16 Aral›k 2006 B‹L‹MveTEKN‹K
Gizli Fay Kalmayacak
2005 Keflmir depremi, da¤l›k bölgelerde bulunan ve özellikle de ormanlarla örtülü olduklar› için varl›¤› farkedilmemifl faylar›n yaratabilece¤i felaketi göstermesi bak›m›ndan ürkütücü bir örnek. ‹ngiltere’deki Leicester Üniversitesi’nin Jeoloji ve Co¤rafya
Bölümlerinden biliminsanlar›n›n gelifltirdikleri yeni fay tarama yöntemiyse, bu sorunun çözümüne do¤ru at›lm›fl çok önemli bir ad›m. Da¤l›k bölgelerde rahatl›kla yararlan›labilecek bu teknik sayesinde, sözgelimi taban› örten ormanlar görüntüden sanal olarak ‘kaz›narak’ faylar da dahil olmak üzere, taban özellikleri gözler önüne serilebiliyor.
Leicester Üniversitesi araflt›rmac›lar›n›n öncülü¤ünü yapt›klar› bu tekni¤in özü, bir uça¤a yerlefltirilmifl, LiDAR ad› verilen güçlü bir lazer sonda. Projeleri kapsam›nda Alplerin Slovenya’da bulunan bölümlerini tarayarak deprem yaratma potansiyeli tafl›yan faylar› saptam›fllar. Dünyada ormanlarca gizlenmifl, keflfedilmemifl birçok aktif fay bölgesi oldu¤unu söyleyen araflt›rmac›lar özellikle Endonezya, Hindistan, Kuzey Amerika’n›n kuzeybat›s›, And ve Alp da¤lar› bölgelerindeki ülkelerde yaflayanlar için bu faylar›n birer saatli bomba oldu¤unu hat›rlat›yorlar. Araflt›rmac›lardan Dickson Cunningham “Faylar›n yüzeyde nas›l birleflip taban› nas›l bölümlendirdiklerini bu flekilde ilk kez görme
olana¤› buluyoruz. Bu bize, faylar›n ileride oluflturabilecekleri deprem ya da hareketliliklerin ölçe¤i hakk›nda
de¤erlendirme yapabilme olana¤› sunuyor” diye anlat›yor. Geçti¤imiz A¤ustos ay›nda yapt›klar› bir inceleme gezisi, araflt›rmac›lara, çal›flma sonuçlar›n› “flafl›rt›c›” biçimde do¤rulayan, ve daha önce yerbilimcilerce
farkedilmemifl birçok kan›t sunmufl durumda. fiu anki çal›flmalar›n›n, elde ettikleri sonuçlar› ayr›nt›land›rmak üzerine oldu¤unu söyleyen araflt›rmac›lar, ‹ngiltere’nin ilk disiplinleraras› LiDAR araflt›rma birimini de Leicester’da kurmufl bulunuyorlar.
University of Leicester Bas›n Duyurusu, 8 Kas›m 2006
Yerbilim
Slovenya’daki Idrija Fay›’n›n LiDAR görüntüleri
Mo¤olistan ve Tanr› Da¤lar›’n›n Do¤usu için Aktif Fay Haritas›
