Uz.Dr. Fatih TÜRKMEN
İstanbul Avrupa İl Ambulans Servisi
DÜNYA POPÜLASYONU
Bölge 65 yaş üstü kişi sayısı-
2017(milyon)
65 yaş üstü kişi sayısı-
2050(milyon)
2017-2050 arası
%’lik değişim
2017 yılı yaşlı kişilerin %’lik dağılımı
2050 yılı yaşlı kişilerin %’lik dağılımı
Dünya 962.3 2080.5 116.2 100.0 100.0
Afrika 68.7 225.8 13.3 7.1 10.9
Asya 549.2 1273.2 228.5 57.1 61.2
Avrupa 183.0 247.2 131.8 19.0 11.9
Kuzey Amerika 78.4 122.8 35.1 8.1 5.9
Latin Amerika ve Karayipler
76.0 198.2 160.7 7.9 9.5
Okyanusya 6.9 13.3 92.6 0.7 0.6
Dünyada 2017 ve 2050’de 65 yaş üstü kişi sayısı bölgelere göre dağılımı Kaynak: BM 2017 dünya nüfusu tahminleri yayını
Türkiye Popülasyonu
Yaşlı Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı 2018
Genç Nüfus Yaşlı Nüfus
7.186.214
74.817.668
0 5 10 15 20 25 30
2018 2030 2040 2060 2080
2018-2080 Arası Yaşlı Nüfusun Tahmini Yüzdelik Oranı
Kaynak: TÜİK
Geriatri-Acil Sağlık Hizmetleri
Yaşlı Hastaların Acil Servise Başvuru Oranı %13-14’tür.
65-74 Yaş Arası Nüfusun Acil Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Oranı %25’dir
75 Yaş Üstü Hastaların Acil Servise Ambulans ile Nakledilme Oranı %43’dür.
Yaşlı insanlar genellikle gençlere göre daha sık ve
daha ağır durumda acil servislere başvurmaktadır.
Hasta nakil hizmetleri geliştikçe, ambulans ile
yapılan acil servis müracaatlarında artış
izlenmektedir.
112 Acil Sağlık Hizmetlerinde Ambulans Talep Eden Hastalar Arasında Geriatrik
Hasta Oranı en az
%22.2’dir.(%22-55)
Geriatri-Acil Sağlık Hizmetleri
Fizyolojik açıdan düşük homeostazis
Enfeksiyona yüksek duyarlılık
İlaç tedavisi daha zordur.
Uzun süren tedavi-muayane
Bir çok tetkik gerekliliği
Daha fazla taşıma ve nakil ihtiyacı
Daha fazla ilaç tedavisi gerekliliği
Daha fazla yoğun bakım yatışı gerekliliği vardır.
………
Geriatri-Acil Sağlık Hizmetleri
● Geriatrik hasta grubundaki kişiler diğer yaş grubundaki kişilere göre ambulans hizmetine 2 kat daha fazla ihtiyaç duymaktadır.
● Geriatrik popülasyonda en sık görülen travmalar düşme (en sık ) ve motorlu araç kazası (en ölümcül), penetran travma, travmatik beyin hasarı, yaşlı istismarı !! ve yanıklardır.
● Yaşlı hastalarda inme vakalarının çok sık olması ve genellikle hasta yakınlarının 112 acil sağlık hizmetlerini arıyor olması nedeniyle hızlı tespit ve müdahale için
önemlidir .
Geriatri-Acil Sağlık Hizmetleri
● Hastane öncesi acil servis hizmetinin reddedilme oranı pek çok çalışmada %5-15 arasında raporlanmıştır.
● Geriatrik hastalarda ise hastane öncesi sağlık hizmetini reddetme ihtimali %25 daha fazla bulunmuştur .
● Yaşlı hastalarda zayıflamış duyular ve muhtemel kognitif gerileme nedeniyle hastadan net bir öykü almak ve/veya etkin değerlendirme yapmak daha zor olmaktadır.
Geriatri-Acil Sağlık Hizmetleri
● Günümüzde hastane acillerine başvuran hastaların yaklaşık %15'ini geriatrik hasta grubu oluşturmakta olup; yakın dönemde bu oranın %25'lere ulaşacağı
öngörülmektedir
● Sağlık hizmeti almak için 112 acil sağlık hizmetlerine başvuran ve ambulans
talebinde bulunan hastaların içinde; geriatrik hastaların oranı çeşitli ülkelerde %22- 55 arasında bildirilmektedir.
● Sağlık personellerinin lisans eğitimlerinde geriatriyle ilgili kısım genellikle yeterli derinlikte olamamaktadır.
Geriatrik Hastaların Acil Servise Başvuru Nedenleri
Ambulans ile Başvuru
Sayı Yüzde Ayaktan
Başvuru
Sayı Yüzde
1. Nefes darlığı 205 20.6 1. Nefes darlığı 2993 17.8
2. Travma 160 16.1 2. Travma 2523 15
3. Genel durum bozukluğu
158 15.9 3. Genel durum
bozukluğu
2102 12.5
4. Göğüs ağrısı 105 10.6 4. Göğüs ağrısı 1984 11.8
5. Bulantı kusma
78 7.9 5. Bulantı
kusma
1396 8.3
6. Ateş 67 6.8 6. Ateş 1025 6.1
7. Bilinç bulanıklığı
42 4.3 7. Bilinç
bulanıklığı
706 4.2
8. Bayılma 31 3.2 8. Bayılma 672 4
9. Diğer 145 14.6 9. Diğer 3414 20.3
(Acil Servise Ambulans İle Müracaat Eden Geriatrik Olguların Analizi Kaldırım Ü. ve ark.)
Geriatrik Hastaların Yatırıldıkları Klinikler
Ambulans ile başvuru Sayı Yüzde Ayaktan
Başvuru
Sayı Yüzde
1. Yoğun Bakım Kliniği 59 22.2 1. Yoğun
Bakım Kliniği
137 24.3
2. Nöroloji Kliniği 53 19.5 2. Nöroloji
Kliniği
96 17
3. Kardiyoloji Kliniği 40 14.8 3. Kardiyoloji
Kliniği
81 14.4
4. İç Hastalıkları Kliniği 39 14.6 4. İç
Hastalıkları Kliniği
72 12.8
5. Ortopedi Kliniği 26 9.7 5. Ortopedi
Kliniği
53 9.4
6. Göğüs Hastalıkları 22 8.4 6. Göğüs
Hastalıkları
49 8.6
7. Diğer 29 10.8 7. Diğer 76 13.5
(Acil Servise Ambulans İle Müracaat Eden Geriatrik Olguların Analizi Kaldırım Ü. ve ark.)
112 Ambulansı Yaşlı Hastalar İçin Kimlerin Aradığına Göre Dağılımı
Arama Kaynağı Yüzde
Aile Üyesi 70.7
Görgü tanığı-Vatandaş 19.1
155-Polis 6.7
Hastanın kendisi 1.5
156-Jandarma 0.9
110-İtfaiye 0.1
Diğer 0.1
(Older people's use of pre-hospital emergency( medical services in Izmir, Turkey Keskinoğlu P. ve ark.)
Yaşlıların Ambulans Çağrı Nedenlerine Göre Yüzdelik Dağılımı
Arama Nedeni Yüzde
Medikal 89.1
Trafik Kazası 2.7
İş Kazası 0.04
Diğer Kazalar 7.7
İntihar 0.1
Yangın 0.1
Diğer 0.2
(Older people's use of pre-hospital emergency( medical services in Izmir, Turkey Keskinoğlu P. ve ark.)
Geriatrik Hastaların Ambulans Klinik Olarak Çağırma Nedenleri
Tıbbi Nedenler (26.469 hasta) Yüzde
Kardiyovasküler 32.6
Nörolojik 13.6
Solunum 12.7
Travma 11.9
Gastrointestinal 5.3
Metabolik 4.0
Psikiyatrik 1.5
Enfeksiyon 1.2
Ürolojik 1.2
İntoksikasyon 0.6
Jinekolojik 0.1
Diğer 15.4
Older people's use of pre-hospital emergency medical services in Izmir, Turkey Keskinoğlu P. ve ark.)
Geriatrik Hastaların Ambulans Görev Sonuçları
Vaka Sonucu Yüzde
Hastaneye Nakil 72
Olay Yerinde Müdahale 20.3
Ex Yerinde Bırakıldı 5.6
Nakil Reddi 1.3
Başka Araçla Nakil 0.3
Görev İptali 0.2
Diğer Araçla Nakil 0.1
Asılsız İhbar 0.1
(Older people's use of pre-hospital emergency medical services in Izmir, Turkey Keskinoğlu P. ve ark.)
Geriatri-Acil Sağlık Hizmetleri
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
Ambulans Çağrılarının Günün Saatlerine Göre Yüzde Dağılımı
(Older people's use of pre-hospital emergency medical services in Izmir, Turkey Keskinoğlu P. ve ark.)
Kentsel bölgede vakaların % 80’ine ilk 0-10 dk’da Kırsal bölgede % 97’sine ilk 0-30 dk’ da ulaşılmaktadır.
İSTANBUL 112
TOPLAM GELEN
ÇAĞRI SAYISI 6.446.360
GEREKSİZ ÇAĞRI
SAYISI 5.733.740
GEREKLİ ÇAĞRI
SAYISI 712.620
GEREKSİZ ÇAĞRI SAYISI
89%
GEREKLİ ÇAĞRI SAYISI
11%
İSTANBUL 112
2019 (OCAK-EKİM )
TOPLAM AMBULANS
ÇIKIŞ SAYISI 712.936
GERİATRİ HASTALARINA
YAPILAN ÇIKIŞ SAYISI
211.575
DİĞER ÇIKIŞLAR 501.361
DİĞER HASTALAR
70%
GERİATRİ HASTALARI
30%
İSTANBUL 112
2019 (OCAK-EKİM )
AMBULANS ÇIKIŞ NEDENLERİNE GÖRE GERİATRİK HASTALAR
2019 (OCAK-EKİM )
NEDEN SAYI
NAKİL HASTANEYE 146.428
YERİNDE MÜDAHALE 2.875
EX 5.828
HASTANELER ARASI
DİĞER NAKİLLER 53.728
DİĞER 351
YERİNDE MÜDAHALE
1%
NAKİL HASTANEYE
69%
EX 3%
HASTANELER ARASI DİĞER
NAKİLLER 27%
HASTANEYE NAKLEDİLEN GERİATRİK HASTALARA AİT TANI TÜRLERİ
2019 (OCAK-EKİM )
TANI TÜRÜ SAYI
GİS 3.565
GÜS 1.266
ENFEKSİYON H. 1.975
KADIN DOĞUM 240
KVS 23.401
METABOLİK 3.088
NÖROLOJİK 3.330
PSİKİYATRİK 1.853
SOLUNUM SİS. 19.924
TRAVMA 6.878
ZEHİRLENMELER 1.644
0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000
GERİATRİK HASTALARIN HASTANELER ARASI NAKİL NEDENLERİ
2019 (OCAK-EKİM )
NAKLEDİLEN GERİATRİK HASTA
SAYISI
53.728
YOĞUN BAKIM İÇİN
NAKLEDİLEN 30.627
DİĞER NAKİLLER (Servis. Konsültasyon,
Tetkik vb.)
23.728
YOĞUN BAKIM İÇİN NAKLEDİLEN
56%
DİĞER NAKİLLER
44%
HASTANELER ARASI YOĞUN BAKIM HASTALARINDA
GERİATRİK HASTALAR 2019 (OCAK-EKİM )
NAKLEDİLEN TOPLAM YOĞUN BAKIM HASTA
SAYISI
60.865
GERİATRİK 30.627
GERİATRİK OLMAYAN 30.238
GERİATRİK 50%
GERİATRİK OLMAYAN
50%
Geriatri-Acil Sağlık Hizmetleri
● 2050 yılında ülke nüfusumuzun %17-20'sinin geriyatrik hastalardan oluşacağı öngörülmektedir.
● Ambulans ile hastaneye nakledilen hastalar genellikle daha ciddi ve yatış gerektiren durumlara sahip olduğu için acil serviste kalış süreleri ayaktan başvuran hastalara göre daha kısadır.
● Geriyatrik popülasyonda da hastane yatış oranları daha yüksek olduğundan;
muhtemel komorbid durumlarına uygun basamaklı bir sağlık kuruluşuna nakledilmesi daha fazla önem kazanmaktadır.
Geriatri-Acil Sağlık Hizmetleri
Ambulans kullanım oranı genellikle yaşlı nüfusta gençlerden daha yüksektir.
Genel olarak
ambulans çağrısı oranlarında cinsiyet farklılıkları açısından erkekler daha çoktur.
Yaşlılarda ambulans kullanım oranının kış aylarında çok daha yüksek olduğunu gözlemlenmiştir.
Yaşlılar için Ambulans çağrılarında kentsel
aramaların kırsal aramalara göre daha fazla
olduğu gözlemlenmiştir
