Allianoi’yi sular altında bırakacak ‘ilke’ kararına karşı Danıştay’da açılan dava görülürken İzmir’deki panelde ise idarenin ihmali vurgusu yapıldı
Allianoi Girişim Grubu, Allianoi ve Hasankeyf’in sular altında bırakılmasının önünü açan Koruma Yüksek Kurulu’nun “Baraj alanlarından etkilenen taşınmaz kültür varlıklarının korunması” ile ilgili ilke kararının
yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle Danıştay’a açtığı davanın duruşması görüldü. Duruşma öncesi Allianoi Girişim Grubu tarafından yapılan açıklamada, baraj alanındaki kültürel varlıkların korunmasına yönelik
değerlendirmeyi barajı inşa edenlere devreden karar için “ilke değil, ilkesizlik, koruma değil, korumasız bırakma kararı” yorumu yapıldı.
Resmi Gazete’nin 27.10.2006 tarihli sayısında yayımlanan Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 717 sayılı “Baraj alanlarından etkilenen taşınmaz kültür varlıklarının korunması” ile ilgili ilke kararı ile DSİ’ye, “barajın planlanan alanın dışında başka bir yerde yapılmasının mümkün olmadığının saptanması” halinde taşınmaz kültür varlıklarının “başka bir yere taşınması ya da belgelenerek su altında bırakılmasına karar” verme yetkisi tanınmıştı.
İlke kararı, Allianoi ve Hasankeyf’in sular altında bırakılmasına olanak tanıdığı gerekçesiyle büyük eleştiri toplamış, Allianoi Girişim Grubu öncülüğünde Arkeologlar Derneği, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, Mimarlar Odası, İzmir Turist Rehberleri Odası ve Çağdaş Hukukçular Derneği’nin söz konusu ilke kararının 2. ve 3. maddesinin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle Danıştay’a başvurmuştu.
Kültürel miras baraja feda Peyzaj Mimarları Odası yöneticilerinin de destek verdiği basın açıklamasında konuşan Allianoi Girişim Grubu Dönem Sözcüsü Alime Mitap, söz konusu ilke kararı ile Hasankeyf ve Allianoi gibi kültür mirası değerlerin kaderinin tamamıyla DSİ’ye bırakıldığını söyledi. Kültürel varlıkların yerinde korunması, taşınması veya su altında bırakılması ile ilgili değerlendirmesinin DSİ tarafından yapılmasını eleştiren Mitap, “ ‘Baraj mı, yoksa arkeoloji mi?’ değerlendirmesinin, barajı inşa edenler tarafından yapılması hangi tarafsızlıkla bağdaşır” diye sordu. Taşınmaz kültür varlıklarının çevresiyle bütün bir değer oluşturduğunu ve taşınma esnasında bu varlıkların zarar görmesinin kaçınılmaz olduğunu dile getiren Mitap, “Su altında bırakılmaları halinde, zaman içinde dolan baraj gölet alanından bu kütleyi kaldırıp kültür tabakasına ulaşmak ve sular altında kalan varlıkları tekrar gün yüzüne çıkarmak mümkün olmayacaktır” dedi.
Avukat Arif Ali Cangı da Koruma Yüksek Kurulu’nun kararının ‘ilke değil, ilkesizlik’, ‘koruma değil, korumasız bırakma’ kararı olduğunu belirterek, “Bu karar kültürel mirasın baraja feda edilmesidir. Tarihsel mirasların çamura, suya gömülmesine gerekçe yaratılıyor” diye konuştu.
Allianoi kaderini beklerken
İzmir İleri Teknoloji Enstitüsü’nde (İYTE) gerçekleştirilen “Allianoi Kaderini Beklerken” adlı panel tartışmalı geçti. Panel başladıktan sonra gelen ve Yortanlı Barajı’nın bir an önce su tutmasını isteyen aralarında belde belediye başkanlarının da bulunduğu 100 kişiden fazla kişi salonun yetersizliği gerekçesi ile panele alınmadılar.
İzmir Şehir Plancıları Odası tarafından İYTE Kampüsü’nde gerçekleştirilen panele 9 Eylül Üniversitesi ve İYTE öğrencilerinin ilgisi yoğun oldu. Şehir Plancıları Odası İzmir Şube Başkanı Yrd. Doç. Dr. Tolga çilingir’in yönettiği panelde ilk konuşmayı yapan 9 Eylül Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Başkanı Prof. Dr. Emel Göksu, 1999 yılında seçildiği 1 No’lu Koruma Kurulu’nda Allianoi ile ilgili yaşanan süreci aktardı. Kurulun 1999 yılında cesur bir kararla Allianoi’yi 1. Derece SİT alanı ilan ettiğini aktaran Göksu, bu kararın 1.5 yıl boyunca ilgili yerlere dağıtılmadığını kendisinin tesadüfen öğrendiğini belirtti. Göksu, “İdarenin burada büyük bir ihmali var” dedi. Allianoi Girişim Grubu Sözcüsü Alime Mitap da Allianoi’nin kaplıca sularının İlya deresine boşaltılması ile ilgili bilirkişi raporlarına da dikkat çekerek, Allianoi’nin adım adım yok edildiğini kaydetti. Panele DSİ adına katılan Ahmet Tomar, fakirliğin çevrenin en büyük düşmanı olduğunu söyleyerek Yortanlı Barajı’nın ovayı sulaması ile 6 bin kişiye istihdam sağlanacağını iddia etti. Doğal ve Kültürel Çevre İçin Yaşam Girişimi Sözcüsü Tuncay Karaçorlu, Alliaoni’nin sular altında kalmasını savunanların hiçbir zaman bilimi rehber olarak almadığını belirterek, “Karşımıza
hep rant temelli ısmarlama projelerle çıkıyorlar” dedi. 27/11/2008 Evrensel
