Bu teoriye göre kalın ve ince filamentler boylarında bir değişiklik
olmaksızın birbirlerine doğru kayarlar ve bu kayma hareketi kas liflerinin boyunun kısalmasına veya uzamasına neden olur.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
İskelet kasının kasılması için gerekli olan enerji, kreatin fosfat ve ATP olarak hücrede depolanmıştır.
ATP kaynağı da oksidatif fosforilasyondur.
Glikojen ve fosfat kullanılarak glikoz ve yağ asitleri yıkıma uğrar ve enerji elde edilir.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kasın uzun süreli, devamlı kasılması için gerekli enerji yağ asitlerinden kısa süreli ve ani kasılması için ise glikojenden elde edilir.
Kasılma sırasında ATP, ATPaz enzimiyle parçalanarak ADP’ye
dönüşür ve aynı zamanda enerji açığa çıkar.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
İzotonik kasılmada ince aktin miyofilamentleri miyozin filamentlerine
doğru akar ve A bandının içine doğru hareket eder.
Böylece Z bantları sarkomerin ortasına doğru çekilirler.
Aktin filamentleri sarkomerin merkezinde birbirleriyle temasa
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kasılmadaki en önemli yapısal değişiklik I bandının boyunun
kısalmasıdır. A bandının boyunda ise değişiklik olmaz.
Bu durumda aslında sadece sarkomerin boyu kısalmaktadır
(konsantrik kasılma).
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
İzometrik kasılma sırasında ise kas lifinin boyu değişmez. I ve A bantlarının da boyları sabit kalır ve bu şekilde kuvvet oluşturulur.
Eksentrik kasılmada ise kas boyu uzar ve A bantlarının uzunluğu artarken kuvvet üretilir.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
10.04.2018 156
Kasılma sırasında H bölgesinin kaybolmasının nedeni, aktin
filamentlerinin sarkomer merkezine
hareket etmesidir.
I bandının kısalma sebebi ise
sarkomerin iki yanında Z çizgilerine
bağlı olan aktinin ortaya çekilmesidir. Ancak bu kayma olaylarında A bandının ve aktin,
miyozin filamentlerinin boyları değişmez.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kayan filamentler teorisi şu şekilde açıklanabilir;
Dinlenme sırasında miyozin filamentlerinin çapraz köprüleri aktin
filamentlerine doğru uzanır ancak temas etmez.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Dinlenme halindeki bu bileşime Yüklenmemiş ATP-çapraz köprü
bileşimi denir.
SR’nin vezikülleri içinde çokça Ca++ depolanır.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Ca++ sarkopilazmada serbest halde olmadığında aktin
filamentlerindeki troponin, miyozin çapraz köprüsünün aktin
filamentlerine bağlanmasını engeller.
Ca++ iyonlarının SR’den sarkopilazma içine bırakılması için sinir uyarısı gerekir.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Bir motor sinirden çıkan sinir uyarısı nöromusküler kavşakta, kas
hücresine ulaştığında Asetilkolin (Ach) denilen nörotransmitter serbest bırakılır.
Asetilkolin Ach molekülleri motor son plaktaki sinaptik veziküllerin
içindedir.
Sinir iletisi gelince sinaptik aralığa salınırlar.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Sonra hücrelerin yüzeyinde bulunan asetilkolin reseptörlerine
bağlanırlar. Bu da hücre zarını sodyum iyonlarına karşı geçirgen
yapar.
Böylece kas lifinde aksiyon potansiyeli başlar ve kas lifi
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Sonra bu uyarılar, SR içindeki T-t yardımıyla kas lifi boyunca hızlı
bir şekilde yayılır.
Yolları üzerinde bulunan SR veziküllerindeki Ca++’nın serbest
bırakılmasını sağlarlar.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Serbest kalan Ca++ iyonları aktin filamentleri üzerindeki troponin
moleküllerine bağlanırlar.
Bu durum aktin filamentlerinin aktive edilmesiyle sonuçlanır.
Aktin filamentlerinin aktive edilmesi, troponin ve tropomiyozinin
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Aniden ve bilinmeyen bir şekilde yüklenmemiş ATP-çapraz köprü
bileşimi yüklenmiş ATP-çapraz köprü bileşenine dönüşür.
Tüm bu olaylar aktin-miyozin filamentlerinin birleşmesiyle sonuçlanır ve buna akto-miyozin kompleksi denir.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Akto-miyozin oluşumu, miyozin filamentinin üzerinde bulunan
miyozin ATPaz enzimini aktive eder.
Miyozin ATPaz, ATP’nin parçalanarak büyük miktarda enerji açığa çıkmasına ve ADP ile P’ye dönüşmesine neden olur.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Bu sırada açığa çıkan enerji çapraz köprülerin, aktin filamentlerinin miyozin filamentleri üzerinden sarkomer merkezine doğru kaymasını sağlar.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Bir saniyelik bir kasılma sırasında bir miyozin çapraz köprüsü,
aktin filamentinin aktif kısmı ile yüzlerce kez birleşip ayrılabilir.
Bunu yapabilmek için miyozin çapraz köprüsünün yeniden yüklenmesi gerekir.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Yeniden yüklenmenin gerçekleşebilmesi için ilk adım, aktin ve
miyozin çapraz köprüleri arasındaki bağlantının koparılmasıdır.
Bu bağlantı miyozin çapraz köprüsünün yeni bir ATP molekülü ile yeniden yüklenmesiyle kesilir.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Yeni bir ATP yüklendikten sonra, miyozin çapraz köprüsüyle aktin
filamentinin aktif kısmı arasındaki bağlantı bozulur, miyozin çapraz köprüsü aktinden kurtulur.
Böylece hem çapraz köprü hem de aktinin aktif kısmı yeni bir
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kası uyaran motor sinir üzerindeki sinir uyarıları durunca;
Ca++ iyonları troponin ve tropomiyozinden ayrılır ve SR’nin dış veziküllerinde depolanmak için geri pompalanır.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Ca++ iyonlarının ortadan kalkması miyozin çapraz köprüsü bileşimlerinin, aktinin aktif kısmı ile bağlanmasını engeller.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Kas flamentleri normal pozisyonlarına dönerler ve kas gevşer.
Gevşeme işlemi için de enerji kullanılmaktadır. Bu da ATP’den karşılanır.
Kas – İskelet kaslarında kasılma – Kayan
flamentler teorisi
Ancak depo ATP’ler birkaç saniye içerisinde tükenir.
Kas hücreleri kreatin fosfat içerirler. Bunlar depoladıkları enerjiyi