Çocuk Edebiyatı ve İşlevleri
Dr. Öğr. Ü. Ayşegül Bayraktar
12/19/21 2
Çocuk Edebiyatı Nedir:
20. yüzyılın ilk yarısında ortaya çıkan bir kavramdır. “Çocuklara dilin ve
çizginin anlatım olanaklarıyla insan doğasını anlatan, sezdiren, yaşamı tanımalarına yardımcı olan estetik bir araç” olarak tanımlanabilir
(Sever, 2013, s. 79).
12/19/21 4
Çocuk edebiyatı, 2-14 yaşları arasındaki çocuklar için onların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla
hazırlanan eserlerdir (Çakmak Güleç
ve Geçgel, 2006).
İlkokul yılları çocukların çocuk
edebiyatı ürünlerini görsellerden okuma yerine sözcük ve cümleleri okumaya geçtikleri bir süreçtir.
Çocukların anadillerini öğrenmede ve etkili kullanmada başarılı olabilmeleri onların nitelikli ve sanatçı
duyarlılığıyla hazırlanmış metinlerle
etkileşim içinde olmalarına bağlıdır.
12/19/21 6
ÇOCUK EDEBİYATININ İŞLEVLERİ
NELERDİR?
Çocukların bilişsel, duyuşsal, sosyal ve dil gelişimleri üzerine olumlu etkileri vardır.
Çocukların yazılı dil farkındalıkları ve genel olarak da dil gelişimi desteklenir,
yaratıcılıkları artar.
Çocukların sözcük hazinesi gelişir.
Aynı zamanda çocuklarda okuma isteği ve
alışkanlığının yerleşmesinde de etkilidir.
12/19/21 8
Çocukların kişilik gelişimlerini de destekler.
Çocukların cesaret, fedakârlık, iyilik,
paylaşma, dürüstlük, sevgi, çalışkanlık ve yardımseverlik gibi soyut kavramları
öğrenmesine ve içselleştirmelerine katkıda bulunur.
Kitaplar yoluyla çocuklar sadece kendilerinin değil yaşadıkları toplumun, toplum içindeki rollerinin ve çatışmaların da farkında
olabilirler
Çocuk kitapları, çocukların düşünme
becerilerini geliştirir, okudukları öyküler arasında karşılaştırmalar yapabilmelerine olanak sağlar, konuları, karakterleri ve
objeleri sınıflandırma yapmaya
yönlendirebilir, onları tahmin yürütme ve neden-sonuç ilişkileri kurmaya
güdüleyebilir.
Çocukların akıl yürütme ve problem çözme
becerilerini geliştirir.
12/19/21 10
12/19/21 12
ÇOCUK EDEBİYATI ÜRÜNLERİNİN SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR:
İç yapı özellikleri
Dış yapı özellikleri
İç Yapı Özellikleri:
Konu
Karakter
Çevre
Tema
İleti
Kurgu
Dil ve anlatım
12/19/21 14
Karakterlerin taşıması gereken özellikler:
Evrensel ve ahlaki değerlere saygılı olmalı,
İyiliğin ve doğruluğun savunucusu olmalı,
Barış yanlısı olmalı,
Çevrenin ve kültürel değerlerin koruyucusu olmalı,
Adil, çalışkan, özverili, yardımsever vb.
olumlu kişilik özellikleri taşımalıdır.
Dış Yapı Özellikleri
Boyutlar
Kapak-cilt
Kağıt
Sayfa düzeni
Resimler
12/19/21 16
Çocuk öykülerinde olması gerekenler:
Konusu basit ama iyi planlanmış olmalıdır.
Konusu içinde hafif bir sürpriz öğesi bulunmalıdır.
İçinde çok sayıda doğrudan konuşmalar olmalıdır.
Renkli ve özenli bir dil olmalıdır.
12/19/21 18
İçinde tekrarlar, kafiyeler ve çocukların çabucak ezberleyebilecekleri cümlecikler yer almalıdır.
İçinde çocukların tanıdıkları olaylardan seçilmiş durumlar yer almalıdır.
İçeriği basit ama doyurucu olmalıdır.
