12. Ders
Kavram
Bir sözcüğün öz anlamı veya bu sözcüğün gerçek dünyadaki göndergeleri, olayları veya varlılıkları.
kavram
• Linguistic Determinism
• Eğer bizim dış dünya hakkındaki algımız bizim konuştuğumuz dil
vesilesiyle oluşturulmaktaysa, buna dair bir kanıt bulmak gerekmektedir.
Concept formation (kavram gelişimi)
• Çocukların zihindeki ilk oluşan kavramsal kategoriler gitgide yetişkinlerin kavramsal kategorilere benzemeye başlmaktadır.
Kavram Gelişimi
Çocukların zihindeki kavramlar
neye göre gelişir ve yetişkinlerin zihinsel kavramlara nasıl
benzeşmeye başlamaktadır?
Kavram Gelişimi
• Bir çocuk yeni sözcük öğrendiği zaman onu iki şekilde kullanmaktadır:
• Context-bound: bir gönderge
• Context-free: birden fazla göndergeler
Kavram gelişimi
• Çocuk üç kavramsal kategori tanımaktadır:
- Somut nesneler - Eylemler
- İlişkiler.
Kavram Gelişimi
• Çocuğun kelimeleri anlamlarla eşleştirmesi ile ilgili hipotezler:
•
1. The whole object assumption: Köpek kelimesi dile veya kuyruğa değil hayvanın tamamınıa işaret eder.
• 2. The taxonomic assumption: isimler aynı anda oluşan iki eş eylem yerine kategorilerin altındaki manaları gösterir(dog under a tree)
Kavram Gelişimi
• 3. The mutual exclusivity assumption: Her nesne sınıfı için bir isim atanmıştır.
• 4. The type assumption: Bir kelime tek bir nesne yerine bir olaylar veya nesneler sınıfına işaret eder.
Kavram Gelişimi
• Clark’s principles:
• Conventionality: Anlamın kendisine iliştirildiği bir yetişkin versyonu vardır.
• Contrast: Şekildeki her değişiklik anlamdaki değişikliğe işaret eder.
Kavram gelişimi
• Bir çocuğun sahip olduğu kavramsal kategoriler, bir yetişkine göre çok daha azdır. Çünkü onlarda karakterize etme yetenekleri kısıtlıdır.
• Çocuklar yetişkin kategorilerini birkaç yönden fazlaca ya da azca genelleştirirler. Mesela bir devekuşunu ördek gibi görebilirler veya Donald Duck’un bir ördek olduğunu reddedebilirler.
Kavram gelişimi
• Over-extensions of concepts:
• Kategorik : İki kategori de birleşir
• (DADA=Ebeveynlerin ikisi de )
• Analogous: Tekil kategori
• (TOP = tüm yuvarlak cisimler)
• Predicative: Nesne bir eylem üzerinden tanımlanmıştır
• (Kapı= açmak)
• *Bu genelleştirmeler çocuğun sözcük hazinesinde boşluk olduğunu anlamına gelmektedir
Kavram Gelişimi
• Zamanla, bebek kendi kavramlarını yetişkinlerin kavramları ile uyumlu hale getirir.
• AMCA - hediye veren
• Amca - babanın kardeşi
Kavram Gelişimi
• Bir yaklaşıma göre bebekler kelimelerin anlamlarını zihinlerinin onları şekillendirdğini bir prototipe göre işlediğini dile getirir.
• Diğer bir yaklaşıma göre ise, bebek zaman içinde tanıdığı bazı ortak özelliklere göre bir kelimenin imajını zihninde oluşturur. Bu modele Multiple-trace model denir çünkü bu işlem bellek izleri yoluyla yapılır.
