DAĞILMA DÖNEMİ MURAT ÇINAR » Sanayi Devrimine bağlı hammadde,

DAĞILMA DÖNEMİ

EN UZUN YILLAR (1800 – 1922) XIX. Yüzyıl = 19 . Yüzyıl

MURAT ÇINAR – 2020

Bu dönemde Batı’nın her alandaki üstünlüğünü kabul edip örnek aldı. Yaş Antlaşması ile başlayan dönem 1 Kasım 1922 saltanatın kaldırılmasıyla sona erdi Dönemin Padişahları

II. Mahmud I. Abdülmecit Abdülaziz V. Murat

II. Abdülhamit V. Mehmet Reşat ve

VI. Mehmet Vahdettin Dağılmanın iki temel sebebi

»

»

1. 1801 El Ariş – 1802 Paris Ant.

2. 1809 Kale-i Sultaniye 3. 1812 Bükreş Antlaşması 4. 1815 Viyana Kongresi 5. 1815 Meternich Sistemi 6. 1815 Şark Meselesi 7. 1829 Edirne Antlaşması 8. 1833 Kütahya Antlaşması

9. 1833 Hünkar İskelesi Antlaşması 10. 1838 Balta Limanı Ticaret Ant.

11. 1839 Tanzimat Fermanı 12. 1840 Londra Sözleşmesi 13. 1841 Londra Boğazlar Ant.

14. 1854 Kırım Savaşı 15. 1856 Islahat Fermanı 16. 1856 Paris Antlaşması

17. 1877 – 1878 Osmanlı Rus Savaşı 18. 1878 Berlin Antlaşması

Dağılma Dönemi Siyasi Olayları 1. Denge Politikası (Temel Politika) Fransa’nın Mısır’ın İşgali

Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde Kapitülasyonlar ile başlayan Osmanlı, Fransa dostluğu Fransa’nın Mısır’ı işgali ile lll. Selim Dönemi’nde bozuldu. Osmanlı, Fransa Savaşında Rusya ve İngiltere ilk kez Osmanlı’nın yanında yer aldı. Osmanlı ilk kez ittifak kurdu. Denge politikası ilk kez başladı.

Osmanlı + İngiltere + Rusya Fransa

El Ariş Antlaşması ile Fransa Mısır’ı terk etti.

Paris Antlaşması ile Mısır geri alındı.

2. Klasik Osmanlı Rus Savaşları Başlıyor ve Azınlık İsyanları

Osmanlı Rusya Savaşı ve Sırp İsyanı Osmanlı Rusya (1806 – 1812)

Sıcak denizlere inmek isteyen Rusya, Balkanlara müdahale etti. Osmanlı, Rusya Savaşı başladı. Fransa ile Rusya, Tilsit Antlaşması ile ittifak kurdu. İngiltere ile de Osmanlı yakınlaştı.

Kale-i Sultaniye Anlaşması (ilk boğazlar anlaşması) imzalandı. Çanakkale güvenliği sağlandı. Rusya, karşı hamleyle balkanlara tekrar müdahale ederek azınlıkları kışkırttı.

İlk isyan eden Sırplar oldu. Devam eden Savaşı Osmanlı kaybetti. 1812 Bükreş Antlaşması imzalandı. Sırplara imtiyaz verildi. İlk ayrıcalığı Sırplar aldı.

3. 1815 Viyana Kongresi ve Şark Meselesi

Milliyetçilik Akımı, Avrupa’da çok uluslu imparatorlukları tehdit edince Fransa’ya karşı Avusturya, İngiltere, Rusya ve Prusya (Almanya) bir araya geldi.

Avusturya + Rusya + İngiltere ve Prusya Fransa (Napolyon)

Fransa yenildi. (Waterloo Savaşı)

Fransa’nın işgal ettiği toprakları tekrar düzenlemek ve milliyetçilik akımına son vermek için Avusturya başkanı Meter- nich’in öncülüğünde İngiltere, Prusya, Rusya 1815 Viyana Kongresinde bir araya geldi.

(Restorasyon Dönemi) Şark Meselesi adıyla Osmanlı ilk kez burada paylaşıldı. Osmanlı’ya ilk kez burada hasta adam denildi. İlk diyen de Rusya oldu. (Çar l. Nikola) Yunan milli isyanını destekleyip kendilerine ters düştüler.

Yanya Valisi İsyanı: Bu dönemde ayrıca görevden alınan Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşa, isyan etmiştir.

İsyan 1820 – 1822 yılları arası…

4. Osmanlı Rusya Savaşı ve Rum İsyanı Osmanlı Rusya (1828 – 1829) Yunan cemiyeti Etnik-i Eterya bu dönemde Avrupa kamuoyunda büyük ilgi gördü.

Avrupa, Yunan isyanını destekleyince Osmanlı çaresiz kaldı. İsyanı bastırmak için Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Paşa’dan yardım istendi. İsyanı bastırma karşılığında Mora vaat edildi.

Osmanlı + Mısır Valisi Yunan + İngiltere + Rusya + Fransa Yunan isyanında Osmanlı Donanması Navarin Limanı’nda yakıldı. Osmanlı teslim oldu. 1829 Edirne Antlaşması ile Rus ticaret gemileri boğazlardan serbest geçme hakkı elde ederken Sırplar özerk, Yunanistan tam bağımsız oldu.

5. Vali Olayı

Mısır valisi Mehmet Ali Paşa isyan etti.

Padişah (ll. Mahmud) Vali

Vali, Rum İsyanını bastırma karşılığı Mora Valiliğini istemişti fakat alamadı çünkü Yunan isyanı bastırılamadı. Vali, alamadığı Mora’ya karşılık Suriye ve Girit Valiliklerini istedi. Padişah asla deyince vali benden günah gitti dedi. II. Mahmud yeniçeri ocağını kaldırmak ve yeni ordu kurmak ile uğraşırken vali saldırıya geçip Osmanlı’yı

yendi 1833 Kütahya Antlaşmasıyla Mehmet Ali Paşa’ya ve oğlu İbrahim Paşa’ya Suriye, Girit, Adana verildi. Osmanlı valiye karşı İngiltere’de yardım istedi. Hayır cevabını alınca, denize düşen yılana sarılır misali çaresiz Rusya’dan yardım istendi.

6. 1833 Hünkâr İskelesi Antlaşması Osmanlı Rusya

Osmanlı ile Rusya arasında 8 yıllık Hünkâr İskelesi Antlaşması imzalandı. Osmanlı’ya her hangi bir saldırı olursa Rusya yardım edecek, Rusya’ya saldırı olursa Osmanlı boğazları kapatacaktı.

M.Ç. UYARI: İlk boğazlar antlaşması Kale-i Sultaniye, ilk kez boğazların sorun olması Hünkâr İskelesi idi.

Mısır valisine karşı Rusya’nın desteğini alan Osmanlı bu kez Rus tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Rusya’nın boğazlara saldırma ihtimali Osmanlı’yı korkuttu. Rus donanmasının İstanbul Boğazlarından serbest geçip sıcak denizlere inmesi İngiltere’yi tedirgin etti.

Rusya’ya karşı Osmanlı bu kez İngiltere ile yakınlaştı.

7. Osmanlı - İngiltere Yakınlaşması Osmanlı İngiltere

» 1838 Balta Limanı Ticari Ant.

1839 Tanzimat Fermanı

»

1840 Londra Anlaşması

»

1841 Londra Boğazlar Anlaşması

»

1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşmasıyla gümrük vergisi düşürüldü. Osmanlı dış ülke vergilerini azaltırken yerli esnafa ağır vergiler koydu. İngiltere, Osmanlı topraklarında serbest mal satma hakkı elde etti buna bağlı da Anadolu’da ilk tren yollarını İngilizler yaptı. Ekonomi dışa bağımlı hale geldi. ülke Avrupa’nın açık pazarı oldu. İngiltere almış eline baltayı vurmuş bizimkilerin beline beline hatta bazen belden alta çalışmış…

Mısır olayında Avrupa’nın desteğini almak isteyen Osmanlı ayrıca 1839’da Tanzimat

Fermanı’nı ilan ederek azınlıklara geniş haklar verdi. Amaç batıya hoş gözükmekti.

1840 Londra Antlaşması ile Mısır valisine verilen haklar geri alındı ve Mısır isyanı kesin çözüldü. Boğazlar meselesi içinde 1841 Londra Boğazlar Konferansı yapıldı amaç Rus savaş gemilerinin boğazlardan geçişini durdurmaktı. Bu antlaşmaya göre Boğazlar ticaret gemilerine açık, savaş gemilerine kapalı olacaktı. Osmanlı, ilk kez boğazlardan taviz verdi. Bu sözleşme ile boğazlar ilk kez uluslararası sorun oldu.

8. 1854 Kırım Savaşı Osmanlı Rusya

Sıcak denizlere inmek isteyen Rusya saldırmak için bahane arıyordu. Rusya, Macar, Lehli mültecilerin iadesini istedi.

İsteği yerine gelmeyince, Ortodoksların İstanbul ve Orta Doğu’da (Kudüs) baskı gördüğünü iddia ederek saldırdı.

Rusya, Sinop baskını ile Osmanlı donanmasını yakınca İngiltere, Fransa ve Piyemonte (İtalya) Osmanlı yanında savaşa girdi. (Denge politikası) Karşı saldırı ile Rus Donanması yakıldı. Rusya teslim oldu.

Osmanlı + İngiltere + Fransa ve Pİyemonte Rusya

Osmanlı ilk kez dış borç aldı. İlk telgraf hattı (Edirne - Varna - Kırım) döşendi. İngiliz hemşire Florance Nightingale (Lambalı Kadın) Osmanlı askerleri için gece gündüz mesai yaptı. Savaşı kazanan Osmanlı anlaşma öncesi batının desteğini almak için 1856 Islahat Fermanını ilan etti. Savaş 1856 Paris Antlaşması ile sona erdi.

Osmanlı, Avrupa devleti sayılıp toprak bütünlüğü Avrupa’nın güvencesine alındı.

Osmanlı Avrupa hukukunu kullanacak. (Batı tarzı mahkemeler demek) Islahat Fermanını onaylandı. Karadeniz tarafsız olacak Rusya ve Osmanlı savaş gemisi bulundurmayacaktı.

Kazandığım savaşta beni Rusya ile aynı kefeye koyarak Avrupa gerçek yüzünü gösterdi.

9. 93 Harbi (1877 – 1878)

Şaşıracaksınız ama yine Rusya ile  Osmanlı Rusya

Rusya’nın Panslavizm politikası Balkan- larda Osmanlı ile Rusya’yı, Müslüman ile Hristiyan’ı karşı karşıya getirdi.

Balkan bunalımı sırasında yüzlerce köy yakıldı binlerce masum, sivil vatandaş öldü.

Sırplar ve Karadağlılar isyan etti.

İstanbul (Tersane) Konferansı toplandı.

Avusturya, Rusya, İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya katıldı amaç Balkanlarda huzuru tekrar sağlamaktı. Osmanlı açısından konferans kararları çok ağırdı. Osmanlı ordusunu Sırp topraklarından çekecek, Bosna - Hersek özerk olacaktı. Resmen iç işlerimize müdahale edildi. İlk aydın sınıfı olan Jön Türkler (Genç Osmanlılar) Abdülaziz’den konferansın sonuçlarını kabul etmemesini istedi. Kabul edeceğini açıklayan padişah çift bileğinden kesilerek, intihar süsü ile öldürüldü. Tahta kısa süreliğine V.

Murat çıkarıldı. Aydınların isteği olan anayasa ve meclis sözünü kabul eden II.

Abdülhamit tahta çıkarıldı.

Kanun-ı Esasiye (ilk anayasa) kabul edilip Meşrutiyet ilan edildi. İlk kez halk meclisi açıldı (Mebusan Meclisi) ve rejim ilk kez değişti. Artık sorunlar meclisin çatısı altında karara bağlanacaktı. Tersane Konferansı dağıtıldı bu gelişme İngiltere’nin hoşuna gitmedi yeni rejimi kabul etmediğini açıkladı.

Osmanlı ile İngiltere’nin arası açılınca Rusya bu fırsatı kaçırmadı ve Osmanlı’ya saldırdı, 93 Harbi (1877 - 78) başladı. Yalnız kalan Osmanlı Rusya karşısında ağır bir yenilgi aldı.

Ruslar, Batı da Edirne (Gazi Osman Paşa mücadele etti) Doğu da Erzurum’a (Nene Hatun – Aziziye Tabyası ve Gazi Muhtar Paşa mücadele etti) kadar ilerleyince Osmanlı teslim oldu önce Ayastefanos (Yeşilköy) Anlaşması imzalandı sonra iptal edilip yerine Berlin Antlaşması imzalandı.

“Bebem, anasız büyür, vatansız büyüyemez.”

Nene Hatun

İZMİR’İN DAĞLARINDA – MURAT ÇINAR

NENE’NİN HİKÂYESİ %100 MÜFREDATA DÖNÜK TARİHİ ROMAN, HEM ROMAN OKU HEM DERS ÇALIŞ… MURAT ÇINAR

Ayastefanos Antlaşması (1878): Büyük Bulgaristan Krallığı kurulacaktı. Böylece Rusya sıcak denizlere inecekti. Bulgar sınırı Karadeniz’den Ege’ye kadar uzanacaktı.

Romanya (Eflak - Boğdan), Sırbistan ve Karadağ tam bağımsız olacaktır. Girit Rumlarına, Doğu’da Ermenilere ıslahat yapılacaktır.

Girit Rumlarına Halepe Fermanı ile imtiyaz verildi. Ermenilere, göz açtırmayan ll.

Abdülhamit Hamidiye Alaylarını kurdurdu.

Kızıl Sultan lakabı bu yüzden takıldı.

Ruslara savaş tazminatı ödenecekti.

Kars, Ardahan, Batum (Elviye-i Selase) ve Doğu Beyazıt Rusya’ya bırakılacaktır.

Bosna - Hersek özerk olacaktır.

İngiltere, Almanya ve Avusturya Ayaste- fanos Antlaşmasına müdahale etti, ölü doğmuş uygulanmayan bir anlaşma olarak tarihe geçti. Rusların sıcak denizlere inmesi İngiltere ve Almanya’yı rahatsız etti. Üç madde değiştirilerek yerine 13 Temmuz 1878’de Osmanlı, İngiltere, İtalya, Almanya, Avusturya, Fransa, Rusya, Macaristan arasında Berlin Anlaşması imzalandı.

1878 Berlin Anlaşmasına

Büyük Bulgaristan dağıtıldı. Osmanlı’ya

»

vergi veren prenslik oldu. Makedonya ıslahat yapma şartı ile Osmanlı’ya verilecek

Doğu Beyazıt Osmanlı’ya iade edildi.

»

Savaş tazminatı iki katına çıkarıldı

»

Berlin antlaşması sonrası Bulgaristan 3’e ayrıldı. Asıl Bulgaristan Osmanlı prensliği oldu. Makedonya da Osmanlı’ya verildi. Doğu Rumeli’de Hrıstiyan vali olma şartı ile Osmanlı’ya bırakıldı.

Antlaşma sonrası Kıbrıs geçici askeri üs olarak İngilizlere verildi. Bu kadar borç alırsan olacağı bu… Osmanlı’nın dağılma süreci hızlandı. İngiltere ve Fransa Osmanlı’yı koruma politikasını (Denge Politikası) terk etti. Osmanlı önce Japonya’ya yakın siyaset izledi. II.

Abdülhamit’in Japonya’ya gönderdiği Ertuğrul Gemisi maalesef battı. Yalnızlık siyasetinden kurtulmak isteyen Osmanlı bu kez Almanya yakınlaştı.

Fransa önce 1830’da Cezayir (ilk işgal) sonra 1881’de Tunus’u, İngiltere’de 1882’de Mısır’ı, Avusturya Bosna Hersek’i işgal etti.

Yunanistan Girit’i topraklarına kattı. Osmanlı 1897’de Dömeke Savaşı ile Yunanlıları denize döküp Girit’i geri aldı.

10. Osmanlı Yunanistan Savaşı Dömeke Meydan Muharebesi

Burası Önemli: 1897 Dömeke Meydan Savaşı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü etkileyen olayların başında gelir. Bu savaş için “En kötü savaş” değerlendirmesini yapar… 16 yaşında askeri öğrenci iken savaşa katılmak istemiş fakat alınmamıştır.

Mustafa Kemal burada diplomasinin önemini kavramıştır. Askeri başarılar, siyasi zaferler ile desteklenmelidir.

Dağılma Dönemi Islahatları

XlX. Yüzyıl Islahatları

ll. MAHMUT 1808 - 1838

TANZİMAT 1839 - 1876

ABDÜLMECİD ABDÜLAZİZ

ll. ABDÜLHAMİT 1876 – 1909

l. MEŞRUTİYET İSTİBDAT ll. MEŞRUTİYET

II. Mahmut Islahatları 1808 – 1838

En köklü ıslahatçı olan padişahımız aynı zamanda sporcu ve müzisyen idi. Mahlası ADLİ idi

Yönetim ve Hukuk Islahatları 1808 Senet-i İttifak

Padişah Ayanlar

Padişah ile ayanlar arasında yapılan bir sözleşmedir. Sadrazam Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa imzalanmasında etkili oldu. Ayanlar devlete bağlı kalacak, bölgelerinde devlet adına vergi ve asker toplayacak, İstanbul’da bir isyan çıkarsa bastırmaya geleceklerdi.

Burası Önemli: İlk kez bir padişah yetkilerini kısıtladı, kendi dışında bir gücün varlığını kabul etti. Demokrasiye atılan ilk adım olarak tarihe geçti. Bu yönü ile 1215 Magna Carta (İngiltere – Büyük Şart) ile benzerlik göstermektedir.

» Ayanlara son verdi (merkezi otorite)

» Divanıhümayun kaldırıldı. Batı tarzı nazırlıklar (bakanlıklar) kuruldu

» Vala-yı Ahkam-ı Adliye’yi kurularak Islahatlar düzenli yapılmak istendi.

Temyiz görevini de üslendi. Akabinde de yürütmenin yüksek bir kurulu olarak Darı Şurayı Babıali açıldı

» Tımar Sistemi kaldırıldı

» Memura maaş bağlandı

» Kazalar merkeze bağlandı

» Müşirlikler kuruldu (yönetim)

» Muhtarlıklar kuruldu

» İlk kez bir padişah kılık kıyafet kanunu yaptı. Fes, ceket ve düdük pantolon giyme zorunluluğu getirildi

» Karantina getirildi

» Müsadere kaldırıldı özel mülkiyetin ve önü açıldı

» Pasaport (dış) ve Mürûr Tezkeresi (iç) zorunluluğu getirdi

» Resmini, resmi dairelere astırdı Askeri Alanda Islahatlar

» Batı tarzı Sekban-ı Cedit (merkez) ve taşra güvenliği için Eşkinci Ocağını kurdu fakat Yeniçeriler kapattırdı

» 1826’da ıslahatların önündeki en büyük engel kaldırıldı, Yeniçeri Ocağı (Vaka-i Hayriye) kapatıldı

» Asker ve vergi tespiti amaçlı ilk nüfus sayımı yapıldı

» Asakir-i Mansure-i Muhammediye batı tarzı yeni bir ordu kuruldu

» Eyalet güvenliği için de Redif birlikleri oluşturuldu

» Babıali Seraskerlik (başkomutanlık) makamı kuruldu

» Harp Okulu (Harbiye) ve Askeri Tıp Okulu (Tıbbiye) açıldı

» Mehteran yerine Batı tarzı askeri bando takımı Mızıka-i Hümayunu kuruldu

Eğitim ve Kültür Islahatları

» Sadece İstanbul’da ve erkekler için İlköğretim zorunlu oldu

» Mekteb-i Ulum-ı Edebi açıldı

» Medreseler kapatılmadan batı tarzı okullar (Mekteb-i Rüşdiye Nezareti) açıldı (eski ile yeni çatışması)

» Erkek rüştiyeleri açıldı

» Enderun kapatıldı, devlet memuru yetiştirmek için Mekteb-i Maarif-i Adliye açıldı

» Avrupa’ya ilk kez öğrenci gönderildi

» İlk resmi Osmanlı gazetesi Takvim-i Vakayı çıkarıldı.

Ekonomi Alanında Islahatlar

» Kapitülasyonlara karşı yerli kumaş zorunluluğu getirdi

» Çuha fabrikası açıldı

» Gümrük vergisi düzenlendi

» Ticaret ve Evkaf Vekâleti kuruldu

» Yedi vahit (tekel) (özellikle pamuk, ipek, hububat) kurdu ve kaldırdı

» Narh sistemini kaldırdı

Maalesef ekonomik yenilikler Balta Limanı Sözleşmesi engeline takıldı

MÇ EKSTRA: Yaptığı bazı ıslahatlara (kılık kıyafet, resim) halk tepki verdi.

“GAVUR PADİŞAH” olarak anıldı.

MÇ SORU – 1 XlX. Yüzyılda,

I. 1809 Kale-i Sultaniye II. 1829 Edirne

III. 1812 Bükreş

Antlaşmalarından hangileri Rusya ile imzalanmamıştır?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

MÇ SORU – 2

Aşağıdaki antlaşmalardan hangisi ile Anadolu, Avrupa’nın açık pazarı haline gelmiştir?

A) 1878 Berlin Antlaşması B) 1774 Küçük Kaynarca C) 1699 Karlofça

D) 1838 Balta Limanı E) 1856 Paris

MÇ SORU - 3

Yedi vahit uygulamasıyla, I. Buğday

II. Arpa III. İpek

ll. Mahmut hangi ürünleri devlet kontrolüne almıştır?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

M.Ç. CEVAPLAR: 1. 1809 Kale-i Sultaniye, İngiltere ile imzalanmıştır… (A) 2. Osmanlı Devleti’nin açık Pazar, yarı sömürge olması 1838 Balta Limanı ile olmuştur… (D) 3. Yedi Vahit ile hububat (arpa, buğday, ipek, pamuk vs. devlet kontrolüne alındı. (E)

ASRIN KİTABI ÇIKTI

GÜNCELİM TARİH DENEMELERİ MURAT ÇINAR

Nadirkitap.com ÜCRETSİZ KARGO Güncelim Tarih Murat Çınar yaz uygun fiyata kitabımızı sipariş et.

Tanzimat Dönemi Islahatları Aman Dikkat Tanzimat Dönemi’nde 2 padişah ıslahat yapmıştır

» ABDÜLMECİT DÖNEMİ (1839 – 1861)

» ABDÜLAZİZ DÖNEMİ (1861 – 1876) Dikkat: 1839 Tanzimat Fermanı’nın ilanı ile başlar, 1876 I. Meşrutiyet’in ilanı ile biter.

Bazı kaynaklar dönemi II. Mahmut’a kadar indirir çünkü Tanzimat Fermanı’nın ll.

Mahmut Dönemi’nde hazırlanmıştır.

Abdülmecid Dönemi (1839 – 1861)

» 1839 TANZİMAT FERMANI

» 1856 ISLAHAT FERMANI 1839 Tanzimat Fermanı

Sadrazam Mustafa Reşit Paşa tarafından Gülhane Parkında okunup duyuruldu. Diğer adı Gülhane Hattı Hümayunudur. Dağılmayı engellemek, Avrupa’nın azınlıkları kullanarak iç işlerine karışmasını engellemek, milliyetçilik akımını durdurmak, Mısır vali isyanında Avrupa’nın desteğini almak, Avrupa’ya hoş görünmek amacıyla ilan edildi. Amaç her zaman sonucu doğurmuyor, amaç her daim olumludur, sonuç bazen olumludur. Burada sonuç hüsrandır. Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik akımı daha ağır bastı, azınlık isyanları durmak bilmedi. Mısır vali

isyanında Avrupa’nın (İngiltere) desteği alındı. Bütün Osmanlı halkı için ilan edildi.

Millet sistemi terk edildi. Müslüm ve Gayrimüslim ayrımı kaldırıldı. Vatandaş kavramı getirildi.

Bundan Kellü Biline Kü;

» Vatandaşlarının can, mal ve namus güvenliği sağlanacak

» Herkes mal, mülk sahibi olabilecek, miras bırakabilecek

» Vergiler herkesin gelirine göre alınacak, haksızlık yapılmayacak

» Herkes askere alınacak, askerlik vatan görevi sayılacak

» Kanun önünde herkes eşit olacak

» Mahkemeler herkese açık olacak

» Yargılanma olmadan kimseye ceza verilmeyecek, idam edilmeyecek

» İşkence, işkembe ... Angarya yok

» Müsadere kaldırılacak

» Rüşvet ve iltimas önlenecek

» Padişahta fermana uyacak

Dikkat dikkat Osmanlı da İlk kez hukukun üstünlüğü ilkesi kabul edildi. Anayasal sisteme geçişin ilk adımı atıldı. Padişahın yetkileri kısıtlanarak demokrasiye dev bir adım atıldı. Padişah ilk kez kendi üstünde bir gücü tanıdı. Ferman, beklenen huzuru getirmedi. Müslümanlar eşitliği kabul etmezken, azınlıklar askere alıma tepki gösterdi. Avrupa azınlık haklarını yetersiz bulunca Islahat Fermanı ilan edildi.

1856 Islahat Fermanı

Tanzimat Fermanı’nda olduğu gibi amaç dağılmayı ve azınlık bahanesi ile Batının iç işlerimize karışmasını engellemekti. Azınlık isyanları ve milliyetçilik akımını durdurmaktı.

1856 Paris Konferansı sırasında Batının desteğini almaktı.

Islahat Fermanı ile sadece ama sadece azınlıklara hak verildi.

» Azınlıkları küçük düşürücü laf ve davranışlardan kaçınılacak.

» Azınlıklar artık memur olabilecek

» Din ve mezhep özgürlüğü sağlanacak, baskı yapılmayacak

» Karma mahkemeler kurulacak

» İşkence olmayacak

» Vergide eşitlik getirilecek

» Haraç ve cizye vergisi kaldırılacak

» Azınlıklar, bedel karşılığı askerlikten muaf olacak

» İl genel meclislerine üye olunup yerel yönetim hakkı verilecek

» Azınlıklar kendi dillerinde okul açacak, banka, şirket kurabilecek

» Patrikhanenin yetkisi artacak, patriğe maaş bağlanacak ve ömür boyu seçilecek

Yabancı devletlerde azınlıklara hizmet etme bahanesi ile şirket, okul, banka vs.

açabilecekti. Bu iş Avrupa’ya da yaradı…

Avrupa Devletleri 1856 Paris Antlaşması ile belgeyi onaylamış, Osmanlı Avrupa Devleti sayılmıştır.

Abdülmecid Dönemi Gelişmeler

» Meclis-i Âli Tanzimat kuruldu

Meclisi Âli Tanzimat, ıslahat işlerini düzenleyip kanun yapacaktı. Meclis-i Valayı Ahkâm-ı Adliye gibi meclisler tek çatı altında birleştirildi.

» 1843’te “Fevaid-i Osmaniye Vapur Kumpanyası” kuruldu.

» Yönetim ilk kez Topkapı Sarayından, Dolmabahçe Sarayına taşındı

» 1858’de Arazi Kanunnamesi çıkarılıp iltizam kaldırıldı

» Muhassıllık Meclisleri açıldı

Vergi toplama maaşlı devlet görevlilerine bırakıldı. (Üyelerinin bir kısmını halk seçecekti amaç halkın güvenini kazanmaktı)

» Mecidiye (madeni para) ve kaime (kâğıt para) bastırıldı

» İlk Osmanlı bankası olan Bank-ı Dersaadet kuruldu. İlk kez dış borç alındı. İlk kez İngiliz sermayeli banka Osmanlı Bankası açıldı. Ülkenin temel para politikalarını belirledi

1930 yılında Türkiye Cumhuriyet’inde Merkez Bankası açılacak ve Osmanlı Bankası’nın yetkilerini devralacaktır.

» Jandarma Teşkilatı (Umur-u Zaptiye) ve polis teşkilatı (1845) kuruldu

» Ticaret Mahkemeleri kuruldu

» Meclis-i Maarif-i Umumiye kuruldu

» Erkek öğretmen okulu Dar’ül Muallim açıldı

» Devlet memuru yetiştirmek için Mekteb-i Mülkiye açıldı

» Tercüman-ı Ahval (İlk özel gazete), Ceride-i Havadis, Tasvir-i Efkâr ve devlet kanunlarının yer aldığı Düstûr Dergisi (Günümüzde de var) çıkarıldı Abdülaziz Dönemi Gelişmeleri Elinde bir valiz Abdülaziz 

Derste ne zaman Abdülaziz desem sınıfta arkadaşlar hep birlikte elinde bir valiz diyorlar… Sağlam akılda kalan her cümle bizimdir. Mantıklı veya mantıksız   

» İlk kez bir Osmanlı padişahı Avrupa seyahatine çıktı

» Vilayet Nizamnamesi yayımlandı

Vilayet Nizamnamesi ile halk (Müslim + Gayrimüslim) ilk kez yerel yönetime katıldı.

Köy, kaza, sancak, eyalet sistemi terk edilerek yerine köy, kaza, liva, vilayet sistemine geçildi. Daha sonra köy ve kaza arasına nahiyeler, liva ile de vilayet arasına mutasarrıflıklar getirildi. Amaç ülke idaresini kolaylaştırmak, halkı devlete bağlamak idi. (1864)

» Posta Pulu basıldı

» Kız Öğretmen Okulu olan Dar’ül Muallimat kuruldu

» Batı tarzı eğitim veren Galatasaray Sultaniyesi kuruldu

» Medeni kanun hazırlığına Ahmet Cevdet Paşa başkanlığında başlandı

» Ziraat Bankası’nın temeli atılarak 1863 yılında Memleket Sandıkları kuruldu. Kurucusu Mithat Paşa idi Abdülmecid Döneminde de günümüz kooperatiflerin temeli olan Emniyet Sandıkları açılmıştı.

» Batı tarzı Nizamiye Mahkemeleri kuruldu (1869)

» Anadolu’nun ilk demiryolu İzmir - Aydın arasında 1866’da İngilizler tarafından açıldı

MÇ UYARI: Anadolu vurgusuna dikkat ediniz. Abdülmecid Dönemi’nde 1854

Kahire – İskenderiye Demiryolu, 1860’da Boğazköy – Köstence Demiryolu yapıldı.

» Hilal-i Ahmer 1868’de kuruldu

Hilal-i Ahmer Cemiyeti 1947’de Türkiye Kızılay Derneği olmuştur.

» Şura-yı Devlet (Danıştay) ve Divan-ı Ahkâm-ı Adliye (Yargıtay) kuruldu.

MÇ EKSTRA: II. Mahmut’un Meclisi Valayı Ahkamı Adliyesi ikiye ayrılır 1.

Şura-yı Devlet (Danıştay hem kanun tasarısı hazırlar hem de idari uyuşmazlıklara çözüm getirirdi 2. Divan-ı Ahkam-ı Adliye idi. 1868 yılında Abdülaziz Döneminde yargı ile yürütme birbirinden ayrıldı. Aman Dikkat Tanzimat Fermanı ayrıdır, Tanzimat Dönemi ayrıdır. Dönem daha uzun bir süreci kapsar.

MÇ KIYASLAMA

II. Mahmut tımarı kaldırdı Abdülmecid iltizamı kaldırdı. II. Mahmut ilk resmi gazeteyi Abdülmecit ise ilk özel gazeteyi çıkardı.

Tanzimat Fermanını II. Mahmud hazırladı, oğlu Abdülmecit yayımladı. ll. Mahmud erkek, Abdülmecid ise kız rüştiyelerini kurdurdu.

Abdülmecid ıslahatlarını Abdülaziz, Abdülaziz ıslahatlarını ll. Abdülhamid tamamladı.

Islahatlar birbirine bağlıdır. O halde padişahların sırası bilinmelidir. Hatta lll. Selim ile başlayan çağdaşlaşma Atatürk Dönemi’nde de hızlanarak devam etmiştir. Tarih bir süreçtir ve bugün biz bu sürecin içindeyiz

MÇ Özel Şifre

Solda sağa MAH, yukarıdan aşağı MAH yaz ve tamamla. MAHmud, M ecid, A ziz, H amid. Abdüller birbirini götürsün biz buna tarihte sadeleştirme diyoruz  Unutmayın bu dönem MAHkemelerin ve adaletin bol olduğu dönemdir.

1. ll. MAH - mud

2. Abdül M - ecid 3. Abdül A - ziz 4. Abdül H - amid

ABONE OL – PAYLAŞ – YOUTUBE

ŞANLI TARİHİMİZ MÇ

MÇ SORU - 1

I. Meclisi Valayı Ahkamı Adliye II. Şurayı Devlet

III. Meclisi Âli Tanzimat

Kurumlardan hangileri mahkeme özelliği taşımaktadır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III MÇ SORU - 2

I. ll. Mahmut II. V. Murat

III. V. Mehmet Reşat

Padişahlarından hangileri köklü ıslahatlara imza atmıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

MÇ CEVAPLAR: 1. Hepsi üst düzey mahkemelerdir… ( E ) 2. V. Murat ve V.

Mehmet evet bu dönemin padişahlarıdır ama köklü ıslahatları mevcut değildir… ( A ) II. Abdülhamid Dönemi

1876 – 1909

Unvanı: Ulu Hakan Mesleği: Marangoz

Bazı kaynaklarda Kızıl Sultan olarak anılmaktadır

Dönemin Kronolojisi

» 1876 Kanunı Esasi

» 1876 I. Meşrutiyet

» İstibdat Dönemi

» I908 lI. Meşrutiyet (20. yy)

» 31 Mart Vakası

» Hareket Ordusu

» 1909 Anayasa Değişikliği MÇ SORU

l. l. Meşrutiyet ll. 31 Mart Olayı lll. Baba-ı Âli Olayı lV. l. Balkan Savaşı

Yukarıdaki gelişmelerin kronolojisi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) lV – ll – lll – l B) l – ll – lV – lll C) lll – ll – lV – l D) ll – lll – l – lV E) l – lll – lV – ll

ÇÖZÜM: 2013 yılı KPSS soru kalıbıdır. Konuyu anlatınca bilgiler ve soru kalıbı daha net oturacaktır… ( B )

I. Meşrutiyet (1876 – 1878)

Dağılmayı ve Batı’nın azınlıkları bahane ederek içişlerimize karışma- sını engellemek, azınlık isyanlarını durdurmak, İstanbul (Tersane) Konferansı yaptırımlarını engellemek için ilan edildi. Avrupa’da eğitim gören eşitlik, adalet, vatan, halk, demokrasi kavramlarını benimseyen aydınların oluşturduğu Genç Osmanlılar (Jön Türkler) Namık Kemal, Şinasi, Ziya Paşa, Mustafa Fazıl Paşa, Hüseyin Avni, Mithat Paşa, Ali Süavi vs.) isteğiyle ilan edildi.

Demokrasiye dev adım… II. Abdülhamit, 119 maddeden oluşan Kanunuesasîyi ilan edip meclisi açma şartıyla tahta çıkarıldı. Sert bir anayasa olan kanunıesasiye göre meclisi açma kapama yetkisi, idam, sürgün padişaha aitti.

Yasa teklifi için padişahın onayı gerekiyor- du.

Bakanları atama, azletme padişa- ha aitti.

Yasama yetkisi meclise, yürütme padişah başkanlığındaki Heyeti Vükela’ya (hükümet) aitti. Meclis hükümete, hükümet padişaha sorumluydu.    İlk kez Yüce Divan (Divan- ı Âli) kuruldu. Yargı, Şeriye ve Nizamiye olarak ikiye ayrılırdı. Devletin resmi dili Türkçe kabul edildi. İlanın da Sadrazam Mithat Paşa etkili oldu. Türk tarihinin İlk anayasası ilan edilip ilk kez halk meclisi açıldı. Sınırlı olsa da ilk kez halk ülke yönetimine katıldı. İlk kez rejim değişti, Osmanlı monarşiden meşrutiyete geçildi.

MÇ EKSTRA: İlk Osmanlı Mebusan Meclisi 1877’de Ahmet Vefik Paşa başkanlığında açıldı. Ahmet Vefik Paşa:

Başvekil (sadrazam), Türkçülük hareke- tinin öncülerinden, Fezleke-i Tarihi Osmaniye, Hikmet-i Tarih, Şecere-i Türki önemli eserleridir.

MEŞRUTİYET = HÜKÜMDAR + MECLİS 1876 Anayasasına Göre Meclis

AYAN MECLİSİ Padişah tarafından ömür boyu seçilirdi

MEBUSAN MECLİSİ Dört yıllığına halk tarafından seçilirdi

Osmanlı Devleti’nde seçimlere katılma hakkı Müslüm, Gayrimüslim tüm erkeklere tanındı.

II. Abdülhamit, 93 Harbi ve meclisteki azınlık muhalefeti gerekçesiyle meclisi kapattı.

İstibdat Dönemi başladı. Padişah basına sansür koyup muhalefeti susturdu. Meşrutiyet, Meclis, demokrasi, eşitlik, burun vs. kelimeler yasaklandı. Aydınlar sürgüne gönderildi. Namık Kemal, Magosa’ya sürgün edildi.

» Osman Hamdi Sanayi-i Nefise (Güzel sanatlar) ve Asar-ı Atika (müze) kurdu

» Yönetim Yıldız Sarayına taşındı

» Hafiyelik Teşkilatı (jurnal – ilk istihbarat örgütü ) kuruldu

» Ümmetçilik – Panislamizm fikri benimsendi

» Özürlüler için eğitim kurumu açıldı

» Ticaret, Hukuk, Mühendis Mektebi açıldı.

Medrese sayısı artırıldı

» 1875’te Muharrem Kararnamesi ile Osmanlı, borçlu devletlere devletin gelirlerini toplama imtiyazı verdi ve ekonomik iflasını açıkladı

» 1881 Duyun-u Umumiye (Genel Borçlar İdaresi) kuruldu

Dış borçlarını ödeyemeyen Osmanlı’nın Doğu Rumeli vergi gelirleri, tuz, tütün, damga, alkol, balık, yer altı ve yer üstü kaynakları gibi önemli gelirlerine İngilizler başta olmak üzere Avrupa’nın büyük devletleri el koydu. Devlet en önemli gelirlerinden mahrum bırakıldı, Lozan’da kaldırıldı. (1923)

» Medeni kanun Mecelle uygulandı

» Ziraat Bankası faaliyetine başladı

» Haliç’te donanma çürümeye bırakıldı

» Berlin – Bağdat demiryolu ihalesi Alman şirketine verildi

» Hicaz Demiryolu ve Haydarpaşa Garı açıldı

» İlk tramvay hattı döşendi

» Darülaceze evsiz, kimsesiz, hasta çocuklar için kuruldu

MÇ KODLAMA

ll. Abdülhamid = İSTİBDAT

İstibdat demek İslamcılık demek İstibdat demek istihbarat demek ama asıl anlamıyla sansür ve baskı demek İS… İslamcılık

S… Sanayi-i Nefise

T… Türkçülük Muhalefeti (İ.T.) İ… İngiliz Muhalefeti

B… Baskı – Sansür D… Duyun-u Umumiye A… Asar-ı Atika

T… Tramvay - Tren Yolları - Tarım İttihat ve Terakki bu dönemde Talat, Cemal ve Enver Paşa tarafından kuruldu. Sömürgelerini kaybetmek istemeyen İngiltere, bu dönemde İslamcılık politikası izleyen ll.

Abdülhamid’in en büyük rakibi oldu.

MÇ Denizli 5. Noteri Onaylı

BANKALAR KISMI ÖNEMLİ ÖZELLİKLE OSMANLI DÖNEMİ ve CUMHURİYET DÖNEMİ BANKALARI BİLİNMELİ EN ÖNEMLİSİ ZİRAAT BANKASIDIR

İstibdat Dönemi’nde ülke ekonomisi bozuldu.

Baskı, sansür büyük tepki aldı. 1908 Reval Görüşmeleri (İngiltere ile Rusya) bardağı taşıran son olay oldu. İttihat ve Terakki, ll.

Abdülhamid’e baskıyı artırdı. Baskı sonucunda 1908’de ikinci kez meşrutiyet ilan edildi.

Senet-i İttifak, Tanzimat ve Islahat Fermanı ve ll. Meşrutiyet demokrasiye atılan dev adımlar- dır. Yenileşme dönemiydi. Yenilik taraftarı olmadığı gerekçesiyle tahtan indirilen padişahlar Abdülaziz ve II. Abdülhamit idi. Meclis kararı ile tahtan indirilen derse sadece II.

Abdülhamit olur. Meclis kararı ile tahta çıkarılan Mehmet Reşad idi.

MÇ SORU – 1 I. Senedi İttifak II. Tanzimat Fermanı III. Kanunuesasi

Belgelerden hangileri çöküşü ve Batı’nın iç işlerimize karışmasını engellemek amacıyla ilan edildi?

A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

MÇ SORU – 2

Aşağıdaki fermanlardan hangisi Girit Rum vatandaşlarına dönüktür?

A) Halepe B) Tanzimat C) Adalet D) Islahat

E) Ekim Fermanı

MÇ SORU – 3

Aşağıdaki komutanlardan hangisi 145 gün süren Plevne savunmasını yapmıştır?

A) Gazi Ahmet Muhtar Paşa B) Gazi Osman Paşa C) Süleyman Hüsnü Paşa D) Kara Murat

E) Tiryaki Hasan Paşa

MÇ ÇÖZÜMLÜ CEVAPLAR 1. 1808 Senedi İttifak, Ayanlar ile padişah arasında yapıldı.

Tamamen iç mesele Batı ile ilişkisi yoktur. (D) 2. Tanzimat, tüm Osmanlı yurttaşlarını kapsamaktaydı. Islahat tüm azınlık gruplarını kapsamaktaydı. Adalet, haksızlık yapan yöneticilere dönüktür. Kudüs, adı üstünde bölge halkına dönüktür. Halepe Fermanı sadece Rumlara dönüktür, Girit Rumları için ilan edilmiştir… ( A ) 3. Meşhur Plevne Savunmasını Gazi Osman Paşa yapmıştır. ( B ) Süleyman Hüsnü Paşa 93 Harbi içerisinde yer alan Şıpka Geçidi Savaşı’nda yer almıştır.