G KALIP TEMEL

(1)

TEKSTlL

ve

MLJHEND~S

KALIP C ~ Z ~ M ~ N D E TEMEL ~LKELER VE

Prof.Dr. Gungtir Baser

E.U.

Milh. Fak. Tekstil Muh. Bbl. IZMIR

G

iysi kal~plar~nm ~ i z i m i n d e uygulanan ytintemler terzilik mesleginin geleneksel pratigi icinde zaman iqinde gelisen ytintemlerdir. Ancak su bir gerqektir ki, giysi kal~plarl tic boyutlu bir hacim olan insan vucudunun cesitli btiliimlerini iirten iki boyutlu yiizey parcalar~d~r. B u bak~mdan, kal~p yaplmlna ybn veren temel yakla$rm ve ilkelerin lic boyutlu hacimlerin ylizey acmrrnlarm~n elde edilmesine dayanmas1 gerektigi aclkttr. B u bildiride bu noktadan hareketle, kalp y a p m n a temel olu$Luran ilkelerle kallp ciziminde kars~la$~lacak olan sorunlarm ctiztimtinil saglayacak dogru yaklaq~mlar bir dizi cizim yardmyla aclklanmak- ta, ayrlca endtistride uygulanan kal~p qizim ytintem ve sistemleri hakk~nda k ~ s a bilgi verilmektedir.

BASIC PRINCIPLES IN PAITERN DRAWING AND DIFFERENT APPROACHES

Methods applied in drawing garment patterns are methods which have evolved in time through the tra- ditional practice of the tailoring profession. Nevertheless, it is a fact that garment patterns are two dimensional surface sections that cover various parts of the human body which is a three dimensional volume.

As a consequence of this, it is obvious t h a t the fundamental approaches and principles t o be adopted in pattern making ought to depend on obtaining the surface developments of three dimensional volumes.

Starting off f r o m this point, the basic principles which are fundamentals in pattern making and the right approaches that will provide solutions t o problems which may be encountered in pattern drawing are explained by the aid of a series of illustrative drawings

:

and a brief information is also given about various pattern drawing methods and systems applied in industry.

G~RIS

Kaltp cizimi h a m giyim sek- eririjntin tinernli ve sorunlu ugras alanlarmdan biridir. Ce$itli kal~p cizim sistem ve teknikleri uygulan- rnakta. cok kez hazrrlanan temel kal~plar tizerinde cesitli degigiklikler yap~larak model iigeleri ve gtintin moda egilimlerini simgeleyen tizel- likler kalp qizimine yansltdmak- tad~r. Kahp yaplml, tizerinde stirek- li olarak ugras~lan ve kal~p ta- sarlmclslnln yaratlcl callsmalar~ ile basar~ya ulasan bir konudur. Ne var ki, kahp y a p m terzilik mesleginin geleneksel pratigi icinde geliserek gilntimuze kadar gelen cesitli kahp cizim yiintem ve

teknikleri ile uygulanmaktad~r.

Kahp h a m l a m a tekniklerine iliskin cesitli y a z ~ l ~ kaynaklarda aqklanan bu yiintemlerse, genellik- le pratik baa kurallarrn sistematik olarak uygulanmas~n~ iqermekte olup, bunlar~n bilimsel dayanak- l a r ~ n d a n sbz edilmernektedir.

Ancak su da bir gercektir ki, giysi kallplar~ i l ~ boyutlu bir hacim olan insan vticudunun cesitli btiltimlerini tirten iki boyutlu yilzey parcalar~drr.

B u nedenle kalp cizimine dogru yaklas~mm geometrik yaklagm olmas~ ve olusturulacak kal~p cizim kurallar~n~n tic boyutlu hacimlerin yuzey a q ~ n r m l a r ~ n ~ n elde edilme ilkelerine d a y a n d ~ r ~ l m a s ~ geregi a q ~ k t ~ r . B u bak& aclsl Solinger

tarafmdan d a v u r g u l a n m ~ $ t ~ r [Solinger, 1980).

B u bildiride kahp ciziminde

y-

gulanan klasik ytintemler ve tek- niklerin geomeb-ik bir b a k ~ $ a c ~ s ~ y l a incelenmesi sonucu ortaya konula- bilecek b a n temel ilkeler cesitli tirnek eizirnler yardmyla ac~kla- nacakt~r. Kuskusuz bu ilkelerin belki de tilmti kahp t a s a r ~ m c ~ l a r ~ taraf~ndan kal~p gelistirme qa11$- m a l a r ~ s ~ r a s ~ n d a dikkate almarak uygulanmaktad~r: Ancak ahskan- 11ga dayall bu tur uygulamalar yerine tanlmlanml$ ilkelere dayah sistematik yaklasmlarln amaca ulas- mada kolayl~k ve gtivence saolaya- c2g1 da kesindir: B u cal~$man~n arnacl da budur.

*

Mart 1996'da TMMOB Tekstil Mtihendisleri Odas~ Oenizli Subesinin duzenledigi

"Eornoz ve Ham Giyirnde Kal~p pkarrna' konulu serninerde verilen bildiridir.

TEKSTIL VE MUHENOIS YIL:10 AYEYLUL-ARALIK SAYI:53-54 14

(2)

l a r ~ n d a da Onemli degisimler giizlenmektedir. B u durum h a m giysi uretiminde cok saylda farkl~

k a l p k u l l a n ~ l m a s ~ n ~ gerektirir.

Tum bunlar dikkate altnd~glnda

0AlRESEL KONl EUmlK KONl $U iki temel ilke de iinemli olmak-

DAIRESEL SlUNOlRlN EGlK DOZEME KESISIMI

1. KALlP YAPlMlNDA GOZE- T~LECEK TEMEL ILKELER

Kahp yaplmlnda gbzetilmesi gereken temel ilkeler siiyle slrala- nabilir:

1- Giysi k a l ~ p l a r ~ insan vucudunun uc boyutlu hacimsel formu iizerinde belirlenmis c e ~ i t l i biiltim- lerin yuzey a c ~ n ~ m l a r ~ d ~ r .

Bu ilkeyi aq~klamak ipin Sekil l ' d e giisterildigi gibi bir silindirle bir koninin yuzey agn~mlarlndan yararlanabiliriz. Silindirin aclnlml dikdnrtgen, koninin aglnlml ise bir daire parcasldlr. Diger yandan silindir ve koninin dik kesitleri dairesel oldugu gibi eliptik de olabilir.

Sekilde giiruldiigu gibi silindir e j i k bir duzlemle kesildiginde arakesit egrisinin yuzey aqmm~ndaki 96- rijnijmu dairesel ve eliptik silin- dirlerde farkhl~k giistarmekte, e l i p tik silindirle olu$an egrinin daha az kavisli oldugu giirolmektedir.

Oemek ki hacmin Bzelligi aclnlm yuzeyinin bicimine y a n s m a k t a d ~ r . Egik duzlemle kesilen bir koninin en altta giirulen aclnlm yuzeyinin ise bir kol kallblna benzedigi gilriilecektir Bu yuzeyin u s t kenar~

kol kahb~ u s t esrisinin nasll olugtugunu ve hangi ilkelere dayall olarak cizilmesi gerektigini ser- gileyen ilginc bir Brnektir. 0 halde ikinci ilkeyi $byle tan~mlayabiliriz:

2- Giysi k a l ~ p l a r ~ n ~ n haz~rlanmas~nda kullandan belli ybntemler varsa da, cizilen kallplar~n gelistirilmesi, yorumlanmas~ ve cesitli

SEKIL 1 : Aqlnlrnlar

KONlNlN EGlK DUZLEMLE KESISIMI

modellere uyarlanmas~ geomatrik kavrayts ve yaklaqm gerektirir.

Diger yandan giysi kallplarln~n haz~rlanmas~nda vticut uzerinden alman b a z ~ iilciilerin uygun kulla- nlmlnl Ongiiren standart teknikler uygulanmaktad~r. Ancak vticut iil- culeri kal~p y a p ~ m ~ n d a bazl bolluk paylar~ eklenerek kullan~lmakta.

ayrlca b u iilciller birayler aras~nda Onemli degisimler gostermektedir.

lgte bu nedenle prova olana@n~n sOz konusu o l m a d ~ g ~ h a m giyim iiretimi icin belirli Ol~ulere dayall olarak iinceden haz~rlanmls bir temel k a l p sOz konusu olmaktadlr.

Uretime temel olan as11 kahplar ise daha sonra hazlrlanmaktad~r.

Sekil 2'de insan vilcudunun tic f a r k l ~ tipi, ana iizelliklerinin vurgu- l a n d ~ g ~ eksb-em giiruntimleri ile giisterilmektedir. Vucut biciminde- ki farkl~hklar yan~nda vucut boyut-

ENOOMORFI MEZOMORFI EKTDMORFI SEKIL 2: Vucut Tipleri

tadlr:

3- lnsan viicudunu tan~mlayan standart i i l ~ u l e r e dayall olarak hazlrlanan ve vucuda uyum, giyim- de rahatl~k saglay~c paylar~ iceren bir temel kallp gerqek kel~plar~n yap~mlnda e ~ k ~ g noktas~d~r.

4 lnsan vucudunun boyutla- r ~ n d a cok fazla degiskenlik giizlen- diginden, tek bir standart iilcij t a b losu yerine her biri bir viicut boyut ve biqimini yansltan bir dizi stan- d a r t Olcti tablosu kullan~lmal~d~r.

Ancak standart saylslnln artmasl Uretim planlamas1 ve pazarlama sorunlarl yaratlr.

Burada dikkat adilmesi gereken bir ba$ka nokta da her hacmin iki boyutlu duzlemsel yuzey eel- n m vermeyecegidir. B u durumda hacmi olugturacak yljzey parcasl saylslnl a r t ~ r a r a k dtizlemsel aclnl- m a bir yaklag~m saglanabilir. Bu yiintem Sekil 3'te giisterilen bir ktirenin kaba ve ince aclnlmlar~ ile giisterilmektedir. Diger yandan giy- siyi olugturacak olan kumayn es- neme iizelligi de iinemli yararlar saglar. B u gOzlemler ~ s ~ g ~ n d a besinci ilke stiyle olu$turulabilir:

SEKIL 3: KOrenin Kaba ve lnce AGI- nlmlar~

5- Kal~plar uc boyutlu insan vucudunun iki boyutlu t a m dclzlem- sel a c ~ n ~ m l a r l olarak elde edilmeye- bilirler. K a l ~ p yuzeylerindeki egrilik- leri olu$curmak icin kumayn es- neme iizelliginden, bilzgu, mola.

kup ve pens gibi araclardan yarer- l a n ~ l ~ r . Tam dtizlemsel k a l ~ p parca- l a r ~ elde debilmenin bir baska yolu da parca saylslnl artlrmakt~r.

Sekil 4'te bir ceket k a l h n ~ n iki ve uc parcall olarak iki f a r k l ~ bicimde nasll cizildigi giirulmekte- dir. B u cizimlerde ayrlca pensler yardmyla vticudun kavisli ya da

(3)

bornboli bOllirnlerinin nasll olu$tu- ruldugu da gflrtilrnektedir.

2. KALIP CIZIMINDE UYGU- LANMASI GEREKEN KURAL- LAR

Kaltp ciziminde Onceki bolurnde belirlenen ternel yaklaslrn ve ilka- lere uygun bir qallsma iqin dikkat edilrnesi gereken b a z ~ noktalar ya da uyulrnasl gereken bazt kurallar asag~daki gibi s~ralanabilir:

1- Kal~p parcalartnr birlesen kenar uzunlukler~ birbirine egit olrnal~dtr. A y n ~ bicimde kahp ke- narlar~nda birlesen egrilerin uzunluklar~ da egit olrnahdlr.

Bu kural Sekil 5'te ornuz ~ i z - gisinin olusturulrnas~ ve Sekil 6'da kol tist aorisi ile kol oyugu egrilerinin caktjtrnt ile ilgili olarak gtisterilrnektedir.

2- Eger birlesen giysi parcalar~ndan biri digerine gore torn- sek ya da bornbe olusturuyorsa, ara kesitteki dogru ya da egri parcalar~nln uzunluklar~ birbirle-

ERKEK CEKET (3 PARW)

rine e$it olmayabilir. B u dururnda bornbe o l u ~ t u r a n parqaya rnola verilerek esitlik saglamr.

Buna en iyi Ornek ceketin ornuz baglarmdaki bombe ya da yoksek- ligi olusturrnak iqin kol takrna scra- smda rnola verilmesidir.

3- Egri yozeyleri olusturrnak ya da bir yfjzeyde tljrnsek oluqturrnak iqin penslerdan yaradanlllr. Bol ve basit giysilerde pens saylsl an azda tutulur. Vocuda uyurn icin pens saydart artmlabilir.

Sekil 7'de bir etek kahbmda be1 darl~glnm ve kalca y k l n t l s l n ~ n penslerle n a s ~ l sa@and~g~ goste- rilmektedir.

4- Kahp yapmnda ve dikirninde kolayhk saglarnak icin pens s a y s en azda tutulur. Bunun bir yolu da baa pensleri bidesen parcalarln ara kesitlerinde d0zenlernektir.

Sekil 7'deki Ornekte kalca ykm- t l s ~ n ~ olu$turrnada yan kenarlara aFI y a p t l r ~ l d ~ g ~ [ya da kavis verildigil ve boylece pens sayslnln en.aza nas~l indirildisi gortilrnaktedir.

5- Birlesen kahp kanerlar~ntn uygun bieirnde dikirnini gercek- legtirrnek, rnola vererek yap~lan birlestirrnelerde parealarm ko- nurnland~r~lmasm saglamak iqin qentiklerden ya da @lardan y a r a r lan~l~r. Bunlar dikirne yon veren i w retlerdir.

$ ~ k yaplsl nedeniyle tanlrnlan- rnas~ndaki gticlOkler ile giysinin kuC l a n ~ r n ~ s ~ r a s ~ n d a vucudun geo- metrisinde hareket halinde ortaya clkan degigirnlerdir. Digar yandan kal~p cizirninde uygulanan klasik yakla$~rn~n tasarlm caltgrnalar~na uygun, kolay uyalg~lanabilir bir ytin- t e m saolarned~g~ da bir gercektir.

Kahp hazlrlarna sisternlerinin k a r s ~ l a s t ~ r r n a l ~ birjimde k ~ s a c a tanlhmlna gecrneden Once sOzu edilen b u b e l l i b a ~ l ~ s o r u n l a r ~ n neler oldugunu ve bu sorunlara gerek pratikte gerekse bu bildiride Onerilen yaklaslrnlar cerqevesinde ne gibi ~OzOrnler getirilebileceoini k~saca aqklayal~rn.

1- Kal~p cizirninde kar$~las~lan sorunlar~n bir bOlurnu baa boyut- larm tili$i a h a sisternleri iqinde tan~rnlanan ya da vucut tizerinde dogrudan OlcOlmeyen boyutlar olmas~ndan kaynaklanrnaktad~r.

Bu soruna Ornek olarak ceket On ve arka parcalarlnm genislik- lerinin belirlenrnesindaki gOclljkler verilebilir. Klasik kal~p ~ i z i r n yflnte- rninde bu boyutlar cevre Olculeri dtirde bOlllndLikten sonra baz~ pay- lartn bu Olqolere eklanrnesi veya q ~ k a r ~ l r n a s ~ yoluyla elde edilrnekte- dir. Bu paylar i s e uygulanan sis- terne gore degisrnektedir.

2- Hareket halinde vucudun artan baa uzunluklarln~ karstlaya- cak giysi esnekligini saglarnak icin verilen bolluk paylar~ ile kal~p cizirn tekniginde yapllan dagisiklikler vucuda uygunluk arnacl ile p k kez plisirler.

Buna Ornek olarak, Sekil S d a verilen basit bir cizirnle gOsterildigi gibi, kollarm rahat hareketi icin kol oyugu yuksekliginin artmlrnas~ du- rurnunda bolluk paylarln~n da a r h r ~ l m a s ~ zorunlugudur. Bu dururnda giysinin olusturulrnas~nda kullan~lacak olan kurnas alanl da Sekil 8'de kol takrnada yarar- artacaktlr.

lan~lan ~ e n t i k l e r gOsterilrnektedir.

SEKIL 5

3. KALIP CIZIMINDE KAR- SILASILAN SORUNLAR VE C O ~ U M L E R ~

Kaltp ciziminde bugtin kulla- n~lrnakta olan tekniklarin uygulan- rnas~nda b a n sorunlarle karsl- las~lrnaktad~r. Bunun bellibasl~ ne-

denleri, insan vticudunun karrna- SEKIL 7

(4)

mlg, bunlardan bu- gun uygulanan OF ana kallp qizim sistemi ortaya clkrnlgtlr.

Diger yandan bilgisayar teknolojisindaki geligmeler kaltp qizimine de yanslmlgtlr:

Bununla birlikte giysi yaplmlnda t o m yakla- glrnlarln ve sistemlerin uygulandlol da giiriilmektedir: B u aydan bunlar hak- kmda klsa bir iizet verarek bu konunun SEKIL 8: Centikler ICrtlar]

3- Kallp ciziminde, bayanlarda gbgtis uclarlndan, erkeklerde kol- tuk altlarmdan gectigi varsaydan ana yatay eksen ile iizellikle be1

~izgisinin yerlagtirilmesinde Onem- li gticluklerle kar?~la$~lmaktad~r.

Bu guclOklerin ciizOmO iein iinerilen teknikler pek goven v e r rnemektedir.

SEKIL 10: Boyut Degigimlerinin Kol Ust Egrisinin UzunluQunu ve Bi~imini Degigtiri$i.

giysinin gorOnlimOnOn algllan- masmda daha uygun olmaktadlr [Aldrich. 19931.

su andaki son durumunu s a p t a makta yarar vardlr.

4- Omuz egiminin degisimine paralel olarak diger boyutlardaki degigirnlerin uygulanrnasmda da gucliikler vardlr.

Buna brnek olarak vatka ile yOkseltilmis omuzlara uygun kol boyu iilcusunon, kahpta omuz cizgisinin yatayla yaptlgl aclnln belirlenmesindeki zorluklar verila- bilir.

4.1. M u l a j Yaklasiml

VUcut veya manken Ozerinde mulaj kaeld~ ad1 verilen uygun k a e t par~alanndan taplu ienelerle tub turulmus bir kaplarna yaptlktan soma bu kaplama kesilerek ya da igaretlenerek kallp parqalarl elde edilir. Aynl yiintem iirnek allnan giysiler Ozerinden rnulaj kag~dl ile kahp kopyalarl elde etmek bici- rninde de uygulanrnaktadlr (Telli, 1 9 8 4 ) . Bu yiintem basit giysilerin evlerde dikimi icin buglin de y g u - lanmaktadlr.

4.3. Kahp Cuim Yontamleri Giysi kallplarlnm konfeksiyon Oretimine uygun biqimde hazlrla- nabilmesi icin duz yuzeylerden olugan kahplarln geligtirilmesi yolu- na gidilmektedir; cOnkO bu yakla- g m d a kallplarln vucudu tanlmla- yan bir dizi vacut iiI~UsOne dayall olarak hazlrlanmasma gerek vardlr.

Insan vucudunun anatomik Ozelliklerini dikkate alarak, vucut iiletilerinden hareketle giysi kallp- larlnln gelistirilmesi icin ilk sistematik yaklaqrn Michael Mliller ta- raflndan Almanya'da yapllmlgt~r.

Bu sistemde vticut iilquleri esas i i l ~ t i l e r ve yardmcl iilctiler olmak Ozere iki grubs ayrllmakta, esas OIcOler doarudan vOcut Ozerinden illqlim yoluyla alman Oleiiler iken.

yardlmcl OlgOler vOcut oranlarln- dan faydalanllarak hesap yolyla bulunan iilculerdir. Bu sisternde vucut iilcOlerinden kallp yaplrnlnda kullanllan Blculerin elde edilmesi icin eesitli paylar da tanlmlan- rnlstlr.

5- Kol ust egrisinin beden ve kol oyugu yuksekligindeki degigim lare bag11 olarak dogru bicimde cizilmesi ve kol oyugunun buna uygun duruma getirilmesi pek kolay degildir.

Bu soruna ciizlim bulrnada belirli bir kavray~g ve bazl kurallar olusturmak icin yapllan bir arag- tlrmanln ilginq iki sonucu Sekil 10'da verilen grafiklerde giiste- rilrnektedir (Baser ve Ercan, 19901.

4.2. Drapai Yaklarjlmi Bu yiintemde yine vucut veya rnanken ijzarine kumag uygula yarak kallp formunda kumagln kesilmesi saglanlr. Kumag yerlep tirilirken girintili veya q ~ k ~ n t ~ l ~ alan- larda pensler, bUzgUler va pileler kullanarak bicimlendirme yap~llr.

Bu yontam kurnastn esnekliginden yararlanmayl safjladlgl gibi, iizellikle vOcuda mOkemmel uyum gas- teren kahplarln gelistirilmesinde en sab- 4. KALlP C l Z l M l N E YoNE-

LIK

DEGISIK

YAKLASIMLAR Kallp y a p m n a yiinelik uygula- rnalarda degigik yaklag~mlar yapll-

Ilk11 yiintem sayllmak-

-

tadlr. (Ercan,l994'ten Heisey, 19841.

K a r m a ~ l k tasanm- l a m olusturulma- smda asll kumas yerine mOslin kurnag ya da tuval k u l l a n m iizellikle olugan giysi formunun ve viicu- dun hareketi halinde

Muller sistemi Neiderhein Fachhochschule EnstitOsO tarafin- dan zaman zaman giizden geciri- lerek gelistirilmektedir. Oiger yandan, bu sistemdan bagka Amerika Birlegik Devletleri'nde geli$tirilen Temel Blok sistemi ile hgiltere'de geligtirilen Metrik sistem bulunmaktadlr.

Tcmel Blok sisteminde (Hand- ford. 1 9 8 4 ) kallp formu basit SEKIL 9: Kolun iki farkll kol oyugu CkseWiginde aynl

eel yapacak bicimde yana acllmasl

(5)

bloklarln birlegimi olarak elde edil- mektedir. Cok say~da vticut Oleti- stiniin k u l l a n ~ l d l g ~ b u sistemde dikey ve yatay yiinde allnen VOCUt

olciileri yanmda yandan ve capraz ytlnde alman nlculer de tanlrn- lanmlstlr. Bu sistemin 6nemli bir dioer iizelligi, be1 cizgisinin Ustiin- deki vijcut biSlumOnOn ust beden.

altlndaki vticut biilumuntin alt beden olarak tan~rnlanarak temel kel~plar~n b u iki beden icin cizilme- sidir. Ceket kallb~ b u iki bedenin daha sonra birlegtirilrnesi ile olus- turulur.

Gittikce daha fezla uygulama alanl bulan M e t r i k sistemde [Aldrich. 1 9 9 3 ) ise, yelnlzca dikey ve yatay ytinde al~nan tllculer kul- lanllmaktadlr. Cok az saylde yar- d l m c ~ cizgi kullan~ld~g~ndan b u sis- ternin cizim kolayl~gma sahip ol- dusu ~Oylenebilir.

4.4. Eiisi K a h p l a r l n ~ n Bilgi- s a y a r d a H a n r l a n m a s l

Kal~plarm bilgisayar o r t a m ~ n d a elde edildigi sisternler iki gruba ayrllabilir. Bunlardan birincisi bilinen klasik yantemlerin bilgisayar ortam~nda daha h ~ z l ~ ve denatimli biqirnde uygulanmes~n~ saolayan ticari sistemlerdir. lkinci grupta cegitli a r a g t ~ r m a c ~ l a r taraf~nden geligtirilen ve matematiksel yak- layrnl temel alan sisternler bulunmaktadlr. B u sistemlerin bir bdU- m i j vijcudu modelleyen geometrik bicimlerin tanlrnlanmasl ve ytizey e~lnlmlerlndan yarerlanarak k e l p l a r ~ n elde edilrnesi yaklag~mln~ yap- maktad~r. Diger bir yaklagm ise insan vucudunun ya de uygun bir mankenin fotoorafik yantemlerle uzaysel k o o r d i n e t l a r ~ n ~ n sapte- narak k a l ~ p formlarlnln b u veri te- benlndan elde edilmesi yaklasl- m~dlr. Bu yaklaglrnlara dayall olarak kalp cizimine y0nelik arag- tlrmalar tilkemizde de yapllmak- t a d ~ r [ Ercan. 1986; Mete. 19901.

Ingiltere'de vticudun hareket halin- deki degisimini de simtile eden ve

buradan kahp yaplrnlna geeen BA$ER.G., ERCAN, E., 1 9 9 0 , Kol uzman programlar Ozerinde de Ust Egrisinin Bilgisayarda Cizdirilerek caltgmalar v a r d ~ r [Gray. 19951. Incelenmesi, Tekstil ve Makina, YII 4.

Tekstil Sempozyumu bzel Saylsl 5.SONUC

Hazlr giysi tiretiminin tlnemli bir konusu ve sorunu olan k a l ~ p yaplmlna bilimsel yaklaslmlar~n uygulanmas~n~n b u konuda Onemli galigmeler s a g l e d ~ g ~ b u konunun ulagtlgl e n son agamalardan ac~kca gorolrnektedir. B u yaklesl- mln geometrik ye da daha genel tanlrnlyla rnatematiksel olmasl gerektigi de e c ~ k t ~ r . Diaer yandan geleneksel olarak uygulanan belli- bash teknikleri kullanarak yapllan k a ~ ; ~ cehgmalar~nda da geornetrik b a k ~ g agslnln ve b u bildiride a n e r ilen b a z ~ temel kurallarln dikkate allnmeslnln buytik yararl olacakt~r.

Bilinen tic ana kelp yaplm sisterninin her birinin uygulanma-

.

smda bazl zorluklar ve belirsizlikler bulunmaktadlr: Bunun qercek ne- _. deni OF boyutlu insan vucudunun tan~mlanan i i l ~ t i a h a sistemleri ile belirlenmesindeki yetersizlikten kaynaklanmaktadlr. Tanlrnlanan al.$i alma sisternlerinde vilcut derinlik ill~tilerinin o l m a y ~ g ~ anernli bir eksiklik olarak gartilrnektedir.

Bu g0zlemden hareketle vticut derinlik tiletilerinden de y a r a r l b narak geometrik yaklag~rn~ temel alan bir yeni kalip qizirn sistemi ozerinde a r a g t ~ r m e l a r de ,sOr- dtirtilrnektedir [Ercan ve Eager, 1 9 9 5 ) . Diger yandan maternatik- sel analize dayall ileri bilgisayar programlama teknikleri uygula- narak geligtirilen yeni uzrnan sistemlerin gelecekte k a l ~ p haz~rlama tekniklerini cok ileri boyutlera ulagt~raca@ da anla$~lmakted~r.

ALDRICH, W., 1 9 9 3 , Metric Pattern Cutting, Oxford Blackwell Scientific Publications

ERCAN, E:, 1986. lnsan Vucudu- nun Geometrik Bir Modelinin Yap~larak Giysi Kal~plarln~n Gelistirilmesinde Bilgisayara Cizdirilecek YOzey Aclllm larmdan Yararlanma Yollarmn Arastl- nlmas~, Ege Universitesi Muhendislik Faktiltesl Tekstil Btillimu, lzrnir

ERCAN. E.,1994. Turk Bayan Vu- cut blculerine Dayall Yeni Bir Kelp Cizim Sisterninin Geligtirilmesi, Dokto- ra Tezi, Ege Universitesi. Fen Bilimleri Enstitoso, lzmir.

ERCAN, E., BASER, G., 1995.

Standard Garments For NonStandard Bodies: Body Measurements Standar- dization and A Geometrical Approach To Pattern Making, Textile Institute Worl Conference, 21-24 May 1995.

Istanbul, Turkey

GRAY, S., 1995. Interactive Fas- hion Information Systems and The Virtual Reality Runway, Textile lnsttute World Conference. 21-24 May 1995.

Istanbul, Turkey

HANDFORD, J., 1984, Professi- onal Patternmaking For Designers Women's Wear, Men's Casual Wear.

Los Angeles

METE F , 1990. Giysi Tesarm A$~slnden lnsan Vticudunun Geornetrik ve Mekenik Yaplsln~n Incelenmesi. Ege Universitesi, Fen Bilimleri Enstitusti.

lzmir

SOLINGER, J.. 1980. Apparel Manufacturing Handbook. Van Nostrand Reinhold Co., New York

TANNER, J.M., 1965. Penguin Science Survey, Penguin Books Inc.

TELLI. S:, 1984, Cagdas Giyirn Teknik ve Teknolojisi lcinde Konfeksyon

&lr Giyim Tegelsiz Dikis, Ankara