İrem İLERİ Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlisi TEBLİGAT KANUNU ÇERÇEVESİNDE ELEKTRONİK TEBLİGAT

TEBLİGAT KANUNU ÇERÇEVESİNDE

ELEKTRONİK TEBLİGAT

İrem İLERİ

Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlisi

ÖNSÖZ ...VII İÇİNDEKİLER ... IX KISALTMALAR ...XV

GİRİŞ ...1

BİRİNCİ BÖLÜM

TEBLİGAT HAKKINDA GENEL BİLGİLER

A. Tebligatın Tanımı ...5

B. Tebligatın Hukuki Niteliği ...9

II. TEBLİGATA İLİŞKİN MEVZUAT VE TEBLİGATIN UYGULAMA ALANI ...11

A. Tebligata İlişkin Mevzuat ...11

B. Tebligatın Uygulama Alanı ...13

III. TEBLİGAT KURUMUNUN AMACI VE ÖNEMİ ...15

A. Tebligat Kurumunun Amacı ...15

B. Tebligat Kurumunun Önemi ...17

1. Adil Yargılanma Hakkı Açısından ...19

2. Hukuki Dinlenilme Hakkı Açısından ... 20

3. Usul Ekonomisi İlkesi Açısından ... 22

IV. TEBLİGATIN UNSURLARI ... 23

A. Bilgilendirme ... 24

B. Belgelendirme ... 25

V. TEBLİGAT ÇIKARMAYA YETKİLİ MERCİLER...27

A. Kazaî Merciler ... 28

İÇİNDEKİLER

X

B. Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ... 28

C. Özel Bütçeli İdareler ...29

D. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar ... 30

E. Sosyal Güvenlik Kurumları ve Vakıf Yükseköğretim Kurumları ... 30

F. Diğer Kişi ve Kuruluşlar ...31

VI. TEBLİĞ KONUSU, TEBLİĞ ÜCRETİ VE MASRAFI, TEBLİĞ TUTANAĞI ...32

A. Tebliğ Konusu ...32

B. Tebliğ Ücreti ve Masrafı ...35

C. Tebliğ Tutanağı ... 40

VII. TEBLİGATIN YAPILACAĞI ZAMAN VE SÜRELERİN HESAPLANMASI ...43

A. Tebligatın Yapılacağı Zaman ...43

B. Sürelerin Hesaplanması ...45

İKİNCİ BÖLÜM

TEBLİGAT KANUNU ÇERÇEVESİNDE ELEKTRONİK TEBLİGAT

A. Elektronik Tebligat Kavramı ... 49

B. Elektronik Tebligatın Niteliği ... 54

C. Elektronik Tebligatın Amacı ...55

II. ELEKTRONİK TEBLİGATIN TARİHSEL GELİŞİMİ ...57

A. 31.12.2018 Öncesi Dönemde Elektronik Tebligat ...58

B. 1.1.2019 Sonrası Dönemde Elektronik Tebligat ...62

III. ELEKTRONİK TEBLİGATIN UNSURLARI ... 64

A. Elektronik Tebligatın Bilgilendirme Unsuru ... 64

B. Elektronik Tebligatın Belgelendirme Unsuru ...65

XI IV. ELEKTRONİK TEBLİGAT İLE İLGİLİ TEMEL

KAVRAMLAR ...67

A. Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi (UETS) ...67

B. Güvenli Elektronik İmza ... 68

C. Elektronik Sertifika ... 69

D. Elektronik Tebligat Adresi ...70

E. Elektronik Tebligat Mesajı ...70

F. Zaman Damgası ...71

G. Delil Kaydı ... 72

H. İşlem Kaydı ...75

I. Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) ...75

1. Kep ile İlgili Mevzuat ...76

2. Kep Kavramı ve Diğer Kavramlar Arasındaki Fark ... 77

a. KEP Kavramı ... 77

b. KEP ve Standart Elektronik Posta Arasındaki Fark ...78

c. KEP ve Elektronik Tebligat Arasındaki Fark ...79

3. Kep Sisteminin Özellikleri ... 80

a. Verilerin Saklanması ... 80

b. Hukuki Koruma Sağlaması ...81

c. Usul Ekonomisine Katkı Sağlaması ...81

V. ELEKTRONİK TEBLİGAT HİZMETİNDEN YARARLANMA ... 82

A. Elektronik Yolla Tebligat Yapılması İsteğe Bağlı Olan Kişiler . 82 B. Elektronik Yolla Tebligat Yapılması Zorunlu Olan Kişiler ...85

1. Elektronik Yolla Tebligat Yapılması Zorunlu Tüzel Kişiler 87 2. Elektronik Yolla Tebligat Yapılması Zorunlu Gerçek Kişiler ...89

a. Noterler... 90

b. Baro Levhasına Yazılı Avukatlar ...91

c. Sicile Kayıtlı Arabulucular ... 94

d. Sicile Kayıtlı Bilirkişiler ...95

XII

VI. ELEKTRONİK TEBLİGATIN ZORUNLU BİR SEBEPLE YAPILAMAMASI ...95 VII. ELEKTRONİK TEBLİGAT ADRESİ OLUŞTURULMASI

VE TESLİM EDİLMESİ ... 99 A. Tebligat Çıkarmaya Yetkili Makam ve Mercilerin

Elektronik Tebligat Adresi Edinmeleri ... 100 B. Muhatapların Elektronik Tebligat Adresi Edinmeleri ...101

1. Elektronik Tebligat Yapılması Zorunlu Kişilerin

Edinmeleri ...101 2. Elektronik Tebligat Yapılması İsteğe Bağlı Olanların

Edinmeleri ... 105 VIII. ELEKTRONİK TEBLİGATIN YAPILIŞ ŞEKLİ ... 106

A. Tebligat Çıkarmaya Yetkili Makam ve Mercilerin

Elektronik Tebligat Mesajını Göndermesi ... 107 B. PTT Aracılığı ile Elektronik Tebligat Mesajının Alınması

ve Muhataba İletilmesi ... 109 C. Muhatabın Elektronik Tebligat Adresine Erişmesi ve

Elektronik Tebligatın Muhatap Tarafından Teslim Alınması 110 IX. MUHATABIN BİLGİLENDİRİLMESİ ...110 X. ELEKTRONİK TEBLİGATTA TEBLİĞ TARİHİ ... 113

A. Elektronik Tebligatın Muhatabın Elektronik Tebligat Adresine Ulaştığı Tarihi İzleyen Beşinci Günün Sonunda Tebliğ Edilmiş Sayılacağı Görüşü ...118 B. Elektronik Tebligatın Muhatabın Elektronik Tebligatı

Açtığı Tarihte Tebliğ Edilmiş Sayılacağı Görüşü ... 127 XI. ELEKTRONİK TEBLİGATIN MUHATABIN ADRESİNE

ULAŞMASINA DAİR DELİL KAYITLARI ... 131 XII. ELEKTRONİK TEBLİGAT ADRESİNİN KULLANIMA

KAPATILMASI HUSUSU... 132 A. Zorunlu Olarak Elektronik Tebligat Kullanımında

Adresin Kullanıma Kapatılması ... 135 B. İsteğe Bağlı Elektronik Tebligat Kullanımında Adresin

Kullanıma Kapatılması ... 135

XIII XIII. ELEKTRONİK TEBLİGAT HİZMETİYLE İLGİLİ

YÜKÜMLÜLÜKLER ... 136

A. PTT’nin Yükümlülükleri ... 136

B. Adres Sahibinin Yükümlülükleri ... 137

XIV. ELEKTRONİK TEBLİGAT HİZMETLERİNİN ÜCRETLENDİRİLMESİ ... 138

XV. ELEKTRONİK TEBLİGATIN FAYDALARI ... 139

A. Usul Ekonomisine Hizmet Etmesi... 139

1. Zaman Bakımından... 140

2. Masraf Bakımından ... 142

3. İşgücü ve Emek Bakımından ... 144

B. Makul Sürede Yargılanma Hakkına Hizmet Etmesi ... 144

C. Adalete Duyulan Güveni Arttırması ... 146

D. Muhataba Daha Uzun Bilgilendirme Süresi Tanıması ... 147

E. Çevrenin Korunmasına Karşı Duyarlı Olması ... 148

F. Elektronik Devlet Uygulamalarına Uyum ve Katkı Sağlaması ... 150

G. Özel Hayatın Gizliliğinin Korunmasına Katkı Sağlaması ... 150

H. Hak Kayıplarını Minimum Seviyeye İndirmesi ... 151

I. Usulsüz Tebligatların Önüne Geçmesi ... 152

J. Tebellüğden İmtina İhtimalini Ortadan Kaldırması ...154

K. İşlem ve Delil Kayıtlarının Güvenli Şekilde Saklanması ... 156

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ELEKTRONİK TEBLİGAT İLE İLGİLİ GÜNCEL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

A. Elektronik Tebligata İlişkin Hususların Yönetmelikle Düzenlenmesi ... 159

XIV

B. Elektronik Tebligatta Tebliğ Tarihinin Belirlenmesinde

Görüş Ayrılıklarının Bulunması ... 160 II. POSTA VE TELGRAF TEŞKİLATI ANONİM

ŞİRKETİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE ÇÖZÜM

ÖNERİLERİ ... 163 A. PTT’nin Tek Yetkili Olması ... 163 B. Altyapı Hizmetlerinin Yetersizliği ... 166 III. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI VE BİLGİ

GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE ÇÖZÜM

ÖNERİLERİ ... 167 IV. VERİLERİN SAKLANMASINA VE ARŞİV ALANINA

İLİŞKİN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ... 170 V. TOPLUMSAL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ...174 A. Toplumda Tebligat Bilincinin Gelişmemiş Olması ...174 B. Toplumun Bazı Bölgelerinde Görülen İnternet Kullanımı

Konusundaki Yetersizlik ...175 SONUÇ ... 177 KAYNAKÇA ...181

EKLER

TEBLİGAT KANUNU ...191 TEBLİGAT KANUNUNUN UYGULANMASINA DAİR

YÖNETMELİK ...211 ELEKTRONİK TEBLİGAT YÖNETMELİĞİ ... 231