FİTOKOZME TİKLER
Dr. Ecz. Derya ÇİÇEK POLAT
FARMASÖTİK BOTANİK ANABİLİM DALI
Saç ve saçlı derinin sağlığını etkileyen
faktörler
• Genetik faktörler,
• Bazı
hastalıklar
• Hormonal
dengesizlikler
• Proteinden yoksun
beslenme
• Çevresel etmenler
• Stres
Argania spinosa (L.) Skeels
• Argan Tree
Argania spinosa (L.) Skeels Sapotaceae
• Kullanılan kısımları: Tohumları
• Bitki güneybatı Fas için yerlidir.
• Çok uzun ömürlü bir ağaç olup, 120-150 yaşa kadar ulaşmaktadır.
• Meyve 1.5-4 cm boyutlarında, yağ bakımından zengin çok sert çekirdeği saran kalın bir kabuğu olan drupadır.
Argania spiosa (L.) Skeels
• Tohumlar %50’den fazla miktarda yağ içermektedir.
• Ancak 1-2 litre yağ eldesi için 100 kg tohum kullanılmaktadır.
• Yağ trigliseritlerden (%35) oluşmakta olup, çoğunlukla doymamış yağ asitleri (%30 linoleik asit) içermektedir.
• Karotenler (%37), E vitamini (%8),
triterpenik asitler (%20), steroller (%20), benzoik asit, hidroksibenzoik asit,
fenilasetik asit ve kafeik asit, oleuropein, ve flavonoitler mevcuttur.
Argania spiosa (L.) Skeels
• Argan yağı geleneksel Fas tıbbında
yüzyıllardır cilt hastalığını iyileştirmek için masaj preparatlarında taşıyıcı olarak
kullanılmaktadır. Psoriazis, dermatit, egzema, çıbanlar, akne ve suçiçeğinde faydalıdır. Faslı kadınlar ciltlerini ve
saçlarını yumuşatmak ve korumak için kullanmaktadır.
• Piyasada argan yağına dayanan pek çok kozmetik ve cilt temizleyici bulunmaktadır.
Yağ cilt dehidrasyonuna karşı ve kırışıklık tedavisinde kullanılmaktadır. Cildi UV-B ışınlarına karşı da koruyabilir.
Urtica dioica L.
• Isırgan
Urtica dioica L.
Urticaceae
• Kullanılan kısımları: Herba
• Ilıman bölgelerde, duvar dipleri ve
harabeliklerde çok sık rastlanan 50-60 cm boyunda dioik bir bitkidir. Kökleri sürünücüdür.
• Çok yıllık olan ısırgan, yakıcı tüyleri ile bilinmektedir. Içerdiği histaminik madde nedeniyle değdiği yerde kızarıklık ve kaşınmaya neden olur.
Urtica dioica L.
• Yaprakları ve gövdeleri kullanılır (Herba Urticae).
• Yüksek oranda A,C,D vitaminleri, Kalsiyum, Potasyum, Silisik asit tuzları ve Kükürtlü bileşikler içerir.
• Saç bakımında, kepeğe karşı, saç toniği, sebostatik ve boya olarak kullanılır.
• % 10 a kadar saç toniği olarak kullanılır.
Azadirachta indica A. Juss.
• Neem
Azadirachta indica A. Juss.
Meliaceae
• Kullanılan kısmı: Tohumları
• Hindistan ve Pakistan’da yetişen bir ağaçtır.
Hızlı büyüyen her dem yeşil bir bitkidir.
Tropiklerde ve subtropiklerde yetişir.
• Meyvesi zeytin gibi oval şekilli bir drupadır.
Azadirachta indica A. Juss.
• Bileşiminde terpenoitler, triterpenoitler, polifenoller, kükürtlü bileşikler ve poliasetat türevleri bulunmaktadır.
• Anti-enflamatuvar, antibakteriyel, antifungal etkileri vardır.
• Kozmetiklerde sabun, şampuan, duş jeli, krem ve diş macunu formülasyonlarına katılır.
Lawsonia inermis L.
• Kına
Lawsonia inermis L.
• Lythraceae
• Kullanılan kısımları: Yaprak
• İran, Hindistan ve Arabistan’da yetişen kısa boylu ağaçtır.
• Türkiye’de Silifke’de yetiştirilir.
Lawsonia inermis L.
• Uçucu yağ, Naftakinon( % 1
kadar, lavson=lavsonin), tanen ve flavonoitler taşır.
• Astrenjan, boyama ajanı,
antidandruf olarak kullanılır.
• Saç bakım preparatları
bileşimine( boya, şekil verici olarak) girer.
Matricaria chamomilla L.
• Mayıs Papatyası
• Matricaria chamomilla L. (= Chamomilla recutita)
• Compositae
• Kullanılan kısmı: Çiçekleri
• % 0.3 – 1 uçucu yağ taşır.
• Uçucu yağ kaşıntıya karşı, cildi temizleyici olarak kullanılır.
• Glikolik ve yağlı ekstre % 10 a kadar, kuru ekstre % 5 e kadar kullanılır.
• Cildi dinlendirici, kaşıntıya karşı, temizleyici ve saç rengini açıcı olarak kullanılır.
Achillea
millefolium L.
• Civan Perçemi
• Achillea millefolium L.
• Compositae
• Çiçeklerinde % 10 kadar sineol, limonen, -pinen ve borneol bulunur.
• % 50 kadar karyofilen ve prokamazulen taşır.
• Bunun yanında flavonoit, siyanogenetik heterozit, kumarin, tanen, şekerler, poli alkoller, vit-c, müsilaj, reçine ve fitosterol ( -sitosterol) da tespit edilmiştir.
• Ciltve saç preparatların bileşimine girer.
• Preparatlarda % 5 e kadar kullanılır.
Rosmarinus officinalis L.
• Biberiye
• Rosmarinus officinalis L.
• Labiatae
• % 0,2-2 oranında uçucu yağ vardır.
• – pinen, ß- pinen, kafur, ökaliptol ve safrol taşır.
• Tonik, deodorant ve temizleyici etkilidir.
• Saç losyonları ve diş macununda % 3 e kadar, şampuanlarda % 5 e kadar kullanılır.
