ETM
III- YAPARAK ÖRENME YOLCULUU *
Ümit KARTOLU
Coordinator, Global Training Network on Vaccine Management, World Health Organization, GENEVA
ÖZET
Tekerlekler Üzerinde Aı Yönetimi, aı yönetimi üzerine Dünya Salık Örgütü Global Eitim Aı tarafından verilen ileri bir eitim kursudur. 2005 yılında Global Eitim Aı tarihindeki ikinci kurs, UNICEF, Tıp Kurumu ve Salık Bakanlıı’nın katkılarıyla 29 Mayıs-3 Haziran tarihleri arasında Türkiye’de gerçekletirilmitir. stanbul’dan balayarak dünyanın farklı yerlerinden gelen 13 katılımcı ve 3 eitmen 6 gün boyunca 1186 km yol katedmitir. Kurs boyunca pozitif örenme havası örenme, uygulama, elence ve gezme ile dengelenmitir. Kurs tamamen uygulamalardan oluur. Eitmenler ders vermez.
Onlar daha az öretir, ancak katılımcılar daha çok örenir.
Anahtar sözcükler: aı yönetimi, DSÖ, yaparak örenme
SUMMARY
Education
III-Voyage of "Learning by Doing"
Vaccine Management on Wheels is an advanced training course offered by The World Health Organization, Global Training Network (GTN) on Vaccine Management. The 2005 course, the second in GTN’s history, was held between 29 May -3 June in coordination with UNICEF, Tıp Kurumu and the Ministry of Health in Turkey. Starting from Istanbul, 13 paticipants coming from different parts of the world and 3 mentors traveled 1186 km on a route for 6 days. The positive learning climate sustained throughout the course, with a great balance of learning, practicing, having fun and visiting places. The course is based fully on hands-on practices. Mentors do not lecture the participants. They teach less, but the participants learn more.
Keywords: learning by doing, vaccine management, WHO
2 0 1
ANKEM Derg 2005;19(4):201-203.
Yazıma adresi: Ümit Kartolu. Coordinator, Global Training Network on Vaccine Management, World Health Organization, GENEVA
* ngilizce aslından çeviren Güven Külekçi Alındıı tarih: 01.12.2005, revizyon kabulü: 01.12.2005
Dünya Salık Örgütü’nün Aı Yönetimi, ülke düzeyinde aı yönetimi uygulamalarını iyiletirmek amacıyla kurulmutur.
Bu amaçla seçilmi aı yönetimi eitim merkezleri aracılıı ile belli izlem programlarıyla bir seri eitim kursu verilmektedir. Global Eitim Aı kurslarından birisi,
“Tekerlekler üzerinde aı yönetimi”dir. leri bir eitim kursu olan bu kurs, aı yönetimi ve aı depolama (saklama) yönetimi üzerinedir. Kurs mezunları ulusal bir aı yönetim sisteminin deerlendirmesini yapabilecek ve aının souk zincirde taınmasını dorudan gözlemle denetleyebilecek yeterlilie ulaır. Katılımcılar standart bir deerlendirme ile seçilirler.
Kurs, Türkiye’de yapılmaktadır.
2005 yılında Global Eitim Aı tarihindeki ikinci kurs, UNICEF, Tıp Kurumu ve Salık Bakanlıı’nın da katkılarıyla 29 Mayıs-3 Haziran tarihleri arasında yapılmıtır. Dünyanın farklı yerlerinden gelen 13 katılımcı stanbul’da toplanmı ve 6 gün boyunca üç uzman eitmen gözetiminde 1186 km’lik bir yol katedilmitir.
Bu yolculuk kursunu özgün kılan neydi? Kurs, seminerlerden deil tamamen uygulamalardan oluur.
Eitmenler, eitim boyunca herhangi bir sunum yapmaz; kurs katılımcılarına aı yönetiminde baarılı olabilmeleri için toplu olarak ya da gerektiinde tek tek yardımcı olurlar. Eitmenler, yolculuk boyunca her an gerek gruplarla gerek tek tek
katılımcılarla tartımaya açıktırlar.
Herey çok iyi planlanır… Isınma çalımasıyla balanır (Resim 1), beklentiler örenilir, katılımcılarla kursun amaçları üzerine bir sözlü anlama yapılır… Kurs öncesi bir anketle kurs boyunca yapılacak çalımalara yönelik katılımcıların itahları kabartılır…. Eitmenler kimin bildii, ne kadar bildii ve en yüksek notu kimin aldıı ile hiç ilgilenmezler… Onlar için önemli olan grup performansıdır (Resim 2)… Günlük planlarda gerektiinde ince ayar yaparlar… nteraktif olarak tüm katılımcılara ulaılır… Böylece kurs sonunda eksik bir
ey kalmaz…
Resim 1: stanbul Boazı’nda kurs öncesi tanıma.
Resim 2: Eitmenler katımcıların yanıtlarını tartııyor.
Kurs sırasında, katılımcılar birinci basamak salık merkezlerinde ve aı depolarında çalıırlar. Bu yerlerin tümünde, yerel çalıanlar tarafından uluslararası bir grubu
aırlamanın olumlu yanıyla sıcak bir ekilde karılanarak her türlü yardımı görürler… Merkez çalıanları bu ziyaretten en iyi ekilde nasıl yararlanabileceklerini aratırırlar… Ziyaret sonunda sembolik olarak, merkez çalıanlarına tekerlekler üzerinde aı yönetimi 2005 tiörtleri daıtılır. Fakat asıl ödül bu ilemin yönetim performanslarına kattıkları olacaktır…
Katılımcılar hem merkez çalıanlarının yakın ilgi ve desteinden hem de bu birliktelikten daha çok ey örendikleri ve denetleme becerilerinin sürekli geliiyor olması nedeniyle çok mutlu olurlar… Kurs sonuna doru, katılımcılar WHO-UNICEF Etkin Aı Depo Yönetimi giriiminden yeni deerlendirme aracını kullanmada yetkinlik kazanmaya balarlar… Kurs sırasında küçük gruplara belirli bir sürede tamamlanacak görevler verilir… Ancak, katılımcıları bakalım yapabilecekler mi diye zorlamak bu kursun bir parçası deildir… Eitmenler katılımcıların baarılı olması için gerekli her eyi yaparlar… Böylece katılımcılar kendilerini büyük bir resmin ayrıntılarını kefedebilecek yeterlilikte hissederler…
bir elin parmak uçları gibi… her zaman dokunan ve hisseden…
Daha can alıcı sorular sorarlar, yanıt ararlar ve her yanıtı sorgularlar… Bulgularını analiz etmede ve sonuca varmada kendilerine daha çok güvenmeye balarlar… Eitmenlerle tartımada da…
Katılımcıları bu kadar rahat, güvende ve mutlu kılan nedir? Bunun ana nedeni, kursun öncesinde çeitli yollarla salanan pozitif örenme ortamıdır. Ayrıca 1186 km’lik yolun dikkatli bir ekilde lojistik planının yapılmı olmasıdır…
Bilgilendirme bültenleri, ayrıntılı ajandalar ve mesajlarla birlikte… Kurs boyunca pozitif örenme havası örenme, uygulama, elence ve gezme ile dengelenmitir (Resim 3)…
Her katılımcıya tek tek deer verilir… Hiç kimse negatif bir biçimde eletirilmez.
Resim 3: Katılımcılar Ankara’nın kaldırımlarında “kafeste ku” oyununu oynuyorlar.
Ü Kartolu
202
Hiç kimse zorlanmaz… Onlara baarılı olmaları için yardım edilir… Her zaman pozitif yaklaım sergilenir… Her zaman birlikte olunur… ve hep birlikte oynanır… Bu giriimler katılımcıları daha yakın kılar; kendilerini tehdit altında deil güvende hissederler…Yolculuk, katılımcıları gün batımından yeni tatlar kefetmek, ekzotik pazarlar bulmak, yerel tarih örenmek ve doanın tadını çıkarmaya dek paylama nedeniyle daha çok yakınlatırır…
Kurs boyunca katılımcılar aı yönetiminin tüm alanlarında çalıırlar: Aı geli ilemlerini analiz ederler; souk depolama planını incelerler; hacim hesapları yaparlar; stok sisteminin etkinliini kontrol ederler; aıları ziyan olup olmadıkları yönünden izlerler; aıların paketlenmesi ve transportunu denetlerler; souk zincirde sıcaklık izlemini incelerler;
buzdolaplarının performansını kontrol ederler ve küçük salık me r ke zl er in d ek i a ı la ma bö l üm le ri n i g ö zl er l er.
2005 kursunun katılımcılara büyük bir sürprizi de vardı. Global Eitim Aı’nın kurs materyallerinin çizeri de olan ünlü karikatürist Kemal Gökhan ile birlikte oldular. Gökhan’ın katılımı kursa pozitif bir enerji kattı. Tüm kursu, aktiviteleri, karakterleri ve olayları çizdii bir resimli hikaye serisi yaptı (Resim 4)… Hepimiz bu ciddi ile megul olduk ve hep birlikte elendik.
Resim 4: Karikatürist Gökhan’ın kaleminden otobüste eitmenlerin her akam yaptıı deerlendirme ve geri bildirim toplantısı.
Olumlu geri dönülerden konuursak, dıardakilerden de olumlu geri dönüler aldık... Çünkü tüm aktivitelerimizi alıılmadık yerlerde gerçekleiyorduk... Örnein bir yerdeki
ef garson, 26 yıldır orada çalıtıını ama ilk kez bugün iini yapmaktan bu kadar mutlu olduunu dile getirdi.
2005 kursunda, katılımcılara üniversite profesörlerine
“çalkalama testi (shake test)”nin nasıl yapılacaını öretme
fırsatı da verdik… Grubumuz bir saatlik bir sürede Hacettepe Üniversitesi, Halk Salıı Bölümü’ne ders verdi. Bu gösteri tüm katılımcılar için motive edici oldu; bir üniversite profesörüne ilk kez ve belki son kez bir ey örettiler…
Eitmenler kurstan oldukça tatmin oldular... Kurs boyunca her akam ya otobüste, ya otel lobisinde ya da odalarda bir araya gelerek günü özetleyip bir sonraki günü daha verimli yapmak için fikir alıveriinde bulundular. Kursun balarında bile, önceki kurslara oranla katılımcıların kendilerini oldukça gelitirdikleri görülmekteydi. Bu da eitmenleri gururlan- dırıyordu. Bu ve benzeri kurslar çeitli sponsorların aracılııyla ve farklı organizasyonlardan bir çok insanın katkılarıyla gerçekleiyor. Eitim pahalı, özellikle beceri edindirmek daha çok vakit alıyor ve bu yüzden daha çok paraya mal oluyor.
Fakat sonuçlarını alıyoruz… Daha imdiden bu ülkelerin bazılarında yeniden deerlendirmelerde aı yönetiminde düzelmeler olmutur.
Toplantı salonlarına, duvarlara, sınıflara gereksinimimiz yok (Resim 5)… Yamur ya da güne önemli deil… Sunumu göstermek için bir perdemizin olup olmaması önemli deil…
ya da her zaman gerekli olan uzatma kabloları da…Kendi çalıma ortamımızı kendimiz yaratıyoruz… Bunu istediimiz yerde yapabiliyoruz… Restoranlarda, dinlenme tesislerinde, çay bahçelerinde, kahvelerde, otel lobilerinde, hatta Salık Bakanlıı’nın koridorlarında… Hatta otobüste… Oradan oraya giderken… Eitmenlerimiz tarafından verilen özel ödevler için gözlemliyor ve veri topluyoruz… Verileri analiz ediyoruz…
Grup olarak onu en iyi nasıl sunacaımıza karar veriyoruz…
O sırada yolculuumuz sürüyor… Eitmenler bize ders vermiyor… Onlar bize daha az öretiyor ama biz daha çok öreniyoruz… Hep birlikte eleniyoruz… te bu tekerlekler üzerinde aı yönetimi… Bu, yaparak örenme…
Resim 5: Katılımcıların bir dinlenme tesisindeki sunumu.
203
Yaparak örenme yolculuu
