Yenidoğanın Kontrolleri, Prematüre Bebek, Düşük Doğum Ağırlıklı Bebek,
Postmatüre Bebek
Dr. Gökçe Karaman Benli
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Temel Eğitim Bölümü Okul Öncesi Eğitim
Anabilim Dalı
Yeni Doğan Kontrolleri
• 0-48 saat 1-2 defa
• 0-3 ay 15 günde bir
• 4-12 ay Ayda bir
• 13-24 ay 2 ayda bir
• 3-6 yaş 3 ayda bir
3
Yeni Doğan Kontrolleri
• Bebeklerde doğduklarında kafataslarında iki adet
yumuşak alan vardır. Fontanel (bıngıldak) adı verilen ve parmakla basınca altında kemik olmadığından içine
göçen yapılar kafatası gelişiminde çok önemlidirler.
• Önde alnın hemen üstünde yer alan ve daha büyük olan
dörtgen şekilli büyük fontanel, birde kafanın arkasında
yer alan daha ufak üçgen şekilli küçük fontanel vardır.
Yeni Doğan Kontrolleri
• Küçük fontanel genellikle 2-6 ay arası,
büyük fontanel ise 18 aylıkken kapanır ve ortadan kaybolur. Fontanellerin üzerini
kaplayan zar oldukça kalın ve dayanıklıdır.
Bu yüzden bebeğin başını yıkamak ve
kurulamak bebeğe zarar vermez.
5
PREMATÜRE BEBEKLER
Zamanında doğan bebekler, normal gebelik
süresi olan 38-40 haftayı tamamlayan bebeklerdir.
38 haftanın altında doğan bebeklere ise
prematüre bebekler ya da erken doğan bebekler
denir. Zayıf ve normalden kısa boyludurlar.
Prematürelik üç grupta incelenir
• 1. Grup 36-38 haftalık olanlar sınırda prematürelik durumudur. Bunlar
genellikle hafif derecede de olsa beslenme bozukluğu, sarılık, enfeksiyonlara karşı direnç düşüklüğü gösterirler. İlk günden itibaren iyi bir bakım ve
korunmaya alınırlarsa yaşatılmaları zor değildir.
• 2. Grup 31-36 haftalık olanlar orta derecede prematürelik durumudur.
Bunlarda sık sık solunum durması, beslenmede güçlükler, enfeksiyonlara karşı aşırı derecede direnç düşüklüğü vardır. Pek çoğu enfeksiyondan kaybedilir.
• 3. Grup ise 24-30 haftalık ileri derecede prematürelik durumudur. Bu
bebekler ileri derecede solunum ve dolaşım güçlüğü gösterirler. Tüm çabalara rağmen kaybedilirler. Bir bebeğin prematüre olarak doğacağı anlaşılırsa yine olanaklar oranında anne dinlenmeye alınmalı ve olay geciktirilmeye
çalışılmalıdır. Fakat buna olanak olmazsa kuvözde steril şartlar altında
bakılması gereklidir.
7
Prematüre Doğumun Nedenleri
Anneye ait nedenler
• Anne uterusunun fetüsü koruyamayacak durumda olması,
• Suni olarak gebeliğin herhangi bir nedenle durdurulmuş olması,
• Placentanın erken ayrılması,
• Annenin ağır beslenme yetersizliği, anemi
• Annede görülen ağır kalp, akciğer, böbrek ve jinekolojik hastalıkları, toksemi (pre eklamsi- eklamsi
• Alt sosyo-ekonomik düzeyin getirdiği ağır işte çalışma, gebelik bakım eksikliği, eğitimsizlik gibi sorunlar,
• Annenin geçirmiş olduğu enfeksiyonlar,
• Ruhsal-fiziksel travmalar,
• Annenin aşırı alkol ve sigara kullanımı,
• Anne yaşının 17’den küçük, 37’den büyük olması.
Prematüre Doğumun Nedenleri
Bebeğe ait nedenler
• Çoğul gebelikler,
• Kromozom anomalileri,
• Hidro amnioz (Amnion sıvısının normalde 1lt olması gerekirken daha fazla olması)
• Intra-uterin hayatta geçirilen enfeksiyonlar (Konjenital kızamıkcık ve diğer virüs hastalıkları)
• Placentanın yerleşim kusurları ve damar anomalileri
9
Prematüre Bebeklerin Fiziksel Özellikleri
• Kafa oval, fontaneller büyük ve süturlar arası genişlik fazladır.
• Burun, alt çene ve kulak ufacıktır.
• Kulaklar yumuşak, kafaya yakın ve kulak kepçeleri kıvrımları henüz tam şekillenmemiştir.
• El ve ayak tırnakları parmak ucuna tam inmemiştir ve çok yumuşaktır.
• El ve ayak tabanındaki deri çizgileri bir veya bir kaç tanedir, tam gelişmemiştir.
• Derileri ince, pembe kırmızı görünümdedir.
• Bebeğin yüz görünümü ihtiyar bir ifade taşır. Derinin üzerindeki vernix kaseosa maddesi normal bebeklere nazaran daha azdır.
• Karın gergin ve kabarıktır.
• Erkek prematüre bebeklerde testisler scrotuma (testis torbası) henüz inmemiştir.
DOĞUM AĞIRLIĞI EKSİK BEBEKLER
• Gebelik süresini tamamlamış olduğu halde zamanında doğan bir bebeğin doğum ağırlığına ulaşamayıp 2.5 kg’ın altında doğan bebeklere doğum ağırlığı eksik bebek adı verilir. Doğum ağırlığı eksik bebekler iki grupta toplanabilirler.
• Birinci grupta olanlar, doğumdan sonraki hayatta görülen ağır malnütrisyonlu çocuklara bir benzerlik gösterirler. Vücut hücreleri sayı itibarıyla normal fakat hücre sitoplazmaları çok azalmıştır. Bu nedenle derileri buruşuk, deri altı yağ dokuları çok az, yanakları çökük yaşlı görünümündedir.
• İkinci grupta olanlar ise vücut hücreleri sayı itibarıyla eksik bazen kusurlu fakat sitoplazmaları dolgundur. Bu duruma bağlı olarak çeşitli konjenital anomalileri vardır. Gebelikte geçirilen enfeksiyonlar buna yol açmıştır.
11
Doğum Ağırlığı Eksikliğinin Nedenleri
• Placenta yetmezliği
• Sosyo-ekonomik faktörler
• Annenin akut-kronik hastalıkları
• Gebelik bakım ve beslenme yetersizlikleri
• Annenin ağır işte çalışması
• Annenin çok fazla miktarda sigara içmesi.
Prematüre ve Doğum Ağırlığı Eksik Bebeklerde Görülen Hastalıklar
• *Prematüre bebeklerin ağlaması zayıf ve tek düzedir.
• *Vücut ısıları normalden çok düşük ve düzensizdir.
• *Solunumları zayıftır. Sık sık solunum durması nöbetleri ortaya çıkabilir.
• *Sık ve derin uyurlar.
• *Hareketleri ve emmeleri zayıftır.
• *Gebelik süresi kısaldıkça, bebeğin ekstra uterin yaşam şartlarına uyabilme şansı zayıftır.
• *Her türlü enfeksiyona açıktırlar. Özellikle akciğer enfeksiyonları sık görülür.
• *Karbonhidrat depoları zayıftır.
• *Karaciğerleri tam olgunlaşmamıştır. Enzimler henüz salgılanmaya başlamadığından fizyolojik sarılığı ağır geçirirler.
• *Karaciğerdeki Fe deposu fakirdir. Koruyucu Fe tedavisi verilmesi gerekir.
• Bu bebekler normal zamanında doğan bebeklere göre daha sık izlenmelidir.
• Beslenmelerine gereken önem verilmelidir.
• Kolayca kusabilirler.
13
