BETONDA KLORÜR D ü KALSİUM KULLANILDIĞI ZAMAN
ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER (*)
Kloriir dö kalsium kullanmanın avan-tajları:
Beton harmanı yapılırken, suya ilâve edilen klorür dö kalsium (Ca C1-), betonun sertleşmesini ve prizini arttırır. Bu bakım-dan prefabrike betonlarda veya soğuk ha-vada beton dökümünde klorür dö kalsium kullanılması faydalıdır.
Prefabrike betonda prizi çabuklaştır-mak suretiyle, beton kalıbının erken sökül-mesini sağlar.
Soğuk havada beton d ö k ü m ü n d e ise. alçak suhunetle mücadeleye yarar:
— Harman suyunun donma derecesini düşürür.
— Betonun priz yapmasına yarayan ha-rareti çoğaltır.
— Bilhassa birçok hallerde soğuğun sebep olduğu betonun geç katılaşması veya hiç katılaşmamasını önler.
Böylelikle klorür dö kalsium, bir anti-jel rolü oynıyarak, alınacak bazı ilâve ted-birlerle, betonun — 1 0 santigrad suhunette tehlikesizce dökülmesini sağlıyabilir.
Klorür dö kalsium kullanmanın tehli-keleri :
Klorür dö kalsium kullanıldığı zaman alınması icap eden tedbirler şunlardır:
a) Çimentonun seçimi:
Klorür dö kalsium aliminium esaslı çimentoların bünyesini bozar. Hiçbir surette 'kireç easlı (CLX) veya cok sülfürlü (CSS) çimentolarda kullanılmamalıdır. İçinde klo-rür dö kalsiyum bulunan çimentolar (H. R. I.) kullanılmadan önce analiz edilmelidir. Zira H. R. I. çimentosunun formülündeki klc ür dö kalsium miktarı bazı ahvalde % 1 nisbetini bulur. Halbuki, ilerde de gö-receğimiz gibi klorür dö kalsium miktarı hiçbir zaman çimento ağırlığının % 2 sini geçmemesi gerekmektedir.
Normal ahvalde klorür dö kalsium yalnız Portland çimentoları ile kullanılma-lıdır.
b) Klorür dö kalsiumun betonun ha-cım küçülmesine tesiri:
Halûk T O G A Y , M i m a r (G.S.A.)
Ca Cl- nin betonun hacım küçülmesin-deki tesiri muhtelif Iâbcratuvarlarda otuz seneden beri tecrübe edilmektedir. Elde edi-len neticeler umumiyetle birbirini tutmamak-tadır. Bununla beraber ekseri neticeler bir-birini tutmakta ve şayet beton içinde kulla-nılan piyasadaki normal klorür dö kalsium miktarı, çimento ağırlığının % 2 sini geç-mezse betonun hacım küçülmesinde anor-mal bir durum husule gelmemektedir (kim-yevî olarak sâf klorür dö kalsium mikta-rının % 1,5 u geçmemesi lâzımdır).
c) Betonarme demirinin çürümesi hâ-disesi:
Şantiye şartlarına göre, klorür dö kal-siumun beton demirinin çürümesine sebep c'duğunu kabul etmek gerekmektedir. Bil-hassa dikkat edilmesi elzem olan durumlar şunlardır :
— Çimentonun içinde normal olarak bulunabilmesi melhuz Ca Cl- dahil, klorür dö kalsium miktarının % 2 yi geçmemesi...
— Klorür dö kalsiumun harman için-de iyi karışmaması neticesi olarak bazı mıntakalarda yüzde 2 miktarının aşılması. Bu bakımdan klorür dö kalsium hiçbir su-rette katı olarak kullanılmamalı, sadece suda iyice erimiş klorür dö kalsium kulla-nılmalıdır.
— Mütecanis beton (bilhassa çakıl yu-vaları ile boşluklu beton kalmamasına dik-kat etmelidir, bu bakımdan beton âzamî derecede sıkıştırılmalıdır).
— Az dozajlı beton (hiçbir surette klo-rür dö kalsium 350 ks. dozajlı betonun altındaki betonlarda kullanılmamalıdır).
— Beton demirinin kâfi derecede örtül-memesi (demirlerin asgarî 4 ilâ 5 santim ka-lınlıktaki betonla kaplanması gerekmektedir, bu ise normal beton işlerinde rastlanmıyan bi." durumdur).
— Betonarme demirinin çok çalıştığı durumlarda (bu bakımdan prekontrent be-tonda kat'iyen klorür dö kalsium kullanıl-mamalıdır).
P A R İ S Klorür dö kalsium kullanıldığında, betcn demirinin çürümesi hâdisesi bilhassa elektrolitik bir d u r u m d u r ve klorür dö kal-siumun daimî olarak rutubeti çekmesi bu ameliyeyi kolaylaştırmaktadır. Klorür dö kalsium çok rutubet çekince erimekte ve boşta kalan su da demiri kemirmektedir. Böylece kat'î olarak kuru olan betonda kolrür dö kalsiumun tesiri tamamiyle za-rarsızdır, fakat avnı beton en ufak bir ru-tubet neticesi, demiri çürüten bir eleman olmaktadır (banyo, mutfak, tebahhurat, ru-tubetli zemin v.s. gibi).
Netice :
Gerek soğuk havada beton dökmek ve gerekse betonun çabuk prizini sağlamak ba-kımından klorür dö kalsium kullanılmasına karar verildiği zaman, betonun içindeki nor-mal piyasa klorür dö kalsiumunun mikta-rının % 2 nispetini aşmamasını tahkik et-mek lâzımdır. Bunun için :
— Kullanılacak çimento evvelâ tahlil edilmeli ve terkibinde bulunan klorür dö kalsium miktarı tesbit edilmelidir.
— Klorür dö kalsium iyice betonun harman suyunda eritilmelidir.
Betonarmede ise, klorür dö kalsium miktarı % 2 nin altında olduğu hallerde bile, beton, demiri iyice kavramazsa, be-ton daimî olarak rutubetli bir muhitte bu-lunursa. beton sıkışık olmazsa, demirin çü-rümesi ihtimali daima varittir.
Büti'm bu durumların şantiyede sağlan-ması müşkül olduğundan birçok memleket-ler betonun çabuk prizi için klorür dö kal-sium kullanılmasını sureti kat'iyede yasak etmişlerdir. Bu yasak sadece prekontrent betonda değil, fakat ayrıca ve bilhassa de-mir aksamı çok olan betonarme için de va-rittir.
Eğer böyle bir yasak yoksa, klorür dö kalsium bütün tedbirler alındıktan sonra kullanılmalıdır.
(*) (Laboratoires de la rue de Brançion Paris C. E. B. T. P. nin raporundan).
