TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ
DAĞITIMI
Erdal Çalıkoğlu Partner/Ernst&Young Türkiye Sami Şener Partner/Ernst&Young Türkiye
TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ
DAĞITIMI
Erdal Çalıkoğlu Partner/Ernst&Young Türkiye Sami Şener Partner/Ernst&Young Türkiye
Neden Transfer Fiyatlandırması?
Neden Transfer Fiyatlandırması?
ØDünya ekonomisinde son yıllarda yaşanan gelişmeler, küreselleşme ve bu süreçte çok uluslu şirketlerin (MNE) artan ticari faaliyetleri önemli seviyelere ulaşmıştır.
ØKendi vergi bazını korumak amacıyla transfer fiyatlandırması ile ilgili detaylı düzenlemeleri yürürlüğe koyan ülke sayısı giderek artmaktadır.
ØHem gelir idareleri hem de gümrük idareleri transfer fiyatlandırmasıyla ilgili konulara daha fazla kaynak ayırmaktadırlar.
ØÇokuluslu şirketler açısından transfer fiyatlandırması giderek daha önemli bir konu haline gelmektedir.
ØDünya ekonomisinde son yıllarda yaşanan gelişmeler, küreselleşme ve bu süreçte çok uluslu şirketlerin (MNE) artan ticari faaliyetleri önemli seviyelere ulaşmıştır.
ØKendi vergi bazını korumak amacıyla transfer fiyatlandırması ile ilgili detaylı düzenlemeleri yürürlüğe koyan ülke sayısı giderek artmaktadır.
ØHem gelir idareleri hem de gümrük idareleri transfer fiyatlandırmasıyla ilgili konulara daha fazla kaynak ayırmaktadırlar.
ØÇokuluslu şirketler açısından transfer fiyatlandırması giderek daha önemli bir konu haline gelmektedir.
Çokuluslu Şirketlerin Transfer Fiyatlandırması
Konusundaki Yaklaşımları E&Y Anketi 2005
Çokuluslu Şirketlerin Transfer Fiyatlandırması
Konusundaki Yaklaşımları E&Y Anketi 2005
Anketin önemli tespitleri arasında şunlar vardır:
ØAnkete katılanların yüzde 38’i transfer fiyatlandırmasını, şirketlerindeki vergi direktörlerinin gündemindeki en önemli madde olarak göstermiştir.
ØKatılımcıların yaklaşık yüzde 70’i, daha önceki Ernst
& Young transfer fiyatlandırması anketlerinde de belirtildiği gibi, transfer fiyatlandırması dokümantasyonun öneminin arttığını düşünmektedir.
Anketin önemli tespitleri arasında şunlar vardır:
ØAnkete katılanların yüzde 38’i transfer fiyatlandırmasını, şirketlerindeki vergi direktörlerinin gündemindeki en önemli madde olarak göstermiştir.
ØKatılımcıların yaklaşık yüzde 70’i, daha önceki Ernst
& Young transfer fiyatlandırması anketlerinde de belirtildiği gibi, transfer fiyatlandırması dokümantasyonun öneminin arttığını düşünmektedir.
Çokuluslu Şirketlerin Vergi Direktörleri için
En Önemli Vergi Konuları E&Y Anketi 2005
Çokuluslu Şirketlerin Vergi Direktörleri için
En Önemli Vergi Konuları E&Y Anketi 2005
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
Transfer fiyatlaması Vergiden kaçınma Çifte Vergileme KDV Vergi Uyuşmazlıkları Gümrük Vergileri Yabancı Vergi Kredileri
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
Transfer fiyatlaması Vergiden kaçınma Çifte Vergileme KDV Vergi Uyuşmazlıkları Gümrük Vergileri Yabancı Vergi Kredileri
Çokuluslu Şirketlerin Transfer Fiyatlandırması
Konusundaki Yaklaşımları
Çokuluslu Şirketlerin Transfer Fiyatlandırması
Konusundaki Yaklaşımları
ØAnkete katılan çokuluslu şirketlerden, ana şirketlerin
% 65’i, grup şirketlerinin ise % 59’u 2001’den beri transfer fiyatlandırmasına ilişkin vergi incelemelerinde artış bildirmiştir. Bu incelemelerin yüzde 40’ından fazlası ek vergi tarhiyatı ile sonuçlanmıştır.
ØAnkete katılan çokuluslu şirketlerden, ana şirketlerin
% 65’i, grup şirketlerinin ise % 59’u 2001’den beri transfer fiyatlandırmasına ilişkin vergi incelemelerinde artış bildirmiştir. Bu incelemelerin yüzde 40’ından fazlası ek vergi tarhiyatı ile sonuçlanmıştır.
Çokuluslu Şirketlerde Transfer Fiyatlandırmasına İlişkin
İncelemelerde Ele Alınan Ana Konular Çokuluslu Şirketlerde Transfer
Fiyatlandırmasına İlişkin
İncelemelerde Ele Alınan Ana Konular
Aşağıdaki Konularda Yapılan İncelemelerin Sayısı
2005 2003 2001
Mal Satışları 53 37 40
Hizmet Satışları 49 29 26
Gayrimaddi Hak Satışları 28 14 10
Grupiçi Finansman 20 9 9
Teknolojik masraf paylaşım anlaşmaları 14 5 3
Şirket, kendi ortakları, ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler, idaresi, murakabesi veya nüfuzu altında bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler ile münasebetlerinde
1. Emsaline göre göze çarpacak derecede, yüksek veya düşük fiyat ve bedeller üzerinden yahut bedelsiz olarak, alım-satım, imalat, inşaat, muamelelerinde ve hizmet ilişkilerinde bulunursa,
2. Emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek veya düşük bedeller üzerinden, kiralama veya kiraya verme muamelelerinde bulunursa,
Şirket, kendi ortakları, ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler, idaresi, murakabesi veya nüfuzu altında bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler ile münasebetlerinde
1. Emsaline göre göze çarpacak derecede, yüksek veya düşük fiyat ve bedeller üzerinden yahut bedelsiz olarak, alım-satım, imalat, inşaat, muamelelerinde ve hizmet ilişkilerinde bulunursa,
2. Emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek veya düşük bedeller üzerinden, kiralama veya kiraya verme muamelelerinde bulunursa,
Transfer Fiyatlandırması ile İlgili Önceki Düzenleme
Transfer Fiyatlandırması ile İlgili
Önceki Düzenleme
Transfer Fiyatlandırması ile İlgili Önceki Düzenleme
Transfer Fiyatlandırması ile İlgili Önceki Düzenleme
3. Emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek veya düşük faiz ve komisyonlarla ödünç para alır veya verirse,
4. Şirket, ortaklarından veya bunların eşleri ile usul ve füruundan ve 3. dereceye kadar (dahil) kan ve sıhri hısımlarından şirketin idare meclisi başkan ve üyesi, müdür veya yüksek memuru durumunda bulunanlara emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek aylık, ikramiye, ücret verir veya benzeri ödemelerde bulunursa,
kazanç tamamen veya kısmen örtülü olarak dağıtılmış sayılır.
3. Emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek veya düşük faiz ve komisyonlarla ödünç para alır veya verirse,
4. Şirket, ortaklarından veya bunların eşleri ile usul ve füruundan ve 3. dereceye kadar (dahil) kan ve sıhri hısımlarından şirketin idare meclisi başkan ve üyesi, müdür veya yüksek memuru durumunda bulunanlara emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek aylık, ikramiye, ücret verir veya benzeri ödemelerde bulunursa,
kazanç tamamen veya kısmen örtülü olarak dağıtılmış sayılır.
Transfer Fiyatlandırması ile İlgili Önceki Düzenleme
Transfer Fiyatlandırması ile İlgili Önceki Düzenleme
ØMevcut düzenleme genel olarak diğer ülkelerde de olduğu gibi prensip olarak emsallere uygunluk ilkesinden hareket etmektedir.
ØFiyat yönteminin tespiti anlamında objektif kriterler belirlenmemiştir.
ØMevcut düzenleme genel olarak diğer ülkelerde de olduğu gibi prensip olarak emsallere uygunluk ilkesinden hareket etmektedir.
ØFiyat yönteminin tespiti anlamında objektif kriterler belirlenmemiştir.
Ø5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda, örtülü kazanç müessesinin uygulaması bakımından referans olarak
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) rehberi esas alınmıştır.
ØDünya ekonomisinde yaşanan bu gelişmeler ışığında OECD, ilkini 1979 yılında yayınlamış olduğu “Transfer Fiyatlandırması ve Çok Uluslu Şirketler” rehberinin geliştirilmiş versiyonunu, 1995 yılında “Çok Uluslu Şirketler ve Vergi İdareleri için Transfer Fiyatlandırması”
Rehberi olarak çıkarmıştır. Değişiklikler rehbere eklenmektedir.
Ø5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda, örtülü kazanç müessesinin uygulaması bakımından referans olarak
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) rehberi esas alınmıştır.
ØDünya ekonomisinde yaşanan bu gelişmeler ışığında OECD, ilkini 1979 yılında yayınlamış olduğu “Transfer Fiyatlandırması ve Çok Uluslu Şirketler” rehberinin geliştirilmiş versiyonunu, 1995 yılında “Çok Uluslu Şirketler ve Vergi İdareleri için Transfer Fiyatlandırması”
Rehberi olarak çıkarmıştır. Değişiklikler rehbere eklenmektedir.
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
OECD Transfer Fiyatlandırması
Rehberi
ØBüyük ölçekli ekonomiye sahip bir çok ülkenin transfer fiyatlandırması bakımından vergi mevzuatlarında kendilerine esas aldıkları rehberin ana hatlarını aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:
• Düzenlemenin amacı , hem vergi idarelerinin hem de vergi mükelleflerinin “ilişkili kişiler” arasında yapılan işlemlerde esas alınacak transfer fiyatlandırması yöntemlerine ve bunların nasıl uygulanması gerektiğine yönelik bir rehber oluşturmaktır.
• Düzenleme KOBİ’lere (SME) ilişkin özel düzenleme içermemektedir.
ØBüyük ölçekli ekonomiye sahip bir çok ülkenin transfer fiyatlandırması bakımından vergi mevzuatlarında kendilerine esas aldıkları rehberin ana hatlarını aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:
• Düzenlemenin amacı , hem vergi idarelerinin hem de vergi mükelleflerinin “ilişkili kişiler” arasında yapılan işlemlerde esas alınacak transfer fiyatlandırması yöntemlerine ve bunların nasıl uygulanması gerektiğine yönelik bir rehber oluşturmaktır.
• Düzenleme KOBİ’lere (SME) ilişkin özel düzenleme içermemektedir.
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
OECD Transfer Fiyatlandırması
Rehberi
• Sektör spesifik, belirli oranlara dayanan (pre- determined ratio) ve rakamsal referanslara yönelik herhangi bir açıklama bulunmamaktadır.
• Ticari faaliyetlerin mahiyetine göre, bağımsız kişiler (independent parties) arasında işlemin gerçekleştirilmiş olması durumunda ilgili ülkede vergiye tabi matrah yaratacak kazancın ne olması bekleniyorsa (arm’s length principle) ilgili firmalar arasındaki işlemlerin de bu oranda olması beklenmektedir ( emsallerine uygunluk ilkesi).
• Sektör spesifik, belirli oranlara dayanan (pre- determined ratio) ve rakamsal referanslara yönelik herhangi bir açıklama bulunmamaktadır.
• Ticari faaliyetlerin mahiyetine göre, bağımsız kişiler (independent parties) arasında işlemin gerçekleştirilmiş olması durumunda ilgili ülkede vergiye tabi matrah yaratacak kazancın ne olması bekleniyorsa (arm’s length principle) ilgili firmalar arasındaki işlemlerin de bu oranda olması beklenmektedir ( emsallerine uygunluk ilkesi).
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
OECD Transfer Fiyatlandırması
Rehberi
• Emsallerine uygunluk ilkesi çerçevesinde uygulanabilecek transfer fiyatlandırması yöntemleri sayılmaktadır.
• Uluslararası vergi uygulamaları bakımından
“transfer fiyatlandırması” bir ticari işletmenin kendi bölümleri veya bağlantılı diğer işletmeleri veya “joint venture” tarafı kişiler arasındaki mal, hizmet, finansman ve/veya gayri maddi varlık konulu işlemlerinde uyguladığı fiyat olarak tanımlanmaktadır.
• Emsallerine uygunluk ilkesi çerçevesinde uygulanabilecek transfer fiyatlandırması yöntemleri sayılmaktadır.
• Uluslararası vergi uygulamaları bakımından
“transfer fiyatlandırması” bir ticari işletmenin kendi bölümleri veya bağlantılı diğer işletmeleri veya “joint venture” tarafı kişiler arasındaki mal, hizmet, finansman ve/veya gayri maddi varlık konulu işlemlerinde uyguladığı fiyat olarak tanımlanmaktadır.
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi
OECD Transfer Fiyatlandırması
Rehberi
5520 Sayılı Kanun ile Getirilen Transfer Fiyatlandırması
Uygulamasının Öngördüğü Yenilikler 5520 Sayılı Kanun ile Getirilen
Transfer Fiyatlandırması
Uygulamasının Öngördüğü Yenilikler
ØTransfer fiyatlandırması yöntemlerini tespit etmektedir.
ØPeşin fiyat anlaşmalarına imkan vermektedir (APA).
ØDökümantasyon / ispat zorunluluğunu vergi mükellefine yüklemektedir.
ØÖrtülü olarak dağıtıldığı kabul edilen kazanç tutarı ilgili kişiler nezdinde de elde edilmiş sayılmaktadır .
ØTransfer fiyatlandırması yöntemlerini tespit etmektedir.
ØPeşin fiyat anlaşmalarına imkan vermektedir (APA).
ØDökümantasyon / ispat zorunluluğunu vergi mükellefine yüklemektedir.
ØÖrtülü olarak dağıtıldığı kabul edilen kazanç tutarı ilgili kişiler nezdinde de elde edilmiş sayılmaktadır .
5520 Sayılı Kanun ile Getirilen Transfer Fiyatlandırması Yolu ile
Örtülü Kazanç Dağıtımı
5520 Sayılı Kanun ile Getirilen Transfer Fiyatlandırması Yolu ile
Örtülü Kazanç Dağıtımı
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun temel yaklaşımı ;
Øİlişkili kişiler arasında yapılan mal veya hizmet alımlarında, kullanılan fiyatların emsaline uygun olmaması halinde kazancın kısmen veya tamamen örtülü olarak dağıtıldığı kabul edilir.
ØBu çerçevede Kurumların alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun temel yaklaşımı ;
Øİlişkili kişiler arasında yapılan mal veya hizmet alımlarında, kullanılan fiyatların emsaline uygun olmaması halinde kazancın kısmen veya tamamen örtülü olarak dağıtıldığı kabul edilir.
ØBu çerçevede Kurumların alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir.
Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımının Temel
Kavramları
Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımının Temel
Kavramları
Ø İlişkili Kişi
Ø Emsallere Uygunluk İlkesi Ø İlişkili Kişi
Ø Emsallere Uygunluk İlkesi
İlişkili Kişi; kurumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu veya nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumlardır.
İlişkili Kişi; kurumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu veya nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumlardır.
Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımının
Temel Kavramları - İlişkili Kişi Transfer Fiyatlandırması Yoluyla
Örtülü Kazanç Dağıtımının
Temel Kavramları - İlişkili Kişi
İlişkili Kişi Tanımı İlişkili Kişi Tanımı
Ortaklar Ortaklar
İştirakler İştirakler Ortağın Eşi
Ortağın Eşi Alt ve Üst
Soy, 3.
Derece Dahil Hısımlar Alt ve Üst
Soy, 3.
Derece Dahil Hısımlar
Alt ve Üst Soy, 3.
Derece Dahil Hısımlar Alt ve Üst
Soy, 3.
Derece Dahil Hısımlar İdare ve Denetim
Bakımından Bağlı Bulunulan Gerçek ve Tüzel
Kişiler
İdare ve Denetim Bakımından Bağlı
Bulunulan Gerçek ve Tüzel
Kişiler
İdare ve Denetim Bakımından Kontrol Altında Olan Gerçek ve
Tüzel Kişiler İdare ve Denetim
Bakımından Kontrol Altında Olan Gerçek ve
Tüzel Kişiler
Vergi Cenneti Vergi Cenneti
A Şirketi A Şirketi Kurum
Kurum Kurum
Vergi Cennetlerinde Faaliyette
Bulunan Kimseler ile Yapılan İşlemler Vergi Cennetlerinde Faaliyette
Bulunan Kimseler ile Yapılan İşlemler
ØKazancın vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkanı
sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle Bakanlar Kurulu’nca ilan edilen ülkelerde veya bölgelerde bulunan kişilerle yapılmış tüm işlemler, ilişkili kişilerle yapılmış sayılır.
ØBu kapsamda, buralardan yapılan mal ve hizmet alımlarında uygulanan fiyatın emsaline uygun
olduğunun tevsik edilmesi gerekmektedir.
ØKazancın vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkanı
sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle Bakanlar Kurulu’nca ilan edilen ülkelerde veya bölgelerde bulunan kişilerle yapılmış tüm işlemler, ilişkili kişilerle yapılmış sayılır.
ØBu kapsamda, buralardan yapılan mal ve hizmet alımlarında uygulanan fiyatın emsaline uygun
olduğunun tevsik edilmesi gerekmektedir.
ØB.K.’nca ilan edilecek ülke ve bölgelerde bulunan kişilerden mal ve hizmet alımlarında, nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen ödemeler üzerinden %30 oranında vergi kesintisi yapılması gerekiyor.
ØEmsaline uygun fiyatlarla mal satın almaları ve bazı spesifik işlemler için Bakanlar Kurulu’nun stopaj oranını belirleme yetkisi bulunmaktadır.
ØHenüz ülke ve stopaj oranı konusunda bir düzenleme yapılmamıştır.
ØB.K.’nca ilan edilecek ülke ve bölgelerde bulunan kişilerden mal ve hizmet alımlarında, nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen ödemeler üzerinden %30 oranında vergi kesintisi yapılması gerekiyor.
ØEmsaline uygun fiyatlarla mal satın almaları ve bazı spesifik işlemler için Bakanlar Kurulu’nun stopaj oranını belirleme yetkisi bulunmaktadır.
ØHenüz ülke ve stopaj oranı konusunda bir düzenleme yapılmamıştır.
Vergi Cennetlerinde Faaliyette Bulunan Kimseler ile Yapılan İşlemler
Vergi Cennetlerinde Faaliyette Bulunan
Kimseler ile Yapılan İşlemler
Emsallere Uygunluk İlkesi Nedir?
Emsallere Uygunluk İlkesi Nedir?
Emsallerine Uygunluk İlkesi;
Øilişkili kişiler ile yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun
olmasını ifade eder (arm’s length principle).
Emsallerine Uygunluk İlkesi;
Øilişkili kişiler ile yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun
olmasını ifade eder (arm’s length principle).
Yöntem Belirlenmesi İçin Gerekli Olan Şartlar
Yöntem Belirlenmesi İçin Gerekli Olan Şartlar
Mukayese Edilebilir İşlemler
Comparable Transactions Mukayese Edilebilir
İşlemler Comparable Transactions
Mukayese Edilebilir Koşullar
Comparable Circumstances Mukayese Edilebilir
Koşullar Comparable Circumstances Mukayese Edilebilir
Bağımsız Kişiler Comparable Independent
Enterprises
Mukayese Edilebilir Bağımsız Kişiler
Comparable Independent Enterprises
Bu 3 unsurun bir arada olması gerekmektedir.
Bu 3 unsurun bir arada olması gerekmektedir.
Yabancı ülke vergi idarelerinden bazılarının
mükelleflerden transfer fiyatlandırması metodunun seçimlerinde bir arada olmasını aradıkları üç koşul şunlardır:
A. En iyi metod koşulu (best method rule)
B. Karşılaştırabilirlik analizi koşulu (comparability analysis)
C. Emsal bedel koşulu (arm’s length range)
Yabancı ülke vergi idarelerinden bazılarının
mükelleflerden transfer fiyatlandırması metodunun seçimlerinde bir arada olmasını aradıkları üç koşul şunlardır:
A. En iyi metod koşulu (best method rule)
B. Karşılaştırabilirlik analizi koşulu (comparability analysis)
C. Emsal bedel koşulu (arm’s length range)
Transfer Fiyatlandırması
Transfer Fiyatlandırması
En İyi Metod Koşulu En İ En yi yi Metod Metod Koş Ko ulu ulu
Transfer fiyatlandırmasına yönelik düzenlemelerin temel amacı “vergiye tabi gerçek kazancın tespit
edilmesine” yönelik “emsal bedel” uygulamasının tesis edilmesidir.
Transfer fiyatlandırmasına yönelik düzenlemelerin temel amacı “vergiye tabi gerçek kazancın tespit
edilmesine” yönelik “emsal bedel” uygulamasının tesis edilmesidir.
Bu amaç dahilinde arm’s length fiyatlandırmayı tesis etmek için “en güvenilir yöntemin” (most reliable
measure) seçilmesi gerekmektedir.
Bu amaç dahilinde arm’s length fiyatlandırmayı tesis etmek için “en güvenilir yöntemin” (most reliable
measure) seçilmesi gerekmektedir.
Bu anlayış dahilinde, mevcut transfer fiyatlandırması yöntemlerinden sadece biri mükellef için “en güvenilir yöntem” (most reliable method) olarak
nitelendirilmektedir.
Bu anlayış dahilinde, mevcut transfer fiyatlandırması yöntemlerinden sadece biri mükellef için “en güvenilir yöntem” (most reliable method) olarak
nitelendirilmektedir.
En güvenilir yöntemin seçiminde iki ana faktör rol almaktadır:
a. İlişkili kişiler arasında yapılan işlemlerin (controlled transaction) bağımsız kişiler arasında yapılan
işlemlerle “mukayese edilebilme derecesi”
b. Mükellefin kullanmakta olduğu veri ve varsayımların doğruluğu
En güvenilir yöntemin seçiminde iki ana faktör rol almaktadır:
a. İlişkili kişiler arasında yapılan işlemlerin (controlled transaction) bağımsız kişiler arasında yapılan
işlemlerle “mukayese edilebilme derecesi”
b. Mükellefin kullanmakta olduğu veri ve varsayımların doğruluğu
En İyi Metod Koşulu (devam)
En İ En yi yi Metod Metod Koş Ko ulu (devam) ulu (devam)
Karşılaştırılabilirlik Analizi Kar Kar şı şı la la ş ş t t ı ı r r ı ı labilirlik Analizi labilirlik Analizi
Transfer fiyatlandırması yönteminin seçiminde
“Karşılaştırılabilirlik Analizi”; işlemin arm’s length bir fiyatlamadan yapılmasına dayanak teşkil edecek verilerin analizlerinin yapılmasını amaçlar.
İlişkili kişiler arasında gerçekleştirilecek işlemlerin bağımsız kişilerle yapılan işlemlerle mukayese
edilmesi esnasında aşağıda sıralanan analizlerin yapılması öngörülmektedir.
Transfer fiyatlandırması yönteminin seçiminde
“Karşılaştırılabilirlik Analizi”; işlemin arm’s length bir fiyatlamadan yapılmasına dayanak teşkil edecek verilerin analizlerinin yapılmasını amaçlar.
İlişkili kişiler arasında gerçekleştirilecek işlemlerin bağımsız kişilerle yapılan işlemlerle mukayese
edilmesi esnasında aşağıda sıralanan analizlerin yapılması öngörülmektedir.
1. Fonksiyon Analizi (Functional Analysis) 2. Sözleşme Koşulları (Contractual Terms) 3. Risk
4. Ekonomik Koşullar (Economic Conditions) 5. Mal veya hizmetler
1. Fonksiyon Analizi (Functional Analysis) 2. Sözleşme Koşulları (Contractual Terms) 3. Risk
4. Ekonomik Koşullar (Economic Conditions) 5. Mal veya hizmetler
Karşılaştırılabilirlik Analizi (devam)
Kar Kar şı şı la la ş ş t t ı ı r r ı ı labilirlik Analizi (devam) labilirlik Analizi (devam)
Kar Kar şı şı la la ş ş t t ı ı r r ı ı labilirlik Analizi labilirlik Analizi
İşletme Stratejileri- Pazar Büyüklüğü, Ürün
Gelişmişliği, Dönem
Hizmet ve ürünlerin Özellikleri-Kalite, Güvenilirlik, Garanti,
İşlem şekli Sözleşme Şartları
Fonksiyon Analizi- Fonksiyonlar, riskler,
varlıklar
Ekonomik Durum-
Pazar Büyüklüğü, Arz-Talep Dengesi, Mevzuat, Maliyet,
Ticari Seviye
FİYAT FİYAT FİYAT
Fonksiyon Analizi (Functional Analysis)
Fonksiyon Analizi (Functional Analysis)
Analiz; işleme taraf olan bağımlı kişiler arasında gerçekleştirilen işlemlerde tarafların üstlendiği fonksiyonların tespit edilmesine ilişkindir.
Analiz; işleme taraf olan bağımlı kişiler arasında gerçekleştirilen işlemlerde tarafların üstlendiği fonksiyonların tespit edilmesine ilişkindir.
Fonksiyon Analizi (devam) Fonksiyon Analizi (devam)
• Ar-ge
• Ürün geliştirme ve mühendislik
• İmalat, üretim ve süreç mühendisliği
• Satın alma ve tedarik fonksiyonları
• Pazarlama ve dağıtım fonksiyonları
• Ulaştırma ve depolama
• Yönetim,muhasebe, finans, personel yönetimi hizmetleri
• Ar-ge
• Ürün geliştirme ve mühendislik
• İmalat, üretim ve süreç mühendisliği
• Satın alma ve tedarik fonksiyonları
• Pazarlama ve dağıtım fonksiyonları
• Ulaştırma ve depolama
• Yönetim,muhasebe, finans, personel yönetimi hizmetleri
Sözleşme Koşulları Sözleşme Koşulları
•İşleme taraf olan ilişkili kişinin ne şekilde ödeme yaptığı veya kendisine ödeme yapıldığı
• Alım veya satım yapılan malın hacmi / adedi
• Alıcı ve satıcı arasında yapılan mal teslimine ilişkin verilen garantiler
• Sözleşme süresi, feshi veya yeniden
düzenlenebilmesine ilişkin ticari hususlar
• Teminatlı işlemler
• Ödeme süreleri
•İşleme taraf olan ilişkili kişinin ne şekilde ödeme yaptığı veya kendisine ödeme yapıldığı
• Alım veya satım yapılan malın hacmi / adedi
• Alıcı ve satıcı arasında yapılan mal teslimine ilişkin verilen garantiler
• Sözleşme süresi, feshi veya yeniden
düzenlenebilmesine ilişkin ticari hususlar
• Teminatlı işlemler
• Ödeme süreleri
Risk Risk
• Maliyet, talep fiyatlandırma ve envanter seviyesinde dalgalanmalara sebep olan piyasa riskleri
• Yeni geliştirilen ve piyasaya sunulan bir ürünün başarılı veya başarısız olmasıyla ilişkili Ar-ge giderlerine ilişkin riskler
• Kur ve faiz oranlarındaki değişmelere bağlı finansal riskler
• Tahsilat riski
• Satın alınan veya satılan mallara ilişkin riskler Not: Uygulamada risk alan tarafların daha fazla kazanç beyan etmesi beklenir.
• Maliyet, talep fiyatlandırma ve envanter seviyesinde dalgalanmalara sebep olan piyasa riskleri
• Yeni geliştirilen ve piyasaya sunulan bir ürünün başarılı veya başarısız olmasıyla ilişkili Ar-ge giderlerine ilişkin riskler
• Kur ve faiz oranlarındaki değişmelere bağlı finansal riskler
• Tahsilat riski
• Satın alınan veya satılan mallara ilişkin riskler Not: Uygulamada risk alan tarafların daha fazla kazanç beyan etmesi beklenir.
Ekonomik Koşullar Ekonomik Koşullar
• Coğrafi pazarların benzerliği
• Pazarın büyüklüğü ve içinde bulunulan pazarın genel ekonomik gelişmişliği
• Rekabet koşulları
• İçinde bulunulan piyasanın büyüme veya daralma sürecinde olup olmadığı
• Alıcı veya satıcılar için gerçek anlamda pazarda ürüne alternatif bulunup bulunmadığı
• Coğrafi pazarların benzerliği
• Pazarın büyüklüğü ve içinde bulunulan pazarın genel ekonomik gelişmişliği
• Rekabet koşulları
• İçinde bulunulan piyasanın büyüme veya daralma sürecinde olup olmadığı
• Alıcı veya satıcılar için gerçek anlamda pazarda ürüne alternatif bulunup bulunmadığı
Mal veya Hizmetler (Property or Services)
Mal veya Hizmetler (Property or Services)
Analizin beşinci unsuru, satışa konu edilen mal veya hizmetlerin içine gayrimaddi kıymetlerin (intangible) dahil edilip edilmediğinin tespitine yöneliktir.
Analizin beşinci unsuru, satışa konu edilen mal veya hizmetlerin içine gayrimaddi kıymetlerin (intangible) dahil edilip edilmediğinin tespitine yöneliktir.
Emsal Bedel Aralığı (Arm’s Length Range)
Emsal Bedel Aralığı (Arm’s Length Range)
Arm’s length aralığının tespitine yönelik olarak üç durumun var olduğu anlayışı dikkate alınmaktadır.
1. Ortada bir tek arm’s length fiyat vardır. Dolayısıyla bir aralık tespitine ihtiyaç yoktur.
2. Arm’s length aralığı, karşılaştırılabilir işlemler için uygulanabilmektedir.
3. İlişkili kişiler arasında yapılan işlemler mukayese edilebilir nitelikte değildir ve dolayısıyla arm’s length (emsal bedel) uygulamasına ancak sonuçların sınırlı bir oranda dikkate alınması (truncated) neticesinde ulaşılmaktadır.
Arm’s length aralığının tespitine yönelik olarak üç durumun var olduğu anlayışı dikkate alınmaktadır.
1. Ortada bir tek arm’s length fiyat vardır. Dolayısıyla bir aralık tespitine ihtiyaç yoktur.
2. Arm’s length aralığı, karşılaştırılabilir işlemler için uygulanabilmektedir.
3. İlişkili kişiler arasında yapılan işlemler mukayese edilebilir nitelikte değildir ve dolayısıyla arm’s length (emsal bedel) uygulamasına ancak sonuçların sınırlı bir oranda dikkate alınması (truncated) neticesinde ulaşılmaktadır.
1. Kontrol edilebilir işlem ile bağımsız kişiler
arasındaki işlemlere ilişkin “yeterli” miktarda bilgi mevcuttur.
2. Her türlü fiyatlandırma üzerinde önemli fark yaratan unsurlar tespit edilmiştir.
3. Her bir fark yaratan unsurun fiyat veya kazanç üzerinde “kesin” ve “önemli” oranda etki yarattığı tespit edilmiştir.
4. Farklılığı yaratan unsurlar için gerekli düzeltmeler yapılmıştır.
1. Kontrol edilebilir işlem ile bağımsız kişiler
arasındaki işlemlere ilişkin “yeterli” miktarda bilgi mevcuttur.
2. Her türlü fiyatlandırma üzerinde önemli fark yaratan unsurlar tespit edilmiştir.
3. Her bir fark yaratan unsurun fiyat veya kazanç üzerinde “kesin” ve “önemli” oranda etki yarattığı tespit edilmiştir.
4. Farklılığı yaratan unsurlar için gerekli düzeltmeler yapılmıştır.
Emsal Bedel Aralığı (devam)
Emsal Bedel Aralığı
(devam)
Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri
Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri
ØYeni düzenleme, OECD Rehberi’nin geleneksel yöntemler olarak sınıflandırdığı karşılaştırılabilir fiyat, maliyet artı ve yeniden satış fiyatı yöntemlerini öncelikle kullanılacak yöntemler olarak kabul etmiştir.
ØBu yöntemleri kullanma olanağı yoksa diğer yöntemler kullanılabilir.
ØYeni düzenleme, OECD Rehberi’nin geleneksel yöntemler olarak sınıflandırdığı karşılaştırılabilir fiyat, maliyet artı ve yeniden satış fiyatı yöntemlerini öncelikle kullanılacak yöntemler olarak kabul etmiştir.
ØBu yöntemleri kullanma olanağı yoksa diğer yöntemler kullanılabilir.
Uygulanacak Yöntemin Seçilmesine İzlenecek Aşamalar
Uygulanacak Yöntemin Seçilmesine İzlenecek Aşamalar
İlişkili Kişi ile Gerçekleştirilen İşlemin Analiz Edilmesi
İlişkili Kişi ile Gerçekleştirilen İşlemin Analiz Edilmesi
İşleme Mukayese Teşkil Edecek ve Bağımsız Kişiler Arasında Olan Emsaller Bulunması İşleme Mukayese Teşkil Edecek ve Bağımsız
Kişiler Arasında Olan Emsaller Bulunması
Kullanılmakta Olan Veri ve Varsayımların Doğruluğundan Emin Olunması
Kullanılmakta Olan Veri ve Varsayımların Doğruluğundan Emin Olunması
Bu Emsal ve Verilere Göre Kullanılacak Yönteme Karar Verilmesi
Bu Emsal ve Verilere Göre Kullanılacak Yönteme Karar Verilmesi
TRANSFER FİYATININ HESAPLANMASI
TRANSFER FİYATININ HESAPLANMASI
55
44
33
22 11
Emsallere uygun fiyatın tespiti, aşağıda belirtilen yöntemlerden mükellef için en uygun olanının kullanılması ile mümkün olmaktadır.
•Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
•Maliyet Artı Yöntemi
•Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
•Mahiyete Uygun Belirlenecek Diğer Yöntem
Emsallere uygun fiyatın tespiti, aşağıda belirtilen yöntemlerden mükellef için en uygun olanının kullanılması ile mümkün olmaktadır.
•Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
•Maliyet Artı Yöntemi
•Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
•Mahiyete Uygun Belirlenecek Diğer Yöntem
Emsallere Uygunluk İlkesini Esas Alan Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri Emsallere Uygunluk İlkesini Esas Alan
Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri
Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri
OECD Rehberi OECD Rehberi
1. Kar Bölüşüm Yöntemi
2. İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi
1. Kar Bölüşüm Yöntemi
2. İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi
Diğer Yöntemler
Diğer Yöntemler Geleneksel
Yöntemler Geleneksel
Yöntemler
1. Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
2. Maliyet Artı Yöntemi 3. Yeniden Satış Fiyatı
Yöntemi
1. Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
2. Maliyet Artı Yöntemi 3. Yeniden Satış Fiyatı
Yöntemi
Kurumlar Vergisi Kanunu’nda belirtilen Ana Yöntemler
Kurumlar Vergisi Kanunu’nda belirtilen Ana Yöntemler
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
ØKarşılaştırılabilir fiyat yöntemi, uygulanacak fiyatın mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan ve aralarında hiçbir şekilde ilişki bulunmayan kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatı ile karşılaştırılarak tespit edilmesini ifade eder.
ØKarşılaştırılabilir emsal bulma güçlüğü vardır.
ØÇoğu zaman kullanılan emsallerin ilişkili işlem ile ilişkisiz işlem arasındaki farklılıklara göre düzeltilmesi gerekir.
ØÜrün karakteristikleri ØSözleşme şartları
ØKarşılaştırılabilir fiyat yöntemi, uygulanacak fiyatın mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan ve aralarında hiçbir şekilde ilişki bulunmayan kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatı ile karşılaştırılarak tespit edilmesini ifade eder.
ØKarşılaştırılabilir emsal bulma güçlüğü vardır.
ØÇoğu zaman kullanılan emsallerin ilişkili işlem ile ilişkisiz işlem arasındaki farklılıklara göre düzeltilmesi gerekir.
ØÜrün karakteristikleri ØSözleşme şartları
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
ØOECD modele göre uygun emsal tespiti yapıldığında en direkt ve güvenilir yöntemdir.
ØDahili Emsal, grup şirketlerinin ilişkisiz kişi ve kuruluşlarla yaptığı işlemlerde uygulanan fiyattır.
ØHarici Emsal, aralarında ilişki bulunmayan kişi ve kuruluşlar arasında uygulanan fiyattır.
ØOECD modele göre uygun emsal tespiti yapıldığında en direkt ve güvenilir yöntemdir.
ØDahili Emsal, grup şirketlerinin ilişkisiz kişi ve kuruluşlarla yaptığı işlemlerde uygulanan fiyattır.
ØHarici Emsal, aralarında ilişki bulunmayan kişi ve kuruluşlar arasında uygulanan fiyattır.
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
İlişkisiz Alman Şirketi (3. Şahıs)
İlişkisiz Türk Şirketi (3. Şahıs)
Türk İştiraki Harici Emsal
İlişkisiz Türk Şirketi (3. Şahıs)
Türk İştiraki Dahili Emsal
Alman Üretici Alman Üretici
ØTercih edildiği mallar:
• Emtia (Petrol, demir-çelik, tahıl vb.)
• Marka, know-how’a bağlı olmayan fabrika malları ØTercih edilmediği mallar:
• Yarı mamüller
• Marka, know-how’a bağlı olan fabrika malları ØTercih edildiği mallar:
• Emtia (Petrol, demir-çelik, tahıl vb.)
• Marka, know-how’a bağlı olmayan fabrika malları
ØTercih edilmediği mallar:
• Yarı mamüller
• Marka, know-how’a bağlı olan fabrika malları
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
Örnek: Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
Örnek: Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
• Kanada şirketinin Türkiye’de iştiraki bulunmaktadır.
• Kanada Şirketi X ürününü kendi tüketimi için Türkiye’deki iştirakine satmaktadır.
• Söz konusu X ürününün piyasadaki aktif ticareti mevcuttur ve fiyatı bilinmektedir.
• Piyasa uygulamasında transfer fiyatına navlun ve vergiler dahildir.
• Kanada şirketi ile iştiraki olan Türk şirketinin
aralarında bulunan anlaşmaya göre Türk şirketi ürünü Kanada şirketinin fabrikasından teslim almaktadır.
• Kanada şirketinin Türkiye’de iştiraki bulunmaktadır.
• Kanada Şirketi X ürününü kendi tüketimi için Türkiye’deki iştirakine satmaktadır.
• Söz konusu X ürününün piyasadaki aktif ticareti mevcuttur ve fiyatı bilinmektedir.
• Piyasa uygulamasında transfer fiyatına navlun ve vergiler dahildir.
• Kanada şirketi ile iştiraki olan Türk şirketinin
aralarında bulunan anlaşmaya göre Türk şirketi ürünü Kanada şirketinin fabrikasından teslim almaktadır.
Karşılaştırılabilir Fiyat Metoduna göre transfer fiyatlandırması aşağıdaki şekilde
hesaplanmaktadır:
Türkiye’de İşlem Fiyatı/Ton $576
- Navlun Düzeltmesi $32
- Vergiler Düzeltmesi $28
Toplam Düzeltme $60
Transfer Fiyatı/Ton $516
Örnek: Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
Örnek: Karşılaştırılabilir Fiyat
Yöntemi
ØMaliyet artı yöntemi, fiyatın ilgili mal veya hizmet maliyetinin makul bir brüt kar oranı kadar artırılmasını ifade eder.
ØMakul kar oranı, kullanılan kaynak ve üstlenilen risk ile piyasa koşulları dikkate alınarak tespit edilir.
Øİlişkili bir şirkete mal veya hizmet sağlayan tarafça yüklenilen maliyete karşılaştırılabilir bir brüt kar marjının eklenmesi yöntemidir.
ØMaliyet artı yöntemi, fiyatın ilgili mal veya hizmet maliyetinin makul bir brüt kar oranı kadar artırılmasını ifade eder.
ØMakul kar oranı, kullanılan kaynak ve üstlenilen risk ile piyasa koşulları dikkate alınarak tespit edilir.
Øİlişkili bir şirkete mal veya hizmet sağlayan tarafça yüklenilen maliyete karşılaştırılabilir bir brüt kar marjının eklenmesi yöntemidir.
Maliyet Artı Yöntemi
Maliyet Artı Yöntemi
Maliyet Artı Yöntemi Maliyet Artı Yöntemi
Karşılaştırılabilir brüt kar marjı iki yolla bulunabilir.
1. Karşılaştırılabilir kontrol edilemeyen işlemlerde grup içinde yer alan bir şirket için maliyet artı kar marjı (iç karşılaştırma)
2. Karşılaştırılabilir kontrol edilemeyen işlemlerde ilişkili olmayan bir şirket için maliyet artı kar marjı (dış karşılaştırma)
Karşılaştırılabilir brüt kar marjı iki yolla bulunabilir.
1. Karşılaştırılabilir kontrol edilemeyen işlemlerde grup içinde yer alan bir şirket için maliyet artı kar marjı (iç karşılaştırma)
2. Karşılaştırılabilir kontrol edilemeyen işlemlerde ilişkili olmayan bir şirket için maliyet artı kar marjı (dış karşılaştırma)
Maliyet Artı Yöntemi Maliyet Artı Yöntemi
ØTercih edildiği mallar:
• Yarı mamül
• Müşterek üretim anlaşmasına (joint facility agreement) konu mallar
• Uzun dönemli alım-satım anlaşmasına konu mallar
• Hizmet veya hizmet olarak sınıflandırılabilen işlemler
ØTercih edildiği mallar:
• Yarı mamül
• Müşterek üretim anlaşmasına (joint facility agreement) konu mallar
• Uzun dönemli alım-satım anlaşmasına konu mallar
• Hizmet veya hizmet olarak sınıflandırılabilen işlemler
Maliyet Artı Yöntemi Maliyet Artı Yöntemi
Örnek : Örnek :
İlişkisiz Türk Distribütörü
Net satışlar 220
Üretim maliyeti (ÜM) (160)
Brüt Kar 60
Faaliyet Giderleri (FG (40)
Faaliyet Karı (FK) 20
Maliyet Artı Yöntemine göre toplam kar marjı = FK / (ÜM + FG)
= 20 / (160 + 40)
= % 10
Üretim Maliyeti (ÜM) 170
Faaliyet Giderleri (FG) 70
Transfer fiyatı (dahili satış) = (ÜM + FG) x 1,1
= (170 + 70) x 1,1
= 264
Alman Üretici İlişkili Türk
Distribütörü Alman Üretici
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
Øİlişkili şirketten alınan bir malın ilişkili olmayan bir şirkete yeniden satılması durumunda uygulanabilecek bir yöntemdir.
ØYeniden satış fiyatı yönteminde, yeniden satış yapanın satış ve işletme giderleri uygun bir brüt marjla azaltılır.
ØAzaltma sonunda bulunan tutara, kullanılan kaynak ve üstlenilen risk dikkate alınarak uygun bir kar ilave edilerek uygulanması gereken emsal bedel tespit edilir.
Øİlişkili şirketten alınan bir malın ilişkili olmayan bir şirkete yeniden satılması durumunda uygulanabilecek bir yöntemdir.
ØYeniden satış fiyatı yönteminde, yeniden satış yapanın satış ve işletme giderleri uygun bir brüt marjla azaltılır.
ØAzaltma sonunda bulunan tutara, kullanılan kaynak ve üstlenilen risk dikkate alınarak uygun bir kar ilave edilerek uygulanması gereken emsal bedel tespit edilir.
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
Yeniden satış marjı yöntemi, işleme taraf olan ilişkili kişinin;
ØÜretim maliyetlerinin üzerinde bir kar elde etmelerini, ve
ØFonksiyonları, kaynak kullanımları ve
üstlendikleri risklere göre emsallerine uygun bir kazanç elde etmelerini temin etmelidir.
Yeniden satış marjı yöntemi, işleme taraf olan ilişkili kişinin;
ØÜretim maliyetlerinin üzerinde bir kar elde etmelerini, ve
ØFonksiyonları, kaynak kullanımları ve
üstlendikleri risklere göre emsallerine uygun bir kazanç elde etmelerini temin etmelidir.
Emsal brüt marjı;
Økarşılaştırılabilir kontrol edilemeyen işlemlerde grup içindeki bir şirketin yeniden satış fiyatı
marjı (İç emsal),
Økarşılaştırılabilir kontrol edilemeyen işlemlerde ilişkili olmayan şirketin yeniden satış fiyatı
marjı (Dış emsal),
dikkate alınmak suretiyle hesaplanmaktadır.
Emsal brüt marjı;
Økarşılaştırılabilir kontrol edilemeyen işlemlerde grup içindeki bir şirketin yeniden satış fiyatı
marjı (İç emsal),
Økarşılaştırılabilir kontrol edilemeyen işlemlerde ilişkili olmayan şirketin yeniden satış fiyatı
marjı (Dış emsal),
dikkate alınmak suretiyle hesaplanmaktadır.
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
Satıcının sattığı mala katkısının az olması, yeniden satış fiyat marjının tespitini kolaylaştırmaktadır.
Bu yöntemde tercih edilen ürünler:
Ø Pazarlama faaliyetine konu ürünler, Ø Dağıtımcılarca satılan ürünler,
Tercih edilmediği ürünler:
Ø Gayrimaddi hakların satışı
Satıcının sattığı mala katkısının az olması, yeniden satış fiyat marjının tespitini kolaylaştırmaktadır.
Bu yöntemde tercih edilen ürünler:
Ø Pazarlama faaliyetine konu ürünler, Ø Dağıtımcılarca satılan ürünler,
Tercih edilmediği ürünler:
Ø Gayrimaddi hakların satışı
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
Örnek: Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
Ø Türk şirketi Amerika’da bulunan bağlı olduğu merkez şirket adına Türkiye’de A ürününün satışını
yapmaktadır.
Ø Türkiye’de bulunan S A.Ş. şirketi ise aynı Amerikan şirketinin bağımsız bir distribütörü olup, anılan firma ile ilişkisi olmayan bir şirkettir. Türkiye’de A ürününe benzer olan B ürününün satışını yapmaktadır.
Ø S A.Ş. iskonto ve indirim sonrası satışlarından % 40 oranında kar etmektedir.
Ø Türkiye’de A ve B ürünlerinin piyasalarında önemli bir fark bulunmamaktadır.
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
Örnek : Örnek :
Amerikan Şirketi S A.Ş. Müşteri
Net satışlar 200
Satılan Malın Maliyeti (120)
Brüt Kar 80 Brüt Kar Marjı 80/200 = 40 %
Müşteri
Yeniden satış fiyatı 10
(Transfer fiyatı) (6)
Brüt Kar 4
Brüt Kar Marjı 4/10 = 40 % Transfer fiyatı
= Yeniden satış fiyatı x (1 - 40 %)
= 10 x 60 %
= 6
İlişkili Türk Distribütörü Amerikan Şirketi
İşlemsel Kar Yöntemleri İşlemsel Kar Yöntemleri
Ø Geleneksel yöntemlerin uygulanmasında gerekli karşılaştırmaların yapılabilmesi için
karşılaştırılabilirlik ölçülerinin yeterli ve güvenilir olması gerekmektedir.
Ø Bu koşulların sağlanmadığı durumlarda mükellefler
“işlemsel kar yöntemlerini’’ kullanabilirler (Örneğin;
kıymetli (valuable) veya nadir (unique) gayrimaddi haklar).
Ø Geleneksel yöntemlerin uygulanmasında gerekli karşılaştırmaların yapılabilmesi için
karşılaştırılabilirlik ölçülerinin yeterli ve güvenilir olması gerekmektedir.
Ø Bu koşulların sağlanmadığı durumlarda mükellefler
“işlemsel kar yöntemlerini’’ kullanabilirler (Örneğin;
kıymetli (valuable) veya nadir (unique) gayrimaddi haklar).
İşlemsel Kar Yöntemleri İşlemsel Kar Yöntemleri
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi’nde
“İşlemsel Kar Yöntemleri” olarak iki yöntem belirlenmiştir.
1. Kar Paylaşımı Yöntemi (Profit Split Method)
2. İşlemsel Net Marj Yöntemi (Transactional Net Margin Method)
Kar paylaşımı yöntemi işleme katılan ilişkili kişilerden tüm taraflar için uygulanabilirken, işlemsel net marj sadece bir taraf için uygulanabilmektedir.
OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberi’nde
“İşlemsel Kar Yöntemleri” olarak iki yöntem belirlenmiştir.
1. Kar Paylaşımı Yöntemi (Profit Split Method)
2. İşlemsel Net Marj Yöntemi (Transactional Net Margin Method)
Kar paylaşımı yöntemi işleme katılan ilişkili kişilerden tüm taraflar için uygulanabilirken, işlemsel net marj sadece bir taraf için uygulanabilmektedir.
Kar Paylaşımı Yöntemi Kar Paylaşımı Yöntemi
Kar paylaşımı yöntemi aşağıdaki durumlarda kullanılabilir:
• İki veya daha fazla ilişkili şirketin bir malın üretimine olan katkılarının bütünlük arz etmesi durumunda, her bir tarafın katkısının tek başına değerlendirilmesi zor olabilir.
• Kıymetli (valuable) veya nadir (unique) gayrimaddi hakların bulunması, işlemin ilişkili olmayan kişiler arasında yapılan işlemler ile karşılaştırılmasını
mümkün kılmayabilir.
Kar paylaşımı yöntemi aşağıdaki durumlarda kullanılabilir:
• İki veya daha fazla ilişkili şirketin bir malın üretimine olan katkılarının bütünlük arz etmesi durumunda, her bir tarafın katkısının tek başına değerlendirilmesi zor olabilir.
• Kıymetli (valuable) veya nadir (unique) gayrimaddi hakların bulunması, işlemin ilişkili olmayan kişiler arasında yapılan işlemler ile karşılaştırılmasını
mümkün kılmayabilir.
Kar Paylaşımı Yöntemi Kar Paylaşımı Yöntemi
Kar paylaşımı yöntemi uygulaması iki aşamada gerçekleşir:
1. İki yada daha fazla ilişkili tarafın imal ettiği üründen elde edilen toplam karın belirlenmesi,
2. Fonksiyon analizi dikkate alınarak belirlenen toplam karın ürünün meydana getirilmesine katkıda
bulunan taraflarca paylaştırılması
Kar paylaşımı yöntemi uygulaması iki aşamada gerçekleşir:
1. İki yada daha fazla ilişkili tarafın imal ettiği üründen elde edilen toplam karın belirlenmesi,
2. Fonksiyon analizi dikkate alınarak belirlenen toplam karın ürünün meydana getirilmesine katkıda
bulunan taraflarca paylaştırılması
Kar Paylaşımı Yöntemi Kar Paylaşımı Yöntemi
Karın bölüştürüldüğü ikinci aşama birçok şekilde uygulanabilir. Başlıcaları,
a) Arta kalan analizi (Residual Analysis) ile karın bölüştürülmesi
1. İlişkili olmayan şirketlerin yaptığı benzer işlemler referans alınarak piyasa dönüşünün tanımlanabilir fonksiyonlarının belirlenmesi (üretim, dağıtım gibi) 2. 1.Aşamada belirlenemeyecek kıymetli veya nadir
gayrimaddi haklar ile ilgili kalan karın (ya da zararın) paylaştırılması
Karın bölüştürüldüğü ikinci aşama birçok şekilde uygulanabilir. Başlıcaları,
a) Arta kalan analizi (Residual Analysis) ile karın bölüştürülmesi
1. İlişkili olmayan şirketlerin yaptığı benzer işlemler referans alınarak piyasa dönüşünün tanımlanabilir fonksiyonlarının belirlenmesi (üretim, dağıtım gibi) 2. 1.Aşamada belirlenemeyecek kıymetli veya nadir
gayrimaddi haklar ile ilgili kalan karın (ya da zararın) paylaştırılması
b) Katılım Analizi (Contribution Analysis) ilişkili
olmayan şirketlere benzer durumlarda tarafların katılımına göre belirlenen paylaşım kıstaslarıdır (OECD tarafından önerilmektedir).
b) Katılım Analizi (Contribution Analysis) ilişkili
olmayan şirketlere benzer durumlarda tarafların katılımına göre belirlenen paylaşım kıstaslarıdır (OECD tarafından önerilmektedir).
Kar Paylaşımı Yöntemi
Kar Paylaşımı Yöntemi
İşlemsel Net Kar Yöntemi İşlemsel Net Kar Yöntemi
Ø İşlemsel Net Kar Yönteminde, ilişkili şirketlerce yapılan işlemlere ait net kar marjı ile ilişkisi
olmayan şirketlerce gerçekleştirilen işlemlerin net kar marjının karşılaştırılması yapılır,
Ø Maliyet, satış, varlıklar, vb. baz alınarak net kar marjıyla ilişkisi belirlenir.
Ø İşlemsel Net Kar Yönteminde, ilişkili şirketlerce yapılan işlemlere ait net kar marjı ile ilişkisi
olmayan şirketlerce gerçekleştirilen işlemlerin net kar marjının karşılaştırılması yapılır,
Ø Maliyet, satış, varlıklar, vb. baz alınarak net kar marjıyla ilişkisi belirlenir.
İşlemsel Net Kar Yöntemi İşlemsel Net Kar Yöntemi
Ø İşlemsel net kar yöntemi tek taraflı bir yöntem olduğu için genellikle kıymetli veya nadir
gayrimaddi haklara katkıda bulunmayan, en az karmaşık olan tarafa uygulanır.
Ø Bu yöntem net kar ile maliyet, satış, varlıklar, vb.
gibi baz alınanların ilişkisini ölçtüğü için ticari faaliyetin yapısı dikkate alınarak neyin baz alınacağını belirlemek önemlidir.
Ø İşlemsel net kar yöntemi tek taraflı bir yöntem olduğu için genellikle kıymetli veya nadir
gayrimaddi haklara katkıda bulunmayan, en az karmaşık olan tarafa uygulanır.
Ø Bu yöntem net kar ile maliyet, satış, varlıklar, vb.
gibi baz alınanların ilişkisini ölçtüğü için ticari faaliyetin yapısı dikkate alınarak neyin baz alınacağını belirlemek önemlidir.
Peşin Fiyat Anlaşması
Advance Pricing Arrangements(APA) Peşin Fiyat Anlaşması
Advance Pricing Arrangements(APA)
ØKurumlar Vergisi Kanunu’nda, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanacak fiyat veya bedelin tespitine ilişkin yöntemlerin, mükellefin talebi üzerine Maliye Bakanlığı ile anlaşılarak belirlenebileceği belirtilmiştir.
ØBu şekilde belirlenen yöntem, 3 yılı aşmamak üzere anlaşmada tespit edilen süre ve şartlar dahilinde kesinlik taşır.
ØKurumlar Vergisi Kanunu’nda, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanacak fiyat veya bedelin tespitine ilişkin yöntemlerin, mükellefin talebi üzerine Maliye Bakanlığı ile anlaşılarak belirlenebileceği belirtilmiştir.
ØBu şekilde belirlenen yöntem, 3 yılı aşmamak üzere anlaşmada tespit edilen süre ve şartlar dahilinde kesinlik taşır.
ØTransfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımının sonucu, kazancın tamamen veya kısmen dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar olarak değerlendirilmesidir.
ØSöz konusu kazanç, ilgili maddedeki şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibariyle dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır.
ØTransfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımının sonucu, kazancın tamamen veya kısmen dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar olarak değerlendirilmesidir.
ØSöz konusu kazanç, ilgili maddedeki şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibariyle dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır.
Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımının Sonucu
Transfer Fiyatlandırması Yoluyla
Örtülü Kazanç Dağıtımının Sonucu
Ø Tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazanç, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarının uygulanmasında, kanun maddesindeki şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibariyle dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır.
Ø Düzeltme işlemi, kazancı dağıtan mükellef açısından, kazancın dağıtılmış kar payı sayılacağından dolayı kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmak suretiyle; kazancı elde eden taraf açısından ise hesap dönemi sonu itibariyle iştirak kazancı olarak dikkate alınmak suretiyle gerçekleşecektir.
Ø Tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazanç, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarının uygulanmasında, kanun maddesindeki şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibariyle dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır.
Ø Düzeltme işlemi, kazancı dağıtan mükellef açısından, kazancın dağıtılmış kar payı sayılacağından dolayı kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmak suretiyle; kazancı elde eden taraf açısından ise hesap dönemi sonu itibariyle iştirak kazancı olarak dikkate alınmak suretiyle gerçekleşecektir.
Düzeltme Muhatabı ve Gerekli Olan Şartlar
Düzeltme Muhatabı ve Gerekli Olan
Şartlar
Düzeltme Muhatabı ve Gerekli Olan Şartlar
Düzeltme Muhatabı ve Gerekli Olan Şartlar
ØAncak, Kanun’un lafzında yer alan “tarh edilen
vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması” ifadesinden kastın ne olduğu hususunun Maliye Bakanlığı
tarafından açıklığa kavuşturulması gerekiyor.
ØAncak, Kanun’un lafzında yer alan “tarh edilen
vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması” ifadesinden kastın ne olduğu hususunun Maliye Bakanlığı
tarafından açıklığa kavuşturulması gerekiyor.
Ø Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazancın kar payı olarak değerlendirilmesi stopaj uygulamasını da gündeme getirmektedir.
Ø Bu durumda, örtülü olarak kazanç elde eden ilişkili kişilerin statülerine göre stopaj yükümlülüğünün olup olmayacağı değişecektir.
Ø Örneğin, ilişkili kişinin tam mükellef kurum olması durumunda stopaj yapılmayacak, gerçek kişi olması durumunda ise stopaj hesaplanması gerekecektir.
Ø Örtülü olarak dağıtılan ve kar payı olarak dikkate alınan kazanç net kar payı olarak mı kabul edilecek?
Ø Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazancın kar payı olarak değerlendirilmesi stopaj uygulamasını da gündeme getirmektedir.
Ø Bu durumda, örtülü olarak kazanç elde eden ilişkili kişilerin statülerine göre stopaj yükümlülüğünün olup olmayacağı değişecektir.
Ø Örneğin, ilişkili kişinin tam mükellef kurum olması durumunda stopaj yapılmayacak, gerçek kişi olması durumunda ise stopaj hesaplanması gerekecektir.
Ø Örtülü olarak dağıtılan ve kar payı olarak dikkate alınan kazanç net kar payı olarak mı kabul edilecek?
