Betonarme döşemeler
M ü h e n d i s
Feridun Nuri
B e t o n a r m e döşemeler taşıdıkları sıklet- leri y a d o ğ r u d a n doğruya kirişlere veyahut mesafe mesafe ıııevzu direklere naklederler.
Birinci halde bunlara kirişli döşemeler diyeceğiz ki kirişler ve plâklardan teşekkül eder. Bu şekilde kirişlerde ya direklere veya her lıaııgi bir mesnede istinat etmiş olurlar.
İkinci halde kiriş yoktur. Ve b e t o n a r m e plâklar d o ğ r u d a n doğruya direklere otururlar.
Bunlara da kirişsiz döşemeler diyeceğiz.
B u r a d a betonarme döşemelerin, hesabı h a k k ı n d a u m u m î kavaidi zikredeceğiz.
Kirişlerle plâklardan teşekkül eden ve alelade i n ş a a t t a çok tesadüf edilen kirişli döşemeleri evvelâ iki kısma ayıracağız:
I) II)
(iıurdi) (dâl)
T a t b i k a t t a döşemeler umumiyetle mütesavi- yeıı m ü n t e ş i r bir sıklete maruz kaldıklarından bu ve b u n u takip edecek h e s a b a t t a aksini zikret- medikçe nazarı itibara aldığımız plâkların daima bir sıkleti mütesaviyeye maruz b u l u n d u ğ u n u k a b u l edeceğiz.
1) Hurdiler:
Yalnız muvazi iki dılı boyun- ca kiriş ve duvarlara istinat eden plâklarla, b ü t ü n muhitince istinat eden ve b ü y ü k dılı küçük dilinin iki mislinden fazla olan müstatili plâklar İıurdi namını alırlar. Bunların vasfı mümeyyizi yalnız bir istikamette â n a maruz olmaları ve b u n d a n dolayı bu gibi plâkların esas demir teçhizatının da yalnız bir istikamette olmalarıdır.H u r d i l e r olurlar.
ya m ü n f e r i t veya m ü t e m a d i
M ü n f e r i t b i r lııırdi: Şekil (I) müstatili
L
4-
- 4 T m r î u e
Je V ı L 1
bir plâktan ibarettir. B ö y l e bir plâkı hesap etmek için b u n u n bir metre genişliğinde ve ^ açıklığında bir şeridi nazarı itibara alınır.
Ve hesabat bu açıklıkta ve bir ıuetre genişli- ğinde bir kiriş üzerine yapılır. Binaenaleyh bu kirişin m e t r e tulüne gelen sıklet döşeme- nin metre m u r a b b a ı n a gelen s ı k l e t t i r . Şekil (2) döşemenin zatî sıkleti ile taşıdığı m u n z a m sıkletin metre murabbaına gelen nıikdarım (q) ile gösterirsek A B kirişinin de m e t r e t u l ü n e q sıkleti gelir.
Şimdi bu A B kirişini (şeridini) hesap edelim. Uç hal tasavvur edebiliriz.
1) H u r d i serbestçe müstenittir. Yani A ve B mesnetleri serbesttir.
q|2 Hurdiniıı maruz olduğu azamî eğilme anı
8 düsturile hesap edilir. Mesnetlerde an sıfırdır. Ye azami an tanı vasatta husule gelir.
Bu hale tatbikatta duvarlar dahiline 10 • 15 santimetre giren veya yiııe bu tulde serbestçe oturan plaklarda t.esadiîl' edilir.
(Şekil 3) böyle bir plâkın demirleri şekilde- ki gibidir. Mukavemet demirleri billıesap âna
Teo-zr c/p»?/bCe*-'
«- - t . _ A •. J.
r /
' 3
göre metre tuldeki miktarı tayin edilir. Tevzi demirleri de umumiyetle (6) milimetre kutrun- da ve 15 - 25 santimetre fasıla ile konur.
2) Hurdi, A ve B mesnetlerinde tamamen mütedalıildir. Bu halde nıüsbet azami an kirişin vasatında ve kıymeti ( + ^ L ) de müsavidir. En büyiik menfi an da mesnetlerde hasıl olur
v e kıymeti ( — ~ ) ye müsavidir. Şu halde menfî
misli olur.
azami an; ıııüsbet azamî anın iki
Böyle bir plâkta esas demirler (Şekil 3) deki gibi mesnetlere kadar boylu boyunca düz olarak konulamazlar. Açıklığın ortasında nıüsbet âna göre konulan demirler kısmen mesnet civarında kıvrılarak plâkın üst kısmına geçer- ler ve bundan maada meııfî an büyük oldu- ğundan dolayı ayrıca lâzım olduğu kadar de- mir çubuk mesnet civarı kısmına şamil olmak üzere ilâve edilir. Miısbet an çubuklarının kıvrıldığı nokta an sathına ve mukavim an sathına göre tayin edilir.
I
3) Hurdi, A ve B mesnetlerinde kıs- men mütedalıildir. Umumiyetle betonarme inşaatta tesadüf edilen bu haldir. Tedahülün derecesini her bir hal için taıııaıııile taktir etmek mümkün değildir. Fakat alelade betonarme inşaatta nazarı itibara alınan tedahül dere- cesine göre
ânlar şunlardır:
bu gibi plâklarda kabul edilen
Miısbet an azami + olarak alınır ve hurdi bu âna göre hesap edilir. Mesnetlerdeki
q |2
menfi an için de —-j^- kıymetini aldıkları çok defa vakidir.
Tatbikatta ıııüsbet âna göre konulan de- mirlerin yarısı düz olarak mesnede kadar temdit edilir. Nısfı da mesnet civarında takriben açıklığın (]/&) inde kıvrılarak plâkın yukarı kıs- mına geçer ve menfî an demirlerini teşkil eder.
Alelâde inşaatta ve pek fazla kalın olmıyan hurdiler için kolay olan bu .şekil tatbik edilir (Şekil" 4).
M ü t e m a d i lııırdiler: Yekdiğerine muvazi bir çok kirişlere istinat, eden müteaddit açıklıktı hurdilerin bir ıııetre genişliğinde olan şeritvari bir kısmı nazarı itibara alınır ve, bu şerit aynile mütemadi bir kiriş gibi hesap edilir. Malûm olduğu veçhile mukavemette nazarı itibara alınan mütemadi kirişler bütün mesnetleri zellü ve bir mesnedi sabit olan kirişlerdir. Ve lıesabat bu şeraite istinaden yapılmıştır. Mamafi betonarmede bu düsturlar ayııen kullanılır.
Bu plâkların lıesabatuıda en gayri müsait vaziyetlere göre azamî tesiratı (iyiline anı, kuvvei katıa) veren cetvellerden istifade edilir, bu cet- veller ve-^- ııisbetlerine göre nıüsbet ve
q q
ıııeııfi azamî iğilme anlarını verirler. Burada (g) metre murabbama isabet eden döşemenin zatî sıkleti, (p_) döşemenin ıııetre murabbauıa gelen müteharrik sıkleti ve q miktarı da p -f- g mecmuunu gösterir. Bununla beraber bir
r 4 U
sıkleti münteşire! mütesaviyeye maruz ve mü- savi açıklıklı mütemadi plâklarda veyahut eıı küçük açıklığı en büyük açıklığın (0.80) inden aşağı olmıyaıı mütemadi plâklarda müsbet an- larda, menfi mesnet anları şu şekilde hesap edilebilirler (Alınan betonarme nizamnamesi).
A) şekil (5) deki tarzda (guse) yi haiz olan plâklar.
• 4 / v J ^ . t
1) B u plaklarda âzami nıiisbet anlar Kenar açıklıklarda Max M = - j j ql2
Vasat açıklıklarda Max M = ql3 2) Menfi m e s n e t anları
Yalnız iki açıklıklı plaklarda M = ql2
Üç ve daha ziyade açıklıklarda Kenarlarda ikinci mes-
netlerde
Diğer mutavassıt mes- netlerde
M = — M
Ml:
— — ql10 1 2
Bu netayici şematik olarak şöyle gösterelim.
— 8
A 12 A 12 A
—'.) —10 —10 — n A 12 A 18 A 18 A 18 A 12 A
Buradaki rakkamlar ( q l2) lıaddiniıı mah- recini teşkil ederler.
B ) ( G u s e ) s i z veya dalıa küçük el/adda ( Cîuse ) yi haiz döşeme plaklarında yukariki anlar şu miktarlar olarak alınır.
1) Müsbet âzaıııi anlar:
Kenar açıklıklarda Max M — -^j- ql2
Vasat açıklıklarda Max M = ^ ql2
2 ) Meri fi jiıesııet anları yine yukariki şekilde olduğu gibi alınacaktır:
Bu anlara ilâveten birde nazarı itibara alınan bir açıklığın boş bırakılıp tarafeynin tah- mil edilmiş olması halinde tekevvün eden as- garî anları nazarı itibara almalıyız: Şekil (0)
Bu anın miktarı M = ü /K. _ P . ) dil- inin 24 2 ' g, ]> harflerinin delâlet ettikleri miktarlar yukarıda zikredilmiştir. Bu asgari an müsbet veya menfi olabilir.
Eğer ]>< 2 g ise yani sıkleti müteharrike- niıı metre murabbaına gelen miktarı sıkleti sabiteııinkiniıı iki mislinden küçük ise bu as- garî an daima nıüsbettir. Bizim yukarıda ver- diğimiz âzami ınüsbet, anlara göre döşeme hesap edilir. Ve bu asgari nazarı itibara alınmaz.
Şayet p > 2 g olursa o zaman plakların or- talarmdada menfi an husule geleceğinden plak- ların orta kısımlarında da i'ıst tarafa dahi demir koymak lâzımdır,
(Devamı vac)
ımiiCTigırıınnnnınTr
1 <s
paf't-'77//
Birinci n ü s h a d a k i yazıda bazı m ü r e t t i p hatası o l m u ş t u r . T a s h i h ederiz.
Bir numaralı düsturda Z D — P cos (i
ve 3, 4, 5, (3 numaralı düsturlardaki müsavat"
larııı birinci hadlerindeki
-4—— ifadesi tl x d X
d x olacaktır.
Keza 7 numaralı düsturun birinci lıaddindeki d z, de d Z olacaktır.
