Jeffrey E. Young’ın Önsözü
S
on yıllarda dünyanın pek çok yerinde Şema Terapinin bu denli hızla yayılmasını memnuniyetle izliyorum. Özellikle Almanya’da Şema Terapiye duyulan ilginin artması, beni çok sevindiriyor.Aynı şekilde arkadaşım ve meslektaşım olan Eckhard Roediger’in Şema Terapinin özünü etkili bir şekilde anlattığı bir kitap yazmış olması da, beni ayrıca sevindirdi. “Şema Terapi Nedir?” adlı kitap, Şema Terapinin önemli özellikleri ve kuramsal temelleri hakkında kısaca bir fikir vermekte, modelin kökenlerini açıklamakta ve duygusal düzeyde değişiklikleri sağ- lamak için yaşantıları aktive eden tekniklerin1 nasıl kullanılacağını göstermektedir. Roediger, benim için büyük önem taşıyan ve terapi ilişkisinin şekillendirilmesinde rol oynayan “sınırlı ebeveyn ihtimamına” ilişkin tutuma da değinmektedir. Böylece okuyucu, Şema Terapi ile diğer psikoterapi yöntemleri arasındaki farkların neler olduğunu ve Şema Terapinin nereler- de mevcut yöntemlerin ötesine geçtiğini açıkça görebilecektir.
Bu kitap, kullandığı basit dil sayesinde Şema Terapi hakkında bilgi sahibi olmak isteyen, ancak akademik bir eğitimi olmayan ve doğrudan psikoterapi alanında çalışmayan okuyu- cular tarafından da kolayca anlaşılabilir. Şema Terapi Modeli, temel insani ihtiyaçların ve psikolojik süreçlerin anlaşılmasını sağlamaktadır. Bu kitabın, hem profesyonel ilişkileri hem de genel olarak kişiler arasındaki ilişkileri iyileştirmeye yardımcı olacağını ümit ediyorum.
Böylece “Şema Terapi Nedir?”, bir manada terapistler için hazırlanmış olan kitabımız “Şema Terapi – Uygulamaya Yönelik El Kitabı”2 ile tüm insanlar için kaleme alınmış olan kendi kendine yardım kitabı “Hayatı Yeniden Keşfet” arasında âdeta bir köprü oluşturmaktadır.
Şema Terapinin nasıl işlediğini anlamak isteyen tüm okuyuculara,“Şema Terapi Nedir?”
adlı bu kitabı içtenlikle tavsiye etmek isterim. Roediger’in kısa ve özlü kitabının, Şema Terapinin Almanca konuşulan bölgelerde başarılı bir şekilde daha da yayılmasına katkı- da bulunacağından eminim.
New York, Ağustos 2009 Jeff rey E. Young
1 Çevirenin Notu: Şema Terapi hakkındaki diğer literatürde yaşantısal teknikler olarak tercüme edilmiştir.
2 Young, J. E., Klosko, J. S. & Weishaar, M. E. (2003): Schema Therapy: A Practitioner’s Guide. New York: Guilford Press.
Editör ve Çevirmenin Önsözü
B
u kitabın çevirisini Şema Terapi, şemalar ve modlar hakkında pek çok sorusu olan sevgili arkadaşım Melis Sedef Kahraman’a doğum günü hediyesi olarak vermeyi düşün- müştüm. Maalesef çeviriyi 2015’teki doğum gününe yetiştiremedim, ancak bir sonraki do- ğum gününe kadar da beklemek istemedim. Şema Terapiye duyduğu ilgiden dolayı, beni bu kitabı çevirmeye teşvik eden Melis Sedef Kahraman’a, çeviriyi Almanca orijinal metin ile karşılaştırarak gözden geçiren sevgili Tuna Poyrazoğlu’na olduğu gibi, Prof. Dr. Gonca Soygüt’e, Prof. Dr. Hakan Türkçapar’a, Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler Derneğine, sevgili Elif Yeşilbaş’a ve sevgili Jale Kaynar’a verdikleri destek için çok teşekkür etmek isterim.Ayrıca, İsviçre’de Psikoloji eğitimi almamı mümkün kılan babam merhum Hikmet Ataman’ı bu vesile ile bir kez daha özlem ve sevgi ile anmak isterim.
Bu kitap, yazarı Dr. Eckhard Roediger tarafından Almanca olarak yazılmıştır. Kitabın çe- virisi ise Almanca orijinal metin esas alınarak yapılmıştır. Bu nedenle bazı kavramlar, te- rimler, tanımlar, ifadeler daha önce İngilizceden yapılan çevirilerden içeriği bozmayan ve bakış açımızı belki biraz genişletebilecek olan bazı farklılıklar gösterebilir. Bunun ötesinde bu farklılıkların, yalnızca orijinal metne mümkün olduğunca sadık kalma isteğimizden kay- naklandığını özellikle belirtmek isterim.
Sevinç Ataman Klinik Psikolog Aralık 2015
Önsöz
B
u kitap, Şema Terapi hakkında kısa bir tanıtım arayan kişilere hitap etmekte- dir. Psikoterapistler, bu kitaptan yoğunlaştırılmış bir şekilde Şema Terapinin yöntemsel temelleri, sistematik uygulanışı ve teknikleri hakkında bilgi edinebilirler. Herkes hemen baştan kapsamlı bir eğitim kitabı satın alıp, okumayı tercih etmeyebilir. Bunun yanı sıra bu kitap, örneğin sözel olmayan (nonverbal) şekilde çalışan terapistler ile bakım hizme- tinde çalışan sağlık personeli gibi akademisyen olmayan kişilere de kolayca anlaşılır genel bir bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Böylece tüm çalışanlar, günlük hayatta da ortak bir terapi dili ile konuşabilir ve terapötik bir ortamın en iyi şekilde oluşturulmasına katkıda bulunabilirler.Bu kitap, Şema Terapinin akışı ve diğer terapi şekillerinden farkı hakkında daha derin bilgi edinmek isteyen hastalar tarafından da okunabilir. Böylelikle bu kitap, her bir şe- manın ayrıntılı bir şekilde anlatıldığı ve kişinin (terapiye gitmeden de) kendi kendine değişim sağlaması için önerilerde bulunan Jeffrey Young ve Janet Klosko’nun kendi kendine yardım kitabını tamamlamayıcı özelliktedir. Elinizdeki kitap, terapi süreçlerini daha ayrıntılı olarak açıklamakta ve özel terapi tekniklerini tanıtmaktadır. Böylece bu kitap, bir Şema Terapiyi desteklemektedir. Hastaların, herhangi bir terapinin temelleri ve iç yüzü ile bu denli ilgili olmaları ve mesela internet üzerinden bu konuda bilgi edinmek istemeleri şaşırtıcıdır. Pek çok hastanın duygusal alanda sorunları olsa da onlar düşünsel-zihinsel alanda iyi becerilere (diğer bir deyişle “kaynaklara”) sahiptir.
Gerçekten de kuramsal anlayış, terapi esnasındaki işbirliğini kolaylaştırsa da terapinin yerini tutamaz. Özellikle Şema Terapide, iyi bir iş ilişkisinin kurulması bakımından, terapinin başlangıcında her bir hasta için “özel olarak tasarlanmış” Şema Terapi Mode- linin aktarılması, önemli bir terapi unsurunu oluşturmaktadır. Bu kitabın yardımıyla ilgili hastalar, terapinin başından itibaren bilgi edinebilir ve terapistin işini kolaylaş- tırabilir.
Elinizdeki kitap, başvuru kitapları ile Jeffrey Young’a ve yazarın kendisine ait uzmanlık kitapları arasındaki boşluğu doldurmaktadır (ekteki önerilen kitaplar listesine bakınız).
Her iki hedef grubuna yönelik olarak kolayca anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Uzmanlık alanına ait terimler, parantez içinde belirtilmiştir. Bu kitabı okuyan hastaların da, yaza- rın, onlara şahsen değil de,“hasta” olarak hitap etmesini mazur görmelerini rica ederim.
8 Şema Terapi Nedir?
Genel olarak anlaşılır bir şekilde ifade edilmiş olmasına rağmen, kitabın içeriği bilim- sel temellere dayanmaktadır. Bilimselliğe daha az ilgi duyan okurlar, bazı paragrafları atlayabilirler (örneğin 2. ve 8. Bölüm’de). Kitabın daha rahat okunabilmesi için, ilgili literatürden alıntı yapılmasından büyük ölçüde feragat edilmiştir. Ekte, daha kapsamlı ve derin bilgi edinilebilecek literatürün listesi bulunmaktadır.
Bu kitapta anlatılan Şema Terapi yaklaşımı, Jeffrey Young’ın Amerika’da son 20 yıl içerisinde geliştirdiği temellere dayanmaktadır. Almanya’daki terapi anlayışının gelişi- mine, bilimsel temellere dayanarak tüm terapi ekollerini kapsayan bir terapi yaklaşımı oluşturmaya çalışan Klaus Grawe’nin entegratif (bütünleyici) yaklaşımı, büyük ölçü- de damgasını vurmuştur. Bu kitap, Jeffrey Young tarafından tasarlanan Şema Terapiyi, Grawe tarafından geliştirilmiş olan çerçeve ile ilişkilendirmeye ve farklı yönlerden ge- len insanların kararlı ve önyargısız bir şekilde en uygun (optimal) terapiyi geliştirmeye çaba gösterdikleri takdirde, benzer konseptlere ulaştıklarını göstermeye çalışmaktadır.
Bu arka plan göz önünde bulundurularak, bu model bazı yerlerde genişletilmiş olup, Almanya’daki popüler ve bilinen yaklaşımlar ile ilişkilendirilmiştir. Modeli genişleten bu hususlara, metin içerisinde işaret edilmektedir.
Şema Terapi, dünyanın her yerinde başarılı bir şekilde yayılmakla beraber, Almanya’daki gelişmesi fevkalade hızlı bir şekilde olmaktadır. Hollanda’nın yanı sıra Almanya, Şema Terapinin büyük bir heyecanla karşılandığı bir ülke olmuştur. Bu gelişme, başka şeylerin yanı sıra, Uluslararası Şema Terapi Derneğindeki (ISST) Alman meslektaşların yoğun çalışmaları ile 2008 yılının sonbaharında bir Alman derneği olarak kurulmasında ifade bulmaktadır. Kuşkusuz ki bu hızlı gelişmenin, Klaus Grawe’nin kuramsal ön çalışmaları sayesinde şema kavramının ve entegratif yaklaşımın Almanya’da büyük ölçüde kabul görmesi ile bir ilgisi vardır. Burada anlatılan Şema Terapi, özellikle terapi başlangıcın- da açıklamaya yönelik ve yaşantıları aktive eden unsurları, terapinin ikinci safhasında- ki kararlı bir eyleme ve değişime yönelim ile birleştirerek, yazarın görüşüne göre Klaus Grawe’nin taleplerinin şaşılacak derecede tutarlı pratik bir uygulamasını göstermektedir.
Bu her iki terapi perspektifi de, destek ve cesaretlendirmeyi yumuşakça talepkâr ve em- patik bir yüzleştirme ile dengeleyen, son derece değer verici ve güvenilir bir terapi ilişkisi içine yerleştirilmektedir.
Tüm okuyucuların bu kitabı zevk alarak okumalarını diler ve bu kitabın Şema Terapi ile uğraşlarında onlar için bir çıkış noktası olmasını ümit ederim.
Son olarak bu kitabın oluşmasına ve başarısına katkıda bulunan tüm insanlara te- şekkür etmek isterim. Özellikle Jeffrey Young’a, tüm engellere rağmen konseptini bu denli büyük bir kararlılıkla geliştirme ve uzun yıllar boyunca kendisine ve hedeflerine
Önsöz 9
sadık kalma cesaretini gösterdiği için teşekkür etmek isterim. Heinrich Berbalk’a da gerek Şema Terapiyi Almanya’da yaymak için gösterdiği çaba için gerekse de Berlin’de- ki Havelhöhe Hastanesi’nde verdiği ve sayesinde Almanya’da kararlılıkla Şema Terapi- yi uygulayan ilk hastane biriminin oluşturulduğu çok yönlü destek ve süpervizyon için teşekkür etmek isterim. Ayrıca, ISST’deki tüm meslektaşlarıma ve büyük bir özveri ile Şema Terapinin yayılmasına katkıda bulunan Alman uzmanlar grubuna teşekkürü borç bilirim. Kuru ve kıt notlardan güzel bir kitabın ortaya çıkmasını ise yayınevine borçluyum. Ama her şeyden önce tüm hasta ve meslektaşlarıma teşekkür etmek is- terim; zira iyi bir kuram, ancak onlarla gerçekleştirdiğim terapiler, süpervizyonlar ve workshop’lar esnasında yaptığım çalışmalar sayesinde etkin bir uygulamaya dönüştü.
Böylece hepimiz, Şema Terapinin bize öğretebileceği sevgi dolu ve değer veren ilişkiler sayesinde beraberce kazançlı çıkabiliriz.
