Soru: Anne sütü alan bir bebe¤in annesi hangi antibiyotikleri güvenle alabilir. Annenin ald›¤› antibiyotiklerin bebe¤e olumsuz bir etki- si olabilir mi?
(Dr. R›fat Can Öztürk, Bursa) Yan›t: Dr. Mustafa Hac›mustafao¤lu
Emziren bir annenin ald›¤› ilaçlar ve antibiyotik- ler anne sütüne geçebilir ve çocuk taraf›ndan an- ne sütü yoluyla oral yolla al›nm›fl olur. Annenin al- d›¤› ilac›n bebe¤i etkilemesinde; maternal ilaç do- zu, s›kl›¤› ve süresi, anne sütüne geçifl oran› ve konsantrasyonu, bebe¤in anne sütü alma miktar›
ve s›kl›¤›, ilac›n oral biyoyararlan›m›, bebe¤in özel risk durumu gibi birden çok faktör rol oynar. Be- be¤in gestasyonel yafl›, postpartum yafl› ve klinik durumu da de¤erlendirmede dikkate al›nmal›d›r.
Anne sütüyle uyumlu olan (emziren annelere gü- venle verilebilecek olan) antibiyotiklerin teorik ola- rak bebe¤in barsak floras›na bask›lay›c› etkilerinin olabilece¤i ve atefl de¤erlendirmesi yap›lan be- beklerde kültür sonuçlar›n› etkileyebilece¤i ak›lda tutulmal›d›r. Oral biyoyararlan›m› kötü olan bir ilaç (örne¤in sadece iv verilebilen bir ilaç), veya oral absorbsiyonu kötü olan bir ilac›n anne sütüne an- laml› geçifli olmayaca¤›ndan anneye verilmesinde bir sak›nca yoktur.
Emziren annelerde özellikle kloramfenikol, metronidazol, sulfonamidler, nalidiksik asit, nit- rofurantoin, florokinolonlar ve siprofloksasin ve- rilmesi önem kazanmaktad›r (1-3). Di¤er antibi- yotikler (özellikle penisilin ve sefalosporin grubu) genellikle sorunsuz verilebilir. Bu nedenle yuka- r›da belirtilen antibiyotikler hakk›nda daha genifl bilgi verilecektir.
Kloramfenikol: Kloramfenikol anne sütüne geçer. De¤iflik çal›flmalarda anne sütündeki konsantrasyonlar› 0.54-25 μg/ml, anne seru- mu/anne sütü oranlar› 0.5-0.6 gibi bulunmufltur (1,3). Anne sütü düzeyleri bebeklerde Grey sendromu yapmak için çok düflüktür. Ama po- tansiyel kemik ili¤i depresyonu yapabilir. Klo- ramfenikol için anne sütü yönünden çal›flmalar k›s›tl›d›r, Amerikan Pediatri Akademisi emziren annelere kloramfenikol verilmesinin tam etkileri- nin bilinmedi¤ini, potansiyel toksisite do¤urabi- lece¤ini ve bu aç›dan verilmesinin dikkatle düflü- nülmesi gerekti¤ini belirtmektedir (2,3).
Metronidazol: Metronidazol anne sütüne ge- çer. ‹ki gram oral tek dozdan 2-4 saat sonra süt konsantrasyonlar› 50-60 μg/ml saptanm›flt›r. Bu bebeklerin anne sütüne devam etmesiyle 48 saat içinde toplam 25mg metronidazol al›nm›flt›r (4).
Oral 600-1200mg/gün veya rektal 3000mg/gün metronidazol alan kad›nlar›n sütlerinde 5.7-25 μg/ml konsantrasyonlar saptanm›fl ve ortalama süt/serum düzeyleri 1.0 olarak ölçülmüfltür (1).
Metronidazolün invitro mutajen ve karsinojen etki- leri oldu¤u dikkate al›nacak olursa gereksiz karfl›- laflmalardan kaç›nmak gerekti¤i öne sürülmekte- dir. Anneye tek doz 2gr metronidazol verildi¤inde annenin bebe¤i 12-24 saat emzirmeye ara verip, daha sonra emzirmeye devam etmesi önerilir (1- 3). Bu süre içinde sütün azalmamas› için, sütün sa¤›l›p at›lmas› uygundur. Bunun d›fl›nda Ameri- kan Pediatri Akademisi uzun süreyle metranidazol verilmesinin tam etkilerinin bilinmedi¤ini, potansi- yel toksisite do¤urabilece¤ini ve bu aç›dan veril- mesinin dikkatle düflünülmesi gerekti¤ini belirt- mektedir. Tinidazolde de olaya metronidazol gibi yaklafl›l›r.
Sulfonamidler, nalidiksik asit, nitrofuranto- in: Premature bebek, hasta veya stresli bebekler- de annenin sulfonamid almas›ndan kaç›n›lmal›d›r.
Glukoz -6 fostat dehidrogenaz eksikli¤i olan bir bebekte, hemolitik anemi riski nedeniyle anneye sulfonamid, nalidiksik asit ve nitrofurantoin veril- memelidir.
Tetrasiklin, doksisiklin: Annenin doksisiklin veya tetrasiklin almas› genellikle bebe¤e sorun oluflturmaz, çünkü anne sütü yoluyla al›nan antibi- yoti¤in absorbsiyonu ihmal edilecek kadar az oranlardad›r. Ancak baz› yazarlara göre bebe¤in ç›kan veya ç›kacak difllerine potansiyel boyanma riski nedeniyle verilmesi sak›ncal› olabilir. Tetrasik- lin anne sütüne düflük konsantrasyonlarda geçer.
Teorik olarak tetrasiklin difl boyanmas› ve kemik büyümesinde inhibisyon yapabilir. Ama anne sütü alan bebeklerde tetrasiklin serum düzeyleri sapta- namayacak kadar düflük oranlarda bulunmufltur (<0.05μg/ml) (1). Bu nedenle Amerikan Pediatri Akademisi emziren annelere tetrasiklin verilebile- ce¤ini belirtmifltir. (3).
Siprofloksasin ve florokinolonlar: Siproflok- sasin süte geçer, ortalama süt/serum konsantras- yon oranlar› 0.85-2.4 μg/ml aras›nda de¤iflmekte
Yaz›flma Adresi Correspondence Address Dr. Mustafa
Hac›mustafao¤lu Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤›
ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Çocuk Enfeksiyon Hastal›klar› Bilim Dal›
16059 Görükle, Bursa, Türkiye
Tel.: +90 224 442 87 29 Faks: +90 224 442 87 49 E-posta:
mkemal@uludag.edu.tr
S
So orru u--Y Ya an n››tt // Q Qu ue es sttiio on ns s a an nd d A An ns sw we errs s 128
Haz›rlayan: Mustafa Hac›mustafao¤lu
Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Çocuk Enfeksiyon Hastal›klar› Bilim Dal›, Bursa, Türkiye
olup son dozdan 4 saat sonra maksimum süt konsantras- yonlar›na ulafl›lmaktad›r. Bir çal›flmada 4 ayl›k bebe¤ine sa- dece anne sütü (6 kez/gün) veren ve 500 mg/gün ve 10 gün süreyle siprofloksasin alan bir annenin bebe¤inin ortalama 0.92 mg/gün (0.15 mg/kg/gün) siprofloksasin ald›¤› belirlen- mifltir (1). Siprofloksasin dozundan 8 saat sonra anne seru- mu, anne sütü ve bebek serum siprofloksasin konsantras- yonlar› s›ras›yla, 0.21 μg/ml, 0.98 μg/ml ve saptanamaz dü- zeyde (<0.03 μg/ml) bulunmufltur. (5). Her ne kadar k›s›tl›
çal›flmalar olsa da siprofloksasinin halen anne sütüyle uyumlu oldu¤u söylenebilir. Amerikan Pediatri Akademisi emziren annelere siprofloksasin verilebilece¤ini belirtmifltir.
Ofloksasin için de siprofloksasinde oldu¤u gibi yaklafl›l›r, di-
¤er florokinolonlar için yeterli veri yoktur.
Kaynaklar
1. Briggs GG, Reeman RK, Yaffe SJ. Drugs in pregnancy and lactation.
Seventh ed, Philadelphia, Lippincott Williams and Wilkins, 2005.
2. American Academy of Pediatrics. (Heptatitis B). In: Pickering LK, Baker CJ, Long SS, McMillan JA, eds. Red Book: 2006 Report of the Committee on Infectious Diseases. 27th ed. Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics; 2006: 335-55.
3. Committee on Drugs, American Academy of Pediatrics. The trans- fer of drugs and other chemicals into human milk. Pediatrics 2001;
108: 776-89.
4. Erickson SH, Oppenheim GL, Smitht GH. Metronidazole in breast milk. Obstet Gynecol 1981; 57: 48-50.
5. Gardner DK,, Gabbe SG, Harter C. Simultaneous concentrations of ciprofloxacin in breast milk and in serum in mother and breast-fed infant. Clin Pharm 1992; 11: 352-4.
Mustafa Hac›mustafao¤lu Anne Sütünde Antibiyotikler Çocuk Enf Derg 2007; 1: 128-9
J Pediatr Inf 2007; 1: 128-9
