1.2 lt - 3 silindir benzinli motor

(1)

Servis.

Kendi Kendine Çal›ﬂma Program› 260

1.2 lt - 3 silindir benzinli motor

Yap›s› ve ‹ﬂlevi

(2)

Dikkat Uyar›

YEN‹

Güncel kontrol, ayar ve onar›m bilgilerini görmek için lütfen o iﬂe uygun Müﬂteri hizmetleri literatürüne bak›n›z.

Kendi kendine çal›ﬂma program›

yeni geliflmelerin yap› ve ifllevlerini anlatmaktad›r! ‹çeri¤i güncellefl-

260_011

Volkswagen her iki 1.2 lt motoruyla, ilk defa 3 silindir benzinli motor kullanm›ﬂt›r. 2002 model Polo’nun motor program› bu ikisi ile toparla- nabilir.

Motorlardan 2 supapl› olan› 40 kW, 4 supapl›

olan di¤eri 47 kW güce sahiptir.

Bu motorlar geliﬂtirilirken ön planda tutulan hedefler ﬂunlard›:

- Yak›t tüketimini azaltmak,

- EU4 egzoz gaz normuna ulaﬂmak, - Bak›m masraflar›n› azaltmak, - A¤›rl›¤› azaltmak

- 4 silindirli motora benzer ﬂekilde çal›ﬂmak.

Daha ilerdeki sayfalarda, her iki 1.2 lt benzinli motorun yap› ve iﬂlevleri gösterilecektir.

Her iki motorun da temel motoru, silindir kapa¤›na kadar ayn› oldu¤u için, öncelikle 1.2 lt / 47 kW motor anlat›lm›ﬂt›r.

(3)

‹lk bak›ﬂta

Giriﬂ . . . .4

Teknik veriler . . . .5

Motor mekani¤i . . . .6

Eksantrik millerinin ve ya¤ pompas›n›n tahriki . . . .5

Silindir kapa¤› ve eksantrik miller muhafazas› . . . .8

Supap tahriki . . . .9

Silindir blo¤u . . . .10

Dengeleme mili ile krank mili tahriki . . . .11

Ya¤ filtresi ve pompas› . . . .12

Radyatör sistemi . . . .13

Geri dönüﬂü olmayan yak›t sistemi . . . .14

Yak›t bas›nc› düzenleyicisiyle yak›t filtresi . . . .15

Hava filtreli motor kapa¤› . . . .16

Karter havaland›rmas› . . . .17

Motor iﬂletim sistemi . . . .20

Sisteme genel bak›ﬂ . . . .20

Motor kontrol ünitesi . . . .22

Tek ateﬂlemeli bobinler . . . .23

Yak›t pompas› besleme kumandas› . . . .24

Egzoz gaz› devirdaim sistemi . . . .26

Fonksiyon ﬂemas› . . . .28

Kendi kendine teﬂhis . . . .30

Servis . . . .31

Esnek bak›m aral›¤› . . . .31

Özel aletler . . . .32

Bilginizi test edin . . . .33

(4)

Giriﬂ

260_012 260_013

1.2 lt - 3 silindir benzinli motor

Her iki motorda da temel motor ayn›d›r ve üst ve alt parçal› silindir blo¤u, krank tahriki, ya¤ pompas›, ya¤ karteri ve yan agregalardan oluﬂmak- tad›r.

2 supapl› 1.2 lt / 40 kW - 3 silindir benzinli motor

Teknik nitelikler – Motor mekani¤i

- Bir zincir üzerinden eksantrik mil tahriki - Parçal› silindir blo¤u

- Dengeleme miliyle krank mili tahriki - Silindir kapa¤›nda enine ak›ﬂl› so¤utma - Dikey yerleﬂtirilen ya¤ filtresi

- Karter havaland›rmas›

Teknik nitelikler – Motor iflletim sistemi - Ateflleme bobininin ayr› ayr› atefllenmesi - Motora yak›n katalitik konventör ile egzoz ga-

z› son iﬂlemi ve iki adet lambda sondas›

Bunlar sadece, 2 ve 4 supapl› tiplerinde farkl› silindir kapaklar› ve onlar için gerekli olan uyarla- malarda farkl›l›k göstermektedir.

4 supapl› 1.2 lt / 47 kW - 3 silindir benzinli motor

Teknik nitelikler – Motor mekani¤i

- Bir zincir üzerinden eksantrik mil tahriki - Parçal› silindir blo¤u

- Dengeleme miliyle krank mili tahriki - Silindir kapa¤›nda enine ak›m so¤utmas›

- Dikey yerleﬂtirilen ya¤ filtresi - Geri dönüﬂlü yak›t sistemi - Karterin havaland›rmas›

Teknik nitelikler – Motor iflletim sistemi - Ateflleme bobininin ayr› ayr› atefllenmesi - Egzoz gaz› devirdaimi selenoid valfi

- Motora yak›n katalitik konventör bir adet geniﬂ bant-kat. konventör öncesi-lambda sondas› ve bir adet atlamal›-kat. konventör sonras›-lambda sondas›

(5)

260_014 260_015

Motor Kodu AWY AZQ

Motor hacmi 1198 1198

Yap› türü 3 silindir s›ral› motor 3 silindir s›ral› motor

Silindir baﬂ›na supap 2 4

Çap 76.5 mm 76.5 mm

Strok 86.9 mm 86.9 mm

S›k›ﬂt›rma oran› 10.3: 1 10.5: 1

Maksimum güç 4750 d/dak’da 40 kW 5400 d/dak’da 47 kW

Maksimum tork 3000 d/dak’da 106 Nm 3000 1 d/dak’da 112 Nm

Motor iﬂletim sistemi Simos 3PD Simos 3PE

Yak›t

Egzoz gaz› son iﬂlemi Lambda kumandal› üç yol Lambda kumandal› üç yol katalitik konventörü katalitik konventörü

Egzoz gaz› normu EU4 EU4

95 oktan süper kurﬂunsuz ( güç azalt›m›nda 91 oktan normal kurﬂunsuz benzin)

95 oktan süper kurﬂunsuz (güç azalt›m›nda 91oktan normal kurﬂunsuz benzin)

1.2lt-6V-Motorun

performans ve tork e¤risi 1.2lt-12V-Motorun performans ve tork e¤risi

Teknik veriler

Güç(kW) Tork(Nm)

Devir (d/dak.)

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000

Güç(kW) Tork(Nm)

Devir (d/dak.) 60

50

40

30

20

140

120

100

80

60

50

40

30

20

140

120

100

80

(6)

Motor mekani¤i

Kumanda muhafazas›

silindir kapa¤›na, silindir blo¤una ve ya¤ karterine c›vatal›d›r. Zincir gergisi, bir s›v›yla d›ﬂ ortamdan yal›t›lm›ﬂt›r.

Kumanda muhafazas› sökülürse, ya¤

karteri de sökülmeli ve yeniden yal›t›lmal›d›r.

Atölye el kitab›n› inceleyin.

2 Supap tahriki

Kovan zinciri Eksantrik mil zincir

diﬂlileri

4 Supap tahriki

Hidrolik zincir gergisi

Eksantrik mil ve ya¤

pompas› zincir diﬂlileri tahriki

Kovan zinciri

Yay bask›l›

zincir gergisi

Ya¤ pompas›

Ya¤ pompas› zincir diﬂlisi

Kumanda muhafazas›

260_008

260_002 260_007

Eksantrik millerinin ve ya¤ pompas›n›n tahriki

Eksantrik milleri ve ya¤ pompas›, bak›m gerektirmeyen bir zincir vas›tas›yla krank mili taraf›ndan tahrik edilir.

Eksantrik milleri için zincir tahriki, bir hidrolik zincir gergisi ile ve ya¤ pompas› ise yay bask›l› bir zincir gergisi ile gerilir.

(7)

260_004

Genel bak›ﬂ

Alttaki flekilde afla¤›daki tahriklere genel bir bak›fl görmektesiniz:

- Eksantrik milleri zincir tahriki - Ya¤ pompas› zincir tahriki - Dengeleme mili diﬂli tahriki

Eksantrik millerin sabitlenmesi ve krank milinin durdurulmas› için yeni özel aletler yap›lm›ﬂt›r. Bu yüzden lüt- fen, uygun atölye el kitab›n› inceleyin.

260_038 Kayd›rma ray›

Egzoz-eksantrik mili zincir diﬂlisi

Kayd›rma ray›

Emme-eksantrik mili zincir diﬂlisi

Eksantrik mil tahriki kovan zinciri

Gergi ray›

Hidrolik zincir gergisi

Krank mili diﬂlisi

Kontral tutucu

Yaprak yay

Yay bask›l› zincir gergisi

Dengeleme mili diﬂlisi

Ya¤ pompas› zincir diﬂlisi Ya¤ pompa tahriki

kovan zinciri Eksantrik miller ve ya¤ pompas› zincir diﬂlileri tahriki

(8)

Motor mekani¤i

Silindir kapa¤› ve eksantrik miller kapa¤›

Her iki parça da alüminyumdur. Silindir kapa¤›

kokil döküm ve eksantrik mil kapa¤› bas›nçl›

döküm yöntemi ile imal edilmiﬂtir.

2 supapl› motorda,

eksantrik mili, bir yar›s› külbütör kapa¤›nda di-

¤er yar›s› silindir kapa¤›nda olacak flekilde yer- lefltirilmifltir.

4 supapl› motorda,

emme ve egzoz-eksantrik milleri, eksantrik mil kapa¤›nda yatakland›r›lm›fllard›r. Yataklama iflle- mi, eksantrik mil kapa¤›na c›vatal›, 4 yatak köp- rüsü taraf›ndan yap›lm›flt›r. Bunlar kapakta, eksantrik mil kapa¤›n›n yatak alan›yla kesiflecek flekilde oturmaktad›rlar.

Silindir kapa¤›n›n so¤utulmas›, enine ak›ﬂl› so¤utma prensibine göre yap›l- maktad›r.

Daha fazla bilgiyi 13. sayfadaki so¤utma sisteminde bulabilirsiniz.

Eksantrik milleri

Yatak köprüleri

Silindir kapa¤›

260_064

Eksantrik mil kapa¤›

260_078

Yatak köprü- lerini sabitleme c›vatalar›

260_065

260_067

260_048

260_045

260_003

(9)

Supap tahriki

Silindir kapa¤› ile eksantrik mil kapa¤›n- dad›r.

Supap kumandas› ﬂu parçalardan oluﬂur:

- Eksantrik mil - Supap - Supap yay›

- Silindirik külbütör parma¤›

- Destek eleman›.

2 ve 4 supapl› motordaki supap sistemi- nin yap›s› temelde ayn›d›r.

‹ﬂleve yönelik daha fazla bilgiyi, kendi kendine çal›ﬂma program› no 196 "1.4lt-16V-55 kW Motor" da bulabilirsiniz.

2 Supap tekni¤i

Destek eleman›

Yayl› supap Silindirik külbütör parma¤›

Eksantrik mil

4 Supap tekni¤i

260_017

260_018 Egzoz-eksantrik mili Hidrolik destek

eleman›

Silindirik külbütör parma¤›

Yayl› supaplar Emme-eksantrik mili

(10)

Motor mekani¤i

Silindir blo¤u

Alüminyum bas›nçl› dökümden yap›lm›ﬂ ve eksantrik millerinin orta noktas›ndan bölünmüﬂtür.

Yal›t›m› s›v› conta ile sa¤lanm›ﬂt›r.

Silindir blo¤u – üst parça

Silindir blo¤u- üst parças›ndaki, silindir gömlek- leri yumuﬂak dökümden dökülmüﬂtür.

Krank mili ve dengeleme mili

Krank mili, yar›s› silindir blo¤u üst parças›nda, yar›s› silindir blo¤u alt parças›nda olmak üzere 4 kat olarak yataklanm›ﬂt›r.

Dengeleme mili, silindir blo¤u alt parças›ndad›r ve daha sessiz bir çal›ﬂma sa¤lar

Silindir blo¤u – alt parça

Silindir blo¤u alt parças›, stabil yatak köprüsü olarak donat›lm›ﬂt›r. Bundan dolay› krank mili bölümündeki rijitlik artar ve motor daha sessiz çal›ﬂ›r.

260_005

260_006 260_066

Silindir blo¤unun alt ve üst parçalar› birbirinden kesinlikle ayr›lmamal›d›r. Ayr›ld›¤› takdirde, krank mili yataklar›nda gerilmeler meydana gelebilir ve motorun çal›ﬂmas› esnas›nda motor tahribat›na yol açabilir.

(11)

Dengeleme mili ile krank mili tahriki

Krank mili tahrikinde bir dengeleme mili bulun- maktad›r. Görevi titreﬂimleri gidermek ve dola- y›s›yla sessiz bir motor çal›ﬂmas› elde etmektir.

Dengeleme mili silindir blo¤u alt parças›nda yer al›r ve krank milindeki iki diﬂli taraf›ndan tahrik edilir. Bu s›rada dengeleme mili motor devir say›s›yla ters yönde döner.

Piston ve biyellerin ileri geri hareket etmelerin- den dolay› oluflan kuvvetler titreflime yol açar- lar. Bu titreflimler agrega yataklamalar› vas›ta- s›yla kaportaya aktar›l›r. Bu titreflimleri azaltmak için dengeleme mili, piston, biyel ve krank milinden ortaya ç›kan kuvvetlere karfl› etki yapar.

Krank mili

Dengeleme a¤›rl›¤›

Dengeleme mili Dengeleme a¤›rl›kl› den-

geleme mili diﬂlisi Krank mili diﬂlisi

260_031

Krank mili ve dengeleme milinin sökülme-

mesine dikkat edin. Dengeleme mili ile ilgili daha fazla bilgi için bkz. Kendi kendine çal›ﬂma program›na 223

“1.2It ve 1.4It-TDI-Motor”.

(12)

Motor mekani¤i

Ya¤ filtresi ve pompas›

Ya¤ filtresi

Egzoz taraf›nda silindir blo¤una dikey bir ﬂekil- de c›vatal›d›r. Yukar› do¤ru de¤iﬂtirilebilir bir ka¤›t filtre ünitesi vard›r ve bundan dolay› bak›- m› kolay ve çevreye zarars›zd›r.

Bu yerleﬂimin di¤er bir avantaj› da, daha büyük bir egzoz manifoldu katalitik konventörü kulla- n›lmas›na olanak sa¤lamas›d›r. Bu katalitik kon- ventör, EU4 egzoz gaz› standard›na ulaﬂmaya yetmektedir. Art›k ikinci bir katalitik konventöre ihtiyaç duyulmamaktad›r.

Ya¤ pompas›

Çift merkezli (Duocentric) ya¤ pompas› olarak tan›mlan›r. Silindir blo¤unun alt parças›ndad›r ve krank milindeki bir zincir taraf›ndan tahrik edilir.

Zincir, zincir gergisindeki bir yaprak yayla gerilir.

Yandaki çizimde, ya¤ pompas›ndaki ya¤ ak›ﬂ›n›

görüyorsunuz.

‹ﬂlevi, kendi kendine çal›ﬂma program› 196

“1.4It-16V-55kW-Motor”da aç›klanm›ﬂt›r.

260_020

260_037

260_049 Dikey ya¤ filtresi

Yay Ya¤ pompas› zincir diﬂlisi tahriki

Ya¤ pompas› rulo zinciri

Ya¤ pompas› zincir diﬂlisi

Yay bask›l›

zincir gergisi

Sa¤ pompa

Ya¤ devirdaimine

Basma taraf› Emme taraf›

‹ç rotor

Ya¤ pompas›

mili

D›ﬂ rotor Bas›nç s›n›rlama supab›

Ya¤ emilir

(13)

So¤utma sistemi

So¤utma sistemindeki çarp›c› özellik, so¤utma suyunun silindir kapa¤›n›n içinde dolaﬂarak enine ak›ﬂl›

olarak so¤utmas›d›r.

Buradan aﬂa¤›daki avantajlar sa¤lanmaktad›r:

- Enine ak›ﬂl› so¤utmada, so¤utma suyu her bir silindirin emme taraf›ndan egzoz taraf›na akar. Bundan dolay› her üç silindirde de ayn›

s›cakl›k seviyesine ulaﬂ›l›r.

- Silindir kapa¤›na paralel düzende yerlefltiril- mifl so¤utma kanallar›n›n toplam›, uzunlama- s›na so¤utmaya göre daha büyük bir kesit alan› oluflturur. Bu nedenle ak›fl direnci ve be- raberinde so¤utma pompas›n›n güç sarfiyat›

% 30 azal›r.

- Silindir kapa¤›ndaki so¤utma suyu, yanma odalar›n›n çevresini hedefleyerek yüksek h›zla dolaﬂ›r. Bundan dolay› daha etkili so¤utma yap›l›r ve vuruntu ihtiyac› azal›r.

Renk kodlar›/aç›l›mlar

Küçük so¤utma devirdaimi (çal›ﬂma ›s›s›- na ulaﬂ›ncaya kadar)

Büyük so¤utma devirdaimi (çal›ﬂma ›s›s›- na ulaﬂ›ld›ktan sonra ek olarak)

Kalorifer radyatörü

Termostat,

87°C so¤utma suyu s›cakl›¤›ndan sonra geri beslemeyi, radyatörden serbest b›rak›r.

So¤utma suyu da¤›t›c› muhafazas›

G62 So¤utma suyu s›- cakl›k sensörü Genleﬂme kab›

So¤utma suyu pompas›

Radyatör

(14)

Motor mekani¤i

Geri dönüﬂlü olmayan yak›t sistemi

Geri dönüﬂlü olmayan yak›t sistemi, 1.2 lt motorlarda sadece 47 kW araçlara tak›lmaktad›r. Bu- nunla, yak›t da¤›tma hatt›ndan, yak›t deposuna geri dönüﬂ hatt› iptal olur.

Yak›t, elektrikli yak›t pompas›ndan yak›t filtresine gönderilir.

Oradan yak›t da¤›tma hatt› ve enjektörlere akar.

Sistemdeki yak›t bas›nc› 3 bar olup sabittir ve yak›t bas›nç düzenleyicisi taraf›ndan yak›t filtresinde dü- zenlenir.

Yak›t bas›nc› sabit 3 bar taﬂ›d›¤›, ama emme hortumu bas›nc› farkl› oldu¤u için, motor kontrol ünitesi püskürtme zaman›n› emme manifoldu bas›nc›na göre uyarlar. Bu iﬂ için gerekli olan sinyal, emme manifoldu bas›nç sensö- ründen gelir.

Geri dönüﬂlü yak›t sisteminde, yak›t da¤›t›m hortumunda bir hava boﬂalt›m supab› mevcuttur.

Sistem üzerinde çal›flt›ktan sonra havas›n› boflaltmal›s›n›z. Bu ifl için lütfen atölye el kitab›n›

inceleyin.

260_010 Hava boﬂalt›m

supab›

Enjektörler Yak›t da¤›t›m hatt›

Elektrikli yak›t pompas›

Yak›t bas›nç regülatörü

Yak›t filtresi

(15)

Yak›t bas›nç regülatörlü yak›t filtresi

Yak›t filtresi, yak›t deposunun sa¤ taraf›ndad›r.

Yak›t bas›nc› regülatörü yak›t filtresine tak›l›d›r ve bir tutma k›skac› ile sabitlenmiﬂtir. Sistemdeki yak›t bas›nc› bu regülatör taraf›ndan 3 bar’da sabit tutulur.

Yak›t bas›nç regülatörünün iﬂlevi:

Elektrikli yak›t pompas›, yak›t›, yak›t filtresinin filtre odas›na sevkeder. Orada yak›t temizlenir ve yak›t da¤›t›m hortumuna ve enjektörlere akar.

3 bar yak›t bas›nc›, yak›t bas›nç regülatöründe yay bask›l› bir diyafram supab› arac›l›¤›yla ayar- lan›r. E¤er bas›nç 3 bar’›n üstüne ç›karsa, diyafram supab›, yak›t deposuna geri dönüﬂü açar.

260_043 260_036 Yak›t filtresi

Bas›nç regülatörünü tutma k›skac›

Yak›t bas›nç regülatörü

Yak›t deposundan yak›t beslemesi

Yak›t deposuna yak›t geri dönüﬂü

Yak›t bas›nç düzenleyicisi

Yak›t filtresi Yak›t filtre odas›

Yak›t da¤›t›m hortumuna giden yak›t besleme

(16)

Motor mekani¤i

Hava filtreli motor kapa¤›

Hava filtresi entegreli motor kapa¤›

Motor kapa¤›na;

- Hava filtresi,

- gaz kelebe¤i kontrol ünitesine kadar hava giriﬂi, - s›cak hava ayar›,

- hava giriﬂine söznümleyici, entegre edilmiﬂtir.

Bundan dolay› bir bütün ve ucuz parçad›r.

S›cak hava ayar›

Motor kapa¤›nda bir genleﬂme maddesi eleman›

vard›r ve iﬂlevi, bir ayar klapesini s›cakl›¤a ba¤l›

olarak hareket ettirmektir.

Düﬂük s›cakl›klarda, s›cak hava kesiti büyürken so¤uk hava kesiti küçülür. Yüksek ›s›larda da tam tersi gerçekleﬂir.

Bu sayede, motor çal›ﬂ›rken emilen havan›n s›cak- l›¤› sabit kal›r.

Bu motorun gücüne, yak›t tüketimine ve egzoz de-

¤erlerine pozitif olarak yans›r.

260_071 Gaz kelebe¤i kontrol

ünitesi hava ak›ﬂ› Hava filtresi birimi

So¤uk hava

giriﬂi S›cak hava S›cak hava termostat›

giriﬂi

Eksantrik mil kapa¤›ndaki krank karterine hava verilmesi için

260_077 260_076

Emme hava deste¤indeki ayar klapeleri

Ayar klapesi Emme hava

deste¤i

Genleﬂme maddesi eleman›

So¤uk hava

S›cak hava

Filtreye gider

(17)

Karter havaland›rmas›

Karter havaland›rmas›, her iki motorda da mevcuttur.

Ya¤ içinde su oluﬂumunu azalt›r ve ya¤ buharlar›

ile yanmam›ﬂ hidrokarbonlar›n d›ﬂ ortama at›l- mas›n› önler.

Bu sistem ﬂu parçalardan oluﬂur:

- Kumanda muhafazas› içinde bir ya¤ ay›r›c›, - Kumanda muhafazas›nda bir diyafram supab›

- Diyafram supab› ile emme manifoldu aras›n- daki bir plastik hortum ve

- Hava filtresi ile eksantrik mili kapa¤› aras›n- daki çek valfli bir havaland›rma hortumundan

Hava filtresi

Ya¤ ay›r›c›

Diyafram supab›

Plastik hortum

Kartere hava giriﬂi Ya¤ geri dönüﬂ kanallar›

Gaz kelebe¤inin arka taraf›na giriﬂ

260_021 Hava verme hortumu

Çek valf

Çek valf, ya¤›n eksantrik mil kapa¤›ndan hava filtresine bas›lmas›n› engeller.

Kartere hava verilmesi

Kartere hava, hava filtresinden gelen bir hortumla verilir.

Emme manifoldunun içindeki vakumla emilen taze hava, ya¤ geri dönüﬂ kanallar›yla kartere girer.

Burada yan›c› gazlar silindirin so¤uk çeperlerinde s›- v›ya dönüﬂmeden taze havayla kar›ﬂ›r.

Sonra beraberce, karter havas› boflalt›l›rken yanmaya gönderilirler. Böylece ya¤›n içinde su oluflumu engel- lenir ve donmaya karfl› emniyeti yükselir.

(18)

Motor mekani¤i

Karter havas›n›n boﬂalt›lmas›

Gazlar, emme manifoldundaki vakumla karterden emilir.

Ya¤, labirent ve siklon ya¤ ay›r›c›s›nda gazlar- dan ayr›ﬂt›r›l›r ve ya¤ deposuna damlayarak geri döner. Arta kalan gazlar, diyafram supab›

üzerinden emme manifolduna akar. Gazlar orada emilen havayla kar›ﬂ›r ve yanmaya gönderilir.

Bas›nç s›n›rlama supab›, karterde ba- s›nç çok yükselirse aç›l›r. Gazlar, ba- s›nç s›n›rlama supaplar›ndan akar ve bas›nç al›n›r.

Afl›r› bas›nç, örne¤in; piston segman- lar›n›n ve silindir çal›flma yüzeylerinin afl›nmas›ndan kaynaklan›r. Bu durum- da ço¤alan gaz, silindirden kartere akar.

Labirent ya¤ ay›r›c›

260_060 Siklon ya¤ ay›r›c›

Bas›nç s›n›rlama supab›

Emme manifolduna Diyafram supab›

Karterden gelir Ya¤ geri dönüﬂü için

çekim kuvveti supab›

(19)

260_024

260_023 Emme

manifolduna gider D›ﬂardan gelen

havan›n giriﬂi

Karterden gelir

Emme manifolduna

gider

Diyafram supab›

Bas›nc›n ayn› seviyede kalmas›n› ve karterin hava geçisini sa¤lar. Bir diyaframla iki odac›¤a bölünmüﬂtür. Bir oda, d›ﬂar›dan gelen havaya, di¤eri de emme manifolduna ba¤l›d›r.

- Emme manifoldunun vakumu çok yüksek oldu¤unda (örn. rölantide) diyafram, yay kuv- vetine karﬂ› hareket ederek aç›kl›¤a do¤ru çekilir.

Bu ﬂekilde karterden daha az gaz emilir.

- Emme manifoldu vakumu düﬂük oldu¤unda (örn.tam yük) yay, diyafram› geri iter. Bu du- rumda kesit daha geniﬂ aç›l›r ve karterden daha fazla gaz emilir.

(20)

Motor iﬂletim sistemi

G42 Emilen hava s›cakl›k sensörü ve G47 emme manifoldu bas›nç sensörü

G28 Motor devir sensörü

G40 Hall sensörü

(Eksantrik mili konumu için)

J338 Gaz kelebe¤i kontrol ünitesi G187 ve G188 gaz kelebe¤i tahriki aç›

sensörü (E - Gaz)

G79 ve G185 gaz pedal konumu sensörü

F36 Debriyaj pedal konumu anahtar›

F Fren lambas› anahtar› ve F47 fren pedal anahtar›

G61 Vuruntu sensörü

G62 So¤utma suyu s›cakl›k sensörü

G39 Lambda sondas›

G130 Katalitik konventörden sonraki lambda sondas›

Ek sinyaller:

Alternatör klemensi DFM Araç h›z sinyali

H›z sabitleme sistemi anahtar› (AÇIK/KAPALI)

J361-3PD / 3PE Simos kontrol ünitesi

Teﬂhis ba¤lant›s›

K - hatt›

Merkezi elektrik kontrol ünitesi J519

J533 Çift yönlü veri hatt›

teﬂhis arabirimi

Sisteme genel bak›ﬂ

(21)

J17 Yak›t pompas› rölesi G6 Yak›t pompas›

N30...32 Enjektör

N70 Güç ç›k›fl katl› ateflleme bobini 1 N127 Güç ç›k›fl katl› ateflleme bobini 2 N291 Güç ç›k›fl katl› ateflleme bobini 3

J338 Gaz kelebe¤i kontrol ünitesi G186 Gaz kelebe¤i tahriki (E-Gaz)

N80 Aktif karbon filtresi selenoid valfi 1

G212* Potansiyometreli, N18* egzoz gaz› devirdaim selenoid valfi

Z19 Lambda sondas› ›s›t›c›s›

Z29 Katalitik konventörden sonraki lambda sondas› ›s›t›c›s›

* sadece 4 supapl› motorlarda

260_026

(22)

Motor yönetimi

Simos 3PD ve 3PE k›saltmalar› ﬂunlar›

ifade eder:

1.2 lt / 40 kW motor Simos Üreticisi Siemens

3 Elektrikli gaz kumanda modeli P Emme manifoldu bas›nç sensörlü yük

tayini

D Ayr› ayr› ateﬂlemeli bobinler ve iki adet atlamal› lambda sondal› geliﬂme kademesi

1.2 lt / 47 kW motor Simos Üreticisi Siemens

3 Elektrikli gaz kumanda modeli P Emme manifoldu bas›nç sensörlü yük

tayini

E Ayr› ayr› atefllemeli bobinler, bir adet genifl bant ve iki adet atlamal› lambda sondal› geliflme kademesi

260_032

Motor kontrol ünitesi

Motor taraf›ndaki koruma sac›nda yer al›r ve 121 pini vard›r.

Monte edildi¤i yer, motor kontrol ünitesine kolayca ulafl›labilecek, ama nemden de korunabilecek flekilde seçilmifltir.

Motor iﬂletim sistemi için,

- 1.2 lt/40 kW motorlarda Simos 3PD ve

- 1.2 lt/47 kW motorlarda Simos 3PE kullan›lm›ﬂt›r.

‹kisi de ayr› ayr› ateﬂlemeli bobinler için mevcuttur.

Her iki motor kontrol sistemi aras›ndaki fark, lambda ayarlar›ndan ileri gelir.

- 1.2 lt/40 kW motorda iki adet atlamal› lambda sondas›

- 1.2 lt/47 kW motorda ise bir adet geniﬂ bant ve bir adet atlamal› lambda sondas› kullan›lm›ﬂt›r.

(23)

260_079

260_033

260_034

260_068 Lastik dudaklar

Lastik t›rt›klar

Ayr› ayr› ateﬂlemeli bobinler

‹ki motorda da güç ç›k›ﬂ kat› entegreli, ayr› ayr›

ateﬂlemeli bobinler kullan›lm›ﬂt›r.

Bunlar

- 1.2 lt / 40 kW motora, silindir kapa¤› taraf›na ve

- 1.2 lt / 47 kW motora, silindir kapa¤›n›n ortas›- na tak›lm›ﬂt›r.

Ar›za durumunda

Ayr› ayr› ateﬂlemeli bobinlerden biri çal›ﬂmazsa, ar›za taray›c›s› taraf›ndan tan›n›r. ‹lgili enjektöre bir daha komut verilmez.

Elektrik ﬂemas›

J361 Simos kontrol ünitesi

N127 Güç ç›k›ﬂ katl› ateﬂleme bobini 2 P Buji soketi

Q Bujiler

J361

N127

(24)

Motor iﬂletim sistemi

Yak›t pompas› besleme kumandas›

2002 model Polo, yeni bir yak›t pompas› besleme kumandas›na sahiptir.

Çarp›flma an›nda yak›t aktar›m›n› kapatmaya entegre edilmifl, her bir yak›t pompa rölesi yerine iki adet paralel röle tak›lm›flt›r.

J17 Yak›t pompas› rölesi ve J643 yak›t besleme rölesi, her ikisi de J519 merkezi elektrik kontrol ünitesinin üst k›sm›ndaki röle taﬂ›y›c›s›nda yer al- maktad›r.

J17 Yak›t pompa rölesi, motor kontrol ünitesinden ve J643 yak›t besleme rölesi, merkezi elektrik kontrol ünitesinden idare edilirler.

Kontak (15 hatt›) "kapal›"

Kontak "kapal›" iken, yak›t pompa besleme kumandas›, J519 bord a¤› kontrol ünitesi ve J643 yak›t besleme rölesi yoluyla çal›ﬂ›r.

Kontak (15 hatt›) "aç›k"

Kontak "aç›k" iken, yak›t pompa besleme kumandas›, J361 motor kontrol ünitesi ve J17 yak›t pompas› rölesi yoluyla çal›ﬂ›r.

260_075 J519 Merkezi elekt-

rik kontrol ünitesi

Röle taﬂ›y›c›

260_072 + 30 + 15

(25)

Ateﬂleme (15 hatt›) "kapal›"

Yak›t pompas› besleme kumandas›, kontak kapa- l›yken, kap› temas anahtar› "sürücü kap›s› aç›ld›"

durumunu alg›lad›¤› zaman devreye girer. Bunun üzerine merkezi elektrik kontrol ünitesi, yak›t besleme rölesine komut verir ve yak›t pompas›, yaklaﬂ›k iki saniye çal›ﬂ›r.

Merkezi elektrik kontrol ünitesindeki bir zaman anahtar› sayesinde:

- Sürücü kap›s› k›sa aral›klarla aç›ld›¤›nda, yak›t pompas›n›n sürekli çal›ﬂmas› önlenir.

- Sürücü kap›s› 30 dakikadan daha uzun süre aç›k kald›¤›nda yak›t pompas›na yeniden komut verilir.

Kontak (15 hatt›) "aç›k"

Kontak aç›k oldu¤unda motor kontrol ünitesi, yak›t pompa rölesine komut verir ve yak›t pompas› yak- lafl›k iki saniye çal›fl›r. Motor çal›flt›r›l›p devir say›s›

30 d/dak’›n üstüne ç›karsa, yak›t pompa rölesine sürekli komut verilir ve yak›t pompas› çal›ﬂt›r›l›r.

Yak›t pompa rölesine,

- 15 hatt› "kapal›" bilgisi alana,

- motor devir say›s› 30 d/dak’›n alt›na ininceye ya da

- J234 hava yast›¤› kontrol ünitesinden motor kontrol ünitesine çarp›ﬂma sinyali gönderilene kadar, komut verilir.

Çarp›ﬂma sinyalinden sonra yak›t pompas›- n›n yeniden devreye girmesi ancak kontak kapat›l›p tekrar aç›l›nca mümkündür.

260_073

260_074

CAN - tahriki

+ 30 + 15

(26)

Motor iﬂletim sistemi

260_047 G39 Lambda sondas›

(Geniﬂ bant-lambda sondas›)

G130 Lambda sondas›

(Atlamal› lambda sondas›)

Egzoz borusu Ay›rma eleman›

(Titreﬂim sönümleyici) Katalitik konventör

Egzoz manifoldu

Egzoz gaz› son iﬂlemi

Egzoz gaz› son iﬂlemi büyük bir üç yollu katalitik konventörü üzerinden yap›l›r. Bu katalitik kon- ventör, egzoz sistemindeki egzoz manifoldundan hemen sonra yer al›r.

EU4 egzoz gaz› normuna ulaflabilmek için, ça- buk ›s›nan ve daha çabuk çal›flmaya bafllayan bir katalitik konventöre ihtiyaç vard›r.

Bu da motora yak›n bir katalitik konventörle sa¤- lanabilir.

Egzoz gaz› normlar›na ulaflabilmek amac›yla flimdiye kadar imal edilenler, yer azl›¤› sebebiyle çok küçük imal edilmifllerdi, bu yüzden bir ön katalitik konventörün yan›nda bir de ana katalitik konventör kullan›l›yordu.

3 silindirli motorlarda ya¤ filtresi dikey olarak yerlefltirildi¤i için daha az yer kaplar. Motora yak›n katalitik konventör flimdi, EU4 egzoz normuna tek bafl›na ulaflabilecek kadar büyük bo- yutlarda yap›lm›flt›r.

(27)

Egzoz gazlar› kontrolü

‹ki lambda sondas›yla yap›l›r.

Katalitik konventör öncesi lambda sondas›

1.2 lt / 40 kW motorda katalitik konventör ön- cesi lambda sondas› olarak bir atlamal› lambda sondas› kullan›l›r. 1.2 lt / 47 kW motorda bir adet geniﬂ bant lambda sondas› kullan›l›r.

Egzoz gaz›ndaki oksijen miktar› katalitik konven- tör öncesi lambda sondas› taraf›ndan, katalitik konventöre gelmeden belirlenir. λ = 1 Saplama- lar enjeksiyon zaman›na göre de¤iﬂtirilir.

Katalitik konventör sonras› lambda sondas›

‹ki motorda da katalitik konventör sonras› lambda sondas› olarak, bir adet atlamal› lambda sondas› kullan›l›r.

Katalitik konventör sonras› lambda sondas›, katalitik konventörün çal›ﬂmas›n› kontrol eder.

Ayr›ca G39 katalitik konventör öncesi lambda sondas›n›n adaptasyonu gerçekleﬂir.

260_019

Aç›l›mlar:

G28 Motor devir sensörü

G39 Lambda sondas› (katalitik konventör öncesi) G42/71 Emme havas› s›cakl›k sensörü /

Emme manifoldu bas›nç sensörü

G130 Lambda sondas› (katalitik konventör sonras›) J361 3PD/3PE Simos kontrol ünitesi

(28)

Motor iﬂletim sistemi

Fonksiyon ﬂemas›

A Akü

B Marﬂ motoru

D/50 Kontak marﬂ anahtar›/Fiﬂ 50 F Fren lambas› anahtar›

F36 Debriyaj pedal anahtar›

F47 Fren pedal anahtar›

G6 Yak›t pompas›

G28 Motor devir sensörü G39 Lambda sondas›

G40 Hall sensörü

G42 Emilen hava s›cakl›¤› sensörü G61 Vuruntu sensörü

G62 So¤utma suyu s›cakl›k sensörü G71 Emme manifoldu bas›nç sensörü

G79 Gaz pedal› konum sensörü

G130 Katalitik konventör sonras› lambda sondas›

G185 Gaz pedal› konum sensörü 2 G186 Gaz kelebe¤i tahriki

G187 Gaz kelebe¤i tahriki aç› sensörü 1 G188 Gaz kelebe¤i tahriki aç› sensörü 2 G212 Egzoz gaz› devirdaim potansiyometresi*

J17 Yak›t pompa rölesi

J338 Gaz kelebe¤i kumanda birimi J361 Simos kontrol ünitesi

J363 Simos kontrol ünitesi ak›m besleme rölesi J519 Merkezi elektrik kontrol ünitesi

J533 Çift yönlü veri hatt› teﬂhis arabirimi

(29)

J643 Yak›t besleme rölesi

N18 Egzoz gaz› devirdaim selenoid valfi*

N30...32 Enjektörler, silindir 1...3 N70 Güç ç›k›fl katl› ateflleme bobini 1 N80 Aktif karbon filtresi selenoid valfi N127 Güç ç›k›fl katl› ateflleme bobini 2 N291 Güç ç›k›fl katl› ateflleme bobini 3

P Buji soketi

Q Buji

ST Aküdeki sigorta kutusu Z19 Lambda sondas› ›s›t›c›s›

Z29 Katalitik konventörden sonra lambda sondas›

›s›t›c›s› 1

* Sadece 4 supapl› motorda

Renk kodlamalar›/aç›l›mlar

= giriﬂ sinyali

= ç›k›ﬂ sinyali

= çift yönlü

= art›

= ﬂasi

= CAN - çift yönlü veri hatt›

= Teﬂhis ba¤lant›s›

Ek sinyaller

Alternatör klemensi DFM

H›z sabitleme sistemi anahtar› (AÇIK/KAPALI)

260_035

A B

CAN Tahrik

+ 30 + 15

(30)

Motor iﬂletim sistemi

Kendi kendine teﬂhis

Her iki motorun sensörleri ve aktörleri kendi kendine teﬂhis çerçevesinde kontrol edilir. Kendi kendine teﬂhis için lütfen, güncel servis literatürünü ve VAS 5051 araç, ölçüm ve bilgi sistemi ya da VAS 5052 araç ve bak›m bilgi sistemini kullan›n›z.

Renkli olarak verilen sensörler ve aktörler, kendi kendine teﬂhis ve k›lavuzlu hata arama çerçeve- sinde kontrol edilir.

Lütfen 01 onar›m grubunun "K›lavuzlu Hata Arama" ya entegre olup olmad›-

¤›na dikkat ediniz. Bunun içinde ayn›

zamanda "Blok Halinde Bilgi Okuma"

ve "Ayar Eleman› Teﬂhisi"ni bulabilirsiniz.

G42, G71

G28

G40

J338, G187, G188 G79, G185

F36 F, F47

G61 G62 G39

G139

J17, G6

N30...32

N70, N127, N291

J338, G186

N80

N18, G212

Z19

Z29

260_041 260_053

260_052 J519, J533

3PD/3PE Simos kontrol ünitesi

K - Hatt›

CAN - Tahrik Teﬂhis

ba¤lant›s›

(31)

Servis

Esnek bak›m aral›¤›

‹ki motorda da esnek bak›m aral›¤› kulla- n›labilir.

Böylelikle her iki motorun bak›m aral›¤›

30.000 km ya da 2 y›la kadar ç›kabilir.

Esnek bak›m aral›¤›na sahip olan bugün- kü araçlarla aralar›nda iﬂlev aç›s›ndan hiçbir fark yoktur.

Yaln›zca G266 ya¤ seviyesi/ya¤ s›cakl›¤›

sensörünün monte edildi¤i yerler, yer so- runundan dolay› de¤iﬂtirilmiﬂtir.

Bu sensör, kumanda muhafazas›nda ka- y›ﬂ taraf›nda yer almakta ve ya¤ karteri- nin içine do¤ru yükselmektedir.

Esnek bak›m aral›¤› üzerinde çal›flma yöntemleri modele göre detayland›r›l- m›fl "Bak›m Kitab›" içinde anlat›lm›flt›r.

Mutlaka araç tipine uygun servis

formlar›n› kullan›n. _{260_040}

260_039

(32)

3 silindir 2 supapl› motorda eksantrik milinin sabit- lemek için

3 silindir, 2 ve 4 supapl›

motorda krank milinin sa- bitlemek için

3 silindir, 2 ve 4 supapl›

motorda krank mili - vo- lant taraf›ndaki contan›n de¤iﬂtirilmesi için

3 silindir, 4 supapl› motorda eksantrik millerinin sa- bitlemesi için

Servis

Özel aletler

Tan›m Araç Kullan›m

T10120

Sabitleme kovan›

T101202

Sabitleme kovan›

T10122

Montaj düzene¤i

T10123

Eksantrik miller kilidi

(33)

Hangi cevaplar do¤ru?

Bir ya da birden fazla cevap do¤ru olabilir!

1. Zincir tahriki ile ilgili söylemlerin hangisi do¤ru?

A. Eksantrik mili tahriki için bir tane ve ya¤ pompas› tahriki için bir tane zincir tahriki vard›r.

B. Dengeleme mili, ya¤ pompas›yla birlikte krank milindeki bir zincir taraf›ndan tahrik edilir.

C. Zincir tahriklerinin avantaj› bak›m gerektirmemeleridir.

2. Parçal› silindir blo¤u hakk›ndaki söylemlerin hangisi do¤rudur?

A. Silindir blo¤u üst parças›n›n silindir kovanlar› yumuﬂak dökümden imal edilmiﬂtir.

B. Krank milinin yar›s› silindir blo¤unun üst taraf›nda, di¤er yar›s›da silindir blo¤unun alt taraf›nda kalmaktad›r.

C. Silindir blo¤unun alt taraf› onar›m amac›yla silindir blo¤unun üst taraf›ndan ayr›labilir.

3. Dengeleme milinin görevi nedir?

A. Titreﬂimleri azaltarak motorun daha iyi çal›ﬂmas›n› sa¤lamak.

B. Ya¤ pompas›n›n tahrik diﬂlisi olarak çal›ﬂmak.

C. Yan agregalar› tahrik etmek.

4. Silindir kapa¤›ndaki enine ak›ﬂl› so¤utman›n avantajlar› nelerdir?

A. Her üç silindirde de ayn› s›cakl›k düzeyi elde edilir.

B. Yanma odas› çeperlerini so¤utarak vuruntu ihtimalini azalt›r.

C. So¤utma kesitinin büyümesi nedeniyle ak›ﬂ direnci azal›r ve su pompas› daha az güç sarfeder.

Bilginizi test edin

(34)

5. 1.2 lt / 47 kW motorun yak›t sisteminde yeni olan nedir?

A. Yak›t da¤›t›m hortumundan yak›t deposuna, yak›t geri besleme hatt› yoktur.

B. Yak›t bas›nç regülatörü filtrenin içindedir ve bir tutma k›skac› ile sabitlenmiﬂtir.

C. Sistemdeki yak›t bas›nc› 3 bar’da sabittir.

6. Yak›t pompa beslemesi hakk›ndaki söylemlerin hangisi do¤rudur?

A. Yak›t pompa beslemesi için çarp›ﬂma an›nda yak›t› kesmeye entegreli bir röle vard›r.

B. Motor kontrol ünitesinden idare edilen iki röle vard›r.

C. ‹ki tane röle vard›r, biri merkezi elektrik kontrol ünitesinden, di¤eri motor kontrol ünitesinden idare edilir.

7. Egzoz ar›nd›rma iﬂlemi ve egzoz gaz› kontrolü hakk›ndaki söylemlerin hangisi do¤rudur?

A. Her iki motorda da motora yak›n ön katalitik konventör ve ana katalitik konventör vard›r.

B. 1.2 lt / 40 kW motor da bir katalitik konventör ve iki adet atlamal› lambda sondas› vard›r.

C. 1.2 lt / 47 kW motorda bir katalitik konventör, bir adet geniﬂ bant-katalitik konventör öncesi- lambda sondas› ve bir adet atlamal› katalitik konventör sonras› lambda sondas› vard›r.

Bilginizi test edin

(35)

Çözümler

1. A., C.; 2.

A., B.;

3. A.;

4. A., B., C.;

5. A., B., C.;

6. C.;

7. B., C.

(36)

Servis 260

140.2810.79.77. Teknik durum 10/01

❀ Bu kitap klorsuz

beyazlat›lm›ﬂ ka¤›da bas›lm›ﬂt›r.