Kitin ve

BiLiMSEL TARAMALAR

FABAD Farm.Bil.Der.

15, 277-287, 1990

FABAD J.Pharm.Sci.

15, 277-287, 1990

Kitin ve

Farmasötik Teknolojideki

Uygulanışı

277

Nurhan ERDEN(*) Nevin ÇELEBt(*) Özet: Yengeç, karides, istakoz gibi eklembacaklıkların kabuklarının deka/sifikasyonu ile elde edilen kitin [(1-4 )-2-asetamido-2-deoksi-/3-D-glukoz)], selüloza benzer bir polimerdir ve dogada yaygın olarak bulunur. Kitozan,

deasetil/enmiş kitin olup, antiasit, antiülser ve hipokolesterolemi gibi bazı

farmakolojik aktivitelere sahiptir.

Kitin ve kitozan biyolojik olarak geçimli ve biyolojik olarak parçalanabilir/er. Eczacılıkta seyreltici, adsorban, dagıtıcı, baglayıcı ve kaydırıcı

olarak kul/anılabilecegi gibi, bazı ilaçların çözünür/ügünü arttırmak için ve sürekli etkili formülasyonların hazırlanmasında da kullanılabilirler.

Son zamanlarda mide ortamında yüzebilen sürekli etkili preparatların

formülasyonu yapılmıştır. Kitozan granüllerinin asit ortamda yüzebilme kabiliyeti, kitozanın yaygın olarak çeşitli ilaçların sürekli etkili preparatlarının hazırlanmasını saglamaktadır.

Application of Chitin and

.in Pharmaceutical Technology

Sıımmary: Chitin, [(1-4)-2-aceıamido-2-deoxy-{3-D-glucose], is a cel/ulose like polymer, which is found widely in nature, and the producı is obtained mainly from shel/s of crustaceans such as crabs, shrimps and lobsters through

deca/cificaıion. Chitosan is deacetylated chitin and alsa has some p-harmacological activities such as antiacid, antiulcerative activities and hypocho/esterolemic activity.

Chitin and clıitosan are biocompatible and biodegradable. They can be used as diluents, adsorbents, disintegrants, binders and lubricants or to enhance ıhe

dissolution properıies of some drugs or to prepare susıained release formulations of pharmaceuticals.

Recently, sustained-release orally administered products was achieved by using formulations which float on the gastric medium. The ability of chitosan granu/es to float on the acid medium permit extensive use of chitosan in ıhe

formulation of sustained release preparations of various drugs.

Başvuru Tarihi : 20.12.989 Kabul Tarihi : 21.9 .1990

(*) Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Teknolojisi Anabilim Dalt, Etiler-06330-Ankara.

'

278

GİRİŞ

~ on zamanlarda farmasötik tek- ıs;ı> nolojide selülöz, kitin (chitin) ve kitozan (chitosan) gibi doğal poli- merlerin önemi oldukça artmıştır (ll.

Kitin [ (1-4 )-2-asetamido-2-deoksi-

~-D ,glukoz], polisakkarit yapısındadır

ve doğada yaygın olarak bulunur. Kito- zan, kitinin kısmen deasetillenmiş şeklidir. Kitozan ( (1-4)-2-amino-2-

deoksi-~-d-glukan}, yengeç, karides ve istakoz kitininin alkalide N- deasetilasyonu ile elde edilir ^(2).

CH:ıOH CHıOH

·-~~0~0-

HH:ı HH-CO-CH:ı

Kitin

•-O_ı/.00~ >r:r

ıOHO_ı/0~0-·!

NH2 NHı.

Ki tozan

Şema I: Kitin ve kitozanın kimyasal yapısı

ERDEN ve ÇELEBi

yal olarak kullanılabilirler. Lizozom- larla parçalanabilirler ve düşük toksi- site gösterirler. Sıçanlarda oral LD50

değeri 16 g/k:g, intraperitonal LD50

değeri 350 mg/kg'dan daha fazladır.

Kitin ve 1\jtozan farmasötik tekno- lojide aşağıda. belirtilen alanlarda kul-

lanılmaktadırlar (ll:

- Direkt tablet basım ajanı olarak, - Tablet imalatında yardımcı madde

olarak (dolgu maddesi, adsorban,

bağlayıcı ve kaydırıcı olarak) ve tabletlerin kaplanmasında,

- Aşınabilen (erodible) sistemlerde jel matriksin oluşturulmasında,

- Kontrollü salım yapan ilaç

şekillerinin hazırlanmasında, Kitozanın, bazı tıbbi ve farmasötik

uygulamaları bulunmaktadır. Örneğin, kitozanın uygun permea_bilite ve yüksek yüzey gerilim kuvvetine sahip

olması nedeniyle suni böbrek memb-

ranı olarak kullanılabileceği fineril- miştir<3l. Aynca çeşitli ilaçların (pro- methazin HCl, klorpromazin HCl, diethazin HCl, triflupromazin HCl, flufenamik asit, ketoprofen, indometa- zin ve tolbutarnid), kitozan memb-

ranından geçirgenliği incelenmiştir.

Sonuçlar etken maddelerin geçir-

genliğinin esas olarak, kitozan memb- Kitin ve kitozan biyolojik olarak rammn porlanndan difüzyon ile kont- geçimli ve biyolojik olarak parçala- rol edildiğini göstermiştir. Bu duru- nabilirler. Bu nedenle biyolojik mater- mun özellikle daha küçük moleküler

,

ERDEN

ve

hacimli etken maddeler için geçerli

olduğu ve kitozan membranının katyo- nik durumda olmasına bağlı olduğu görülmüştür. Bu nedenle kitozan mem- branmdan asidik ilaçlann geçirgenliği,

bazik ilaçlann geçirgenliğinden' daha büyük bulunmuştur. Geçirgen,lik ıne­

kanizmasını açıklamak için başka çalışmaların da yapılması gerekmekte- dir. Özellikle etken maddelerin yük du- rumlan, konsantrasyonlan ve hidrofo- bik özellikleri araştırılmalıclır (4).

İn vivo ola~ak ,yapılan deney sonuçlannda, kitin ve kiıozanın düşük

olarak antienflem~tuvar, antikanseroje- nik ve heparinik ıiıktivite gösterdikleri bulunmuştur cıı. Kitozan aynca antia- sit, antiülser ve kqlesterolü azaltıcı et- kiye sahiptir. Kitozanın seçici olarak LI210 lösemi hllcrelerini

topladığı

hücrelerin nakledilebilme yeteneğini

inhibe ettiğiiapor edilmiştir (3) . _ Bilindiği gibi [güç çözünen bir et-1

ken madde,. oral olarak verildiğinde, bi-

yoyararlılık esas olarak etken maddenin gastrointestinal sıvılardaki çözünme

hızına bağlıclır. Böyle bir ilacın biyo-

yararlılığı arttınlmışsa, gereken doz ve

dolayısıyla yan etkiler de azaltılabil­

mektedir. Mikrokristalin selülöz, kitin ve kitozan ile güç çözünen etken mad- delerin, öğütülmüş kanşımlannın kul-

lanılması ile, güç çözünen etken mad- delerin çözünme özellikleri arttırıl­

mıştır.

'

279

Sawayanagi ve arkadaşlan, griseo- fulvin (GRF) <5l ve prednisolunun (PDSJ(6), kitin ve kitozaiı ile çeşitli molar oranlarda hazırladıkları öğütülmüş karışımlarından çözünme özelliklerini incelemişlerdir. X-ışını kırınımı ve diferansiyal tarama kalo- rimetresi sonuçları, öğütülmüş kanşımlardaki GRF ve PDS'nun kris- tal büyüklüklerinin azaldığını göstermiştir. Bu çalışmalar sonucunda kitin ve kiıozanın, GRF ve PDS'nun çözünme özelliklerini arttırdığı sap-

tanmıştır.

Aynı araştırmacılar bir başka çalışmada da ₍⁷_,sı laktoz, patates

nişastası ve mannitol ile ayrı ayrı

kombine halde kitin, kitozan ve mik- rokristalin selülöz (MCC) içeren ıoz­

lann akıcılığını, basılabilirliğini ve bu

to~liırdan hazırlanan tabletlerin dağilına

özelliklerini incelemişlerdir. Kitin ve

r - - - - - - - - - - - -

kitozan ile birlikte hazırlanan kanşımların bu özellikleri, MCC ile

hazırlanan kanşımlann özellikleri ka- dar iyi bulunmuştur. Deney sonuçlan direkt basım işleminde, zımbaya

sürtünme kuvvetini azaltınalan nede- niyle kitin ve kitozanın uygun dolgu maddeleri _olduğiınu göstermektedir.

Son zamanlarda kitozan ile midede yüzebilen oral sürekli etkili preparatlar

hazırlanmıştır. Kitozan granüllerinin pH 1.2 asit ortamda şişme ve yüzme özellikleri nedeniyle bu tür sürekli et- kili preparatlar hazırlamak mümkün

'

280

olmuştur. Şekil ! 'de pH 7.5 salım or-

tamında kitozan granülleri ile

hazırlanmış indometazin (IM)'nin

salım profili görülmektedir. Şekilde de

görüldüğü gibi toz haldeki IM çabuk

çözündüğü halde kitozan granül- lerindeki IM sürekli etki göstermiştir.

Bu durum kitozan jelinin, IM'in

salımına bir bariyer oluşturmasın­

dandır.

100

L

,,

µ

~ ;:

c

'"

:o

';;

~

"

6 10 12

l-3man ( 3.:ı.::ı!:)

Şekil 1: Kitozan granüllerinden IM'nin pH 7.5 çözünme ortamındaki salım profille- ri. A Kitozan granüllerinden IM'nin salım

profili, O toz haldeki IM'nin çözünme profi- li, DpH 1.2 asit ortamına bırakıldıktan son- ra kitozan granüllerinden IM'nin salımı.(3)

IM/kitozan granülleri, pH 1.2 asit

ortamında 2 saat bekletilmiştir. Bun- dan sonra pH 7 .5 salım ortamında yapılan çözünme hızı deneylerinde, pH

ERDEN ve ÇELEBi

1.2 asit ortamına maruz bırakılan

granüllerin, asit ortama maruz

bırakılmayan granüllcrden daha büyük

salım hızı gösterdiği bulunmuştur (Şekil 1). 3u hızlı salınım nedeni, ki- tozan granüllerinin ortamın pH'na

bağlı olarak şişme ve jel tabakası oluşturmasıdır. Kitozan granüllerinin, asit pH'da şişme ve jel tabakası oluşturma yeteneği daha büyüktür.

Asit ortama maruz kalan kitozan granüllerinin büyüklüklerinin anlamlı

olarak arttığı görülmüştür.

Zaman (saat)

Ş c kil 2: Çapraz bağlanmış kitozan granüllerinden L\1'nin pH 7.5 çözünme or-

tamındaki salım profilleri. A Çapraz

bağlanmış kitozan granüllerinden IM'nin

salım profili, O toz haldeki li\1'nin çözünme profili, O pH 1 .2 asit ortamına bıraklldıktan sonra çapraz bağlanmış kito- zan granüllerinden IM'nin salım profili. (3)

,

ERDEN ve ÇELEBİ

pH 7 .5 salım ortaınında, çapraz

bağlanmış kitozan granüllcrindcn IM'nin salımı ile toz haldeki IM'nin

salımı karşılaştırılmıştır (Şekil-2). Toz haldeki iM, 2 saat içinde tamamen

çözündüğü halde, çapraz bağlanmış

kitozan granüllerindcn sürekli etki bu-

lunmuştur. pH 1.2 asit ortamına bırakılan granüller ile bırakılmayan

granüllerin salım profilleri arasında bir fark bulunmamıştır. Bu nedenle kito- zan granüllerinin gastrointeslinal ka- naldan geçişi sırasında, salım profi- linde bir değişiklik olmıyaeağı bekle- nilmektedir.

Çapraz bağlanmış kitozan granüllerinin düşük pH'da şişme ve jel

tabakası oluşturma yeteneği daha azdır.

Bu nedenle çapraz bağlanma işleminin

daha iyi bir sürekli etki göstereceği düşünülmektedir. Çünkü çapraz

bağlanma işlemi daha sıkı bir jel yapısı oluşturmaktadır(3).

Inouye ve ark.'ları (9) farklı deaseti- lasyon derecesine sahip iki tip kitozan (kitozan H % 93 civarında deaselillen-

miş ve kitozan L % 50-60 civarında deasetillenmiş) kullanarak prednisolo- nun (PDS) gastrik ortamda yüzebilen sürekli etkili iki tip preparaunın (A ve B tipi) hazırlamışlardır. A tipi prepa- ratlar: Sodyum hidrojen karbonat ve sitrik asit karışımı kullanılarak direkt tablet basılmışur. B tipi preparatlar:

Direkt basılmış kitozan H membran

tabakası, karbon dioksit ile kaplanarak

281

köpüklü membran tabakası oluşturulmuştur. Kitozan L ile

hazırlanan preparattan PDS'nun salımı

daha yavaş olmuştur. Preparatların salım hızı tabletteki PDS miktarı ile kontrol edilebilmiştir. Etken maddenin sürekli salımında, köpüklü membranın

daha etkin olduğu bulunmuştur.

Aynı araştırmacılar yine kitozan H ve L kullanarak, yüzebilen sürekli et- kili, granülcr ve tabaka halinde prepa- ratlar hazırlamışlardır (10)_ Granüller 1: 1 ve 1:2 oranlannda ki tozan H ve L'nin karışımından hazırlanmıştır. Her iki tip preparat da asidik ve nötral

sıvılarda hemen yüzebilmiş ve sürekli etki sağlamıştır. Salım özellikleri, granüldeki kitozan L içeriğinin ve ta- baka praparatta ise kitozan L mcmb-

ranının kalınlığının değiştirilmesiyle

kontrol edilmiştir.

Maehida ve ark.farı da (11) gastrik kanalda yüzebilen iki formülasyon

hazırlamış1'ırdır. Bu forınülasyonlardan

biri sodyum bikarbonat, etken madde ve toz edilmiş soya proteini içermek- tedir. Diğeri ise tabaka şeklinde olup etken madde tabakası, sodyum bikar- bonat içeren effervesan film tabakası

ve en dışta etken madde salımını ayar- layan film tabakası içermektedir. Etk- en madde olarak, asitte çözünebilen sinnarizin seçilmiştir. Film taba-

kasının hazırlanmasında karboksivinil poli-mer, etil selülöz ve hidroksipropil selülöz kullanılmıştır. Her iki

282 ERDEN ve ÇELEBi

formülasyon da in vitro asidik kontrollü salım yapan preparatların

çözünme ortamında kolaylıkla yüze- hazırlanmasında kullanılabileceğini bilmiş ve aynı zamanda sürekli etki göstermiştir.

göstermiştir.

Baryum sülfat içeren benzer tablet- ler de oral olarak sağlıklı kişilere veril-

miş ve yakhşık olarak 3 saat boyunca tabletlerin yüzdüğü röntgen ile tespit

edilmiş tir.

Prednisolon (PDS) ile yapılan bir

çalışmada da (12) üç tip kitozan filmi

hazırlanmış ve filmlerden etken madde- nin salımı in viLro olarak incelen-

rr,ıiştir. Hazırlanan kitozan filmleri

şunlardır:

!. Tek Tabakalı Film (ML): Kitozan/

etken madde karışımından çözücü- nün uçurulması ile hazırlanmıştır.

2. Çift Tabakalı Film (DL): İki tek

tabakalı filmin (bunlardan biri et- ken madde içermektedir) birbirine

yapışurılması ile hazırlanmışur.

3. N-Asetillenmiş Filın (N-aC): N-

asetillenmiş tek tabakalı bir film ile çift tabakalı bir film birbirine

yapıştırılmış ve bunların üstüne etken madde içeren tek tabakalı bir

filın daha yapıştırılmıştır.

ML fiminden, PDS 'nun salımı ge-

cikmiştir. N-aC filmden, PDS'nun

salımı, DL filmine göre daha yavaş olmuş ve salımın sıfır derece kihetiklc

olduğu bulunmuştur. Sonuçlar kitozan ve N-asetilkitozan (kitin) filmlerinin

ıoor

w

.,

80

~

~

c 6011

.,

'" 40l ~

en

"

!'

.

2

Şek.il 3: pH 7.2 çözünme ortamındaki

IM'nin salım profilleri. O Ticari kapsül, • Ticari sürekli etkili kapsül, O 1:0.5

oranındaki IM/kitozan granüllerinden IM'nin salım profili, (> 1: 1 oranındaki IM/kitozan granüllerindcn IM'nin ^salım porfili, L\ 1:2

oranındaki IM kitozan granüllerinden LV1'nin

salım profili (2).

Bir başka çalışmada ise C2

l,

Ticari kapsüllerin çabuk çözünmesinin tersine, kitozan granüllcrinden sürekli etki bulunmuştur (Şekil 3). Ticari sürekli etkili kapsül ile kitozan granüllerinin salım profilleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bu sonuçlar kitozan jelinin hız kontrol eden bariyer olduğunu göstermektedir.

ERDEN ve ÇELEBi

~ ^.

'I

' ^Q

"

-

'" ^ç ₎

"

2 Ci i

,,

~

"

Zaman (,;;aat)

Şekil 4: IM'nin oral olarak tavşanlara ve~

rilmcsinden sonraki plazma konsantrasyon~

lan. O Ticari kapsül, 8 Ticari sürekli etkili kapsül, d 1 :2 oranındaki IM/kitozan granülleri, D 1 :0.5 oranındaki Th1/kitozan granülleri (2).

Ayrıca in vivo olarak tavşanlarda,

kitozan granüllerinden IM'nin oral sürekli etkili dozaj formunun etkisi

araştırılmıştır (Şekil 4). Bu çalışmada

etken madde ve kitozan karışımının oranları 1:0.5 ve 1:2 olarak

seçilmiştir. Her iki karışım oranında da

hazırlanan kitozan granüllcrinde plaz·

ma pik seviyesi azalmıştır. Aynca 1:2

karışımının gösterdiği plazma seviye- sinden sürekli bir etkinin sağlandığı görülmüştür. Bu ilk zamanlarda, granüllerden, etken maddenin salımının

geciktirilmesi sebebiyle olabilir.

283

Farklı salım hızlarına rağmen 1:2

karışımındaki kitozan granüllcrindcn IM'nin absorpsiyon davranışı, ticari sürekli etkili kapsüllere benzer bulun·

muştur. (Şekil 4). Bunun nedeni, kito·

zan granüllcrinden, etken maddenin

yavaş salımı (Şekil 3) ve midede kal- ma zamanının daha uzun olmasıdır.

Plazma pik konsantrasyonunun

azalması ve plazma konsantrasyonu- nun sabit kalması nedeniyle, kitozan granülleri, ticari kapsüllerden daha üstündür. Bu üstünlük, 1:2 oranındaki

kitozan granüllerinin, uzatılmış etki ile hazırlanan sürekli etkili preparatlar·

da etkin olabileceğini göstermektedir.

Teofilin (TH) granüllerinin, kito·

zan ve sodyum tripolifosfatın oluşturduğu polielcktrolit kompleksi ile kaplanması yeni bir yöntemdir ^(!3).

Sodyum tripolifosfat içeren teofilin granüllerine, kitozanın HC!'dcki çözeltisi karıştırılarak ilave edilmiştir.

Karıştırma sırasında sodyum tripoli- fosfat çözünerek, granülün yüzeyine

doğru hareket etmiş ve kitozan ile re- aksiyona girmiştir. Reaksiyon sonu- cunda, polielektrolit kompleks bir film oluşmuştur. Etken maddenin

salımı sıfır derece kinetik.le olmuş ve

salım hızı orjinal teofilin granüllerine göre anlamlı olarak azalmıştır.

Bir başka çalışmada04) TH granülleri, glutaraldehit ile muamele

edilmiş ve etken madde, glutaraldehitle

284

muamele edilmemiş granüllere göre daha yavaş olarak salım göstermiştir.

Glutaraldchit ile muamele etmeden önce granüllerin kurutma ^zamanının etken madde salıınına etkisi

araştırılmışur. Etken madde salım hızı,

ERDEN ve ÇELEBi

Suda çözünen etken maddelerin, sürekli etkili preparatlarının hazırlan­

masında kitozanın kullanılabilirliği araştırılmıştırCtsı, Bu çalışmada mo- del madde olarak propranolol hidro- klorür (PPH) seçilmiştir. Kitozan 2 saat kurutulan granüllerde ^anlamlı miktarı arttıkça, etken madde olarak azalmıştır. 2 saatten daha fazla

kurutulduğunda ise salım hızında bir azalma olmamıştır. Salım hızı esas olarak, etken madde granüllerinin glutaraldehitle muamele zamanına bağlıdır. Daha uzun süreli muamele, etken madde salım hızında daha etkin

azalınaya sebep olmakkodır.

Bağlayıcı olarak, kitozanın asetik asitteki çözeltisi kullanılarak, aspirinin uzun etkili tableti hazırlanmıştır(l5), Salım hızını kontrol eden parametreler;

- Tabletteki kitozan içeriği,

- Granülasyonda kullanılan kitozanın

fiziksel durumu (sıvı veya jel ol-

ması),

- Çözünme ortamının pH'dır.

Bağlayıcı olarak, kitozan çözeltisi

kullanıldığında salım hızı, jele göre daha hızlı olmuştur. Tabletteki kitozan

içeriğinin artmasıyla veya ortamın pH'nın azalmasıyla etken madde salımı

daha da nzamıştır.

Acartürk, kitozan ⁽¹⁶⁾ ve kitin (t7) ile diklofenak sodyumun uzatılmış et- kili tabletlerinin hazırlanabileceğini göstermiştir.

salımındaki gecikme de artmaktadır.

Bu da, jel oluşumunun büyüklüğü ve tabletin sertliğinden kaynaklanmak-

tadır. Kitozanın düşük pH'da jel

oluşturma özelliği nedeniyle kitozan sürekli etkili preparatların hazırlan­

masında kullanılmaktadır. Çünkü gastrointestinal kanalda, jelden etken maddenin sabit olarak salındığı bulun- m ı,ş tur. Ayrıca jel midedeki irritasyonu önleyebilmektedir.

Tian-Rui ve arkadajlarının yaptığı çalışmada(t9l,suda çözünebilen ilaçla-

rın sürekli etkili tabletlerinin hazır­

lanmasında 4 çeşit kitin dcrivesi kul-

lanılmıştır. Bunlar yüksek poli- merizasyon derecesine sahip kitozan (C-hp), düşük polimcrizasyon derece- sine sahip kitozan (C-lp), hidroksipro- pil kitozan (HP-C) ve %60 deasetillcn-

miş kitindir (daC). Bu ^çalışmada etken madde olarak PPH kullanılmıştır. C-lp ve HP-C'nin kullanıldığı tabletlerden, PPH'in salımı 1 saat içinde bitmiştir.

daC/C-lp ve daC/HP-C kanşımlan ile

hazırlanan tabletlerde ise sürekli etki

bulunmuştur. Bu tabletlerde PPH'in

salım hızı, daC/C-lp ve daC/HP-C

karışım oranlarının değiştirilmesiyle

kontrol edilmiştir.

'

ERDEN ve ÇELEBi

Suda çözünmeyen etken maddelerin sürekli etkili tabletlerinin hazırlanma­

sında da kitozan ve kitozan/karbok- simetil sclülöz sodyum (CMC-Na)

karışımı kullanılmıştır (20) Çalış­

mada suda çözünmeyen etken madde olarak prednisolon (PDS) seçilmiştir.

Sürekli etkili tabletler direkt basımla hazırlanmıştır. PDS'nun salım hızı,

kitozan/CMC-Na miktarlarının veya tabletteki etken ve yardımcı madde

miktarlarının değiştirilmesiyle kontrol

edilmiştir. Suda çözünmeyen etken maddelerin oral sürekli etkili dozaj

şekillerinin hazırlanmasında kitozan/

CMC-Na karışımlarının kul-

lanılabileceği öneri lmektcdir.

Diğer bir çalışma (21) kitin ve kito-

·zanın suda çözünen türevi olan hidrok- sipropil kitozan (HP-C) içeren, implante edilebilir sürekli etkili

formülasyonların geliştirilmesi üzeri- nedir. Etken madde olarak antikanser ilaçlar için model madde olan urasil kullanılmıştır. Önce kitozan ve

HP-C'nın enzimatik olarak parçalan-

dığı in vitro (lizozom kullanarak) ve in vivo (her iki madde de farelerin sırtına

subkutan olarak implante edilmiştir)

olarak gösterilmiştir. Daha sonra in vitro çözünme testleri yapılarak, kito- zan membranından, urasilin birinci de- rece kinctikle salındığı bulunmuştur.

Bodmeicr ve ark.'lan (22l, anyonik tripolifosfat (TPP) çözeltisi içinde kat- yonik polisakkaritin (pozitif yüklen-

285

miş kitozanm) jellcştirilmcsi ile sülfa- diazin içeren kitozan boncuklarını hazırlamışhırdır. Etken madde dam-

lacıkları, iyonik olarak bağlanmış po- limer şebekesinin içinde kalmıştır.

Kitozan boncuklarmm O. 1 N HCl'de

şiştiği ve çözündüğü, fakat yapay mide

sıvısında çözünmeden kaldığı görülmüştür. 0.1 N HCl'de sülfa- diazinin salımı, TPP konsantrasyonu- nun artması ile azalmış, fakat İntcsti­

nal sıvıdaki salınım TPP konsantrasyo- nundan bağımsız olduğu görülmüştür.

Sonuç olarak, kitin ve kitozan di- rekt tablet imalatında seyreltici,

bağlayıcı, kaydırıcı olarak kul-

lanılabildiği gibi, çözünürlüğü düşük

olan ilaçların çözünürlüğünü arttır­

mak için ve de sürekli etkili preparat-

ların hazırlanmasında, jel matriksin

oluşturulmasında kullanılabilmektedir.

Ayrıca kitozan ile midede yüzebilen sürekli etkili preparatlar da hazırlana­

bilmektedir. Bu özelliklerinden dolayı

kitin ve kitozan özellikle farmasötik teknolojide gelecekte ümit verici mad- deler olarak görülmekte ve üzerinde daha fazla araştırma yapılması gerek- mektedir.

KAYNAKLAR

1. Zicba, J., Knapczyk,J., "Drug Adducts with Microcrystalline Chitosan and Microcrystalline Cellulose", Acta Pharm. Tech- nol., 34 (2), 84-87, 1988.

,

286

2. Miyazaki, S., Yamaguchi, H., Yokouchi, C., Takada, M., Hou, W., "Sustained Relcase and Intragastric-Floating Granulcs of lndomcthacin Using Chitosan in Rabbits", Chcm. Pharm. Bull., 36 (10), 4033-4038, 1988.

3. Hou, W., Miyazaki, S., Taka>!a, M., Komai, T., "Sustaincd Re- lease of Indomethacin from Chil- osan Granules", ibid, 33 (9), 3986-3992, 1985.

4. Sawayanagi, Y., Nambu, N., Na- gai, T., "Pcrmeation of Drugs Through Chitosan Mcmbrancs", ibid, 30 (9), 3297-3301, 1982.

5. Sawayanagi, Y., Nambu, N., Na- gai N., "Enhancemcnt of Dissolu- tion Propcrties of Griscofulvin from Ground Mixturcs with Chi- tin or Chitosan", ibid, 30 (12), 4464-4467, 1982.

6. Sawayanagi, Y., Nambu, N., Na- gai, N., "Enhancement of Disso- lution Propcrtics of Prcdnisolone from Ground Mixturcs with Chi- tin or Chitosan", ibid, 31 (7), 2507-2509, 1983.

7. Sawayanagi, Y., Nam bu, N., Na- gai, T., "Directly Compressed Tablets Containing Chitin or Chitosan in Addition to Lactose or Potato Starch", ibid, 30 (8), 2935-2940, 1982.

8. Sawayanagi, Y., Nambu, N., Na- gai, T., "Directly Compressed

ERDEN ve ÇELEBi

Tablets Containing Chitin or Chitosan in Addition to Manni- tol", ibid, 30 (11), 4216-4218, 1982.

9. Inouye, K., Machida, Y., San- nan, T., Nagai, T., "Buoyant Sustaincd rclease Tablets based on Chitosan", Drug Design and Delivery, 2, 165-175, 1988.

10. Inouyc, K., Machida, Y., San- nan, T., Nagai, T., "Buoyant Sustained Release Granules Based on Chitosan", lbid, 4, 55-67, 1989.

11. Machida, Y., lnouye, K., Toku- mura, T., Iwata, M., Nagai, T.,

"Prcparation and Evaluation of Jntragastric Buoyant Prepara- tions", lbid, 4, 155-161, 1989.

12. Kanke, M., Katayama, H., Tsu- zuki, S., Kuramoto, H.,

"Application of Chitin and Chit- osan to Pharmaccutical Prcpara- tions.I.Film Preparation and in vitro Evaluation", Chem. Pharm.

Bul/., 37 (2), 523-525, 1989.

13. Kawashima, Y., Handa, T., Ka- sai, A., Takeneka, H., Lin, S.Y.

and Ando, Y., "Novel Method for the Preparation of Controlled- Relcasc Thcophyllinc Granules Coated with a Polyelectrolyte Complex of Sodium Polyphos- phate-Chitosan", J.Pharm. Sci., 74 (3), 264-268, 1985.

'

ERDEN ve ÇELEBi

14. Ka\vashima, Y., Handa, T., Ka- sai, A., Takcnaka, H., Lin, S.Y.,

"The Effecıs of Thickncss and Hardncss of thc Coating Film on thc Drug Relcase Ratc of Theo- phylline Granulcs Coatcd with Chitosan-Sodium tripolyphos- phate Cornplex", Chcrn. Pharm.

Bull., 33 (6), 2469-2474, 1985.

15. Kawashima, Y., Lin, S.Y., Ka- sai, A., Handa, T., Takenaka, H.,

"Preparation of a Prolonged Re- lease Tablet of Aspirin with Chit- osan", lbid, 33 (5), 2107-2113, 1985.

16. Acartürk, F., "Prcparation of a Prolonged-Relcase Tablet Forrnu- lation of Diclofcnac Sodiurn part

1: Using Chitosan", Pharmazie, 44, 547-549, 1989.

17. Acartürk, F., "Preparation of a Prolonged-Release Tablet Forrnu- lation of Diclofenac Sodiurn part 2: Using Chitin", lbid, 44, 621- 622, 1989.

18. Sawayanagi, Y., Narnbu, N., Na- gai, T., "Use of Chitosan for Sustained-Release Prcparations of

287

'

Waıcr-Soluble Drugs", Chem.

Pharm.Bu/l., 30 (11), 4213- 4215, 1982.

19. Tian-Rui, T., Inouye, K., Machi- da, Y., Sannan, T., Nagai, T.

Chitin and Chitosan Dcrivativcs as Addiıivcs for Dircctly com- pressecl Tablets of Water-soluble Drug Yakuzaigaku, 48 (4), 318- 321, 1988.

20. lnouyc, K., Machida, Y., Nagai, T., "Sustaincd Rclcase Tablets Bascd on Chitosan and Carboxy- rncthylccllulosc Sodium", Drug Design and De/ivery, 1, 297-305, 1987.

21. Machida, Y., Nagai, T., Abc, M., Sannan, T., "Usc of Chito- san and Hydroxypropylchitosan in Drug Formulations to Effect Sustaincd Relcasc", lbid, 1, 119- 130, 1986.

22. Bodmcier, R., Oh, Kyoung-Hee, Prarnnr, Y., "Prcparation and Evaluation of Drug-Containing Chitosan beads", Drug Dev. Ind.

Pharm., 15 (9), 1475-1494, 1989.

Ben sporcunun zeki, çevik ve

zamanda

severım.

Mustafa Kemal ATATÜRK

ı.'ı'•.

_,,

!