TÜBİTAK – BİDEB
LİSE ÖĞRETMENLERİ ( FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ ve MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI
LİSE-1 ( Çalıştay 2011 )
BİYOLOJİ GRUP ZERDALİ
PROJE ADI
YAPRAK GÜBRESİ POTASYUM TİYO SÜLFATIN (KTS) KAYISI (Armeniaca vulgaris) ÜZERİNE BAZI
FİZYOLOJİK ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI
Proje Ekibi
Ali İhsan KIRTAŞ Recai TURGUT Sibel Çelik AĞU
PROJE DANIŞMANLARI
Prof.Dr. Muhsin KONUK Prof. Dr. Bülent GÜNDÜZ
TÜBİTAK BİDEB / ÇANAKKALE 9 – 17 Temmuz 2011
İÇİNDEKİLER
BAŞLIKLAR SAYFALAR
NO:
1.Giriş ……… 2-6
2.Materyal ve Yöntem……….. 7-10 3.Bulgular ……… 11-23 4.Tartışma ve Sonuç……… 23-24
5-Teşekkür……… 25 6-Kaynakça……….. 26 7-Özgeçmişler……… 27-28
PROJE ADI:
YAPRAK GÜBRESİ POTASYUM TİYO SÜLFATIN (KTS) KAYISI (Armeniaca vulgaris) ÜZERİNE BAZI FİZYOLOJİK ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI
PROJENİN AMACI:
1. Son zamanlarda tarımda yaygın olarak kullanılan yaprak gübrelerinin fizyolojik, morfolojik ve bazı verim etkilerini göstermek.
2. Bilinçli tarıma katkıda bulunmak.
1.GİRİŞ:
Kayısı dünyanın birçok yerinde yetiştirilebilen önemli meyve türlerinden birisidir.
Botanik adı olan Prunus armeniaca L. (Armeniaca vulgaris Lam.)’a bakılarak başlangıçta anavatanının Ermenistan olduğu zannedilmiş ise de yapılan araştırmalar, bu meyve türünün yayılma alanının Türkistan’dan Batı Çin’e kadar uzandığını ortaya koymuştur. Kayısı, bu bölgeden İran, Kafkasya yoluyla ilk olarak Anadolu’ya, oradan Yunanistan’a ve daha sonraları da takriben İsa’nın doğum yılları sırasında, Romalılar devrinde İtalya’ya götürülmüş Avrupa ülkelerine buradan yayılmıştır. İngiltere’ye götürülüşü ise 13. üncü yüzyıla rastlamaktadır. Amerika’ya ise 1700 yıllarında götürülmüştür. Kayısı memleketimizin yerli bitkilerinden olup ve eriklerle karıştırılarak buna “sarı erik” veya erik adi verilmiştir. Örneğin, kayısıya Erzincan’da ‘erik’, Maraş’ta ise ‘sarı erik’ denilmektedir (S.Özbek, 1978).
Ülkemizde kayısı başta Malatya olmak üzere, Elâzığ, Erzincan, Sivas, Kars, Iğdır illeri ile Ege, Akdeniz, İç Anadolu ve Marmara bölgelerinde üretilmektedir. Üretilen kayısının % 50- 60'i kurutulduktan sonra ihraç edilmekte geri kalanı büyük oranda sofralık olarak bir kısmı da meyve suyu sanayisinde kullanılmaktadır. Malatya ilimizin Türkiye'nin en önemli kayısı üretim merkezi olması itibariyle, kuru kayısı ihracatımızda özel bir önemi bulunmaktadır.
Türkiye yaş kayısı üretiminin yaklaşık % 50'sinden fazlasını Malatya’dan sağlar. Geri kalanı da diğer illerimizde üretilmektedir. Araştırmamızın yapıldığı Çanakkale Kepez Beldesi’nde de yoğun bir şekilde kayısı üretimi yapılmaktadır. Üretim yoğun olarak kuru kayısıcılığa yönelik olup, üretilen kayısının önemli bir bölümü (% 90) kurutulmakta ve kurutulan kayısının yaklaşık % 90-95'i ihraç edilmektedir. ( K.Tuncay, 2005 )
Türkiye, dünya yas ve kuru kayısı üretiminde birinci sırada yer almaktadır. Ülkemiz, gerek kayısı çeşitlerinin kalitesi, gerekse sahip olduğu ekolojik üstünlükler nedeniyle rakip ülkelere kıyasla doğal bir rekabet avantajına sahiptir.( K.Tuncay, 2005 )
1.1. Kuramsal Temeller 1.1.1. Kayısının sistematiği
Kayısının sistematiği aşağıda verilmiştir.
Familia : Rosaceae (Gülgiller) Genus : Armeniaca
Sp : Armeniaca vulgaris Lam. ( Malatya Valiliği, 1988 ) 1.1.2. Kayısı meyvesinin özellikleri
Kayısı meyvesi; açık sarıdan turuncu rengine kadar geniş bir renk varyasyonu (açık sari, sari, turuncu, koyu turuncu, kırmızı beyaz ve yeşil) göstermektedir. Meyve oval, yuvarlak, eliptik, kalp veya oblong (sobü) şekilli olup, meyveleri Drupa (Eriksi meyve) tipindedir. 20-80 gr ağırlığında suda çözünebilir kuru madde miktarı % 10-28 oranında, pH 3- 5, asitlik % 0.20-1.5 arasında değişmektedir. Ülkemizde meyve hasadı Mayıs ayının son haftasından itibaren (Akdeniz bölgesi Mut-Anamur) başlayıp Ağustos ayının sonuna (Doğu Anadolu Bölgesinin dağlık kesimleri, Van, Bitlis ve Kars) kadar devam etmektedir. Malatya ve Elâzığ gibi illerin dışında yetiştirilen kayısı çeşitleri, daha çok yas tüketime yöneliktir.
Turfanda kayısı yetiştiriciliğinde Akdeniz Bölgesi önemli bir yer sahiptir. Erkenci ve sofralık kayısı yetiştiriciliğinde Mut ilçesi önemli bir yer tutmaktadır ( N.Kaska ve ark.,1982- 1989 ).
1.1.3. Kayısı meyvesinin gelişimi
Meyvelerde yasam üç devrede incelenir. Bu evreler gelişme, olgunlaşma ve yaşlanmadır. Meyvedeki gelişme evresi temel anlamda fiziksel gelişmeyi içermektedir. Genç meyve, gelişmesinin ilk dönemlerinde ana bitkiden aldığı besin maddelerini kullanır. Daha sonra kendi enerji gereksinimini karşılayacak ölçüde fotosentez yapar. Ancak gelişmesi için,
ana bitkiden beslenmesi gerekir. Gelişme devresinde, hücre sayısının artışı ve hücre büyümesi (=vakuollesme) iki önemli süreçtir ( I.Karaçalı, 1990 ).
1.1.4. Kayısının bileşimi
Kayısı diğer meyveler gibi günlük enerji ve protein gereksinmesine çok az katkıda bulunur.
Yapısının büyük bir kısmı sudan oluşur. Buna karşın minerallerden potasyum ve vitaminlerden A vitamininin ön ögesi olan ß karoten yönünden zengindir. Kayısıda temel mineral içeriği olarak kalsiyum, demir, fosfor, potasyum sodyum mineralleri bulunurken vitamin olarak ise vitamin A, beta karoten, tiamin, riboflavin, niasin ve vitamin C miktar olarak göze çarpmaktadır. Bu vitamin ve minerallere ilişkin değerler Tablo 1.1’ de özet olarak verilmiştir. Bu tablo incelendiğinde kuru kayısı, yas kayısı ve pestilde bu oranların su miktarına göre değiştiği görülmektedir.
Tablo 1.1 100 gr kayısının enerji ve besin değerleri ( Anonymous, 1983 )
Kayısı yas meyve iken % 85-87 su ihtiva etmektedir. Kurutulduğu zaman su oranı % 20-25 seviyesine inmektedir. Yas meyve 11-12 g/100 g seker, 0.6 g/100 g ham selüloz, 296 mg /100g potasyum, 2616 IU/10g vitamin A (ß- karoten), 0.3 mg/100 g sodyum bulunur.
Kuru kayısı 61 g/100g seker, 2.95 /100 g ham selüloz, 1378 mg / 100g potasyum, 7420 IU Vitamin A (ß-karoten), 1.6 mg/100 g sodyum içermektedir ( F.Yıldız ,1994 ). Kuru kayısının enerji ve besin ögeleri bileşimi Tablo 1.1’de verilmiştir. Enerji değeri 294 kcal/100 g olan kuru kayısının yaşına kıyasla besin ögeleri bilesimi yüksek bulunmuştur. Bu da kuru kayısıda nem düzeyinin (% 15.48) düşük olmasından kaynaklanmıştır. Literatür bulgularına kıyasla protein 3.61) ve yağ düzeyi (% 0.33) düşük olan kuru kayısının karbonhidrat oranı (% 77.44) yüksek bulunmuştur. Ayrıca kuru kayısının sağlıklı beslenmede büyük önem taşıyan selüloz 22 yönünden de zengin bir besin olduğu gözlenmiştir. B grubu vitaminlerinin düşük düzeylerde içeren kuru kayısı önemli bir ß karoten kaynağıdır. ß karoten düzeyinin (2.50 mg/10g) literatür bulgularından düşük olmasının nedeni, uygulan kurutma yöntemindeki farklılıklara bağlı olabilir. Kuru kayısının mineral madde bileşiminin ise çok zengin olduğu dikkat çekmiştir. Düşük sodyum düzeyine karşın yüksek oranlarda potasyum içermektedir. Bu özelliğiyle kuru kayısı sağlıklı beslenmede önemli yer tutmaktadır. 100g kuru kayısıda 1269 mg potasyum bulunmuştur. Ayrıca demir düzeyi 3.88 mg/100g, çinko düzeyi 0.61mg/100g,
kalsiyum ve magnezyum düzeyleri sırasıyla 22.87 ve 47.08 mg/10g bulunmuştur ( Anonymous, 1983 ).
Son zamanlarda tarımda yaprak gübreleri sık olarak kullanılmaktadır. Yapay gübrelerin toprağa aşırı verilmesi sonucunda yıllar içinde toprak bitki besin maddeleri açısından fakirleşmektedir. Fiziki ve kimyasal yapısı da bozulmaktadır. Hayvan gübrelerinin çoğunda Nematod gibi zararlılar bitki köklerine zarar vermektedir. Bu sebeplerden dolayı bitkilere ihtiyaç duyulan gübreleme yapraktan yapılmaya başlanmıştır. Ürün veriminde artış sağladığı da bilinmektedir.
Bu araştırmada hedefimiz Çanakkale Kepez Beldesi’nde tarımı yapılan kayısı bitkisinde yaprak gübresi olarak kullanılan Potasyum Tiyo Sülfat (KTS)’ın bitkideki olan fizyolojik, morfolojik etkilerini göstermektir.
2.MATERYAL VE YÖNTEM:
2.1.Projede Kullanılan Bitkinin Yetiştirildiği Yer
Materyal olarak Çanakkale Kepez Beldesi’nde tarımı yapılan kayısı bahçelerinden elde edilecek olan kayısı (Armeniaca vulgaris) meyveleri ile aynı meyvelerin alındığı ağaçlardan alınan yaprak örnekleri kullanılmıştır.
2.2. Araştırma Materyalleri
Kayısı bahçeleri seçilirken kontrol grubu olarak Kepez Limanı yakınında bulunan bir bahçede hiçbir gübrenin uygulanmadığı tespit edildiğinden kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Bu gruptan rastgele seçilen 15 farklı ağaçtan yaprak ve meyve örnekleri alındı. Uygulama grubu olarak Kepez merkeze yakın olan ve bilinçli tarım yapılan ve KTS uygulanan kayısı bahçesi de KTS grubu olarak belirlenmiştir. Bu gruptan da rastgele seçilen 15 farklı ağaçtan yaprak ve meyve örnekleri alınmıştır.
a b
c d
Şekil 2.1. Araştırma örneklerinin alındığı bahçelerden görüntüler. ( a,b: KTS c ,d : Kontrol )
2.3. KTS ( Potasyum Tiyo Sülfatın ) İçeriği : Suda çözünür Potasyum Oksit ( K2O ) : % 25 ( W/W) Suda çözünür Kükürt Tri Oksit ( SO3 ) : % 42 (W/W) PROJE BAŞLANGIÇ TARİHİ: 12.07.2011
2.4 YAPILAN ANALİZLER VE ÖLÇÜMLER
2.5. YÖNTEMLER:
Kayısı gruplarında, meyve ve yaprak örneklerinin alınması sırasında ve analiz zamanlarında fotoğraf ve kamera tekniği ile grupların fotoğrafları çekildi.
Meyve ve Yaprak Ağırlığı (g) : Araştırmada kullanılan çeşitlere ait meyveler ve yapraklar 0.01g’a duyarlı dijital terazi ile tartılmıştır
Yaprak ve meyve örnekleri etüvde kurutulduktan sonra kuru ağırlıkları da alındı.
pH: Meyvelerden elde edilen meyve suları elektronik pH- metre yardımı ile pH’ları ölçülmüştür.
Meyve çapı 0.01 mm’ ye duyarlı dijital kompas ile ölçülmüştür Grupların meyve renklerine bakılıp fotoğraflama tekniği ile kaydedildi.
Klorofil ekstraksiyonu ve tayininde Witham ve ark. (1971) tarafından verilen yöntem kullanılmıştır. Klorofil ekstraksiyonu ve tayininde ölçümler alındı. Belirtilen bütün ölçümlerin
YAPILAN ANALİZLER VE ÖLÇÜMLER UYGULAMA TARİHLERİ
Klorofil Analizlerinin Yapılması 14.07.2011 Yaprak Yaş Ağırlıklarının Alınması 14.07.2011 Meyve Yaş Ağırlıklarının alınması 14.07.2011 Meyvelerin çaplarının ölçümü 14.07.2011
Meyve renklerinin belirlenmesi 14.07.2011
Yaprak Kuru Ağırlıklarının Alınması 15.07.2011 Meyve Kuru Ağırlıklarının alınması 15.07.2011
ortalama değerlerin standart sapma sonuçları projemizin bulgular ve sonuç kısmındaki çizelgelerde verilmiştir. (Ayrıca grafiklerde gösterilmemiştir.) (K.Ali İhsan , 2003)
2.6. BİTKİ ORGANLARININ ANALİZ YÖNTEMLERİ:
2.6.1. Yaprakta Klorofil Ekstraksiyonu ve Kantitatif Analizi
Bitkinin yapraklarında yapılan klorofil ekstraksiyonu ve tayininde Witham ve ark.
(1971) tarafından verilen yöntem uygulandı (K.Ali İhsan , 2003).
2.6.2.Klorofil Pigment Ekstraksiyonu
Klorofil miktarı tayin yöntemi için 0,1 g yaprak alınır ve 10 ml % 80 etanol içerisinde ezilerek ekstre edilir, ekstrat Whatman No: 1 kağıdından süzülerek spektrofotometrede okunur.
Yukarıda belirtilen yöntem doğrultusunda her gruptan farklı bitkiden toplanan sağlıklı kayısı yapraklarından 0,1 gr tartılır. Tartılan yapraklar küçük parçalara ayrılır ve üzerine 10 ml % 80’lik etanol ilave edilir.(K.Ali İhsan, 2003)
2.6.3. Klorofil Miktar Tayini
Belirtilen yönteme uygun olarak hazırlanan her grup bitki yaprak örneklerine ait ekstraktların, spektrofotometrede 645 nm ve 663 nm dalga boylarındaki (Klorofil pigmentinin maksimum absorbsiyon değerleri) absorbans değerleri ölçülür.
Klorofil ekstraktının iki farklı dalga boyuna yapılan optik yoğunluk (D) ölçümlerinden elde edilen değerlerin aşağıda verilen eşitliklerde yerlerine konmasıyla, bitki yaprak dokusunun 0,1 g’mında bulunan klorofil a, klorofil b ve toplam klorofil miktarları mg olarak hesaplanır.
mg klorofil a / g doku = [ 12,7 (D663) – 2,69 (D645) ] (V / 1000 W) mg klorofil b / g doku = [ 22,9(D645) – 4,68 (D663) ] (V / 1000 W) mg toplam klorofil / g doku = [ 20,2(D645) + 8,02 (D663) ] (V / 1000 W)
Eşitliklerde: D, klorofil ekstraktının belirtilen dalga boylarındaki optik yoğunluğunu (absorbans değerini); V, % 80’lik etanol son hacmini (10 ml); W, ekstre edilen dokunun g olarak yaş ağırlığını (0,1 g) göstermektedir. (K.Ali İhsan, 2003)
2.6.4. Karotenoid Miktar Tayini :
Klorofil tayini için hazırlanmış ekstraktın 450 nm dalga boyunda ölçülen absorbans değeri, aşağıdaki formülde yerine koymak suretiyle, yaprak yaş ağırlığının 0,1 gramındaki mg karotenoid miktarı saptanmıştır. [4]
Toplam karotenoid =[ 4,07 x D450 - (0,0435 x kla miktarı + 0,367 x klb miktarı) ]
3.BULGULAR
Çizelge 3.1. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin yaprak yaş ağırlığı miktarlarına ilişkin sonuçlar.
GRUPLAR YAPRAK YAŞ AĞIRLIĞI (g)
KTS 0,58±0,15
KONTROL 0,63±0,16
Şekil 3.1. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin gövde yaş ağırlığı miktarlarına ilişkin sonuçlarının grafiksel gösterimi
Bitki yaş ağırlığına ilişkin sonuçlar çizelge3.1 ve Şekil 3.1’ de açıkça görülmektedir.
Kayısıların yaprak yaş ağırlıkları kontrol ile karşılaştırıldığında KTS grubunun yaprak yaş ağırlığının kontrol grubuna yakın olduğu görülmektedir.
0,55 0,56 0,57 0,58 0,59 0,6 0,61 0,62 0,63 0,64
KTS KONTROL
YAPRAK YAŞ AĞIRLIĞI ( g )
YAPRAK YAŞ AĞIRLIĞI
Çizelge 3.2.Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin yaprak kuru ağırlığı miktarlarına ilişkin sonuçlar.
GRUPLAR YAPRAK KURU AĞIRLIĞI(g)
KTS 0,19±0,05
KONTROL 0,2±0,05
Şekil 3.2. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin gövde yaş ağırlığı miktarlarına ilişkin sonuçlarının grafiksel gösterimi
Bitki kuru ağırlığına ilişkin sonuçlar çizelge3.2 ve Şekil 3.2’ de açıkça görülmektedir.
Kayısıların yaprak kuru ağırlıkları kontrol ile karşılaştırıldığında KTS grubunun yaprak yaş ağırlığının kontrol grubuna yakın olduğu görülmektedir.
0,184 0,186 0,188 0,19 0,192 0,194 0,196 0,198 0,2 0,202
KTS KONTROL
YAPRAK KURU AĞIRLIĞI ( g )
YAPRAK KURU AĞIRLIĞI
Çizelge 3.3. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin meyve yaş ağırlığı miktarlarına ilişkin sonuçlar.
GRUPLAR MEYVE YAŞ
AĞIRLIĞI (g)
KTS 29,83±6,66
KONTROL 23,29±5,50
Şekil 3.3.Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin meyve yaş ağırlığı miktarlarına ilişkin sonuçlarının grafiksel gösterimi
Meyve yaş ağırlığına ilişkin sonuçlar çizelge3.3 ve Şekil 3.3’ de açıkça görülmektedir.
Kayısıların meyve yaş ağırlıkları kontrol ile karşılaştırıldığında KTS grubunun bitki yaş ağırlığında kontrol grubuna belirgin bir farkla artış görülmektedir.
0 5 10 15 20 25 30 35
KTS KONTROL
MEYVE YAŞ AĞIRLIĞI (g)
MEYVE YAŞ AĞIRLIĞI
Çizelge 3.4. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin meyve kuru ağırlığı miktarlarına ilişkin sonuçlar.
GRUPLAR MEYVE KURU
AĞIRLIĞI ( g )
KTS 4,31±1,09
KONTROL 3,95±0,76
Şekil 3.4 . Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin meyve kuru ağırlığı miktarlarına ilişkin sonuçlarının grafiksel gösterimi
Meyve kuru ağırlığına ilişkin sonuçlar çizelge3.4 ve Şekil 3.4’ de açıkça görülmektedir. Kayısıların meyve kuru ağırlıkları kontrol ile karşılaştırıldığında KTS grubunun bitki yaş ağırlığında kontrol grubuna belirgin bir farkla artış görülmektedir.
3,7 3,8 3,9 4 4,1 4,2 4,3 4,4
KTS KONTROL
MEYVE KURU AĞIRLIĞI ( g )
MEYVE KURU AĞIRLIĞI
Çizelge 3.5. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin meyve çapına ilişkin sonuçlar.
GRUPLAR MEYVE ÇAPI ( cm )
KTS 3,96±0,33
KONTROL 3,52±0,38
Şekil 3.5. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin meyve çapına ilişkin sonuçlarının grafiksel gösterimi
Meyve çapına ilişkin sonuçlar Çizelge 3.5 ve Şekil 3.5’ de açıkça görülmektedir. KTS grubunun meyve çapı kontrol ile karşılaştırıldığında KTS grubunun meyve çapında kontrol grubuna göre önemli oranda bir artış görülmektedir.
3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 3,9 4
KTS KONTROL
MEYVE ÇAPI ( cm )
MEYVE ÇAPI
Çizelge 3.6. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin meyve hacmine ilişkin sonuçlar.
GRUPLAR MEYVE HACMİ
(cm3)
KTS 32,5
KONTROL 22,82
Şekil 3.6. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin meyve hacmine ilişkin sonuçların grafiksel gösterimi.
Meyve hacmine ilişkin sonuçlar Çizelge 3.6 ve Şekil 3.6’ da açıkça görülmektedir.
KTS grubunun meyve hacmi kontrol ile karşılaştırıldığında KTS grubunun meyve hacminde kontrol grubuna göre önemli oranda bir artış görülmektedir. Meyve çapına bağlı artışın meyve hacmi artışına orantılı olarak önemli ölçüde etkili olacağı sonucuna ulaşılır. Bu durumda 0,5 cm’lik çap artışının önemli oranda kayısı ticaretinde kar oranını artıracaktır.
0 5 10 15 20 25 30 35
KTS KONTROL
MEYVE HACMİ (cm3)
MEYVE HACMİ (cm3)
Çizelge 3.7. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin meyve pH’ına ilişkin sonuçlar.
GRUP pH
Kontrol 3,55
KTS 3,46
Şekil 3.7. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin meyve pH’ına ilişkin sonuçlarının grafiksel gösterimi
Meyve pH’ına ilişkin sonuçlar Çizelge 3.7 ve Şekil 3.7’ da açıkça görülmektedir. KTS grubunun pH değeri kontrol ile karşılaştırıldığında KTS grubunun pH değeri ile kontrol grubunun pH değerine yakın olduğu görülmektedir.
3,4 3,42 3,44 3,46 3,48 3,5 3,52 3,54 3,56
Kontrol KTS
pH
pH
Çizelge 3.8. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin klorofil-a miktarlarına İlişkin sonuçlar.
Klorofil-a miktarı ( mg Kl-a / g doku )
GRUPLAR Miktar
KTS 0,78±0,06
KONTROL 0,73±0,01
Şekil 3.8. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin klorofil-a miktarlarına İlişkin sonuçlarının grafiksel gösterimi
Kl-a miktarına ilişkin sonuçlar Çizelge 3.8 ve Şekil 3.8 ‘de açıkça görülmektedir. KTS grubu kontrolle karşılaştırıldığında genel olarak kl-a içeriğinde bir artış görülmektedir. Bütün bu sonuçları özetlediğimizde KTS uygulanan bitkilerin kl-a içeriklerinde bir artış gözlenmektedir. Bu da KTS uygulamalarının kayısılarda kl-a içeriği artışında olumlu bir etkisi olduğunu göstermektedir.
0,7 0,71 0,72 0,73 0,74 0,75 0,76 0,77 0,78 0,79
KTS KONTROL
Klorofil‐a miktarı ( mg Kl‐a / g doku ) Miktar
Klorofil‐a miktarı ( mg Kl‐a / g doku ) Miktar
Çizelge 3.9 Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin klorofil-b miktarlarına İlişkin sonuçlar.
Klorofil-b miktarı ( mg Kl-b / g doku )
GRUPLAR Miktar
KTS 0,26±0,03
KONTROL 0,28±0,02
Şekil 3.9 : Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin klorofil-b miktarlarına İlişkin sonuçlarının grafiksel gösterimi.
Kl--b miktarına ilişkin sonuçlar Çizelge 3.9 ve Şekil 3.9 ‘de açıkça görülmektedir.
KTS grubu kontrolle karşılaştırıldığında genel olarak kl-b içeriğinde bir azalış görülmektedir.
0,25 0,255 0,26 0,265 0,27 0,275 0,28 0,285
KTS KONTROL
Klorofil‐b miktarı ( mg Kl‐b / g doku ) Miktar
Klorofil‐b miktarı ( mg Kl‐b / g doku ) Miktar
Çizelge 3.10. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin toplam klorofil miktarlarına ilişkin sonuçlar.
Toplam Klorofil miktarı ( mg Kl / g doku )
GRUPLAR Miktar
KTS 1,04±0,03
KONTROL 1,02±0,03
Şekil 3.10. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin toplam klorofil miktarlarına ilişkin sonuçlarının grafiksel gösterimi
Çizelge 3.10 ve Şekil 3.10’dan elde edilen sonuçlara göre; Kontrol ile KTS karşılaştırıldığında KTS uygulamasının toplam kl içeriği artışına önemli oranda bir artışa sebep olduğu görülmektedir.
1,01 1,015 1,02 1,025 1,03 1,035 1,04 1,045
KTS KONTROL
Toplam Klorofil miktarı ( mg Kl / g doku ) Miktar
Toplam Klorofil miktarı ( mg Kl / g doku ) Miktar
Çizelge 3.11. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin karotenoid miktarlarına İlişkin sonuçlar.
Karotenoid miktarı ( mg Karoten / g doku )
GRUPLAR Miktar
KTS 4,16±0,04
KONTROL 3,51±0,45
Şekil 3.11. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin karotenoid miktarlarına İlişkin sonuçların grafiksel gösterimi.
Çizelge 3.11 ve Şekil 3.11’de Karotenoid miktarı ile ilgili sonuçlar açıkça görülmektedir. Kontrol ile karşılaştırıldığında KTS uygulamalarında önemli bir oranda artış görülmektedir .KTS uygulamalarının Karotenoid miktarı artışına olumlu etki yapacağı sonucuna ulaşılır.
3 3,2 3,4 3,6 3,8 4 4,2 4,4
KTS KONTROL
Karotenoid miktarı ( mg Karoten / g doku ) Miktar
Karotenoid miktarı ( mg Karoten / g doku ) Miktar
Şekil. 3.12. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin fotosentez verimlilik oranına ilişkin sonuçları.
GRUPLAR Fotosentez verimlilik Oranı ( Kl-a miktarı / Kl-b miktarı )
KTS 2,98
KONTROL 2,6
Şekil 3.12. Kayısı (Armeniaca vulgaris ) bitkilerinin fotosentez verimlilik oranına ilişkin sonuçlarının grafiksel gösterimi.
Fotosentez verimlilik oranları Çizelge 3.12 ve Şekil 3.12’ de görülmektedir. Kontrole göre fotosentez verimlilik oranları karşılaştırıldığında KTS grubundaki kayısı bitkilerinde önemli bir oranda artış görülmektedir. Genel olarak fotosentez verimlilik oranları karşılaştırıldığında KTS grubundaki bitkilerde KTS uygulamalarının fotosentez verimliliğine olumlu yönde etki yaptığı sonucuna ulaşılır.
2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3 3,1
KTS KONTROL
Fotosentez verimlilik Oranı ( Kl‐a miktarı / Kl‐b miktarı )
Fotosentez verimlilik Oranı ( Kl‐a miktarı / Kl‐b miktarı )
4.TARTIŞMA VE SONUÇ:
Bitki yaş ve kuru ağırlığına ilişkin sonuçlar çizelge 3.1-3.2 ve Şekil 3.1-3.2’e göre kayısıların yaprak yaş ağırlıkları kontrol ile karşılaştırıldığında KTS grubunun yaprak yaş ağırlığının kontrol grubuna yakın olduğu görülmektedir. Bu durum KTS uygulamasının yaprak yaş-kuru ağırlığına bir etkisi olmadığı sunucuna ulaştırır.
)
a)
b)
Şekil 4.1. Grupların genel görünümleri ( a: Kontrol, b: KTS )
Meyve yaş-kuru ağırlığına ilişkin sonuçlar çizelge 3.3-3.4 ve Şekil 3.3- 3.4’ e göre kayısıların meyve yaş ağırlıkları kontrol ile karşılaştırıldığında KTS grubunun bitki yaş ağırlığında kontrol grubuna belirgin bir farkla artış görülmektedir. Meyve çapına ve hacmine ilişkin sonuçlar Çizelge 3.5 ve Şekil 3.5’ de Çizelge 3.6 ve Şekil 3.6’ ya göre KTS grubunun kontrol ile karşılaştırıldığında KTS grubunun meyve çapında kontrol grubuna göre önemli oranda bir artış görülmektedir. Aynı veri meyve hacminde de görülmektedir. Meyve çapına bağlı artışın meyve hacmi artışına orantılı olarak önemli ölçüde etkili olacağı sonucuna ulaşılır. KTS uygulanan kayısılarda 0,5 cm’lik çap artışının önemli oranda kayısı ticaretinde kar oranını artıracağı sonucuna ulaşılır.
KTS grubunun pH değeri kontrol ile karşılaştırıldığında KTS grubunun pH değeri ile kontrol grubunun pH değerine yakın olduğu bulgusu standart değerlerle de aynı olduğu sonucuna varıldı.
Yapılan pigment analizleri sonucunda araştırma materyallerimiz olan kayısıda kontrole göre KTS grubunda kl-a, toplam kl ve Karotenoid miktarları artışı birbirlerine paralellik göstermektedir. kl-b miktarında ise kontrole göre KTS grubunda bir azalış görülmektedir. Kontrole göre fotosentez verimlilik oranları karşılaştırıldığında KTS grubundaki kayısı bitkilerinde önemli bir oranda artış görülmektedir. Bu durumun sebebi kl-b miktarının KTS grubunda kontrole göre bir azalış göstermesinden kaynaklanmıştır. Genel olarak fotosentez verimlilik oranları karşılaştırıldığında KTS grubundaki bitkilerde KTS uygulamalarının fotosentez verimliliğine olumlu yönde etki yaptığı sonucuna ulaşılır.
Genel bir sonuç olarak projemizin amacında da belirttiğimiz gibi kayısıda yaprak gübresi uygulaması kayısı üzerindeki fizyolojik etkilerinin genel olarak olumlu olduğu sonucuna ulaştık. Kl-a, Kl-b, Toplam kl, Karotenoid, Fotosentez verimliliği oranı gibi fizyolojik ve morfolojik bulgularla ispatlamış olduk. Son yıllarda toprağa uygulanan yapay gübrelerin toprağı fakirleştirmesi sonucu bitki topraktan alamamaktadır. Bu durum yapraktan gübrelemeyi zorunlu hale getirmektedir. Bilinçli ve eğitimli tarımın yapıldığı ülkelerde de yapraktan gübreleme uygulanmaktadır.
Ülkemizde meyve ve sebze yetiştiriciliğinde bilinçli tarım yapmak üreticilerimize yaprak gübresi kullanımının yaygınlaşmasını sağlayacak ve verimi artıracaktır. Bu sonuç da hem üreticinin hem de ülkemizin ekonomisine önemli oranda katkıda bulunacağı kanaatindeyiz.
TEŞEKKÜR
En başta bu çalıştayı düzenleyip böyle bir projenin ortaya çıkmasına vesile olan çok kıymetli ve saygıdeğer ÇOMÜ FEF Biyoloji Kimya Bölümü Organik Kimya A.B.D. başkanı Prof. Dr. Mehmet Ay Hocamıza, desteği için TÜBİTAK BİDEB’e, projemizin daha iyi olması için önerileriyle bize destek olan Danışmanlarımız Afyon Kocatepe Üniversitesi FEF Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Muhsin Konuk’a, ÇOMÜ FEF Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Gündüz’e, ÇOMÜ FEF Biyoloji Bölümü Moleküler Biyoloji A.B.D.
öğretim üyesi Doç. Dr. Kemal Melih Taşkın’a, bizi tarihte yolculuk yaptıran Yrd.Doç.Dr.
Ahmet ESENKAYA’a eğlenceli faaliyetlerle zihnimizi dinlendirmemize yardımcı olan Uğur Değirmencioğlu, ÇOMÜ FEF Biyoloji Bölümü Moleküler Biyoloji A.B.D.’da görevli Araş.Gör. Mustafa AY, Araş. Gör. Nurşen Çördük’e, Yüksek Lisans öğrencisi Elif POLAT’a, Kayısı örneklerinin temininde bize yardımcı olan Günal Tarım işyeri sahiplerinden Ziraat Teknisyeni Ahmet SEÇKİN’e, Ziraat Yüksek Mühendisi Engin ALTINBAŞ’a ve Ziraat Mühendisi üretici Saadettin GÜNER’e, sunumlarıyla bizi aydınlatan katılımcı akademisyenlere, her konuda yanımızda çalıştay ekibine sonsuz teşekkür ederiz.
KAYNAKÇA:
[1] Anonymous, Gıda Maddeleri Muayene ve Analiz Yöntemleri. T.C. Tarım Orman ve Köy işleri Bakanlığı Gıda İsleri Genel Müdürlüğü. Genel Yay Ankara.
No: 62-105, Haziran (1983)
[2] F. Yıldız, Kayısı İşlemede Yeni Teknolojiler. Standart Dergisi, Kayısı Özel (1994) Sayısı, 67-69
[3] I. Karaçalı, Bahçe Ürünlerinin Muhafazası ve Pazarlanması, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 1990, p. 28-32
[4] K. Ali İhsan; danışman Gemici Meliha / Tez (Yüksek Lisans)-- İzmir: Ege Üniversitesi, 2003 Tütün (Nicotiana tabacum L. varyete:karabaglar) bitkisinde GH drip fertilizers (ani etkili yaprak gübresi)'in fizyolojik etkileri üzerine bir araştırma.
[5] K. Tuncay; Tez (Yüksek Lisans)—Malatya: İnönü Üniversitesi, 2005, Yöresel Olarak yetiştirilen kayısı çeşitlerine ait meyvelerdeki yapısal değişmelerin incelenmesi.
[6] Malatya Valiliği, Kayısı Araştırma ve Değerlendirme Rapor özeti Mart 1998 [7] N. Kaska, A. Polat ve S. Paydas, 1989. Akdeniz Bölgesi Kıyı Kesiminde Sofralık Kayısı Yetiştiriciliği Sorunları ve Çözüm yolları. Kayısı Araştırma Geliştirme ve Tanıtma vakfı Malatya Ticaret Borsası 1. Kayısı sempozyumu Paneli, 8-9 Aralık, Malatya
[8] N.Kaska, C. Onur, S. Onur ve S. Demirören, 1982. Akdeniz Bölgesinde Şeftali, Kayısı ve Erik Yetiştiriciliğinde Sorunlar, Çözüm Yolları ve Yapılması Gereken Araştırmalar Sempozyumu, 9-13 Nisan 1979, Alanya, 469-496.
[9] S. Özbek, Özel Meyvecilik. Çukurova Üniv. Zir. Fak. Yayınları, 1978,127-132
ÖZGEÇMİŞLER:
Ali İhsan KIRTAŞ:
04.08.1970 yılında Aydın'ın Karacasu ilçesi Ataeymir Kasabası'nda doğdum. İlk ve orta okulu Ataeymir'de Liseyi Karacasu Lisesi'nde 1988 yılında bitirdim. Aynı yıl Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Biyoloji Öğretmenliği bölümünü kazandım.- 1992 yılında Biyoloji öğretmeni ünvanını alarak mezun oldum. 06.01.1993 tarihinde Bartın İli Kozcağız beldesi Kozcağız İlköğretim okulunda göreve başladım. Ekim 1995'de Kozcağız ÇPL'ye Biyoloji öğretmeni olarak atandım. 27.01.1997 senesinde mezun olduğum Aydın Karacasu Lisesi'ne Biyoloji öğretmeni olarak atandım. Bu lisede görev yaparken Eylül 1999'da Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalında Yüksek Lisans sınavını kazandım. 20.10.2003 tarihinde bu bölümde Bitki Fizyolojisi dalında yüksek lisansımı tamamlayarak mezun oldum ve Bilim Uzmanı (Msc) ünvanını aldım. Milli Eğitim Bakanlığının 2004 ve 2005 yıllarında yapmış olduğu Fen ve Sosyal Bilimler Liselerine Öğretmen seçme sınavının yazılı ve mülakat sınavlarını kazandım. Memleketime 2004 yılında açılan Aydın Sosyal Bilimler Lisesi'ne 20.10.2005 Tarihinde atandım. Halen bu Lisede Uzman Biyoloji öğretmeni olarak görevimi sürdürmekteyim. Ayrıca 11.09.2007'de Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsünün açmış olduğu doktora sınavını kazandım. Veteriner Fakültesi Biyokimya Anabilim dalında doktora eğitimi tez aşamasındayım.- Evliyim ve bir kızım (Gülizar KIRTAŞ) var.
Recai TURGUT:
02.02.1966 tarihinde Malatya’nın Darende İlçesi Akçatoprak köyün ‘de doğdum. 1977’de Sivas Acıyurt İlkokulunu, 1980’de Darende Orta Okulunu, 1983’te Darende Lisesini bitirdim. 1985 yılında kazandığım Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünü 1989 yılında bitirdim.
1990 da SH ve ÇEK Denizli Yetiştirme Yurdu’nda Öğretmen olarak göreve başladım.
Askerlik görevimi 1991 yılında 223. dönem yedek subay olarak tamamladım. 1994 yılında Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başladım. Genel Biyoloji A.B.D.’da Mantarlar konusunda Yüksek lisans yaptım. 1996 yılında Kırıkkale şehit Gazi Gürsoy Lisesi’nde Biyoloji Öğretmeni olarak 2000 yılına kadar görev yaptım. 1999 yılında Devlet Lisan Okulu’nda 9 ay İngilizce kursuna devam ettim. 2000-2003 yıllarında Aksaray Fen Lisesi’nde 2003-2007 yılları arasında Kırıkkale Fen Lisesi’nde Biyoloji Öğretmeni olarak görev yaptım. 2007 yılında Kırıkkale İl Özel İdaresi Bilim Ve Sanat Merkezi’nde Öğretmen olarak görev yaptıktan sonra aynı yıl Kırıkkale Fen Lisesi’nde Biyoloji Öğretmenliği ’ne tekrar başladım. Hâlen Kırıkkale Fen Lisesi’nde Biyoloji Öğretmeni olarak Görev yapmaktayım.
Evli ve üç çocuk babasıyım. Kitap okumaktan ve yüzmekten, seyahatten hoşlanırım.
Sibel Çelik AĞU:
11 Eylül 1979 tarihinde Çanakkale’nin Çan ilçesinde doğdum. İlk ve Orta Öğrenimimi Aydın’ın Söke ve Balıkesir’in Bandırma ilçelerinde tamamladım. Üniversite eğitimimi Ankara Gazi Üniversitesi Biyoloji Öğretmenliğinde tamamladım. 2002 yılında Kocaeli ili Derince İlçesi Seka Çocuk Dostları Lisesinde öğretmenliğe başladım. Sonra İstanbul Sultan Ahmet Endüstri Meslek Lisesi ve Çanakkale ili Yenice ilçesi Anadolu Teknik Lisesinde görev yaptım. 2011 yılında Çan Fen Lisesi’nde göreve başladım ve halen devam etmekteyim
