Şehzade Ömer Faruk Efendi'nin hikayesi

CUMHURİYET;

SAYFA

DÖRT

Şehzade Ömer Faruk Efendinin Müiûzimi Sani (Üsteğmen) üni> forması ile çekilmiş fotoğrafı

yukarda görülüyor. “ W “

«Padişah

efendimizin

hir kolu da

Anadolu’da

olsun

»

ES

I

- NGÎUZUEHF. ve İşgal Kuv­ vetlerine büyük yakınlığı ile tanınan ve tarihte Türklüğe ihanetin kapkara bir örneği olan Damat Ferit Paşa (o günlerde Sadrazamdı), İngilizlerle Musta­ fa Kemal’in ve Anadolu’nun du­

rumlarını, Anadolu’ya geçiş şart larrnı görüştükten sonra Veliahd Abdülmecit Efendi’nin Anado- luya gönderilmesini kararlaştır­ mışlardır. Tabii «Bir kollan da Anadolu'da olmalı» ydı.

Ancak, Abdülmecit Efendi’nin sağlığının bozukluğunu ileri sü­ rerek bu hizmeti yapamıyacağını bildirmesi üzerine, Şehzade ö- mer Faruk Efendi’nln ve onun­ la birlikte özel öğretmeni Erkânı Harp Miralayı Asım Boy’in (Ge­ neral Âsim Gündüz) birlikte Ana­ dolu’ya gönderilmeleri kararlaş­ tırılmıştır. (O zaman Miralay

Asım Bey, rütbe maaşından baş­

ka 10 altın Ura tutarında Saray­ dan aylık almaktadır. Sonradan Anadolu Harekâtına değerli bir kumandan olarak katılan Asım Gündüz’tin bu aylık hikâyesini biraz ileride üstünde durulacak bir konu olduğu için hatırlatmak zorunda kaldık.)

Bu karan ve haberi zamanın­ da öğrendik. Anadolu’ya gidecek personelin vesikalarım hazırla­ yan ve Galata Rıhtımından Kara­ deniz’e hareket edecek gemileri göz altında bulunduran teşkilâtı­ mız mensubu Topçu Yüzbaşı Üs- küplü Rasim Efendi 1920 yılının bir kış günü, telefon konuşmala­

rının düşman tarafından dinlene bileceğini düşünerek, doğru­ dan doğruya k e n d i s i ba­ na geldi ve Şehzade Ömer Fa­ ruk Efendi ile öğretmeninin, Loyfc - Triyestino kumpanyası­ na ait «Campidoglio» adlı yolcu gemisi ile Anadolu’ya hareket et­ tiklerini söyledi. Hayretler için­ de kaldım. Bu durum politik ba­ kımdan çok önemliydi.

Durum Fevzi

Paşaya

bildiriliyor

O

GÜN BOSTANCIDAKİ evi­

me (Bir bakıma gizli tel­ graf merkezime) düşünceli ve sıkıntılı döndüm.

«Çok önemli» kaydı İle bu du­ rumu Anadolu Hükümetinin Ge­ nel Kurmay Başkanı Fevzi Pa- şa’ya şifre ile ve zata mahsus o- larak arzettim. Yazdığım telgrafı şifre subayımız Yüzbaşı Kerim Bey şifreledi ve Ankara’ya çe­ kildi.

Ankara'dan cevap gecikmedi. Bana gelen gizli cevap içimi fe­ rahlatmıştı ve şöyleydl:

«Miralay Âsim Beyle Şehzade Ömer Faruk Efendinin bu vapur­ dan İnebolu’ya ayak basar bas­ maz göz hapsine alınmaları ve ilk vapurla İstanbul’a geri gönderil­ meleri için İnebolu Ayın - Pe Teşkilâtı Başkanhğma (Askerî Polis Teşkilâtı demektir. Asker sözcüğü eski Türkçede Ayınla yazılırdı.) emir verildi. Bilgi için de Felah Grupu Başkanlığına ya­ zıldı. Emri, bizzat Fevzi Paşa Hazretleri (Çakmak) İmza bu­ yurmuşlardır.»

Emir yerine getirilmiş.. İne­ bolu’da Miralay Asım Bey ve Şehzade Ömer Faruk Efendi mi­ safir edildikleri Padişah taraftan Belediye Başkam Hüseyin Efendi nin evinde askerî polisçe göz hap sine alınarak kimseyle temas et­ tirilmemişti. Daha sonra da ilk vapurla geri gönderilirken Zon- guldak’da gemiden inmeleri ihti­ mali düşünülerek yanlanna teşkl lfttımıza mensup sivil bir subay verilmek suretiyle İstanbul’a yol­ lanmışlardı. Bu dunun da derhâl Felah Grupu Başkanlığına yani bana bildirilmişti. (x).

Miralay Asım tekrar

A

Anadolu

yollarında

Ş

EHZADE Ömer Faruk Efen­ dinin İnebolu’dan geriye çev rilmesi ile Ingllizler ve onla­ ra uşaklık eden Sadrazam Damat Ferit Paşanın plânı suya düşmüş «Padişahları Efendileri» nin bir kolu da Anadoluya uznnamamış- tı. Böyleca Padişah Hazretleri­ nin Anadolu’da bir hükümet kur ma tnsavvunı İflâs etmiş oluyor­ du. Miralay Asım Beyin dununu ise bambaşka bir seyir takip e- decektir.

Miralay Asım Bey bu basansız yolculuktan sonra Moda’dakl e- vlnden dışanva çıkmaz olmuş, Anadolu'ya geçebilmek İçin mut­ laka bir izin gerektiğini kavraya­ rak bu yolda soruşturmaya baş­ lamıştı Fakat hiçbir sonuç ala­ mıyordu. Çünkü teşkilâtımız ve Felâh Gnıpu son derece gizil tu­ tulmuştu.

Bir gün kendisini ziyaret eden bir arkadaşımıza Miralay Asım Bey, derdini anlatır ye Mustafa Kemalin giriştiği harekete inan­ dığını hizmet için Anadoluya cec mek istediğini, fakat bunun için bir «giriş vesikası» na ihtiyaç ol­ duğunu. bunun da ne surette te­ min edileceğini bilmediğini be­ lirtir. Kendisini zivaret »den ar­ kadaşımız «Ben de bîlmivortım ancak sire Pivade Binbaşısı Aziz Hüdai Beyi göndereyim. Belki o isteğinize bir çâre bnlabiiir» der.

Asım Bey, teşkilâtı yüksek ka­ demelerde düşündüğü İçin şaşır mis ye bîr Piyade Binbaşısının böyle önmell bir meşeleri halle­ deceğine inanmadığını hissettir-

m i ş .

Hizmet aşkı

Í6 Klc»— î\)70.

B irinci fo to ğ raf; G izli T eşk ilâtın M ustafa Kem ailı h ab erleşm esi için kesilm eyen te lg ra f h a ttı. Ilalen B ü ­ y ü k P o stah a n en in a lt k a tın d a PTT m u tfa ğ ın d a bir eam ek ân içinde m u h afaza ediliyor. İk in c i fotoğraf; H acı Çavuş ta ra fın d a n Gizli T eşk ilât ile A ta tü rk ’ün haberleşm esi için b ıra k ıla n te lg ra f h a ttın ın y a k ın d a n

g örünüşü,

zesl verilmesi» ni bana emredi­ yor, fakat ceza olarak bir ay son ra gönderilmesini istiyordu.

Hazırladığımız giriş vesikası bir ay sonra Aziz Hüdai Bey ile Asım Beye gönderildi. Fakat A- nadolu’ya geçerken şayet IngtUz- ler tarafından yakalanması ihti­ mali belirirse elindeki belgenin mühür ve imzasını derhâl yok etmesi ciddiyetle kendisinden is­ tendi. Sonucu Fevzi Paşaya şifre İle hemen arzettim ve böylece General Asım Gündüz de bağım­ sızlık savaşımızda başardığı de­ ğerli hizmetine kavuşmuş oldu.

(x) Benim Başkanlığım - dairi resmî kuruluş halindeki gizil teşkilâta mensup arkadaşlar Felah Gnıpuna mensup subay­

lardı. Bir de ayrıca bize yardım eden özel bir kuruluş daha var­ dı. Bu kuruluşun adı «M. M- Grupu» idi ve «Mim-Mim Grupu» şeklinde okunur, söylenirdi. M. M., Millî MUdafaa’mn baş harf­ lerinden alınmıştır. İstanbul’da bu özel kuruluşun yani M. M. Grupunun Başkam Topkapılı Cambaz Mehmet Bey İdi. Grupu özel olarak kurmuş, teşkilâtlan­ mış, bazı subaylarımız da buna katılmıştı. Değerli hizmetler gör müşlerdir. Merkez kadrosunun belli başlı şahsiyetleri şunlardır: Başkan: Mehmet Bey; Yardım­ cısı: Topçu Yüzbaşısı Kemal Bey, Emir Subayı: Piyade Asteğ­ meni Necmettin Bey. Kadroda hizmetliler: Piyade Binbaşısı E- min Âli Bey, Kasımpaşa Hizmet

Subayı Deniz Yüzbaşısı İsmail Hakkı Bey, Asteğmen Mehmet Tevfik Efendi, Hesap İşlerine memur Divanı Muhasebattan İh­ san Bey, Emniyet Müdürlüğü Bi­ rinci Şube Yardımcısı Edip Bey, yine siyasî kısımdan Serezli Ah­ met Niyazi Bey, Gözlüklü Cemâl Bey, Topçu Üsteğmen Muhlis E - fendi, Jandarma Yüzbaşısı Girit­ li Enver Bey. Bu teşkilâta son­ radan da katılanlar olmuştur.

Y A R I N ___________ _

Sahra tapu kama­

larını

kaçırmanın

yollarını arıyoruz

i ; I <

\

I i I

i

I

• RKADAŞIMTZ Aziz Hüdai A Bey. Asım Beyi erinde ztya- ret etti. Bu ziyaret sırasında âsim Bpy arkadaşımıza «îtırho- lu başarısızlığı karşısında İstan­ bul Hükümetinin kendisini bord­ rodan çıkardığını, hie maaş ala­ madığım. sefil kaldığını, Musta­ fa Kemale büyük inancı oldıığıı- nn Anadolııva gitmek istediğini, fakat bir türlü giriş vesikası te­ min edemediğini» belirtir.

Aziz Hüdai Bey cevap olarak -'Efendim ben de hilmivomm. tn- '■eleyelim» deyip veda eder, ay­ rılır.

Aziz Hlldal Bey derhâl bana gelerek durumu anlattı. Kalbi hizmet ateşi ile yanan bir Kur­ may Albay arkadaşımızın bu is­ teğine ilgisiz kalamazdık. Duru­ mu o akşam şifre ile derhâl Fev zl Paşaya (Çakmak) arz ettim Fevzi Paşa. Asım Bey’in Şehza­ de Ömer Farukla. dolavısiyle. İn­ gilizlerle bilmeden işbirliğine çok öfkeli haldeydi: Kendisin­ den aldığım cevapta Fevzi Paşa