PANDEMİ DÖNEMİ DİYARBAKIR İLİNDE ÇOCUKLAR VE AİLELERİ İLE ÇEVRİMİÇİ BİR ARAŞTIRMA
“Çocuklar ve Aile Halleri”
GİRİŞ
Çin'de ortaya çıkan ve hızla tüm dünyaya yayılan Covid-19 Türkiye'de de 11 Martta ilk vakanın açıklanmasıyla yayılmaya başladı. Çeşitli önlemlerle yayılma hızı engellenmeye çalışıldı. Bu önlemlerden biri de 16 Mart tarihinde okulların kapatılması ve 30 Nisan tarihinde 20 yaş altı için sokağa çıkma kısıtlaması kararı alınmıştır. Çocuklar, normal zamanlarda dahi sokak ve okul dışında kamusal alanda çok az yer alırken bu süreçte daha yoğun bir şekilde eve kapanmak zorunda kalmışlardır. İfade alanlarının darlığına yeni bir darlık daha eklenmiştir.
Covid-19 sebebiyle günlük yaşamımızda, çeşitli alışkanlıklarımızda, aktivitelerimizde değişiklikler yaşandı ve yaşanmaya devam ediyor. Çocukların bu yeni değişimleri yorumladıkları, değişimlere karşı duygu durumları ve deneyimlerini paylaştıkları bu araştırma aracılığıyla seslerini bir nebze olsun kamusal alana taşımış olacaklardır.
Araştırmanın, çocuklarla olan bölümünde çocukların uzaktan eğitim ve internete erişimlerinin olup olmadığı, evde boş zamanlarını nasıl geçirdikleri ve salgın süreciyle ilgili bilgilendirilip bilgilendirilmedikleri gibi sorulara yanıt aranmıştır. Yine çocukların aileleri ile yapılan anket bölümünde ailelerin bu süreçte ne tür zorluklar yaşadıkları, çalışma ve gelir durumları, sosyal destek alıp almadıkları, hijyen araçlarına ulaşıp ulaşamadıkları ile ilgili sorulardan bilgi alınmaya çalışılmıştır.
Araştırmanın Çerçevesi
Göç ve İnsani Yardım Vakfı olarak hazırlamış olduğumuz “Pandemi Döneminde Çocuklar ve Aile Halleri”
başlıklı araştırma raporu ile birlikte çalışmış olduğumuz çocuklar ve ailelerinin Pandemi dönemini nasıl geçirdikleri ile ilgilidir. Salgın ve sonrasındaki sokağa çıkma kısıtlamaların, çocuklar ve aileleri üzerinde yaratmış olduğu duygu durumları ve ihtiyaçlarını öğrenmek amacıyla bu araştırma yapılmış ve rapor haline getirilmiştir. Sosyalleşme alanları okul ve sokak olan çocukların, salgınla beraber eve kapanmak zorunda olmaları sosyalleşme kanallarında ne gibi değişimler yaratmış olduğu araştırmanın ayrı bir merak konusudur. Ayrıca çocukların yüksek yararı gözetilerek ve aynı ortamı (ev içi) paylaştıkları ebeveynlerinin duygu ve ihtiyaçlarının, durum analizleri ortak ankette toplanmaya çalışılmıştır.
Vakfımız, Türkiye genelinde 233 çocuğa eğitim bursu sağlamaktadır. Diyarbakır genelinde ise 90 civarında çocuk ile psiko-sosyal, yaratıcı drama ve sanatsal aktiviteler aracılığıyla çeşitli atölyeler gerçekleştirmektedir. Araştırma; Diyarbakır ilinde yaşayan 87 çocuğu ve ailelerini hedef grup olarak seçmiş ve anketi çevrimiçi olarak hazırlanmıştır. Toplam 19 sorudan oluşan bu anket; iki aşamalı olarak planlanmış olup 12 soru yetişkinlere, 7 soru çocuklara sorulmuştur. Kişisel verilerin gizliliğine dayanarak anketlerin araştırma bulgularında değerlendirip, analizi yapılarak rapor oluşturmak için hem çocuklardan hem de ailelerinden ayrı ayrı onam alınmıştır.
Çevrimiçi hazırlanan bu ankette elbette ki çeşitli kısıtlamalar olmuştur. Anketin sadece Diyarbakır ilini kapsaması ve sadece vakfın çalışmış olduğu çocuklar ve aileleri ile yapılmış olması kısıtlamalardan sadece bir kaçıdır. 87 anketin kapsayıcılığının sınırlı olduğunun altını çizerek benzer sosyo-ekonomik yapıya sahip çocuklar ve aileler hakkında önemli bir veri sağladığını göz ardı etmemek gerekir.
Dolayısıyla araştırma bulguları; gözlem, uygulama, anlama ve sonuçların yorumlanmasının sınırlı kaynaklara dayandığı bilinmesi gerekir.
Ankete Kimler Katıldı?
Anket sorularımız ebeveynlere ve çocuklara olmak üzere iki aşamalı olmuştur. Ankette görüşülen ebeveynlerin cinsiyet dağılımı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Çocukların cinsiyetine yer verilmemiştir.
Toplamda 7-18 yaş aralığındaki 87 çocuk ve ebeveynleri ile anket tamamlanmıştır.
Pandemi Döneminin Aileler Üzerindeki Etkisi;
Raporun bu bölümünde, ailelere sorduğumuz ve onlardan aldığımız yanıtların değerlendirmesi yer alacaktır. Araştırmamıza katılan ailelere yönelttiğimiz ‘
Ailelerin eve kapanma sürecinde en çok zorlandığınız konu nedir?’ sorusuna verilen yanıtlar eğitim, psikolojik, ekonomik, sosyal yaşam, sağlık sorunlarının yaşandığını belirtilerek;✓ 60 aile ekonomik
✓ 8 aile sağlık
✓ 10 aile sosyal yaşam
✓ 23 aile eğitim
✓ 25 aile psikolojik yanıtını vermiştir.
Çevrimiçi hazırlanan ankete katılan 87 ailenin 60’ı ekonomik olarak etkilendiğini aynı zaman da eğitim ve psikolojik açıdan da etkilendikleri yanıtı alınmıştır. Ayrıca belirtmek gerekirse görüşülen 87 kişinin
1. Erkek, 17
2. Kadın, 70
Ebeveyn Cinsiyet Dağılımı
50’si çalışmamakta, 29’u ise ücretsiz ev işçisi olarak çalışmaktadır verilen cevapların sosyo-ekonomik yapılarının etkisinin göstergesidir.
Araştırmamız kapsamında ailelere yönelttiğimiz ‘
Ailelerin hijyen araçlarına erişim sağlaya bildiniz mi?’ sorusuna; 14 ailenin erişebildiği, 51 ailenin erişim sağlayamadığı, 22 ailenin ise kısmen erişim sağlayabildiği yanıtı verilmiştir.Pandemi sürecinin ailelerin günlük hayatlarındaki etkisine bakıldığında; sosyal hayatlarının, hareket alanlarının kısıtlandığı ve psikolojik olarak etkilenmiş oldukları görülmüştür. 68 ailenin de psikolojik olarak etkilendiğini belirtmesi anketimizdeki dikkat çekici bir diğer sonuçtur.
Çocukların yüksek yararı gözetilerek ‘Ailelerine çocukların davranışları üzerinde gözlemledikleri değişimler?’ sorulmuş ve ailelerinden aşağıdaki yanıtlar alınmıştır.
✓ 5 aile tutarsız/dengesiz davranışlar
✓ 37 aile endişeli
✓ 27 aile saldırgan
✓ 8 aile içe kapanık
16%
59%
25%
Ailelerin Hijyen Araçlarına Erişimi
1.Evet 2. Hayır 3. Kısmen
Ailelere kendilerine ve çocuklarına Covid-19 ile ilgili herhangi bir bilgilendirme yapıldı mı? sorusuna; 19 aile evet, 68 aile hayır yanıtını vermiştir. 87 çocuktan sadece 19’ unun süreçle ilgili bilgi almış olması; önlem ve bilgilendirmenin yetersizliğini ortaya koymaktadır.
✓ 4 aile yalnız kalma eğilimi
✓ 23 aile herhangi bir değişim gözlemlenmedi yanıtını vermiştir.
Açık uçlu olarak hazırlanan bu soruda her şık kendi içinde ayrı ayrı değerlendirilip birden fazla seçenek işaretlenmiş olup, çocukların endişeli ve saldırgan davranışlar göstermeleri dikkat çekicidir.
Pandemi Döneminin Çocuklar Üzerindeki Etkisi;
Araştırmamız kapsamında çocuklara yöneltile ‘ Covid 19 ile ilgili ne gibi endişeleriniz vardı?’
sorusuna çocuklardan genel yanıtlar;
✓ 44 çocuk eğitim
✓ 14 çocuk sağlık
✓ 15 çocuk sosyal yaşam
✓ 30 çocuk psikolojik
✓ 7 çocuk endişelerinin olmadığı yanıtını vermiştir.
Çocukların yanıtlarının çeşitliliğine bakıldığında en çok endişe ettikleri konularının eğitim ve psikolojileri olması dikkat çekicidir. Sosyo-ekonomik yapılarına bağlı olarak genelde düşük gelirli mahallelerde pandemi ile birlikte köye geçici olarak göç etmelerine bağlı olarak çocukların sosyal alanlarında değişimlerin çok az olduğu yorumu yapılabilir.
27%
48%
25%
Çocukların EBA'ya Erişimleri
1.Evet 2.Hayır 3.Kısmen
Çocuklara ‘EBA’ya erişim sağlayabildiniz mi?’ sorusuna;
✓ 23 çocuk evet
✓ 42 çocuk hayır
✓ 22 çocuk kısmen yanıtını vermiştir.
Covid-19 sürecinin başlamasıyla ilk etapta okullar yarıyıl tatiline ardından da uzaktan eğitime geçilmiştir. Uzaktan eğitim EBA web sitesi ve televizyon kanalları ile yürütülmeye çalışılmıştır. Uzaktan eğitim, eğitimdeki fırsat eşitsizliğinin görünürlüğünü artırmıştır. 87 çocuğun sadece 23’ü EBA üzerinden eğitimlerine devam edebilmişlerdir. Birçok çocuğun evlerinde internet erişiminin olmaması, kimi evde televizyonun olmayışı, kimi evlerde ise televizyonun kanallara uyumlu olmaması eğitime erişimlerine engel olmuştur.
Çocuklara ‘Evinizde internet var mı?’ sorusuna;
✓ 23 çocuk evet
✓ 64 çocuk hayır yanıtını vermiştir.
23
64
Çocukların İnternet Erişimleri
1. Evet 2.Hayır
Çocukların internet erişimi ve EBA’ya erişimleri karşılaştırıldığı zaman ikisinin arasındaki orantı göze çarpmaktadır. Evinde internet erişimi olan çocuklar derslerini takip edebilirken internet erişimi olmayan çocuklar ise eğitim haklarına erişim sağlayamamışlardır. Uzaktan eğitim sisteminden tam anlamıyla verimlilik sağlanabilmesi için çocuklara internet erişimi sağlanması gerektiğinin altını çizmek gerekir.
Çocuklara ‘Bu süreçte tv, tablet, telefon, bilgisayar ile günde kaç saat zaman geçiriyorsunuz?’ sorusuna;
✓ 20 çocuk 1 saat
✓ 21 çocuk 1-3 saat
✓ 15 çocuk 3-5 saat
✓ 22 çocuk 5 saat üzeri
✓ 9 çocuk (tv bozuk, tv yok, tablet yok, internet yok gerekçesiyle ) zaman geçiremiyordum yanıtını vermiştir.
Çocukların vermiş olduğu yanıtlarda internet erişimleri, EBA’ya erişimleri ve teknolojik aletlerle geçirdikleri zamana verdikleri cevaplar arasındaki tutarlı yanıtların olması anketin güvenirliğini artırmıştır.
20 21
15
22
9
0 5 10 15 20 25
1. 1 Saat 2. 1-3 Saat 3. 3-5 Saat 4. 5 Saat ve Üzeri 5. Zaman Geçirmiyor
Tablet, Bilgisayar, Televizyon ve Telefon
ile Geçirdikleri Zaman
BİTİRİRKEN
