• Sonuç bulunamadı

Sodyum klorür

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Sodyum klorür"

Copied!
12
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Sodyum klorür

 Sodyum klorür, sodyum ve magnezyum sülfat ile birlikte tuzlu toprakların en genel ve yaygın tuzlarıdır. Sodyum klorürün bitkiler için toksisitesi, çözünürlüğü (264 g/L) fazladır. % 0.1 NaCl miktarında dahi, bitki etkilenir ve normal gelişmesini sürdüremeyebilir.

 % 2-5 NaCl içeren birçok tuzlu toprak tamamen çıplaktır. Bu tip tuzlu topraklar, bu tuzların yıkanması ile ıslah edilebilirler.

Eğer topraklar jips içeriyorsa, sodyum

klorürlü solonçakları yıkamak daha

kolaydır. Eğer jips içermiyorlarsa, yıkamak

daha zordur. Çünkü, sodyum değişebilir

formdadır, alkalinite yüksektir ve toprak

dispers olmuştur.

(2)

Potasyum klorür

Kimyasal özelliklerine bakılırsa, potasyum klorür sodyum klorüre benzer (çözünürlüğü 347 g/L).

Potasyum klorür toprakta fazla miktarda bulunduğu zaman, toksisitesi sodyum klorür kadar yüksektir. Topraklarda çok yaygın değildir.

Çünkü potasyum organizmalar, bitkiler tarafından kullanılır ve killer tarafından fikse edilir. Tuzlu topraklarda bile miktarı fazla değildir. Bitkilerin mineral beslenmesinde potasyumun önemi büyük olduğu için, bu tuzun depozitleri gübre kaynağı olarak çok önemlidir.

Potasyumlu gübrenin potasyum klorür (silvin)

veya karnalit (MgCl

2

. KCl . 6 H

2

O) şeklinde

kullanılışı, tuzsuz toprakların verimliliğini artırır,

fakat tuzlu topraklarda kullanılması tavsiye

edilmez.

(3)

Nitratlar

Nitrik asit tuzlarının toprakta çok büyük önemi vardır. Bu tuzlar toprakta fazla miktarlarda birikmez. Birçok durumda nitrat

kapsamı % 0.05'den fazla olmaz. Nitrat bileşikleri, bitkilerin

mineral beslenmesinde azot kaynağı oluşturması nedeniyle çok önemlidir.

Fakat çok kurak çöllerde (Şili, Peru, Hindistan, Arabistan, Orta Asya gibi) sodyum ve potasyum nitratlar, sodyum ve potasyum klorürler gibi ve onlarla beraber, aşırı tuzlanmaya ve toprakların çıplak kalmasına neden olurlar. Bu bölgelerin topraklarında,

nitratların miktarı artar ve bazı durumlarda % 50'ye kadar

çıkabilir. NaNO

3

Şili güherçilesi olarak bilinir ve endüstriyel önemi

vardır.

(4)

Nitratlar

 Topraklarda nitratın % 0.07'den daha fazla bulunuşu, bütün kültür bitkilerine klorürlerden daha zararlı etki yapar. Bu bakımdan nitrat veya nitrat-klorür solonçakların ıslahı diğerlerininki kadar zordur ve yıkamaya gereksinme gösterirler.

Yüksek çözünürlüğü nedeniyle, nitratlar

kolayca topraktan yıkanırlar. Yeteri kadar

oksijenin bulunmadığı durumlarda

(bataklık veya aşırı sulamalar sonucu)

nitratlar denitrifikasyon bakterileri

yardımıyla amonyak veya elementel azota

indirgenir.

(5)

Boratlar

 Boratlar topraklarda nadiren bulunmakta olup, daha çok volkanik alanlarda kendini gösterir. Doğada yaklaşık 230 çeşit doğal bor minerali bulunmaktadır.

 Turmalin mineralinin ayrışması sonucu veya fay hatlarından çıkan bor içerikli sular, topraklardaki bor miktarının artmasını sağlar. Türkiye’deki bilinen bor yatakları özellikle Eskişehir-Kırka, Balıkesir-Bigadiç, Bursa-Kestelek ve Kütahya-Emet’te bulunmaktadır.

 Bor, yeryüzünde kayalar ve suda yaygın

olarak bulunan bir elementtir. Toprağın

bor içeriği genelde ortalama 10-20 ppm,

deniz suyunda 0.5-9.6 ppm, tatlı sularda

ise 0.01 - 1.5 ppm aralığındadır.

(6)

TUZLARIN

ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ

(7)

100 g çözeltide, g 1000 mL çözeltide, g

Tuz Sıcaklık, C Sıcaklık, C

0 10 20 30 40 50 0 10 20 30 40 50

Na2CO31 6.5 10.9 17.9 28.4 32.4 32.1 70 122 213 371 441 429

NaHCO3 6.5 7.5 8.7 10.0 11.3 12.7 68 80 93 107 121 137

Na2SO42 4.3 8.3 16.1 29.0 32.6 31.8 45 90 185 373 430 415

NaCl 26.3 26.3 26.4 26.5 26.7 26.9 318 317 317 317 318 319

MgSO4 18.0 22.0 25.2 28.0 30.8 33.4 - - - - - -

MgCl2 38.8 39.8 41.0 48.6 51.8 54.5 - - - - - -

CaCl23 37.3 39.4 42.7 50.7 53.4 56.0 - - - - - -

NaNO3 42.1 44.4 46.7 49.0 51.2 53.3 570 607 686 686 724 762

KNO3 11.6 17.5 24.0 31.5 39.0 46.1 125 194 279 384 498 614

K2CO3 51.7 52.2 52.6 53.2 53.9 54.7 814 823 829 839 852 867

KHCO3 18.4 21.5 25.2 28.5 32.2 36.0 - - - - - -

K2SO4 6.7 8.5 10.0 11.5 12.9 14.2 71 91 108 125 142 157

KCl 21.9 23.8 25.6 27.2 28.7 30.01 253 277 301 322 341 359

Farklı sıcaklıklarda toprakta bulunan bazı tuzların maksimum çözünürlüğü (Munsuz ve ark., 2001)

(8)

Topraklardaki Tuzların Çözünürlüğü

 Kompleks çözeltilerde, pek çok tuzun çözünebilirliği değişir. Bir kural olarak tuz çözeltisinde ortak iyon

varlığı, bu tuzların çözünebilirliklerinin azalmasına neden olur. Örneğin, çözeltide fazla miktarda MgCl

2

bulunması, NaCl'ün çözünürlüğünde hızlı bir azalışa ve çökelmeye neden olur.

 Benzer olaylar, sülfatların kombinasyonlarında da

gözlenir. Benzer iyon içermeyen tuz karışımlarında, daha düşük çözünürlükteki tuzun çözünürlüğü artar. Bunun bir örneği, klorürle, bir araya geldiğinde jipsin

çözünürlüğündeki değişimdir.

(9)

NaCl CaSO

4

0 17.2 20.0 24.4 29.3 35.8

0.204 0.787 0.823 0.820 0.614 0.709

20 C'de değişik oranlarda bulunan NaCl'ün sudaki CaSO 4'ın çözünürlüğüne etkisi (100 g suda, g) (Munsuz ve ark., 2001).

(10)

Topraklardaki Tuzların (CaCO

3

) Çözünürlüğü

(Munsuz ve ark., 2001)

 Karbonatların

çözünürlüğü, suda çözünmüş CO

2

gazı içeriğinden önemli derecede etkilenir

1000 ml suda, g

Havada CO

2 hacmi

(hacim esası)

Schlesing'e

göre Weigner'e

göre pH

0.00 0.03 0.3 1.0 10 100

0.0131 0.0634 0.1334 0.2029 0.4700 1.0986

0.0131 0.0627 0.1380 0.2106 0.4889 1.0577

10.23

8.48

7.81 7.47

6.80

6.13

(11)

Topraklardaki Tuzların Çözünürlüğü

 Tuzlu toprakların yıkanması esnasında, çözünebilirlikleri dikkate almak gereklidir. Yıkanacak olan tuzların sırası, önceden dikkatli bir şekilde planlanmalıdır. Özellikle

karışımlar mevcut ise iyice özen gösterilmelidir. Bunun yapılabilmesi için de kimyasal olayların çok iyi bilinmesi gerekir.

 Örneğin, sodyum karbonat ve sodyum sülfat tuzlarının

çözünebilirliklerinin 12C'den düşük sıcaklıklarda önemli derecede azaldığını bilmek önemlidir. Bundan dolayı,

soğuk mevsimlerde sülfat ve soda solonçakların yıkama

yoluyla ıslahı zordur.

(12)

Sıcaklığa bağlı olarak tuz çözünebilirliği (Munsuz ve ark., 2001)

Referanslar

Benzer Belgeler

Eğer reçeteli ya da reçetesiz herhangi bir ilacı şu anda kullanıyorsanız veya son zamanlarda kullandınız ise lütfen doktorunuza veya eczacınıza bunlar

Eğer reçeteli ya da reçetesiz herhangi bir ilacı şu anda kullanıyorsanız veya son zamanlarda kullandınız ise veya son zamanlarda bu aşı dışında herhangi bir

KEMİVA 3 mg/3 ml IV enjeksiyonluk çözelti içeren flakon kalsiyum içeren çözeltiler (Ringer-Laktat çözeltisi, kalsiyum heparin gibi) veya başka intravenöz

Böbrek ve karaciğer yetmezliği durumunda doktorunuz hastalığınızın şiddetine bağlı olarak bu ilacı size uygulamayabilir; uygulamaya karar verdiği durumlarda

Normal görünümde yerli kıvırcık koyunlarda (28 koyun) kan serumunda Kalsyum miktarı için elde ettiğimiz bulgulara ait sonuçlar:. TABLO IV Kan

Çözeltiye eklenecek herhangi bir başka ilaçla olabilecek bir geçimsizlik riskini en aza indirmek için, karıştırma işleminden hemen sonra, uygulamadan önce ve uygulama

Kullanmanız gerekenden fazla %3 SODYUM KLORÜR SOLÜSYONU kullandıysanız, doktorunuz böbreğinizin çalışmasını ve kanınızdaki elektrolitlerin yoğunluğunu ölçecek

Eğer aşağıdaki durumlardan biri sizin için geçerliyse, bu ilacı kullanmadan önce doktorunuza ya da eczacınıza danışınız;.. - Glokomunuz varsa ya da sizde