Fuat Köprülünün son demeci
M ülâkat ecnebi gazetelerde
neşredilm ek üzere verilm iştir
Ahmet Emin Yalman’ın yaptığı isnatlara,
Fuat
Köprülü
ile
mülakatı yapan B. Aslan K.Humbaracı
cevap veriyor
“New Y ork Tim es” ve "Chicago Tribune” gazeteleri T ürkiye m uhabiri B. A stan K. H um baracı’dan şu m ek tubu aldık:
“M ületvekili ve D em okrat P a r ti kurucularından P rofesör F u a t Köprülü ile Türkiyede tem sil etm ekte bulundu ğum “Chicago Tribune” ve “New-York Tim es” gazeteleri adına A nk arad a 11 m ayıs tarihinde yapm ış olduğum m ülâ k a t bilindiği gibi m em leketim izde ye n i başlam ış olan p a rti k av g aların a m evzu olmuş ve olm akta devam etm ek tedir.
Bu m ü lâ k at vesilesile B ay A hm et E m in Y alm an 20 m ayıs ta rih li V atan gazetesindeki başm akalesinde m ü lâ k at sahibinin lüzum suz ve acayip bir m ü
dafaasın a kalkışıyor ve kendisinin de m evcudiyetini kabul etm ediği bir k a b ah ati bana yüklem ek istiyor.
Ben ne H alk P artisi, ne de Demok (Sonu S a: 2 SU: 5 ie)
İP *
■
• •
ruat ivofrurunun
son demeci
4 • +■ ■t'___________________ :_________ i__________________ • ^
-(B aş ta ra fı 1 incide) r a t veya b aşk a bir p artin in âza veya gazetecisiyim . S erbest h aber alm a ve verm ek prensipinin en büyük m üdafi- leri unvanını kazanm ış iki A m erikan gazetesinin T ürkiye m uhabiriyim . Va zifem herhangi b ir hüküm et veya p a r tin in siyaset ve propagandasını yap m ak değil, hâdiseleri oldukları gibi ve hangi ta ra f için faydalı veya z a ra rlı o- labileceklerini n az arı itib are alm aksı zın bildirm ektir. Beni bağhyan ancak v atan î endişelerdir. l
B ay A hm et E m in Y alm anın isna- I di üzerine bu ta v zih m ektubunu y az m ak m ecburiyetini hissettim :
C.H.P. B üyük K urultayı m ünase- betile, cereyan edecek hâdiseleri gaze telerim e bildirm ek üzere A n k aray a g it tim . C um hurbaşkanı İsm et İnönü’nün m uhalefeti te n k it eden nutu k ların ı g a zetelerim e n aklettim . B ita ra f bir gaze teci sıfatile m uhalefetin de te n k itle ri ni bildirm ek istedim . D em okrat P a r ti kurucularım ta n ıy an bir m esiekdaşa bu p a r t i m üessis azalarından biri ile benim için bir görüşm e tem in etm e sini rica ettim . Randevu alındı ve P rofesör F u a t K öprülüye “Chicago Tribune” ve "New-Y ork Tim es” gaze telerinin T ürkiye m uhabiri olarak t a nıştırıldım . P rofesör Köprülü gazete lerde okunan m ü lâ k atı verdi. Sözleri ni yanlış b ir şekilde nakletm em ek için kendilerinden bazı cüm lelerini te k ra r etm eyi rica e ttim ve n o t tu ttu m . Mü- lâ k a t gazetelerim e verilm ek üzere y a pılm ıştır.
M ülâk attan so n ra A n k arad a bulu nan bazı T ü rk gazetelerinin m u h a rrir lerde görüştüm . M ülâkat hakkındaki düşüncelerini sordum . K imi gönderil mesi, kim i de gönderilm em esi fik rin i izh ar etti. Bu a ra d a A n k ara P a ia sta Bay A hm et E m in Y alm anla da görüş tüm . “Açılan m ek tu p ve dinlenen te le fon m uhabereleri” kısm ı m üstesna, m ü lâk atın , başm akalesinde de söylediği gibi, gönderilm esinde bir m ahzur olma dığı fikrinde bulundu.
B ay A hm et Em in Y alm ana göre, hususî bir hasbihal şeklinde sözleri g a zetelerim e nakletm işim . Y ani B ay Yal m an o rta y a şu suali atıy o r: “H akika- ı te n P rofesör K öprülü m ü lâk atı bu A- m erikan gazetelerinde neşredilm ek ü- zeıe mi t yaptı, yoksa m uhabir k a rşı sındakinin em niyetini suiistim al edip neşredilm em ek üzere söylenen sözleri gazetelerine m i b ild irm iştir?”
B unun gazetelerde neşredilm ek ü- zere b ir m ü lâ k a t olduğunu tekzip e t m ek Bay A hm et Em in Y alm ana değil, bizzat P rofesör K öprülüye düşen bir işti. B u da g ay e t b asitti. E ğ er p rofe sör bu lüzum u hissetseydi m ülâkat, ye ni S abah gazetesinde çık ar çıkm az “hayır, ben bunu neşredilecek b ir m ü lâ k a t o larak yapm adım ” diye k a t’î ve sa rih b ir lisan ile tekzip edebilirdi. M ülâkat Anadolu ajan sı v asıtasile bü-' j tü n m a tb u a ta yayılıp da P rofesör Köp* ] rülü ertesi günü kendisine yapılan hü cum lara k a rşı verdiği cevapta da k a f i ve sa rih bir tekzipte bulunabilirdi.
B ay A hm et E m in Y alm anda baş m akalesinde bunun neşredilm ek üzere yapılm ış b ir m ü lâ k a t olduğunu' “filân ve filân n o k ta b ir ecnebi gazeteye çe kilen te lg ra fta y er alm az diye kendi sini ik az e ttim ” sözlerde kabul ediyor.
(F ilân ve filân n o k ta demin söyledi ğim açılan m ektup ve dinlenen telefon m u h a b eratıd ır). Z aten B ay Y alm an m akalesinin ü st kısm ında bu gibi m ü la k atların , g a y e t doğru olarak, y aban cı gazetelere yapılabileceğini uzun u za dıya m isaller ile an latıy o r.
A yrıca B ay Y alm an başm akalesin de benim için “M uhabir ay n i zam anda Yeni S abah m a tb a a sın a bizzat başvu ru p ecnebi gazete m uhabirlerinin um u m i itiyacûna a y k ırı b ir şekilci* bu tel g rafı s a lm ış ve T ürkiyede nesredilm
a-sini m u tlak a istediğini böylece belli e t miş.. dem ektedir.
Cevabım şudur:
1 — Yabancı m uhabirlerin te lg raf ların ı T ü rk gazetelerine verm eleri B. Y alm anın iddia e ttiğ i gibi um um î iti y a t hilâfına bir h a re k e t değildir. N i tekim B ay Y alm an kendi gazetesinin kolleksiyonunu k a rıştırırs a yakın za m anlarda bu gibi te lg rafların kendi g a zetesinde dahi çıkm ış olduğunu görür. M isallerle işi u za tm a k istem iyorum .
2 — Ben m evzuubahis telg rafı B . Y alm anın dediği gibi Yeni Sabah g a zetesine sa tm ış değilim. B aşka haber leri başka T ü rk gazetelerine verdiğim gibi, bunu Yeni S abah gazetesine v er dim. T ürk gazeteleri ile yabancı m uha b irle r daim a haber te a ti ederler.
3 — M ülakatın Anadolu ajansı va- sıtasile bütün gazetelere yayılm ası key
yetine gelince, Basın ve Y ayın Umum zımm Anadolu ajansı vasıtasile yayıl- M üdürlüğü bana telefon ederek bu y a m ası için m üsaadem i istedi. Bunu p a r ti .k avgalarında bir siluh olarak kulla nılacağını şüphe etm iş p işiy d im m üsa adem i vermezdim .
“Chicago Tribune” ve "New - York Tim es” gazeteleri Türkiye m uhabiri
Aslan K. H um baracı”
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
