... 53
Merkezi Eğilim ve Değişkenlik Ölçüleri ... 53
Bölüm 4 ... 83
Hipotez ve Hipotez Testi ... 83
Bölüm 5 ... 93
Korelasyon ... 93
Bölüm 6 ... 139
Regresyon Analizi ... 139
Bölüm 7 ... 163
t İstatistiği ile Hipotez Testi ... 163
Bölüm 8 ... 189
ANOVA ... 189
Bölüm 9 ... 221
Parametrik Olmayan (Non-Parametrik) İstatistik Yöntemleri ... 221
Bölüm 10 ... 259
Diskriminant Analizi ... 259
Ekler... 277
ÖN SÖZ
Birçok bilimsel alanda olduğu gibi sosyal bilimler alanında da istatistiksel analiz önemli bir yer tutar. Araştırmalar sonucunda elde edilen verilerin bilimsel olarak test edilmesi ve sonuçların tutarlı olarak alana katkı sağlaması için istatistiksel ana- lizlerden vazgeçemeyiz. Dolayısıyla bu ve benzeri kaynakların bizlere yardımcı ola- cağı açıktır.
Bu kitap sosyal bilimler alanında lisans veya lisans sonrası eğitimlerine devam eden öğrencilerle birlikte sosyal bilimler alanında çalışan araştırmacılara kaynak olması amacıyla oluşturulmuştur. Konu anlatımı ve örneklere yer verilerek kitabın bölüm- leri oluşturulmuştur. Kitapta istatistik bilimiyle ilgili temel kavramlar, merkezi eği- lim ve değişkenlik ölçüleri, korelasyon, regresyon, parametrik ve parametrik olma- yan testlerden bahsedilmiştir. Bununla birlikte bu testlerin varsayımları, hipotez- leri ve nasıl test edileceğinden bahsedilmiştir. Her bir konu açıklandıktan sonra uy- gun olduğu yerlerde SPSS ve Excel programlarıyla uygulama örnekleri verilmiştir.
Bununla birlikte alanyazında konularla ilgili yapılmış birkaç çalışma örneği verile- rek çalışmaların nasıl raporlaştırılacağının gösterilmesi hedeflenmiştir.
Kitabın oluşmasında alanlarında uzman olan tüm yazarlarımıza en içten dilekle- rimle teşekkür ederim. Yoğun emek harcanarak ortaya çıkan bu kitabın tüm kulla- nıcılara faydalı olmasını ümit ediyorum.
Editör Fatih Orçan
BÖLÜM 1
Excel ve SPSS’e Giriş
Erkan Hasan Atalmış
İstatistiksel analizler bilgisayara yüklenen farklı programlarla yapılmaktadır.
Bunlar arasında yaygın olarak kullanılanlar arasında Excel ve SPSS programları söylenebilir. Özellikle temel istatistiksel işlemler için (ortalama, mod, medyan, standart sapma gibi) bu iki program arasındaki en büyük fark, Excel’de yapılacak analizler için daha çok formül yazma uygulaması kullanılırken, SPSS programında butonlar kullanılmaktadır. Bu bölümde öncelikle Excel ve SPSS programları kı- saca tanıtılacak ardından sırasıyla Excel ve SPSS’e veri girişleri ve temel istatis- tiklerin Excel ve SPSS programında nasıl analiz edileceği görsel olarak anlatıla- caktır.
1.1. Tanıtımları
Excel ya da Microsoft Excel olarak da bilinen ofis programı, Word/Microsoft Word’deki boş bir beyaz sayfa yerine satır ve sütundan oluşan hücre yapılarından oluşmaktadır. Şekil 1’de Word ve Excel 2016 versiyonu sayfa gösterilmektedir.
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
6 / Sosyal Bilimlerde İstatistik
Şekil 1. Word ve Excel Sayfa Yapısı
WordExcel
Şekil 1’de gösterilen Word ve Excel sayfa yapıları incelendiğinde sayfaların üze- rinde bulunan menü isimlerinin birbirine oldukça benzer olduğu görülmektedir.
Örneğin Word’de bulunan menüler sırasıyla “Giriş, Ekle, Tasarım, Sayfa Düzeni, Başvurular, Postalar, Gözden Geçir ve Görünüm” iken Excel’de ise bu menü “Giriş, Ekle, Sayfa Düzeni, Formüller, Veri, Gözden Geçir ve Görünüm” olarak görülmek- tedir. Excel’in sayfa yapısında sütunlarda harfler bulunurken, satırda ise sayılar bulunmaktadır. Excel’de hücreye yazılan bir ifade, formül çubuğunda görülmekte, bu durum Şekil 2’de gösterilmektedir.
