KAS
Kas
Kas bilim myoglia (muskulus - miyolo) denir.
Kaslar ve ona ait bazı yapılar hareket sisteminin aktif unsurlarıdır.
Kaslar iskelet kası, kalp kası ve düz kas olarak üç başlık altında incelenir.
Kas
Kas doku vücut ağırlığının yaklaşık yarısını oluşturur.
Kas hücreleri uyarılabilir özelliktedirler.
Kas
Kas, içerisindeki özel protein yapılar sayesinde kasılma ve gevşeme özelliğine sahiptir.
Kontraksiyon için gerekli enerji ATP’den sağlanır.
ATP ise fosfokreatin, glikojen veya oksidatif metabolizmadan elde edilir.
Kas
Kas doku intrauterin hayatın 5. ayında mesodermden gelişir.
Kas lifi hücreleri ince, uzun iğ şekilli hücrelerdir ve birden çok nukleusludurlar.
Kas
Sarkoplazma içersinde bol miktarda mitokondri, endoplazmik retikulum ve kasılma özelliğine sahip protein yapısında miyofibril
bulunur.
Her bir miyofibril, miyoflament denilen iplikçiklerden oluşur.
Kas
Kalın miyoflamentlere myosin (miyozin), ince flamentlere ise
aktin denir.
İnce flamentler grubuna tropomiyozin ve troponin de dahildir.
Kas
Kas
Kas
Kas doku üç tiptir. Bunlar;
1. Iskelet kası,
Kas
Histolojik olarak iskelet kası ve kalp kası çizgili, düz kas ise çizgisiz
görünür.
İskelet kası somatik sinir sistemi tarafından innerve edilirken kalp
kası ve düz kas otonom sinir sistemi tarafından innerve edilir.
Kas – Kalp kası
Kalp kası çizgilidir. Mitokondrileri büyük ve çoktur.
Kalp kası otomatik ve ritmik olarak kasılır. Kas uyarılmaya, bütün kasa yayılan ve dalgalanmaya benzeyen bir kasılma ile cevap verir.
İskelet kasında ise kuvvet oluşumu derecelendirilebilir. Ancak
Kas – Kalp kası
Aktin ve miyozin filamentleri içeren miyofibrillere sahiptir ve Z
çizgisi vardır.
Z çizgilerinin bulunduğu yerlere interkalar diskler denir. Bunlar hücreler arası bağlantıyı sağlar. Miyofibriller interkalar disklerde
sona ererler.
Kas – Kalp kası
Kalp kası hücreleri dallanmalar gösterir.
Kalp kası hücreleri belirli bölgelerde özelleşmiş yapılarla
Kas – Kalp kası
Kas lifindeki aksiyon potansiyeli diğer hücrelere kolayca geçer ve
tüm kalp kasına yayılır.
Kalp kasındaki özelleşmiş hücreler (pacamaker) kendi uyarılarını kendileri oluştururlar.
Kalp bu şekilde ritmik olarak kasılır. Kalp kasının kasılmasına
sistol, gevşemesine ise diastol denir.
Kas – Kalp kası
Kas – Kalp kası
Kalp kasında kasılabilen ünitenin çapı 0.5-2 mikron arasında değişir.
Kalp kası hücresi ise 16-20 mikron arasındadır.
Kas – Düz kas
İç organların ve damarların duvarlarında bulunurlar.
Tek çekirdek içeren mekik şeklindeki hücreler, kollagen fibriller ile bir ağ oluştururlar.
Düz kaslarda da aktin ve miyozin filamentleri vardır ancak miyoflamentler burada düzenli bir yerleşim gösterirler.
Kas – Düz kas
ATP parçalanması çizgili kaslara oranla 100-1000 kez daha yavaş
gerçekleşir. Ancak kasılmaları daha ritmik ve süreklidir.
Kas – Düz kas
Tek üniteli ve çok üniteli düz kaslar olarak iki kısımda incelenirler.
Kas – Düz kas
Tek üniteli düz kaslar;
Bu kas hücreleri sıkı bağlantı bölgeleri aracılığıyla fonksiyonel bir birlik oluştururlar.
Kas – Düz kas
Tek üniteli düz kaslar;
İyonlar veya elektrik akımı hücreler arasından kolayca geçer. Tek bir uyarıyla tüm kas uyarılabilir.
Bu özelliği gösteren kaslara sinsityal kaslar denir.
Düz kasların gevşemesi için miyozin fosfotaz enzimi gereklidir.
Kas – Düz kas
Çok üniteli düz kaslar;
Tek tek kas hücrelerinin bir araya gelmesiyle oluşmuştur.
Kas – Düz kas
Çok üniteli düz kaslar;
Gerilmeye karşı kontraktil aktivite göstermezler.
Hormonlara karşı miminum cevap verirler.
Özel bağlantı bölgeleri az sayıdadır.
Kas – İskelet kasları
Toplam kas dokusu vücudun yaklaşık % 40’ını oluşturur. Bunun % 80’i ise çizgili kaslarıdır.
İstemli çalışırlar ve spinal sinirlerle innerve edilirler.
Kas – İskelet kasları
Vücudumuzda 430’dan fazla kas lifi bulunur ve bunların hepsi fibröz
bağ dokusundan oluşan kılıflara sahiptir.
Her kas, lif (fibril) denen binlerce silindirik kas hücresinden oluşur.
Liflerin sayısı fetal gelişimin ikinci 3 ayında belirlenir.
Lifler birbirlerine paralel uzanırlar. Kasılma kuvveti lifin uzun ekseni boyunca oluşur.
Kas – İskelet kasları
Çok sayıda kas lifinden oluşurlar.
Kas – İskelet kasları
Her bir kas lifini saran gevşek bağ dokusuna endomysium
(endomisyum) denir.
Kas lifleri birleşir ve kas demetlerini yani fasikulusları (fasikülleri) oluşturur.
Her bir fasikulus komşu fasikulustan bağımsız kasılır.
Kas – İskelet kasları
Her bir kas demetini saran bağ dokusuna da perimysium
(perimisyum) adı verilir.
Kas demetleri de kas dokusunu oluştururlar.
Kas dokusunun tamamını saran bağ doku ise epimysiumdur (epimisyum).
Kas – İskelet kasları
Epimisyumun üstünde iskelet kaslarını gruplar halinde örten ak zar ise fascia (fasiya) bulunur.
Epimisyum, perimisyum ve endomisyum birbirinin devamıdır.
Kas – İskelet kasları
Kas – İskelet kasları
Her iskelet kası bir gövde ve bu gövdeyi kemiklere bağlayan sağlam bağ dokulara yani tendonlara sahiptir.
Kasın kemiğe yapışan başlangıç kısmına origo, kemiğe yapışan sonlanma kısmına ise insertio
Kas – İskelet kasları
Tendonların yapışma yerlerinde sürtünmeyi en aza indirmek için
bursa ve vagina tendinis gibi yapılar gelişmiştir.
Bursalar içi sinovya ile dolu keseciklerdir.
Vagina tendinis ise tendonların çevresini saran içi sinovya ile dolu keselerdir.
Kas – İskelet kaslarının kimyasal bileşeni
Kasın; % 75’i sudan,
% 20’si proteinden ve
% 5’i de inorganik tuzlardan, yüksek enerjili F’lerden, üre ve
LA’dan, kalsiyum-magnezyum-fosfor gibi minerallerden, bazı
Kas – İskelet kaslarının kimyasal bileşeni
Kasın toplam protein içeriğini, % 52 miyozin, % 23 aktin ve % 15 tropomiyozin proteinleri oluşturur.
100 gr kas dokusunda miyoglobin adı verilen yaklaşık 700 mg bağlanmış protein bulunur.
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı
Kas lifi boyunca açık (I bandı) ve koyu (A bandı) bantlar halinde
çizgilenmeler görülür. I bandı daha çok ince filament içerdiği için
açık renklidir. A bandı ise hem kalın hem ince filamentler
içerdiğinden koyu renklidir.
I bandının ortasında bulunan Z çizgisi sarkolemmaya yapışarak tüm
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı
Sarkomer, iki Z çizgisi arasında bulunur. Kas hücresinin fonksiyonel ünitesidir.
Kasılabilen en küçük birime sarkomer denir.
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı
A bandının açık renkli olan bu kısmına H bandı denilir. H bandını tam
ortadan kesen M çizgisi, miyozin filamentlerinin diziliş yapısını destekleyen proteinlerden oluşmuştur. M çizgisi aynı zamanda
sarkomerin merkezini belirler.
Kas lifi kasılınca iki Z çizgisi yakınlaşır ve böylece sarkomerin boyu kısalır.
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı
Kas protein molekülleri aktin ve miyozindir. Her miyofibril yaklaşık
3000 aktin ve 1500 miyozin filamenti içerir.
Ancak esasen tüm kas proteinlerinin 2/3’ü miyozindir.
Her bir miyozin filamenti ortalama 200 miyozin molekülünden oluşur
ve her molekülde iki protein parçası birbirine dolanmış haldedir.
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı
Bu burgunun bir ucu yuvarlaktır ve bu kısma miyozin başı denir.
Bir miyozin filamenti çok sayıda başa sahiptir ve bu yapı miyozin
filamentinden dışarı doğru uzanarak, kas kasılması sırasında aktin
filamenti üzerindeki aktif bölgelere temas eden çapraz köprüleri
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı
Bir miyozin molekülü ve bir miyozin filamenti.
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı
Aktin filamentinin bir ucu Z çizgisine yapışıktır, diğer ucu ise sarkomerin ortasına doğru uzanarak miyozin filamentleri arasında yer alır.
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı
İki aktin molekülü birbiri üzerine dolanarak aktin filamentinin temelini oluşturur.
Tropomiyozin bu aktin miyozinlerinin üzerine sarılır. Troponin ise
düzenli aralıklarla filamenti oluşturan bu aktin ve tropomiyozin
kompleksinin üzerine bağlanır.
Tropomiyozin ve troponin Ca++ ile birlikte kasın kasılma ve
gevşemesini koordine ederler.
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı
a) aktin molekülünün yapısı.
b) troponin, tropomiyozin ve
miyozin çapraz köprüleri
arasındaki tahmini ilişki.
c) Ca++ troponine bağlandığı
zaman tropomiyozin aktin
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı – Sarkoplazmik
retikulum ve T tübülleri
SR; tübüller ve veziküllerden oluşan ve miyofibrilleri çevreleyen
bağlayıcı kanal ağı sistemidir.
Longitüdinal tübüller miyofibrillere paralel olarak uzanırlar ve dış vezikül ya da kesecik olarak adlandırılan veziküller içinde sonlanırlar.
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı – Sarkoplazmik
retikulum ve T tübülleri
Bu ağ yapının dış vezikülleri diğer veziküllerden transvers tübüller ile
ayrılır.
Bu tübüllere transvers t denmesinin nedeni, miyofibrillere dik
uzanmalarıdır.
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı – Sarkoplazmik
retikulum ve T tübülleri
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı – Sarkoplazmik
retikulum ve T tübülleri
T-t fonksiyonel olarak SR’nin bir parçası olsalar da, anatomik olarak
ayrıdırlar. T-t kas hücre membranının (sarkolemma) girinti ve
çıkıntılarıdır.
Her Z çizgisinde düzenli olarak tekrarlayan bu iki vezikül sistemi ve
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı – Sarkoplazmik
retikulum ve T tübülleri
Her sarkomerde 2 triad vardır. Bir kas sisteminin toplam hacmini
retikulum sistemi ve T-t oluşturmaktadır.
Uzun süreli egzersizler ile bu hacim % 12’ye kadar artabilmektedir.
Triadın kas kasılmasında önemli bir rolü vardır.
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı – Sarkoplazmik
retikulum ve T tübülleri
T-t sinir uyarılarını sarkolemmadan kas lifi derinliklerine iletirler.
SR’nin dış vezikülleri çok miktarda Ca++ içerir.
Sinir uyarısı T-t boyunca iki dış vezikül arasında ilerlerken, Ca++
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı – Sarkoplazmik
retikulum ve T tübülleri
Depolarizasyon sırasında serbest bırakılan Ca++ iyonları yakındaki
filamentlere diffüze olur ve aktin filamentleri harekete geçirir.
Miyozin filamentlerinin çapraz köprüleri aktin filamentlerinin aktif kısmıyla birleşince kasılma gerçekleşir.
Kas – İskelet kaslarının mikroskobik yapısı – Sarkoplazmik
retikulum ve T tübülleri
Sinir uyarısı durunca sitoplazmadaki serbest Ca++ konsantrasyonu
azalır ve Ca++ iyonları aktif transport yoluyla SR’ye geri pompalanır.
Kas – İskelet kaslarının uyarılması
Her kas lifi sarkolemma ile sarılı olduğundan, her bir kas lifinin ayrı bir motor sinir uzantısı tarafından uyarılması gerekir.
Kası uyaran sinirler hem duyu (afferent), hem de motor (efferent)
lifleri içerirler ve genellikle kasa kan damarları boyunca girerler.
Kas – İskelet kaslarının uyarılması
Uyarıldıklarında kasların kasılmasına neden olan motor sinirler
MSS’den (beyin ve omurilikten) başlarlar.
Motor bir sinirin kasta sonlandığı noktaya nöromusküler kavşak veya
Kas – İskelet kaslarının uyarılması
Omurilik düzeyinde, bir duyu nöron (sinir), ara nöron (birleştirme) ve
bir motor nöron.
Kas – İskelet kaslarının uyarılması
Sinir-kas birleşme kavşağı, sinir lifi ve kas lifinin birleştiği bölgedir;
Kas – İskelet kaslarının uyarılması
Kas lifi ve motor son plak’ın fotografik görüntüsü.
Kas – İskelet kaslarının uyarılması
Omurilikteki tek bir motor sinir hücresi bir kasa uyarı gönderdiğinde o
sinirin yan dalları tarafından uyarılan bütün kas lifleri aynı anda
uyarılarak kasılır.
Kas – İskelet kaslarının uyarılması
Duyu sinirleri kasın duyu organlarından aldığı ağrı ve vücut
kısımlarının algılanışına ait bilgileri MSS’ye iletir.
Bazı duyusal sinir uçları kas tendonları ile bağlantılıdır ve gerilimindeki
değişiklikler tarafından uyarılırlar.
Kas – İskelet kaslarının uyarılması
Bu duyusal sinir uçları uyarıları MSS’ye iletirler. Bu uyarılar kas
tonusunun devam ettirilmesinde ve kas hareketlerinin hızının ve
Kas – İskelet kaslarında kasılma
Kasılmadan sorumlu dört ana protein vardır. Bunlar;
1. Aktin,
2. Miyozin,
3. Tropomiyozin ve
4. Troponindir.
Kas – İskelet kaslarında kasılma
Kas yapısına bakıldığında açık renk ve koyu renk görülen bölümler vardır.
Koyu renkli kısımları 110 angstron kalınlığında miyozin
flamentleri oluşturmuştur. Burası A bandıdır.
Kas – İskelet kaslarında kasılma
A ve I bandı toplamına sarkomer adı verilir. Sarkomer kastaki kasılabilen en küçük birimdir.
Aktin flamentleri A bandının içine kadar uzanır ama tam ortasına
kadar gitmezler. Boş kalan bu orta kısma H bandı denir.
I bandının ortasından geçen Z çizgisi aktinleri birbirine bağlar ve
sarkomerleri bir arada tutar.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Bu teoriye göre kalın ve ince filamentler boylarında bir değişiklik
olmaksızın birbirlerine doğru kayarlar ve bu kayma hareketi kas liflerinin boyunun kısalmasına veya uzamasına neden olur.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
İskelet kasının kasılması için gerekli olan enerji, kreatin fosfat ve
ATP olarak hücrede depolanmıştır.
ATP kaynağı da oksidatif fosforilasyondur.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kasın uzun süreli, devamlı kasılması için gerekli enerji yağ asitlerinden kısa süreli ve ani kasılması için ise glikojenden elde edilir.
Kasılma sırasında ATP, ATPaz enzimiyle parçalanarak ADP’ye dönüşür ve aynı zamanda enerji açığa çıkar.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
İzotonik kasılmada ince aktin miyofilamentleri miyozin filamentlerine
doğru akar ve A bandının içine doğru hareket eder.
Böylece Z bantları sarkomerin ortasına doğru çekilirler.
Aktin filamentleri sarkomerin merkezinde birbirleriyle temasa
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kasılmadaki en önemli yapısal değişiklik I bandının boyunun
kısalmasıdır. A bandının boyunda ise değişiklik olmaz.
Bu durumda aslında sadece sarkomerin boyu kısalmaktadır
(konsantrik kasılma).
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
İzometrik kasılma sırasında ise kas lifinin boyu değişmez. I ve A bantlarının da boyları sabit kalır ve bu şekilde kuvvet oluşturulur.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
10.04.2018 156
Kasılma sırasında H bölgesinin
kaybolmasının nedeni, aktin
filamentlerinin sarkomer merkezine
hareket etmesidir.
I bandının kısalma sebebi ise
sarkomerin iki yanında Z çizgilerine
bağlı olan aktinin ortaya çekilmesidir. Ancak bu kayma olaylarında A bandının ve aktin,
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kayan filamentler teorisi şu şekilde açıklanabilir;
Dinlenme sırasında miyozin filamentlerinin çapraz köprüleri aktin
filamentlerine doğru uzanır ancak temas etmez.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Dinlenme halindeki bu bileşime Yüklenmemiş ATP-çapraz köprü
bileşimi denir.
SR’nin vezikülleri içinde çokça Ca++ depolanır.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Ca++ sarkopilazmada serbest halde olmadığında aktin
filamentlerindeki troponin, miyozin çapraz köprüsünün aktin
filamentlerine bağlanmasını engeller.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Bir motor sinirden çıkan sinir uyarısı nöromusküler kavşakta, kas
hücresine ulaştığında Asetilkolin (Ach) denilen nörotransmitter serbest bırakılır.
Asetilkolin Ach molekülleri motor son plaktaki sinaptik veziküllerin
içindedir.
Sinir iletisi gelince sinaptik aralığa salınırlar.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Sonra hücrelerin yüzeyinde bulunan asetilkolin reseptörlerine bağlanırlar. Bu da hücre zarını sodyum iyonlarına karşı geçirgen
yapar.
Böylece kas lifinde aksiyon potansiyeli başlar ve kas lifi
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Sonra bu uyarılar, SR içindeki T-t yardımıyla kas lifi boyunca hızlı bir şekilde yayılır.
Yolları üzerinde bulunan SR veziküllerindeki Ca++’nın serbest
bırakılmasını sağlarlar.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Serbest kalan Ca++ iyonları aktin filamentleri üzerindeki troponin
moleküllerine bağlanırlar.
Bu durum aktin filamentlerinin aktive edilmesiyle sonuçlanır.
Aktin filamentlerinin aktive edilmesi, troponin ve tropomiyozinin
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Aniden ve bilinmeyen bir şekilde yüklenmemiş ATP-çapraz köprü
bileşimi yüklenmiş ATP-çapraz köprü bileşenine dönüşür.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Akto-miyozin oluşumu, miyozin filamentinin üzerinde bulunan
miyozin ATPaz enzimini aktive eder.
Miyozin ATPaz, ATP’nin parçalanarak büyük miktarda enerji açığa çıkmasına ve ADP ile P’ye dönüşmesine neden olur.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Bu sırada açığa çıkan enerji çapraz köprülerin, aktin filamentlerinin miyozin filamentleri üzerinden sarkomer merkezine doğru kaymasını sağlar.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Bir saniyelik bir kasılma sırasında bir miyozin çapraz köprüsü,
aktin filamentinin aktif kısmı ile yüzlerce kez birleşip ayrılabilir.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Yeniden yüklenmenin gerçekleşebilmesi için ilk adım, aktin ve
miyozin çapraz köprüleri arasındaki bağlantının koparılmasıdır.
Bu bağlantı miyozin çapraz köprüsünün yeni bir ATP molekülü ile yeniden yüklenmesiyle kesilir.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Yeni bir ATP yüklendikten sonra, miyozin çapraz köprüsüyle aktin filamentinin aktif kısmı arasındaki bağlantı bozulur, miyozin çapraz köprüsü aktinden kurtulur.
Böylece hem çapraz köprü hem de aktinin aktif kısmı yeni bir
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kası uyaran motor sinir üzerindeki sinir uyarıları durunca;
Ca++ iyonları troponin ve tropomiyozinden ayrılır ve SR’nin dış veziküllerinde depolanmak için geri pompalanır.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Ca++ iyonlarının ortadan kalkması miyozin çapraz köprüsü bileşimlerinin, aktinin aktif kısmı ile bağlanmasını engeller.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kas flamentleri normal pozisyonlarına dönerler ve kas gevşer.
Gevşeme işlemi için de enerji kullanılmaktadır. Bu da ATP’den karşılanır.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Ancak depo ATP’ler birkaç saniye içerisinde tükenir.
Kas hücreleri kreatin fosfat içerirler. Bunlar depoladıkları enerjiyi
Kas – İskelet kaslarında motor ünite
Tek bir MS ve bu sinirin uyardığı kas liflerine MÜ
denir. İnsan iskelet kaslarında yaklaşık çeyrek milyar kas lifi varken sadece 420.000 MS bulunur.
Yani bir MS birden çok kas lifini uyarır.
Aynı MS tarafından uyarılan kas lifleri aynı anda kasılır ve gevşerler.
Kas – İskelet kaslarında motor ünite
Bir MS’nin uyardığı kas lifi sayısını, kasın büyüklüğü değil hareketin inceliği ve özelliği
belirler.
Bazen bir MS’ye düşen kas lifi sayısı bir iken bazen
Kas – İskelet kaslarında motor ünite
Yani yüksek kas lifi-sinir oranı daha çok kuvvet
veya kaba hareketlerle ilgiliyken, düşük kas lifi-sinir
oranı daha az kuvvet ancak ince beceri gerektiren hareketlerden sorumlu kaslarda görülür.
Kas – İskelet kaslarında ya hep ya hiç kanunu
Bir MÜ uyarılma eşiğinde veya üzerinde
kasıldığında kas maksimal olarak kasılır.
Eşiğin çok üzerinde veya az üzerinde uyarılmasının
önemi yoktur. Kas lifi ya hiç kasılmaz ya da
Kas – İskelet kaslarında ya hep ya hiç kanunu
Ancak bu sadece MÜ ve ona bağlı kas lifleri için geçerlidir.
Hep ya da hiç kanunu kasın tamamı için geçerli değildir.
Kas – İskelet kaslarında ya hep ya hiç kanunu
Çünkü kasın tamamı birden fazla sinir tarafından
uyarılır.
Kasın çok hafif miktardan çok şiddetli miktarda
dereceli kuvvet üretebilmesi mümkündür ve buna
Kas – İskelet kaslarında ya hep ya hiç kanunu
Kas kuvvetinin şiddeti nasıl ayarlanıyor?
1. Çok sayıda MÜ sumasyonu (spatial sumasyon) olarak adlandırılan sumasyonda, herhangi bir anda
kasılan MÜ sayısının değiştirilmesiyle kas kuvvetinin
şiddeti ayarlanır.
Uyarılan MÜ sayısı arttıkça oluşturulan kuvvet de
artar.
Kas – İskelet kaslarında ya hep ya hiç kanunu
Kas kuvvetinin şiddeti nasıl ayarlanıyor?
2. Dalga sumasyonu (temporal sumasyon) kasılan her
MÜ’nin kasılma frekansının değiştirilmesiyle kas
kuvvetinin şiddetinin ayarlanmasıdır.
Kas – Kasların isimlendirilmesi
Şekillerine göre; daire, çember, yassı, üçgen şekilli, mekik, dörtgen, kare, bant (şerit) kaslar,
Kas liflerinin dizilişlerine göre; m. pennatus, m. unipennatus, m. bipennatus, m. multipennatus, m. circumpennatus kaslar,
Baş sayılarına göre; biceps, triceps, quadriceps kaslar,
Kas – Kasların isimlendirilmesi
Kas – Kasların isimlendirilmesi
Kas – Kasların hareketleri
Hareket kasın sonlanma noktasının başlama noktasına
yaklaşmasıyla gerçekleşir.
Kasın kuvvet çizgisi başlangıç ve bitiş noktalarını birleştiren hayali çizgidir.
Kas – Kasların hareketleri
Kuvvet çizgisinin, eklemin önünden veya arkasından, içinden veya dışından, altından veya üstünden geçmesi hareketin yönünü ve cinsini saptar.
Kuvvet çizgisi enine eksenin önünden geçerse bükülme,
Kuvvet çizgisi enine eksenin arkasından geçerse gerilme,
Kas – Kasların hareketleri
Kuvvet çizgisi önden arkaya eksenin altından geçerse yaklaşma,
Kuvvet çizgisi önden arkaya eksinin üstünden geçerse uzaklaşma,
Kuvvet çizgisi dikey ekseni içten çaprazlarsa içe dönme,
Kas – Kasların beslenmeleri
Kaslar kan damarları bakımından çok zengindir.
Atar damarlar arasında çok sayıda ağızlaşma görülür.
Toplardamarlarda ise çok sayıda küçük kapakçıklar bulunur.
Kas – Kasların beslenmeleri
Arterler ve venler bağ dokusu boyunca kasa girer ve kas lifi boyunca paralel uzanırlar.
Burada arteriollere ve venüllere ayrılarak geniş bir kapiller ağ
oluştururlar. Böylece her kas lifi O2’li kanı alır ve CO2’li kanı uzaklaştırır.
Kas – Kasların beslenmeleri
İskelet kasının ihtiyaç duyduğu kan miktarı kasın aktivite düzeyine
bağlıdır. Maksimal bir egzersizde kas normalden 100 kat fazla kana
ihtiyaç duyabilir.
Örneğin dinlenme sırasında 0.3 L/dk O2’ye ihtiyaç duyan 30 kg kas,
maksimal bir egzersizle bu O2 miktarını 4 L/dk’ya çıkartabilir.
Kas – Kasların beslenmeleri
İhtiyaç duyulan kan akışını sağlamanın başka yolları da vardır;
Aktif kasların kasılıp gevşemesi kan damarlarının periyodik olarak
sıkışmasına neden olur.
Kan akımı kasılma sırasında azalır, gevşeme sırasında artar. Bu
Kas – Kasların beslenmeleri
Sindirim sitemi, böbrekler ve deri gibi aktif olmayan organları
besleyen arterlerin konstrüksiyonu ve aktif olan kasları besleyen
arterlerin dilatasyonu da kan akışını düzenlemeye yardımcı olur.
Kas – Kasların beslenmeleri
Zorlayıcı tipteki aktiviteler daha farklı bir tablo oluşturur. Bir kas kendi
kuvvet oluşturma kapasitesinin % 60’ı oranında kasılırsa artan kas içi
basınç nedeniyle kasa olan kan akışı engellenir.
Uzun süreli, statik kasılma da kan akışını durdurur. Bu koşullarda kas
çalışmasının devamı için gerekli olan enerji temel olarak depo edilmiş
Kas – Kasların sinirleri
Motor sinirler çoğunlukla omurilikten gelirler.
Motor sinirler kas liflerine kasılma emrini iletirler.
Motor sinirler kas dokusunda motor son plak şeklinde sonlanırlar.
Burada uyarı kimyasal şekilde sinirden iskelet kası hücresine
geçer.
Kas – Kaslarda tonus
Kaslar dinlenme halinde bile omurilik motor hücrelerinden
sürekli uyarı alırlar.
Böylece kas lifleri sürekli kasılma halindedir. Buna kas tonusu
denir.
Kas – Kasılma çeşitleri
Temelde iki tip kasılma vardır. Bunlar;
Statik kasılma (izometrik) ve
Dinamik (izotonik, eksantrik, izokinetik) kasılmadır.
Kas – Kasılma çeşitleri
1. İzometrik kasılma; ayakta hareketsiz durulduğunda bu duruşu sağlayan kaslar devamlı kasılı durumdadır.
Kas – Kasılma çeşitleri
2. İzotonik kasılma; ekstemitelerin hareket ettirilmesi kasların kasılarak boylarının kısalmasına neden olur.
Kasların, boylarının kısalması suretiyle kasılması şekline izotonik kasılma denir.
Kas – Kasılma çeşitleri
3. Eksentrik kasılma; ekstemitelerin negatif hareket ettirilmesi
kasların kasılarak boylarının uzamasına neden olur.
Kasların, boylarının uzaması suretiyle kasılması şekline
Kas – Kasılma çeşitleri
4. İzokinetik kasılma; eklemin farklı açılarında kuvvet oluştururken
kas boyunun bir uzayıp bir kısalması ile oluşur
Kasların arka arkaya izotonik ve eksentrik hareketleri yapmasına ve boylarının uzayıp kısalmasına izokinetik kasılma denir.
Kas – Kasılma rolleri
Agonist kaslar; aynı hareketi yaptıran kas veya kaslara denir. Bunlardan en etkili olanı prime mover, esas hareket ettiricidir.
Kas – Kasılma rolleri
Fiksatör (stabilizatör) kaslar; hareket sırasında agonist kasların başlangıcını hareketsiz kılan kaslardır (şınav sırasında karın kaslarının çalışması).
Sinerjist kaslar; aynı hareketin yapılmasına yardımcı olan kaslardır.
Kas – Kasılma rolleri
Nötralizör kaslar; hareket oluşurken agonistlerin istenmeyen hareketlerinin önlenmesidir.
Örneğin mekik hareketinde sağ ve sol eksternal oblik kaslar
Kas – Kas lifi tipleri
Kas liflerinin kasılma hızı, aerobik kapasite, anaerobik kapasite,
içerdikleri mitokondri sayısı, sahip oldukları kapiller sayısı, kasılma
kuvveti, ATPaz aktivitesi ve yorulma sürelerinde fonksiyonel farklılıklar
vardır.
Kas lifi tipleri içerdikleri miyoglobin konsantrasyonuna göre kırmızı ve
beyaz kas lifleri olarak sınıflandırılabilir.
Kas – Kas lifi tipleri
Kırmızı kas lifleri yüksek düzeyde mitokondri ve kapiller içerdiğinden
geç yorulan, aerobik kapasitesi yüksek kas lifi tipleridir.
Beyaz lifler ise yüksek kasılma hızları, büyük kasılma kuvvetleri ve
çabuk yorulmaları nedenlerinden dolayı anaerobik kapasitesi yüksek
Kas – Kas lifi tipleri
Kas – Kas lifi tipleri
A. Sınıflandırma Sistemi
1. Dubutwitz ve Brooke Tip I Tip II a Tip II b
2. Peter ve arkadaşları Yavaş, oksidatif (SO) Hızlı, oksidatif glikolitik (FOG) Hızlı Glikolitik (FG) 3. Eski sistemler Kırmızı Yavaş kasılan (ST) Beyaz Hızlı kasılan (FT) B. Özellikleri 1. Kasılma hızı Yavaş Hızlı Hızlı
2. Kasılma kuvveti Düşük Yüksek Yüksek
Kas – Kas lifi tipleri
Fast-twich’ler yüksek düzeyde miyozin ATPaz aktivitesine sahip
olduklarından hızlı ve yüksek kasılma gücü gerektiren kasılmalar için
çok çabuk şekilde enerji üretebilirler.
Miyozin ATPaz kas kasılması için gerekli enerjiyi ATP’yi parçalayarak
elde eder.
Kas – Kas lifi tipleri
FT’lerin kasılma hızı (50ms) ST’lerin (110ms) yaklaşık iki katıdır.
FT’ler bu özelliklerinden dolayı FG (fast-glycolitic) olarak da
adlandırılırlar.
FT’ler genellikle anaerobik enerji metabolizmasına dayanan kısa
Kas – Kas lifi tipleri
FT’ler, çok hızlı hareket etme, ani pozisyon ve yer değişikliği
gerektiren sporlarda daha fazla önem taşır.
Çoğu araştırmacı kas liflerini; yavaş kasılan Tip 1 ve hızlı kasılan Tip 2
olarak sınıflandırmıştır.
Hızlı kasılan kas lifleri; Tip 2a, Tip 2b ve Tip 2c olarak üçe ayrılır.
Kas – Kas lifi tipleri
Tip 2a lifleri yüksek kasılma hızına ve aynı zamanda orta derecede iyi
gelişmiş aerobik ve anaerobik enerji transferi kapasitesine sahiptir.
Kas – Kas lifi tipleri
Tip 2b lifleri ise daha fazla anaerobik kapasiteye sahiptir ve bu
nedenle FAG, hızlı kasılan anaerobik-glikolitik lifler olarak adlandırılır.
Tip 2c lifleri nadir görülür ve özellikleri tam olarak bilinmemektedir.
Ancak re-innervasyon veya MÜ değişiminde rol aldıkları
düşünülmektedir.
Kas – Kas lifi tipleri
ST lifleri ATP sentezi için gerekli enerjiyi aerobik sistemden sağlarlar.
ST’ler, düşük miyozin ATPaz aktivitesi, yavaş kasılma hızları ve az
Kas – Kas lifi tipleri
ST’ler daha büyük ve çok sayıda mitokondriye sahiptirler.
Bu nedenle uzun süreli aerobik egzersizler için uygundurlar.
ST’ler, yavaş kasıldıkları ve büyük oranda oksidatif metabolizmaya
dayandıkları için SO (slow-oxidative) olarak da tanınırlar.
Kas – Kas lifi tipinin belirlenmesi
İnsanın hangi tip kas lifine sahip olduğu ilk birkaç yıl içerisinde
belirlenebilir.
Tek yumurta ikizleri ile yapılan çalışmalarda, kas lifi tipinin büyük
ölçüde genetik yolla belirlendiği ve orta yaşlara kadar fazla
Kas – Kas lifi tipinin belirlenmesi
Hangi motor nöronların kas liflerini uyaracağı genetik olarak belirlenir.
Nöronların innervasyonu tamamlanınca uyaran sinirin tipine göre
(hızlı veya yavaş) lifler özelleşmeye başlar.
Zamanla bu değişebilir ve kişi yaşlandıkça FT liflerini kaybeder. Bu da
ST’lerin oranını artırmış olur.
Kas – Kas lifi uyarılma modeli
Fazla sayıda kas lifinin uyarılması daha büyük kuvvet oluşturur.
Kas – Kas lifi uyarılma modeli
FT MÜ’ler ST MÜ’lere göre daha fazla kas lifi içerir. Hareketin
niteliğine göre FT veya ST kas lifleri seçici olarak uyarılır.
Bu seçici uyarılma hem hareketin hızıyla hem de oluşturulması
beklenen kuvvet miktarıyla ilgilidir.
Kas – Kas lifi uyarılma modeli
Ayrıca maksimal egzersizlerde bile kas liflerinin % 100’ü uyarılmaz.
Böylece kaslarda oluşabilecek zedelenmeler engellenir.
Çünkü tüm kas liflerinin aynı anda uyarılması kas ve tendonlarda
Kas – Kas lifi uyarılma modeli
Uzun süreli egzersizlerde egzersiz şiddeti submaksimal düzeydedir. Bu
nedenle sinir sistemi dayanıklılık aktivitelerinde ST ve FTa liflerini
uyarır.
Egzersiz süresi ilerledikçe en önemli enerji kaynağı olan glikojen
depoları tükenmeye başlar.
Böylece SS gerekli kas kuvvetini sağlayabilmek için daha fazla FTa lifini
uyarır.
Kas – Kas lifi uyarılma modeli
Sonuçta ST ve FTa lifleri tamamen yorulunca egzersizin devamı için
FTb’ler kullanılmaya başlar.
Bu durum maraton koşusu sırasında yorgunluğun devreler halinde
oluşmasının ve müsabaka sonuna doğru belli bir hızın korunması için
Kas – Kas lifi tipleri ve sportif performans
Tüm aktivitelerde her iki kas lifi tipi de kullanılmaktadır. Ancak bazı aktivitelerde birine diğerinden daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır.
Aşağıda, değişik spor branşlarında performans gösteren elit sporcuların ve
sedanterlerin genel kas lifi yapısı görülmektedir.
Sporcu % ST oranı % FT oranı
Kas – Kas lifi tipleri ve sportif performans
ST’ler dayanıklılık, FT’ler ise sürat ve patlayıcı kuvvet gerektiren
aktivitelerde etkindirler.
Kas lifi dağılımında yaş ve cinsiyet açısından belirgin bir fark yoktur.
Kas – Kas lifi tipleri ve sportif performans
Sedanter erkek ve bayanlar hatta çocuklar % 45-55 oranında ST liflere
sahiptir. FT liflerinin dağılımı incelendiğinde Tİp2a ve Tip2b’lerin eşit
oranda olduğu gözlenmiştir.
Erkekler, büyük bireysel farklılıklar göstermektedir.
Kas – Kas lifi tipleri ve sportif performans
Gastroknemius (baldır kası) kasında ST oranı, dünya şampiyonu
maratoncularda % 93-99 iken, dünya şampiyonu sürat koşucularında
ise % 25’dir.
Ancak aynı spor branşında aynı düzeyde başarılı sporcular farklı kas lifi
dağılımlarına sahip olabilirler.
Kas – Kas lifi tipleri ve sportif performans
Buradan anlaşılacağı gibi, kas lifi tipi sportif performansın tek
belirleyicisi değildir.
Sporda üstün performans; psikolojik, biyokimyasal, nörolojik,
kardiyopulmoner ve biyomekanik faktörlerin kompleks
Kas – Kas lifi tipleri ve sportif performans
Kas lifi tiplerinin birbirine dönüştürülmesinin mümkün olup olmadığı
konuyla ilgili en önemli sorudur.
Yapılan çalışmalar dayanıklılık antrenmanıyla FT’lerin tamamen
ST’lere dönüşmediğini göstermiştir.
Ancak FT’lerin oksidatif kapasitesinde artış olmuş, metabolik ve
kimyasal özellikleri değişmiştir.
Kas – Kas lifi tipleri ve sportif performans
Anaerobik çalışmalar ise, FT’lerin ve ara liflerin (FTc) anaerobik gücünü geliştirmektedir.
Kısacası uzun süreli antrenmanlar sonucunda kas lifi tiplerinde bazı
Kaslar – Mimik kasları
Kaslar – Mimik kasları
M. occipitofrontalis M. temporoparietalis
Origo: oksipital kemik. Origo: şakak bölgesi. Insertio: kaş yayları. Insertio: saçlı deri.
Fonksiyon: kaşları yukarı kaldırır. Fonksiyon: kafa derisini gerer. Sinir: n. facialis. Sinir: n. facialis.
M. orbicularis oculi M. levator palpabrae superioris
Origo: orbita medial kenar. Origo: frontal kemik. Insertio: orbita medial kenar. Insertio: kaş derisi
Kaslar – Mimik kasları
M. corrugator supercilii M. depressör supercilii
Origo: frontal kemik. Origo: frontal kemik. Insertio: kaş yayları iç kısım. Insertio: kaş derisi.
Fonksiyon: kaşları çatar. Fonksiyon: kaşları aşağı çeker. Sinir: n. facialis. Sinir: n. facialis.
M. nasalis M. levator labii superioris
Origo: üst çene kemiği, köpek dişi hizası. Origo: maksilla.
Insertio: burun sırtı. Insertio: üst dudak derisi. Fonksiyon: burun deliklerini kapar. Fonksiyon: üst dudağı kaldırır. Sinir: n. facialis. Sinir: n. facialis.
Kaslar – Mimik kasları
M. orbicularis oris M. levaor anguli oris
Origo: dudak köşesi. Origo: maksilla. Insertio: dudak köşesi. Insertio: ağız köşesi.
Fonksiyon: dudakları kapatır, büker. Fonksiyon: ağız köşesini yukarı kaldırır. Sinir: n. facialis. Sinir: n. facialis.
M. zygomaticus major M. risorius
Origo: zigomatik kemik. Origo: çiğneme kasının üstündeki zar. Insertio: ağız köşesi, üst dudak derisi. Insertio: dudak köşesi.
Kaslar – Mimik kasları
M. zygomaticus minor M. depressor labii inferior
Origo: zigomatik kemik. Origo: mandibula.
Insertio: ağız köşesi, üst dudak derisi. Insertio: alt dudak derisi.
Fonksiyon: güldürücü kastır. Fonksiyon: alt dudağı aşağı çeker. Sinir: n. facialis. Sinir: n. facialis.
M. buccinator M. depressor anguli oris
Origo: alt ve üst çene azı dişleri hizası. Origo: mandibula. Insertio: ağız köşesi, üst ve alt dudak
köşesi.
Insertio: ağızköşesi.
Fonksiyon: üfleme. Fonksiyon: ağız köşesini aşağı çeker. Sinir: n. facialis. Sinir: n. facialis.
Kaslar – Çiğneme kasları
M. masseter M. temporalis
Origo: maksillanın artus zigomatikusu. Origo: fossa temporalis.
Insertio: ramus mandibula. Insertio: mandibulanın koronoid çıkıntısı. Fonksiyon: çeneyi kapatır. Fonksiyon: çeneyi kapatır.
Sinir: n. mandibularis. Sinir: n. mandibularis.
M. pterygoideus medialis M. pterygoideus lateralus
Origo: sfenoid kemiğin pterigoid çıkıntısı. Origo: sfenoid kemiğin pterigoid çıkıntısı. Insertio: çene eklemi kapsülü. Insertio: ramus mandibula.
Fonksiyon: çeneyi kapatır. Fonksiyon: çeneyi açar. Sinir: n. mandibularis. Sinir: n. mandibularis.
Kaslar – Çiğneme kasları
M. sternecleidomastoideus
Origo: sternum, calavicula.
Insertio: temporal kemiğin mastoid çıkıntısı.
Fonksiyon: başı öne eğer, tek taraflı çalışırsa başı kendi tarafına eğer. Sinir: n. accessorius.
Hyoid üstü kaslar Hyoid altı kaslar
M. digastricus M. sternohyoideus
M. stylohyoideus M. omohyoideus
M. mylohyoideus M. thyrohyoideus
geniohyoideus M. sternothyrohyoideus
Kaslar – Yüzeyel göğüs kasları
M. pectoralis major
Origo: clavicula, sternum.
Insertio: crista tuberculi majoris.
Fonksiyon: kola fleksiyon, iç rotasyon, adduksiyon.
Sinir: n. pectoralis medialis, n. pectoralis lateralis.
Kaslar – Yüzeyel göğüs kasları
M. serrator anterior
Origo: ilk 8 kostanın ön yüzü. Insertio: scapula iç kenarı.
Kaslar – Yüzeyel göğüs kasları
M. subclavius
Origo: 1. kosta. Insertio: clavicula.
Fonksiyon: omuzu aşağı çeker. Sinir: n. subclavius.
M. pectoralis minor
Origo: 2.-5. kostaların ön yüzü. Insertio: processus coracoideus. Fonksiyon: omuzu öne, aşağı çeker.
Sinir: n. prctoralis medialis, n. pectoralis lateralis.
Kaslar – Solunum kasları
M. intercostalis externi
Origo: bir üstteki kostanın alt kenarı. Insertio: bir alttaki kostanın üst kenarı. Fonksiyon: kostaları yukarı kaldırır, inspirasyon.
Kaslar – Solunum kasları
M. intercostalis interni, M. intercostalis intimi
Origo: bir alttaki kostanın üst kenarı. Insertio: bir üstteki kostanın alt kenarı. Fonksiyon: kostaları aşağı çeker,
ekspirasyon.
Sinir: 1.-11. interkostal sinirler.
Kaslar – Solunum kasları
M. subcostalis
Origo: kostanın iç yüzü.
Insertio: alttaki 2., 3. kostalar. Fonksiyon: kostaları aşağı çeker, ekspirasyon.
Sinir: 1.-11. interkostal sinirler.
M. diaphragma
Origo: son 6 kostanın iç yüzü, sternumun iç yüzü, ilk 3 lumbal vertebra.
Kaslar – Karın ön, yan duvarı kasları
M. rectus abdiminus
Origo: 5.-7. kostalar.
Insertio: symphisis pubis, linea alba.
Fonksiyon: gövde hareketleri, iç organları koruma, intrabdominal basıncı artırma, defekasyon rol.
Sinir: son 6 trokal spinal sinirlerin ön dalı.
Kaslar – Karın ön, yan duvarı kasları
M. obliquus externus abdominis
Origo: 5.-12. kostaların dış yüzü. Insertio: linea alba crista iliaca.
M. obliquus internus abdominis
Origo: crista iliaca lig. inguinale.
Insertio: 8.-12. kostaların alt kenarı, linea alba.
M. transversus abdominis
Kaslar – Karın ön, yan duvarı kasları
Kaslar – Yüzeyel sırt kasları
M. trapezius
Origo: oksipital kemik. Insertio: scapula.
Fonksiyon: scapulayı gövdeye yanaştırır, yukarı çeker, başı aşağı çeker.
Sinir: n. accessorius.
M. latissimus dorsi
Kaslar – Yüzeyel sırt kasları
M. rhomboideus minor M. rhomboideus major
Origo: 7. servikal-1. torokal vertebralar. Origo: 2.-5. torokal vertebralar. Insertio: scapulanın medial kenarı. Insertio: scapulanın medial kenarı. Fonksiyon: başı, tek taraflı kasılırsa kendi
tarafına, çift taraflı kasılırsa arkaya çeker.
Fonksiyon: başı, tek taraflı kasılırsa kendi tarafına, çift taraflı kasılırsa arkaya çeker. Sinir: n. dorsalis scapulae. Sinir: n. dorsalis scapulae.
M. levator scapula
Origo: 1.-4. servikal vertebralar. Insertio: scapulanın medial kenarı.
Fonksiyon: başı, tek taraflı kasılırsa kendi tarafına, çift taraflı kasılırsa arkaya çeker. Sinir: n. dorsalis scapulae.
Kaslar – Omuz kasları
M. deltoideus
Origo: clavicula, scapula.
Insertio: tuberositas deltoidea.
Fonksiyon: kalkmış olan kolu gövdeye yaklaştırır.
Sinir: n. axillaris.
Kaslar – Omuz kasları
M. supraspinatus
Origo: fossa supraspinata. Insertio: tuberculum majus.
Fonksiyon: kolun ilk 15 derecelik abduksiyonu.
Sinir: n. suprascapularis.
M. infraspinatus
Kaslar – Omuz kasları
M. teres major
Origo: scapulanın lateral kenarı. Insertio: crista tuberculi ninoris.
Fonksiyon: kola iç rotasyon, adduksiyon. Sinir: n. subscapularis.
M. teres minor
Origo: scapulanın lateral kenarı. Insertio: tuberculum majus. Fonksiyon: kola dış rotasyon. Sinir: n. axillaris.
Kaslar – Omuz kasları
M. subscapularis
Origo: fossa subscapularis. Insertio: tuberculum minus.
Kaslar – Kol kasları
M. triceps brachii
Origo: uzun başı tuberculum
infraglenoidale, medial başı humerus, lateral başı humerus.
Insertio: olecranon.
Fonksiyon: ön kola ekstansiyon. Sinir: n. radialis.
Kaslar – Kol kasları
M. biceps brachii
Origo: uzun başı tuberculum
supraglenoidale, kısa başı processus coracoideus.
Insertio: tuberositas radii.
Kaslar – Kol kasları
M. brachialis
Origo: humerus. Insertio: tuberositas.
Fonksiyon: ön kola fleksiyon. Sinir: n. musculacuteneus.
M. coracobrachialis
Origo: processus coracoideus. Insertio: humerus.
Fonksiyon: ön kola fleksiyon. Sinir: n. musculacuteneus.
Kaslar – Kol kasları
M. pronator teres
Origo: epicondylus medialis, processus coronoideus ulnae.
Insertio: radius
Fonksiyon: ön kola ve ele pronasyon, ön kola fleksiyon.
Sinir: n. medianus.
M. pronator quadratus
Kaslar – Kol kasları
M. palmaris longus
Origo: epicondylus medialis. Insertio: aponeyrosis palmaris. Fonksiyon: ele fleksiyon
Sinir: n. medianus.
Kaslar – Ön kol kasları
M. flexor carpi ulnaris
Origo: epicondylus medialis.
Insertio: os psiform, os hamatum. Fonksiyon: ele fleksiyon, adduksiyon. Sinir: n. ulnaris.
M. flexor carpi radialis
Origo: epicondylus medialis.
Kaslar – Ön kol kasları
M. flexor digitorum profundus
Origo: ulna, membrana interossea. Insertio: II. ve V. son falanks.
Fonksiyon: el ve el parmaklarına fleksiyon. Sinir: n. medianus, n. ulnaris.
M. flexor digitorum superficialis
Origo: epicondylus medialis, processus coronoideus.
Insertio: II. ve V. orta falanks.
Fonksiyon: el ve el parmaklarına fleksiyon. Sinir: n. medianus.
Kaslar – Ön kol kasları
M. flexor pollicis longus
Origo: radius, membrana interossea. Insertio: baş parmak.
Kaslar – Ön kol kasları
M. brachioradialis
Origo: epicondylus lateralis. Insertio: radius.
Fonksiyon: ön kola fleksiyon. Sinir: n. radialis.
Kaslar – Ön kol kasları
M. carpi radialis brevis
Origo: epicondylus lateralis. Insertio: III. metacarpal kemik.
Fonksiyon: ele ekstansiyon ve abduksiyon. Sinir: n. radialis.
M. carpi radialis longus
Origo: epicondylus lateralis. Insertio: II. metacarpal kemik.
Kaslar – Ön kol kasları
M. extensor digitorum
Origo: epicondylus lateralis.
Insertio: 1. ve 4. parmakların dorsal yüzü. Fonksiyon: ele ve el parmaklarına
ekstansiyon. Sinir: n. radialis.
M. carpi ulnaris
Origo: epicondylus lateralis. Insertio: V. metacarpal kemik.
Fonksiyon: ele ekstansiyon ve adduksiyon. Sinir: n. radialis.
Kaslar – Ön kol kasları
M. extensor pollicis longus
Origo: radius, membrana interossea. Insertio: baş parmağın 1. falanksı. Fonksiyon: baş parmağa ekstansiyon. Sinir: n. radialis.
M. extensor pollicis brevis
Kaslar – Ön kol kasları
M. abductor pollicis longus
Origo: ulna, radius membrana interossea. Insertio: I. metacarpal kemik.
Fonksiyon: baş parmağa abduksiyon. Sinir: n. radialis.
M. extensor indicis
Origo: ulna, membrana interossea. Insertio: işaret parmağı.
Fonksiyon: işaret parmağına ekstansiyon. Sinir: n. radialis.
Kaslar – Ön kol kasları
M. supinator
Origo: humerus. Insertio: radius.
Kaslar – Ön kol kasları
M. extensor digiti minimi
Origo: epicondylus lateralis.
Insertio: 5. parmağın dorsal yüzü. Fonksiyon: 5. parmağa ekstansiyon. Sinir: n. radialis.
Kaslar – El kasları
Tenar kaslar
M. flexor pollicis brevis M. abductor pollicis brevis M. opponens pollicis
Kaslar – El kasları
Hipotenar kaslar
Kaslar – Alt ekstremite kasları – Gluteal bölge
M. gluteus maximus
Origo: sakrum, ilium, koksiks. Insertio: tuberositas glutea.
Fonksiyon: uyluğa ekstansiyon, dış rotasyon, abduksiyon.
Sinir: n. gluteus inferior.
Kaslar – Alt ekstremite kasları – Gluteal bölge
M. gluteus medius
Origo: ilium.
Insertio: trochanter major. Fonksiyon: uyluğa iç rotasyon, abduksiyon.
Kaslar – Alt ekstremite kasları – Gluteal bölge
M. gluteus minimus
Origo: ilium.
Insertio: trochanter major. Fonksiyon: uyluğa iç rotasyon, abduksiyon, fleksiyon.
Sinir: n. gluteus superior.
Kaslar – Alt ekstremite kasları – Uyluğun dış
rotator kasları
Foraman obturatum etrafından başlayıp fossa trochanterica’da sonlanırlar.
Sinirlerini 5. lumbal ve 1. spinal sinirlerden alırlar.
Bu kaslar;
