Sindirim ve Emilim Karbonhidrat Metabolizması

(1)

Sindirim ve Emilim Karbonhidrat

Metabolizması

TLT213

Doç. Dr. Yasemin G. İşgör

http://80.251.40.59/ankara.edu.tr/isgor/index.html 1

(2)

Diyetle alınan organik moleküllerin katabolizması veya degradasyonu (yıkımı): Sindirim

•Sindirim, diyetle alınan enerji moleküllerinin vücutta emilmeden (absorplanmadan) önce diyet maddelerinden daha küçük moleküllere yıkılması sürecidir.

•Diyetteki besinlerin çoğu vücuda alınıp kullanılmak için daha küçük moleküllere parçalanırlar.

•Besinlerin mekanik ve enzimatik olarak parçalanmaları ve bu yolla oluşan ürünlerin emilmeleri topluca sindirim olarak tanımlanır.

•Karbonhidratların, lipitlerin, Protein ve amino asitlerin, diyetle alınan nükleotitlerin yıkılması ve emilimi sindirim mekanizmasını oluşturur. Enerji üretmesi açısından nükleotitler (DNA, RNA materyalleri) dışında kalan diğer 3 ana biyomolekül kullanılır.

(3)

Karbonhidratlar dünya popülasyonunun çoğunluğu için diyetle alınan kalorinin en büyük kaynağıdır.

• Diyetle alınması zorunlu olan özel bir şeker yoktur.

• Karbonhidrat metabolizmasında merkez rolü bulunan glukoz vücutta karbonhidrat olmayan bazı bileşiklerden sentezlenebilir.

• İnsanda fruktoz, galaktoz, ksiloz ve metabolik olaylar için gerekli tüm şekerler glukozdan sentezlenebilirler.

• Diyette bulunan polisakkaritler ve disakkaritlerdeki glikozidik bağlar sindirim kanalında moleküle özgü glikozidazlarla parçalanır ve böylece karbonhidratlar sindirilirler.

•Diyetle alınan ana karbonhidratlar Nişasta, Laktoz ve Sükroz’dur.

 Nişasta: --1,4 ve -1,6 glikozid bağo ile glikoz birimlerininbağlandığı amiloz ve amilopektin den oluşan polisakkarittir.

 Sukroz: -1,2-glikozid bağla glikoz ve früktozun bağlandığı bir disakkarittir.

 Laktoz: b-1,4-glikozid bağla glikoz ve galaktozun bağlandığı bir disakkarittir.

•Sindirim bu polimer yapıdaki karbonhidratların glikozid bağlarının hidroliziyle kendilerini oluşturan monomerlere yıkılmalarını sağlar.

Karbonhidratların Sindirim ve Emilimi

(4)

• Besin maddeleri mideden duodenuma geçtiğinde karbonhidrat sindirimi bikarbonat (HCO

³⁻

) ve pankreas α-amilazı içeren pankreas özsuyunun etkisi ile devam eder.

• Pankreas α-amilazı polisakkaritlerdeki α(1→4) glikozid bağlarını hidrolize eder ve sonuçta maltoz, izomaltoz ve 3-8 glukozil kalıntısı içeren limit dekstrinler oluşur.

• Limit dekstrinlerdeki α(1→6) glikozid bağlarının hidrolizi ince bağırsak epitel hücrelerinden salgılanan ince bağırsak 1,6-glikozidazı etkisiyle olur.

• Böylece limit dekstrinlerdeki dallı durum ortadan kalkar ve α-amilazın tamamlayıcı rolüyle en sonunda trisakkaritler ve disakkaritler oluşur Genellikle oluşan son ürünler maltoz ve izomaltoz disakkaritleridir.

Sindirim ve Emilim Karbonhidrat Metabolizması