NÖROLOJİK HASTALIKLARDA BESLENME

NÖROLOJİK HASTALIKLARDA

BESLENME

Alzheimer Hastalığı

Serebral korteks,

hipokampüs ve subkortikal bölgelerde

nöron kaybı ve metabolik aktivitede azalma ile

birlikte

kişide hatırlama, konuşma ve duyguları etkileyen ilerleyici bir dejeneratif

hastalıktır.

Etiyoloji?

Hastalığın gelişiminde; amiloid öncüsü protein(amyloid precursor protein) sentezindeki farklılaşma sonucu

aşırı ß amiloid üretimi veya toplanması veya hücre dışında eriyemeyip plak oluşturmasının etkili olduğu düşünülmektedir.

Alzheimer Hastalığı Risk Faktörleri

• İleri yaş:Yaş ilerledikçe  (>65 yaş, her 5 yılda 2x)

• >65 yaş %5-8

• >75 yaş %20

• >85 yaş %50

• Aile hikayesi

• Lipoprotein Apo E4

• Down sendromu

• Kronik inflamatuar hastalıklar

Erken Evre

Alzheimer Hastalığı Klinik Bulguları

Orta Evre

İleri Evre

!

3 evrede incelenir

Tedavi

Günümüzde hastalığın tedavisi bulunamamıştır.

Hastalık semptomlarının ortaya çıkışını yavaşlatmak ve kişinin yaşam kalitesini arttırmak amaçlanır.

• İlaç Tedavisi (Kolinesteraz İnhibitörleri: donepezil, rivastigmine, galantamine and tacrine)

• Psikososyal Tedavi

• Antienflamatuar Tedavi (?)

• Antioksidan Tedavi

Malnütrisyon Riski?

• BKI si normal değerlerde olan bireyler de dahil olmak üzere, yaşlı bireylerde malnütrisyon riskini Mini Nutritional

Assesment ile en doğru şekilde saptandığını göstermiştir.

Spaccavento et al. Archives of Gerontology and Geriatrics (2008)

Alzheimer

Sonuç:

Önemli olan nokta; bireysel farklılıkları da göz önünde bulundurup, gen, çevre ve diyet

faktörleri ile oluşan kompleks yapıyı bir bütün halinde ele alarak bireylerin yararına

kullanabilmektir.

Parkinson Hastalığı

(Parkinson’s Disease)

• Parkinson hastalığı nedenleri henüz tam olarak ortaya konamamış nörodejeneratif bir hastalıktır.

James Parkinson

% 80 Dopamin

Üreten hücre kaybı

• Bir ekstremitede keçeleşme

• Hantallık

• Azalmış yüz ifadesi

• Tremor

• El yazısında güçlük

• Yürürken azalmış kol sallanması

• Hareketlerde yavaşlama

• Ses volümünde azalma

• Yorgunluk

• Azalmış koku duygusu

• Yavaş göz kırpma

• ^Depresyon

Başlangıç sinsidir.

Semptomlar

Tedavi

• İlaç tedavisi;

• Cerrahi tedavi:

• Diyet tedavisi:

Diyet tedavisi:

Amaçları;

• Beslenme yetersizliklerini erken saptamak,

• Yeme ve yutma ile ilişkili güçlüklere pratik çözüm bulmak,

• Arzu edilmeyen ağırlık artışı ve azalışlarını önlemek

• İlaç tedavisinin beslenme üzerine olan yan etkilerini azaltmak,

• Hastalığın seyri sırasında beslenme durumunu izlemek

• Diyetin enerji içeriği bireyin gereksinmesini karşılayacak düzeyde olmalıdır.

• Vitamin-mineral ek verilirken L-dopanın etkisin azalttığı için B6 verilmemesi gerekir.

• Alkol-kafein alımı ↓

Diyet Tedavisi

• Proteinli besin tüketiminde dikkatli olunmalı

Yüksek protein alımı, özellikle nötral aminoasitler (fenil alanin,

tirozin, triptofan) L-dopanın emiliminde yarışa girerek etkinliğini azaltır.

İlaç- Proteinli besin alımı ayrı zamanlarda alınmalı



Diyet Tedavisi

Parkinson için riskli gruplara önerilen antioksidan besin destekleri:

Beta karoten 30 mg/gün

D-alfa-tokoferol süksinat 600 IU/gün

C vitamini 4 g/gün

Coenzim Q10 200 mg/gün

NADH 10 mg/gün

N-asetilsistein 500 mg/gün

Çinko 30 mg/gün

Selenyum 200 mcg/gün

Oral, günde 2 doza bölünerek (sabah-akşam) önerilmekte.

Multiple Skleroz (MS)

• Santral sinir sisteminin dejeneratif otoimmün

hastalığı

Etiyoloji

Multiple Skleroz

Genetik

Yaş

Çevresel Etki Bozulmuş

otoimmün

yanıt

Klinik özellikleri

• Başlangıç semptomları

• Duyusal semptomlar

• Motor semptomlar

• Görme kaybı

• Mental değişiklikler

Tedavi

• İlaç tedavisi

-Kortikosteroidler

-İmmünsupresif ajanlar

• Yatak istirahati sonrasında fizyoterapi-fiziksel aktivite

* Bulantı, kusma, diyare

* Ağırlık artışı, iştah artışı

* Bulantı, kusma, diyare

* Ağırlık artışı, iştah artışı

Beslenme tedavisi

• Antioksidan tedavi? (E vitamini, Selenyum)

• Diyet yağının çeşidi? (Linoleik asit, n-3 yağ asitleri, doymuş yağ)

• Gluten?

Obezite

• Enerji harcamasında azalma, yorgunluk, hareket azlığı,

• Fazla besin alımı

• Kortikosteroit tedavi!!!

Hastanın beslenme durumunun takibi

*Sağlıklı beslenme ilkeleri

*Menü planlaması ve kontrolü

*Alkol, şeker, yağ alımı kontrolü

*Konstipasyon?

Barsak durumu

 Yeterli sıvı alımı

 Posa alımı

 FA düzeyi

Malnütrisyon

Hastalığın ilerlemesiyle;

• Kas gücü azalması- çabuk yorulma

• İştah kaybı

• Disfaji

Hastanın beslenme durumunun takibi

•

Az az, sık sık yeme

•

Bitkisel sıvı yağ tüketiminin arttırılması

•

Yağlı tohum tüketimi

•

Tam yağlı süt ürünlerinin kullanımı

•

Yutma kolaylığı sağlayacak yumuşak gıdalar

•

Vitamin desteği

•

Beslenme destek ürün kullanımı

•

Az az, sık sık yeme

•

Bitkisel sıvı yağ tüketiminin arttırılması

•

Yağlı tohum tüketimi

•

Tam yağlı süt ürünlerinin kullanımı

•

Yutma kolaylığı sağlayacak yumuşak gıdalar

•

Vitamin desteği

•

Beslenme destek ürün kullanımı

• Motor nöronların progresif dejenerasyonu ile ilişkilidir.

• Duyusal nöronlar genellikle etkilenmediği için hastalar durumlarının farkındalar.

Motor Nöron Hastalığı

(MNH)

Hastalığın 3 tipi vardır.

2. Progresif muscular atrofi 1. Progresif bulbar palsi

3. Amyotrofik lateral skleroz (ALS)

Amyotrofik lateral skleroz erişkinlerde en sık görülen motor nöron hastalığı formudur

Amyotrofik Lateral Skleroz

(ALS)

Beslenme ve MNH

• Tek başına yemek yiyebilme?

• Çiğneme ?

• Yutma ?

• İştah kaybı?

• Depresyon ?

• Enteral beslenme- PEG

Hastaların tat alma veya koku duyularında kayıp olmadığı

unutulmamalıdır!!