Polar Asidik Yan Zincirliler

Polar Asidik Yan Zincirliler

 Dikarboksilik asit olarak da bilinirler, 2 karboksil grubu vardır. Proton

vericidirler.

 Proteinin yüzeyinde bulunur, baziklerle iyonik bağ yaparlar.

 Yan zincirlerinin pK’sı ~ 4’tür.

Fizyolojik pH’da (-) yüklüdürler.

S.Elgün Ülkar

Lizin ve aspartat arasında iyonik bağ

Aspartik asit (Asp-D); iyonize (-) yüklü formuna aspartat denir.

 Pürin-primidin

 Üre

Glutamik asit (Glu-E); iyonize (-) yüklü formuna glutamat denir.

 -karboksiglutamat (yan zincirde 2 karboksil), faktör II, VII, IX ve X,

osteokalsin

 Beyinde ana eksitatuar

Polar Bazik Yan Zincirliler

 Fizyolojik pH’da iyonize ve (+)

yüklüdürler, yan zincirleri proton alır.

Lizin (Lys); yan zincirin pK’sı 10.5 tir.

 Esansiyel

 Reaktif -NH

(pK=10.5)

 Hidroksilizin

 Kollajen (OH-lizin) ve elastin (lizin)

S.Elgün Ülkar

Histidin (His); aromatik imidazol halkası

 Yarı esansiyel

 Hb ve Mb

 Fizyolojik pH’da tamponlama

 Yan zincir (-imidazol-NH) pK’sı 6

 Zayıf bazik

 Histamin (mide HCL salgısı, düz kas kasılması- bronş, bağırsak)

 Arginin (Arg); en güçlü bazik.

 Yarı esansiyel

 Yan zincirin pK’sı 12.5

 Nitrik oksit, kreatin, poliamin, ornitin

Polar Nötral (Yüksüz) Yan Zincirliler

 Fizyolojik pH’da yan zincirlerindeki net yük 0’dır. Sistein ve tirozin alkali pH’da proton verebilir. Serin, treonin ve tirozinin H bağına katılan polar OH grubu vardır. Asparagin ve glutaminin de yan zincirlerindeki karbonil ve amid grupları da H bağı yapar.

S.Elgün Ülkar

Serin (Ser); Yan zincirinde –OH grubu, pK:13.6

 O-glikozid bağı

 Enzimlerin aktif bölgesi, substrat ve fosfat bağlanması (kovalent modifikasyon)

Treonin (Thr); İki asimetrik karbon. Yan zincir pK:13.6

 O-glikozid bağı

 Enzimlerin aktif bölgesi, substrat ve

Sistein (Cys); Kükürtlü.

 Yan zincirde -SH grubu, pK:8.3

 Metiyoninden sentez, şartlı esansiyel

 Enzimlerin aktif bölgesi

 Sistin

 -S-S köprüleri protein katlanması, birden çok zinciri olan proteinlerin bir arada durması, ör.insülin ve Ig’ler.

S.Elgün Ülkar

Tirozin (Tyr); aromatik hidroksile fenil halkası

 Yan zincir pK’sı 10.1, alkali pH’da proton verebilir.

 U.V. absorbsiyonu

 Fenilalaninden sentez edilir, şartlı esansiyel.

 Enzimlerin aktif bölgesi substrat ve fosfat bağlanması (kovalent modifikasyon)

 Tirozin kinaz, Hücre yüzeyi reseptörleri

(insülin, epidermal BF, tormbosit kökenli

BF, insülin benzeri BF-1 için) ve

onkogenlerde bulunur

Asparagin (Asn); aspartatın türevi

 N-glikozid bağı

 H bağı

 Glutamin (Gln); glutamatın türevi.

 Pürin-primidin sentezi

 Kanda amonyak taşınması

 Vücutta en fazla bulunan a.a.

S.Elgün Ülkar