ÖRGÜTLERDE GRUPLAR VE GRUPLARIN ÖZELLİKLERİ

ÖRGÜTLERDE GRUPLAR

VE GRUPLARIN

ÖZELLİKLERİ

Öğretim Görevlisi

Meral GÜNEŞ ERGİN

1.ÖRGÜTLERDE GRUPLAR

araya gelmiş birbirinden haberdar olan, gerçekte var olan ünitelerdir.

• Gruplar belirli karşılıklı rollere, statülere, değer hükümlerine ve inançlara sahip ve bu özelliklerinin farkında olan karşılıklı ilişki düzeni içinde bulunan, ayırt edilebilin

özellikler taşıyan birden fazla ferdi kapsayan toplulukladır.

• Ortak normları paylaşan, ortak amaçları doğrultusunda birbirleriyle etkileşim

halinde olan iki veya daha fazla kişinin oluşturduğu yapıya grup denir.

• Grup, ortak normları paylaşan

genellikle aralarında farklı rollere sahip, ortak iş amaçları

doğrultusunda birbirleriyle

iletişim içinde bulunan bireyler topluluğu olarak ifade edilebilir.

• Başka bir ifadeyle grup; birbirleriyle

etkileşim halinde bulunan, psikolojik olarak birbirlerinin varlığından haberdar olan ve

kendisini bir grup olarak algılayan küçük veya büyük birey

3. GRUPLARIN ÖZELLİKLERİ

• Gruplar birbirleriyle karşılıklı ilişkide bulunan, davranışlarında

birbirlerinin varlığını hesaba katan

insanlardan oluşur.

• Grup eyleminin yöneldiği bazı ortak

amaç ve hedefler bulunmalıdır.

• Grup üyeleri arasında ortak değerler, hatta, belli bir duygusal ortam vardır. • Grubun kendine özgü bir sosyal

• Grup üyelerinin uymak zorunda

oldukları bir takım kurallar vardır. Bu kurallar yazılı veya yazısız olabilir.

• Gruplar insan ihtiyaçlarını

karşılamak için meydana getirilirler.

• Grup gerek kendi üyeleri gerekse

kendileri dışında bulunanlar tarafından kabul edilen bir varlığa özel bir

4. GRUP NORMLARI

• Grupların en büyük özelliklerinden biri de üyelerin uymak zorunda

oldukları normları geliştirmeleridir.

• Norm, bir grup içinde hangi tür

davranışın uygun, hangi tür

davranışın ise istenmedik olduğunu

belirten kurallar sistemine denir.

• Gruplar için normlar ortak bir davranış biçimi, ortak tutum ve inançlar

yaptıkları işlerine karşı geliştirdikleri ortak duygular olabilir.

GRUP TÜRLERİ

• Birincil Gruplar

• İkincil Gruplar

• Referans Grupları

• Üyelik Grupları

• Temel Gruplar

• Resmi (Biçimsel) Gruplar

• Gayri Resmi (Biçimsel

Birincil Gruplar

• Birbirleriyle samimi bir şekilde

etkileşimde bulunan ve duygusal

bağlılıkları bulunan iki veya daha

fazla kişinin oluşturduğu gruplardır.

• Birincil gruplara birincil ilişkiler

hakimdir. Grubun üyeleri hem sayıca

az hem de fiziki yakınlık içindedir.

Aile

akrabalık, komşuluk ve oyun

İkincil Gruplar

• Üyelerin ortaklık duygusuna sahip oldukları gruplardır.

• Bu gruplar ülkü ve idealler üzerine

kurulmuş, grup üyeleri arasında karşılıklı

ilişkilerin birbirini göremedikleri çok sayıda insanın bir arada bulunması nedeniyle

üyelerin birbirlerini yakından tanıma fırsatı bulamadıkları gruplardır.

• Örnek olarak öğrenci sayısı fazla olan üniversiteyi bir ülkenin tüm

vatandaşlarını, bir sendikaya bağlı işçi gruplarını gösterebiliriz.

Referans Grupları

• Bireyin henüz üyesi olmadığı ancak üye

olmayı istediği, bununla ilgili olarak çeşitli çabalar gösterdiği gruplardır.

• Bu gruplar bireyin ideali olan ve bir an önce üyesi olmaya çaba gösterdiği gruplardır.

• Pozitif ve negatif referans grupları olarak ikiye ayrılır.

Üyelik Grupları

• Kişilerin halen üyesi bulundukları

ve içinde faaliyet gösterdikleri

gruplardır. Kişi çoğu kez birden

fazla grubun üyesi olabilir.

• Örneğin

bir ailenin ferdi bir

okulun mezunu bir işletmenin

mensubu

vb. olabilir ve gruplarda

aktif bir görev alabilir.

Temel gruplar

• Her toplumda sosyal ihtiyaçların ve

grupların bulunması, bunların her zaman

aynı biçimde oldukları anlamına gelmez.

Grupları fonksiyonlara göre

sınıflandırabiliriz:

• Aile grubu

• Eğitim grubu

• Ekonomik gruplar

• Siyasal gruplar,

• Dini gruplar

Resmi (Biçimsel) Gruplar

• Bütün örgüt amaçlarıyla ilgili belirli

amaçları gerçekleştirmek ve belirli

görevleri yürütmek üzere kurulan

gruplardır.

• Biçimsel gruplar geçici biçimsel ve

sürekli biçimsel gruplar olmak üzere

ikiye ayrılırlar.

Gayr-i Resmi (Biçimsel Olmayan)

Gruplar

• Gayr-i resmi gruplar kişilerin ortak

ilgileri, arkadaşlık ilişkileri ve

sosyal ihtiyaçları doğrultusunda

oluşan gruplardır.

• Bu tür gruplar, bir resmi grup

içerisinde ortaya çıkar.

• Örgütlerde en sık rastlanan biçimsel

olmayan gruplardan birisi

yatay

kliklerdir.

• Bu tür gruplaşmaların ortaya

çıkmasının nedeni, aynı hiyerarşik

düzeyde, genellikle aynı unvan veya

isim altında çalışan, ücret

düzeyleri aynı olan kişilerin

• Diğer biçimsel olmayan grup türü, bir

örgütün farklı hiyerarşik düzeyinde

bulunan kişiler arasındaki

dikey

kliklerdir.

• Aynı bölümde çalışma, sıkı ilişki

olanağına sahip olma, aynı bölümün

benzer görevleri ve kültürü sebebiyle

birbirlerinin dilinden anlamak ve ortaya

çıkan sorunları çözmek amacı dikey

• Üçüncü bir biçimsel olmayan

gruplaşma türü de

çapraz kliklerdir.

• Bu gruplar farklı hiyerarşik

mevkilerden gelenlerin oluşturduğu

gruplardır.

6. ÖRGÜTLERDE GRUPLARIN

FONKSİYONLARI

• Örgütsel gruplar, yönetim kararlarına ve uygulamalarına karşı engel veya destek

olmaktadır. Grup çıkarlarına ve normlarına aykırı bir yönetsel karar ve uygulama, grupta tepki ve direnç oluşturur.

• Örneğin, yönetim, grup çıkarlarına aykırı düşen ve gruba zarar veren grubu

rahatsız eden bir değişiklik, yenilik ve düzenleme yaptığında grup üyeleri işi yavaşlatma, sabote etme, engelleme, işi aksatma, hatalı iş yapma, işe geç gelme, izin ve rapor alma gibi olumsuz yollara başvurabilirler.

7. GRUPLARIN ÖRGÜTSEL

AÇIDAN YARARLARI

• İşlerin görülmesinde etkinlik

• İş yükünü hafifletme

• Yönetici zayıflığını giderme

• İş tatmini ve istikrar sağlama

• Üyeler için uygun bir iletişim kanalı

oluşturma

• Duygusal açıdan emniyet supabı olma

• Denetim unsuru olma

8. GRUPLARIN ÖRGÜTSEL

AÇIDAN SAKINCALARI

• Değişime Direnç

• Rol Çatışması

• Söylentiler

• Uyum

9. GRUP NORMLARI VE GRUP

DİNAMİĞİ

• Grup üyelerinin gerek grup içi bireysel faaliyetlerinde ve gerekse birbirleri ile karşılıklı ilişkilerinde uymak

durumunda oldukları davranış kurallarına norm denir.

• Normların bir kısmı yazısız olarak meydana getirildiği gibi, yazılı veya

biçimsel olarak meydana getirilmiş bir kısım normlara rastlanmaktadır.

• Normlar yazılı olsun veya olmasın grup üyeleri tarafından bilinir ve benimsenir. • Grup normları, grubun amaçlarına uygun

faaliyette bulunmasında ve başarılarının artmasında yardım edici ve düzenleyici araçlardır. Normlar bir toplumda bireysel ve bireyler arası ilişkileri düzenleyen örf ve adetlere benzetilebilir.

Grup normlarının belli başlı

özelliklerini şöyle özetleyebiliriz;

• Normlar, grup içinde üyelerin davranışlarını etkileyerek grubun kolektif değer

yargılarıdır,

• Normlar, grubun büyük bir kısmı tarafından grup üyelerinin çoğu için önemli olduğu

kabul edilen davranışlar için geliştirilirler,

• Normlar, bireyin kişisel düşüncesini ve duygularını ortadan kaldırmaz, sosyal

baskı altına alır. Grup normları bireysel

arzu, istek ve inançların temsilcisi değildirler.

• Normların oluşması belli bir süreyi gerektirir. Bu süre içinde bazı üyeler özellikle grup liderleri bazı normları

açıklayarak, gruba benimsetmeye çalışırlar. Bazı normlar tüm üyeler için kabul görmez. Bunlara kısmi normlar veya klik veya alt grup normları adı verilebilir.

• Grubun üyeleri, grubun davranışı ve

özelliklerinden etkilenir. Kendi davranış ve kişilik özellikleriyle grubu etkileyebilir. Bu

karşılıklı etkileşime grup dinamiği

denir.

• Grup dinamiği deyince genellikle bir grup içinde oluşan sebep-sonuç ilişkileri,

grupların oluşması ve işleyişi akla gelmektedir.

• Grup içindeki etkileşimler, grup dinamiğini oluşturur. Gruplarda, grubun işleyişine

ilişkin bazı düzenlemeler ve normlar vardır. • Örneğin bir çalışma ekibinde ortak bir

prensibe dayanan bir hedef, bir katılım

düzeni ve grubu canlandırma sistemi vardır. İşte bu özelliklerin sistematik olarak analiz edilmesi grup dinamiği olarak