Günümüzde sporda karşılaşılan en önemli etik

 Siyasilerin bazı toplumsal olaylara vermiş oldukları tepkiler o toplumun siyasi etik anlayışını göstermektedir.

 Dünyanın bütün ülkelerinde deprem, sel, orman yangınları veya tren , uçak kazaları olmaktadır. Bu kazaların sonucunda ihmal varsa bunun sorumluları bir şekilde cezalandırılır. Gelişmişlik düzeyi yüksek olan ülkelerde sorumluluğu bakanlar hatta başbakan bile alırken, gelişmekte olan ülkelerde o işlerden sorumlu genel müdürleri görevden alma ile sonuçlanıyor. Az gelişmiş ülkelerde ise hiçbir yaptırım yapılmamaktadır.

z

SPOR ETİĞİ

z ▪

Günümüzde sporda karşılaşılan en önemli etik

problemlerden birkaçı doping, bahis, şike ve şiddet olarak sıralanmaktadır.

▪

Sporda etik dışı davranışların temel nedeni olarak, spor

dünyasında ki ahlaki değerlerin yerini parasal değerlerin

alması gösterilmektedir. Birçok spor olayında ‘ne olursa

olsun kazan’ felsefesi davranışların etik açıdan kontrolünü

ortadan kaldırmaktadır.

z

z

Sporda Uyulması

Gereken Etik İlkeler;

1) Sporcular araç değil, amaç olarak görülmelidir.

• Antrenörler ve spor yöneticileri sporculara saygılı davranmalı, onların öz varlıklarına değer vermeli; sporcuları sömürmemeli, aşağılamamalı ve robot gibi görmemelidir.

• Sporcular rakiplerine saygılı olmalı,

rakiplerine gözdağı verme ya da onlara kasıtlı zarar vermeyi içeren taktiklere göz yummamalıdırlar.

• Kullanılan ekipmanlar, süreçler ve spor

kuralları, sporla ilgili tüm tarafların güvenliğini

sağlayacak nitelikte olmalıdır.

z

z

Sporda Uyulması

Gereken Etik İlkeler;

2) Müsabakalar adil olmalıdır.

• Liglerin yönetimi ve karşılaşmaların denetimi, bütün taraflara eşit olarak uygulanan tarafsız kurallara göre yapılmalıdır.

• Spor tanımı gereği bedensel güç ve mücadeleyi içeren bir yarışmadır. Bu nedenle müsabakalarda verilecek kararlar, sportif ideallere uygun olarak yalnızca fiziksel beceriler, güdülenme, strateji ve şans etkenlerine göre belirlenmelidir. Bir

sporcuya ya da takıma doping maddeleri vererek veya şike yaparak sporcuların performanslarını yapay olarak attırmak kural dışıdır.

• Bahisçilerin ya da sporcuların yolsuzluk yaparak

müsabakaların sonuçlarını etkilemeleri sporun

ruhuna aykırıdır.

z

z

Sporda Uyulması

Gereken Etik İlkeler;

3) Katılım, liderlik, kaynaklar ve ödüller başarıya dayalı olmalıdır. Bu ilkenin

anlamı, spor etkinliklerine katılacaklara eşit fırsatlar sağlanmasıdır.

• Spor erkinliklerine kimlerin katılacağına ırk, inanç, cinsiyet veya toplumsal

konuma göre değil, yetenek ve güdülenme durumuna göre karar verilmelidir.

• Erkek ve bayan sporcular arasında

kaynak dağılımı yapılırken cinsiyet

ayrımcılığından kaçınılmalıdır.

z

z

Sporda Uyulması

Gereken Etik İlkeler;

4) Spor etkinlikleri katılımcıların güvenliğini sağlayacak biçimde olmalıdır: Spor kuralları ve

gerekli ekipmanlar sporcuları koruyacak biçimde

düzenlenmeli ve üretilmelidir.

• Sporcuların sağlığı ve güvenliği, antrenörler ve yöneticiler tarafından takım başarısından daha önemli sayılmalıdır.

• Antrenörler, sporcuların bedensel rahatsızlıklarından korumalı, susuzluk ya da halsizlik gibi durumların meydana gelmesinden kaçınmalıdır.

• Sporcular rakiplerine zarar verecek kasıtlı eylemlerden kaçınmalıdır.

• Spor tarihinin en tartışmalı sporcularından birisi, belki de birincisi Amerikalı Bisikletçi

Lance

Armstrong'dur. Efsane bir isimken hakkında övgü dolu kitaplar yazılmıştı. 1999’dan başlayarak üst

üste yedi kez Fransa Bisiklet Turu'nu kazanınca bütün dünyanın hayranlık ve sempatisini

kazandı. 2005'teki son şampiyonluğundan sonra sporu bıraktığını açıkladı. Birkaç yıldır spor

çevrelerinde doping yapıyor iddiaları vardı. 2006'da yapılan kontrolde temiz çıktı. Kendisinin doping

yaptığını iddia eden eski takım arkadaşları dahil pek çok kişiye yüklü tazminat davaları açtı. Sporda

doping iddiaları en fazla bisiklet yol yarışlarında olduğu için en fazla doping kontrolü de bu dalda

yarışan sporcularda yapılır. 2012'de 15'i bisikletçi 26 kişinin tanıklığı ve testlerin sonucu birleşti ve

Armstrong'un doping yaptığı kesin olarak ilan edildi. 1 Ağustos 1998'den itibaren elde ettiği bütün

dereceler iptal edildi, ömür boyu spordan men edildi.

FAIR PLAY

( DÜRÜST OYUN-ADİL SPOR)

• Fair Playın tam anlamı ise: Etik üstü davranıştır. Etik davranış her konuda kuralları dürüstlükle ve saygı ile uygulamak demektir. Fair Play ise tüm bunların

üstünde kişisel çıkarları ve hırsları bastırarak yaşamda üstün insan ruhunu ortaya koymaktır. Sevgi, dostluk, kardeşlik anlayışı olan Fair Playın sınırı yoktur.

Dünyada tüm sınırlar yapaydır. Çünkü en önemli sınır

gönüllerin sınırıdır.

Kısa Tarihçe

•

Fair Play’in kullanım kökeni 15. yüzyıla kadar uzanır. Şövalyelerin yarışmalarda

centilmenlik dışı davranışları için Foul Play tabiri kullanılmıştır. Fair Play bunun tam aksidir. 16. yüzyılda ünlü yazar William Shakespare Eserlerinde Fair Play tabirini

kullanmıştır. Spor diline Fair Play 18. yüzyılda İngilterede girmiş iyi oyun anlamında

kullanılmış,uluslararası bir deyim olmuştur. 20. yüzyılın sonuna doğru Fair Playi bir

toplumsal eğitim sloganı olarak kullanan kuruluşlar ortaya çıkmıştır.

SORULAR:

1. Aşağıdakilerden hangisi siyasetçilerin uyması gereken siyasi etik ilkelerinden değildir?

A) Dürüst olmak B) Güvenilir olmak C) Onurlu olmak

D) Sabırlı ve çalışkan olmak

E) Kamu düzenini sağlamamak

SORULAR:

2. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye üniversite sporları federasyonu etik değerlerinden değildir?

A) Adalet B) Empati

C) Yardımlaşma D) Dostluk

E) Kazanç

SORULAR:

3. Fair playın tam anlamı nedir?

A) Etik üstü davranış B) Havalı oyun

C) Etik oyun D) Davranış

E) Sevgi oyunu

HUKUK ETİĞİ

• Hukuk toplumun bireylerine adalet dağıtan, yasaların uygulanma sürecinde ortaya çıkan haksızlıkları düzeltme işlevini yüklenen ve bağımsız olarak işlenmesi gereken bir sistemdir. En genel tanımıyla hukuk, toplumu düzenleyen ve kamu gücüyle desteklenen kuralların bütünüdür. Hukuk düzeninin amacı toplumda düzen sağlamaktır.

• Günümüz de bilgi ve işletim teknolojileri alanında ortaya çıkan hızlı ve kapsamlı gelişmelerle birlikte, toplumsal, ekonomik, siyasal ve kültürel yapılarda gözlenen köklü değişiklikler beraberinde birçok sorunu da getirmektedir.

Varlığını iyice hissettirmeye başlayan çeşitli meseleler ve bunalımlar karşısında; dikkatler ister istemez etik ve hukuk

alanına yöneltilmektedir. Gün geçmiyor ki hukukun yetersizliğinden, adalet sisteminin çökmesinden, ahlaki

yozlaşmanın had safhaya ulaşmasından söz edilmiyor olsun.

Bir meslek etiği olarak hukuk etiği de, temel olarak adalet ile ilgilidir. Zira hukukun nihai amacı adalet,

hukuk uygulanmasının nihai amacı adil sonuçlara ulaşmak ise bu amacı sağlamak için, bu meslekle

uğraşanların, yani kendisine hukukçu dediğimiz topluluğun, adil insanlardan oluşması gerekir. Adil olma,

hukukçu olmanın temel bir erdemi olarak ortaya konduktan sonra yapılacak şeylerden ilki bir karakter

erdemi olarak adil olmanın anlamını belirlemek, ardından da adil olmanın bütün hukukçulara yönelik

olduğunu belirtmektir. Adil olma, adalet duygusunu geliştirmiş olmayla yakından ilgilidir. Her insan da,

insan olmanın gereklerine uygun olarak, bulunduğu kabul etmesi gereken adalet duygusu, adaletin

gereklerini anlama, uygulama ve bu gereklere davranmayla ilgilidir.

Ceza Ve Hukuk Adaletinde Etik İlkeler

1) Bağımsızlık

Bağımsızlık adil yargılanma hakkının garantisi, onun bir başka görünüş şeklidir. Hâkim bağımsızlığı, Anayasa tarafından da garanti altına almıştır.

Bağımsızlık çok yönlüdür;

•

Yasama- Yürütme hatta yargı organının kendisine karşı,

•

Muhakemenin taraflarına karşı,

•

Halka karşı,

•

Basın ve medyaya karşı,

•

Diğer hâkim ve savcıya karşı,

•

Hâkim kendisine karşı da bağımsız olmalıdır. Bundan kasıt önyargılardan uzak durması gereğidir,

•

Benzer hususların savcı/avukat için de geçerli olduğu söylenmelidir.

2)Tarafsızlık

• Tarafsızlık ile bağımsızlık iç içe geçmiştir. Bağımsız olmayanın tarafsız olabilmesi de kural olarak mümkün değildir. Dürüst, adil ve doğru karar verebilmek için tarafsız olmak şarttır. Verilen karar kadar, o karara götüren sürecinde tarafsız olması gerekir.

• Tarafsız önyargılardan, doğrudan ya da dolaylı çıkarlardan arınmış olmayı gerektirir.

• Hâkimin tarafsızlığını sağlamak üzere CMK ve HMK ile önemli hükümler getirilmiştir.

3) Doğruluk Ve Tutarlılık

• Yargılama süreci hem içerik hem de şekil olarak adaletin gerçekleştirildiği hissini vermelidir. Bu ise doğru tutarlı yargılamayı gerektirir. Bu anlamda hâkimin tutum ve davranışları ortalama bir birey de herhangi bir serzenişe yol açmamalıdır.

Ceza Ve Hukuk

Adaletind e Etik

İlkeler

4) Dürüstlük

•

Adil yargılanmanın gereklerinden biri de dürüştük ilkesidir. Tarafsızlık ancak dürüstlük ile sağlanabilir. Dolayısıyla dürüstlüğüne, diğer ilkeleri destekleyen bir yönü olduğu söylenmelidir. Hâkim, mesleği ve meslek onuru ile bağdaşmayan tutum ve davranışlar olarak nitelenebilecek bazı davranışlarda bulunmak hususunda kendisine getirtilebilecek kısıtlamaları baştan kabul etmiş olmalıdır. Hâkim mümkün olduğu ölçüde aile

bireylerinin davranışlarına da yön vermeli örneğin malvarlığı ile ilgili olarak şeffaflığı sağlamalıdır.

•

Hâkimlik mesleğinin prestijini ne kendisine ne de yakınlarına çıkar

sağlayacak şekilde kullanmaktan kaçınmalıdır. Hâkimin, hâkimlerle ilgili derneklere katılması veya böyle bir dernek kurması ya da hâkimlerin çıkarlarını temsil eden diğer örgütlere katılması dürüstlüğü zedelemez.

Hâkim ancak hatıra ya da ödül şeklinde ki eşyaları alabilir. Bir hukuk

mesleğinin icrası sırasında bir başka hukuk mesleği yapılamaz. Bu çerçeve de hâkim ya da savcı avukatlık yapamaz. İfade etmek gerekir ki dürüstlük sadece hâkimleri ilgilendiren bir ilke değildir. Mahkemeye katılan herkes dürüstlük ilkesine uygun hareket etmelidir.

Ceza Ve Hukuk

Adaletind e Etik

İlkeler

5) Eşitlik

•

Hâkim önünde herkes eşit muameleye tutulmalıdır. Hâkim davayla ilgili olmamak kaydıyla cinsiyet, din, tabiiyet, sosyal sınıf, sakatlık, yaş, evlilik durumu, cinsel yönelim, sosyal ve ekonomik durum ve benzeri diğer sebeplerden doğan farklılıkların bilincinde olmak ve bunları anlamak zorundadır. Hâkim, yargıçlık görevini yerine getirirken, davaya mesnet olmayan sebeplere dayanarak herhangi bir kişi ya da gruba karşı sözle veya davranışlarıyla meyilli ya da önyargılı olarak hareket edemez.

•

Hâkim, yargısal görevlerini; bir ayrımcılığa gitmeksizin davanın tarafları, tanıklar, avukatlar, mahkeme personeli ve yargı görevini icra eden

meslektaşları dâhil herkes için uygun yasal mülahazalarla yerine

getirmelidir. Hâkim, mahkeme personelinin veya hâkimin nüfuzu, yönetimi veya denetimi altında olan diğer kişilerin; hâkimin önüne gelmiş bir

konuda, davaya mesnet olmayan sebeplere dayanarak, bireyler arasında ayrımcılık yapmalarına izin vermemelidir. Hâkim, mahkeme önündeki yargılama aşamasında, avukatlardan; sözleriyle veya davranışlarıyla,

yargılama konusunun ve savunma konusunun bu sebep olması hali dışında, davaya mesnet olmayan sebeplere dayanarak herhangi bir kişiye ya da

kuruma karşı meyilli ya da önyargılı olduklarını izhar etmemelerini talep etmelidir.

Ceza Ve Hukuk

Adaletind e Etik

İlkeler

6) Ehliyet Ve Liyakat

•

Bir hâkimin yargısal görevleri, diğer tüm etkinliklerin önünde yer alır. Hâkim, mesleki aktivitesini, sadece mahkemedeki yargısal işlevler ile sorumlulukların yerine getirilmesine ve karar vermeye değil aynı zamanda mahkemenin işleri ve yargıçlık makamıyla ilgili diğer vazifeleri de içeren yargısal görevlere

adamalıdır.

•

Hâkim, yargıçlar için yargının kontrolünde yapılan eğitim ve diğer fırsatları kollayarak, yargısal görevlerin düzgün bir şekilde icrası için mesleki bilgisini, becerisini ve bireysel yeteneklerini sürdürmek ve artırmak için gerekli

adımları atmalıdır.

•

Hâkim, uluslar arası sözleşmeleri ve insan hakları normlarını oluşturan diğer belgeleri kapsayan uluslar arası hukuk gelişmeleri hakkında kendisini sürekli güncellemelidir.

•

Hâkim, mahkemede ki tüm yargılama aşamalarında düzeni ve uygun hareket edilmesini sağlamalı, davanın tarafları, tanıklar, avukatlar ve diyalog kurduğu resmi bir sıfatı haiz diğer kişilerle sabırlı, nazik ve vakur olmalıdır. Hâkim, aynı davranış tarzını tarafların yasal temsilcilerinden, mahkeme personelinden ve hâkimim nüfuzu, yönetimi ve denetimine bağlı diğer kişilerden de talep etmelidir. Hâkim, yargısal görevini layıkıyla yerine getirmesine uygun düşmeyen davranışlar içerinde bulunamaz.

Ceza Ve Hukuk

Adaletind e Etik

İlkeler

1. Aşağıdakilerden hangisi hukuk etiğinin temel görüşüdür?

A) Temel olarak adaletle ilgilidir

B) Adil olmak kadar devlete yaranma çabası vardır.

C) Ahlaki yozlaşmanın önüne geçmek en öncül amacıdır.

D) Adalet sistemini yüceltmek ve hakimleri en rütbeli hale getirmektir.

E) Adalet duygusunun geliştirilmesi için uğraşmaktadır.

Sorular

2. Aşağıdakilerden hangisi Ceza ve Hukuk Adaletinde etik ilkelerden değildir?

A) Bağımsızlık B) Tarafsızlık

C) Doğruluk ve tutarlılık D) Özgürlük

E) Dürüstlük

Sorular

3. Aşağıdakilerden hangisi eşitlik ilkesinin kapsamında değildir?

A) Hakim, önünde ki herkesi eşit muameleyle yargılamakta yükümlüdür.

B) Hakim, din, dil, ırk gibi farklılıkları göz ardı etmelidir.

C) Hakim, yargıçlık görevini yerine getirirken önyargılı hareket edemez.

D) Hakim, basın ve medyanın yönlendirmesi ile hareket etmelidir.

E) Hakim, dava ile ilgili konularda sosyal sınıf ve ekonomik durumları düşünmeden karar vermelidir.

Sorular

KAYNAKÇA:

Aydın, İ. (2018). Eğitim ve öğretimde Etik. 9. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.

Ayhan, A.(2011). Eğitim sevgidir. Ankara: Pegem Yayınları.

Bridge, B.(2004). Etik değerler eğitimi. İstanbul: Beyaz Yayınları.

Dinçer, B., Kaya, İ. ve Diğerleri. (2014). Öğretmenlik mesleğinde etik (Ed:Yard. Doç. Dr. İbrahim Kaya), İstanbul: Paradigma Akademi.

Kolçak, M.(2012). Meslek Etiği. Ankara: Murathan Yayınevi.