Beslenme Gereksinimi

(1)

Beslenme Gereksinimi

Öğretim Görevlisi

Meltem ÖZDUYAN KILIÇ

(2)

Sindirim Sistemi-Cavum Oris

• Vestibulum Oris + Cavitas Oris Propria

(Dudak, yanak ve dişler ve diş eti) (Esas Ağız boşluğu)

• Dudaklar (Labia Oris) : Dış yüzeyi deri, iç yüzeyi mukozadır.

• Yanak (Bucca): Önde dudaklar, arkada damak mukozası ile devamıdır.

• Diş Eti (Gingiva): Dişin boynunu kuşatan, vasküler, çok katlı yassı epitelle örtülü, sıkı fibröz dokudan ibaret yapıdır.

• Damak (Palatum): Ağız boşluğunun tavanını yapar. Burun boşluğu ve nazofarenksi, ağız boşluğundan ayırır. Ön 2/3’ü palatunum durum, arka 1/3’ü palatunum molle’dir

(3)

Sindirim Sistemi-Cavum Oris

Dişler (Dentes): maxilla ve mandibuladaki kemek şeklinde dizili olan alveollere tutunmuştur.

• Corona dentis: en sert ve Ca’dan en zengin bölümdür.

• Radix dentis: dişin alveol

içine oturan kök bölümüdür.

Radix dentisi sement

denilen sarı renkli tabaka örter.

• Cervix dentis: Corona dentis ile radix dentisin birleşme yeridir.

(4)

Sindirim Sistemi-Cavum Oris Dişler (Dentes)

• Süt Dişleri

• Dens incisivus (kesici diş): 8 Adet

• Dens caninus (Köpek dişleri): 4 Adet

• Dens premolaris (küçük azı dişi):Yok

• Dens molaris (Büyük azı dişi): 8 tane

• Kalıcı Dişler

• Dens incisivus (kesici diş): 8 Adet

• Dens caninus (Köpek dişleri): 4 Adet

• Dens premolaris (küçük azı dişi):8 Adet

• Dens molaris (Büyük azı dişi): 12 Adet

(5)

Sindirim Sistemi-Cavum Oris

Glandula Salivariae (Tükürük Bezleri)

•Tükrüğün görevi, içindeki enzimlerle gıdayı parçalayıp, yumuşatarak yutulmasını kolaylaştırmaktır.

•Günlük 1000-1500 ml üretilmektedir.

•Ph’ı 6.35-6.85’tir.

(6)

Sindirim Sistemi- Farenks (Yutak)

• Kafa tabanından C6 vertebranın alt kenarına uzanır.

• 12-14 cm uzunluğunda musküler ve membranöz yapıda tüp şeklinde bir organdır.

• En geniş yeri başlangıcı, en dar yeri özofagusla birleştiği yerdir.

(7)

Sindirim Sistemi-Farenks

• Farenksin sindirim fonksiyonu ağızda öğütülen besinleri yemek borusuna iletmektir.

• Yutkunmayı başlatmak için dil önden arkaya doğru yükselir, damağa yapışır, lokmayı arkaya doğru iter.

• Bu sırada uvula yukarı kalkar, epiglot trakeayı

kapatır, yemek borusunun ağzı açılır ve

özofagusa lokma iletilir.

(8)

Sindirim Sistemi- Tonsilla Palatina

• Kapsüllü, oval şekilli bir çift lenfoid doku kitlesidir.

• Uzunluğu 2-2.5 cm,

transvers çapı 1-1.5 cm’dir.

(9)

Sindirim Sistemi-Özofagus

• Yaklaşık 25 cm uzunluğunda, tüp şeklinde musküler bir organdır.

• C6-T11 vertebra boyunca ilerler ve T10 vertebra seviyesinde diyafragmadaki hiatus oesophageus’tan geçer.

• Kas tabakası, dışta longitudinal, içte sirküler olarak 2 tabakalıdır.

• Dış tabakanın 1/3’ü çizgili kas, alt 1/3’ü düz kas, orta 1/3’ü karışık yapıdadır.

(10)

Sindirim Sistemi - Gaster (Mide)

• Sindirim kanalının en geniş bölümüdür.

• Özofagus ile duedonum arasındadır.

• Kapasitesi yenidoğanda 30 ml, pubertede 1000

ml, yetişkinlerde 1500 ml kadardır.

(11)

Sindirim Sistemi-Gaster

• Cardia: En sabit bölümüdür.

• Fundus: İçinde genellikle hava bulunur.

Midenin şeklini en az değiştiren bölümüdür.

• Corpus: En büyük ve şeklini en çok değiştiren bölümdür.

• Antrum: Mide doluyken en altta kalan bölümüdür.

• Pylorus: Midenin duedonumla birleştiği yerdir.

(12)

Sindirim Sistemi-Gaster

• Midenin pH’ı 0.9 ile 1.5 (2.5)’tur.

• Mide özsuyunda Hidroklorik asid, musin, pepsin, renin ve lipaz bulunur.

– HCL: Proteinlerin parçalanmasında ve mikroorganizmalar üzerinde etkilidir.

– Musin: Mide mukozasını korur.

– Pepsin: Proteinlerin parçalanmasında – Lipaz: Yağ metbolizmasında

– Renin: Bebeklikte, süt proteini metabolizmasında.

(13)

Sindirim Sistemi-Gaster

• Mideye gelen besinler 0.5-4 saat arasında mekanik ve kimyasal sindirimle sindirilir.

• Besinlerin mide öz suyu ile birleşmiş yapısına kimus denir.

• Su, glikoz, alkol ve bazı ilaçların bir kısmı

midede emilerek dolaşıma katılır.

(14)

Sindirim Sistemi-İntestinum Tenue

• Uzunluğu yaklaşık 6-7 m’dir.

• Gıda sindiriminin, metabolik absorbsiyonun ve endokrin sekresyonun yapıldığı son sindirim sistemi bölümüdür.

• Sindirim İntestinum Tenue’de tamamlanır.

• Absorbsiyonun çoğu duedonum ve jejunumda olur.

• İleum, safra tuzlarının ve vitamin B12’nin büyük bölümünün emildiği yerdir.

(15)

Sindirim Sistemi-İntestinum Tenue

• Dışta periton, içte mukoza, ortada ise çizgisiz kaslar yer alır.

• Bağırsağın yüzeyini arttırmak için plikalar ve villuslar bulunur. Duedonum ve jejunumda büyük ve çok sayıdadır. Daha fazla besinin emilmesine fırsat verir.

• Duedonuma safra kanalı ve pankreasın dış salgılarını üreten kanal açılır.

(16)

Sindirim Sistemi-İntestinum Crassum

• İleumdan anüse kadar uzanan sindirim kanalı bölümüdür.

• Yaklaşık 1,5 metre uzunluğundadır.

• Temel fonksiyonu; su, mineral ve bazı vitaminlerin absorbsiyonudur.

• Absorbsiyonun büyük bölümü kolon ascendeste oluşur.

• Feçes, colon descendeste ve colon sigmoideumda oluşur, rektumda birikir.

(17)

Sindirim Sistemi-İntestinum Crassum

• Rectum: Colon sigmoideum S3 vertebra seviyesinde rectum olur. Yaklaşık 12 cm uzunluğundadır.

• Alt ucu dilatasyon yeteneğine sahiptir

(Ampulla recti).

(18)

Sindirim Sistemi - Pankreas

• Gri-pembe renkli, lobuler yapıda, 15 cm uzunluğunda, 70-110 gr ağırlığındadır.

• Hem endokrin (%1), hem egzokrin (%99)

bezdir.

(19)

Sindirim Sistemi - Pankreas

• Pankreas günlük 1,2-5 litre kadar ekzokrin salgı üretir.

• Pankreas salgısı; su, tuz, pankreatik amilaz (CHO), lipaz (yağ), tripsinojen, kimotripsinojen ve prokarboksipeptidaz (pankreas kendini sindirmesin diye) içerir.

• Pankreas salgısı ductus pacreaticus üzerinden duedonuma aktarılır.

• Ductus pacreaticus’un hücreleri, bikarbonat iyonları salgılayarak pH’ı YÜKSELTİR ve midenin asidik kimusunu nötralize ederek bağırsak hücrelerini korur.

(20)

Sindirim Sistemi – Hepar (Karaciğer)

• Vücudun en büyük bezi ve deriden sonra en büyük organıdır.

• Sağ 7-11. kostalar arasında yer almaktadır.

• Esas fonksiyonu safra üretmek ve salgılamaktır.

• Glikojeni depo eder.

(21)

Sindirim Sistemi – Hepar (Karaciğer)

• Karaciğer anatomik olarak lobus hepatis dexter ve lobus hepatis sinister olmak üzere iki ana loba ayrılır.

• Sağ lob sol lobun yaklaşık 2 katı büyüklüktedir.

• Karaciğere gelen kanın %30’u a. hepatica propria taşır.

• V. porta hepatis ise karaciğerin fonksiyonel venidir ve karaciğerdeki venöz kanın % 70’ini taşır.

(22)

Sindirim Sistemi – Hepar (Karaciğer)

• Hepatosit içeren küçük altıgen şekilli lobüllerden oluşmuştur.

• Altıgen biçimli her bir lobülün, her bir köşesi portal tiriada sahiptir.

• Portal Alan: V. porta hepatis’in bir dalı, a.

hepatica propria’nın bir dalı, safra kanalı, lenf damarı ve sinir bulunur.

• Vena porta hepatis : besince zengin, oksijence fakir kan

• A. hepatica propria: Oksijence zengin kan.

(23)

Sindirim Sistemi – Hepar (Karaciğer)

• Safra: Yağı sindiren enzimlerin çalışması için yağ emülsiyonu sağlamak.

• GÜNLÜK YAKLAŞIK 1 LİTRE SAFRA

ÜRETİLİR.

(24)

Sindirim Sistemi – Hepar (Karaciğer)

• Portal Hipertansiyon : V. porta hepatis ve dallarında, basıncın artmasıdır (portal ven trombozu, siroz, hepatik ven trombozu).

Belirtileri: assit, splenomegali, caput medusa –

abdominal bölgedeki venlerin genişleyip mor

renk alması-)

(25)

Beslenme

(26)

Beslenme

• Beslenme; bir organizma ile tükettiği gıda arasındaki tüm etkileşimlerin toplamıdır.

• Besinler, vücudun çalışması için gerekli olan

gıdalarda bulunan organik ve inorganik

maddelerdir.

(27)

Temel Besinler

• Karbonhidratlar

• Proteinler

• Yağlar

• Mikrobesinler (Vitaminler (Suda/yağda),

Mineraller)

(28)

Vücut Ağırlığı Ve Vücut Kitle Standartları

• Sağlıklı veya ideal bir vücut ağırlığının korunması, enerji tüketimi ile besin maddelerinin alımı arasında bir denge kurulmasını gerektirir.

• Genel olarak, bir bireyin enerji gereksinimleri günlük kalori alımına eşit olduğunda, vücut ağırlığı sabit kalır.

(29)

Vücut Ağırlığı Ve Vücut Kitle Standartları

• Birçok sağlık profesyoneli, vücut kitle

indeksini bir kişinin sağlıklı kilosunun daha

güvenilir bir göstergesi olarak görür.

(30)

(31)

Beslenmeye Etki Eden Faktörler

• Gelişim

• Cinsiyet

• Kültür

• Besinler hakkındaki inançlar

• Kişisel tercihler

• Yaşam tarzı

• Ekonomi

• İlaçlar

• Sağlık

• Alkol alımı

• Reklam ve pazarlama

(32)

Beslenme Değişimleri

• Malnutrisyon:

Genellikle gerekli veya uygun gıda maddelerinin eksikliği olarak tanımlanır, ancak uygulamada hem beslenme yetersizliğini hem de aşırı beslenmeyi içerir.

• Aşırı beslenme: Günlük enerji gereksinimlerini

aşan kalori alımını ifade eder, bu da enerjinin

yağ dokusu şeklinde depolanmasına neden

olur.

(33)

Beslenme Değişimleri

• Yetersiz beslenme: Yetersiz gıda alımı veya uygun olmayan sindirim ve gıda emilimi nedeniyle günlük enerji gereksinimlerini karşılamaya yeterli olmayan besin alımını ifade eder.

• Protein-Enerji Malnutrisyonu: Kalori alımında uzun süreli eksiklikleri olan hastaların önemli bir sorunu olarak kabul edilmektedir. (bir zamanlar üçüncü dünya ülkelerinin açlıktan ölen çocuklarında görülen yetersiz beslenme)

(34)

Beslenme

Parenteral

• GİS’de herhangi bir sorun olduğunda, IV yoldan (santral venöz kataterden) hastanın kalori / besin ihtiyacının karşılanması.

Enteral

• Enteral beslenme, hasta yiyecekleri yiyemediğinde veya üst gastrointestinal sistem bozulduğunda ve yiyeceklerin ince bağırsağa taşınması engellendiğinde uygulanır.

(35)

Beslenme Gereksinimi Uygulamaları

(36)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

• Tüp burundan girilerek mideye kadar yerleştiriliyorsa

‘nazogastrik tüp uygulaması’,

ağızdan girilerek mideye yerleştiriliyorsa

‘orogastrik tüp uygulaması’ olarak ifade edilir.

(37)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

• Nazogastrik sonda uygulaması çeşitli amaçlarla yapılır:

– Gastrik analiz – Lavaj

– Gavaj

– Dekompesyon

(38)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

• Gastrik Analiz: Gastrointestinal sistem hastalıklarında tanı koymaya yardımcı olmak amacıyla, mide içeriğinin çeşitli laboratuar yöntemleri ile incelenmesi işlemidir.

Gavaj: Çeşitli nedenlerle oral yolla

beslenemeyen hastalarda besinlerin sonda yolu

ile verilmesidir.

(39)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

• Lavaj: Mide içeriğinin, uygun bir sıvı ile

yıkama yoluyla boşaltılması işlemidir. İşlem

ağızdan mideye kadar yerleştirilen sonda ile

uygulanır. Her seferinde ortalama 100- 500 ml

solüsyon mideye verilir ve sifon sistemi

oluşturularak mideden geri alınır. Bu

uygulamaya mide içeriği berrak gelinceye

kadar devam edilir. Lavaj amacıyla kullanılan

sonda geniş lümenli olmalıdır.

(40)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

• Dekompresyon: Gastrointestinal sistemdeki basıncı önlemek ya da kaldırmak amacıyla mide içeriğinin dışarı alınması işlemidir.

• Gastrointestinal sistemde biriken sıvı, gaz ve diğer içeriği boşaltarak gastrointestinal sistemi dinlendirmek ve distansiyonu önlemek amacıyla uygulanır.

• Hastaya burundan mideye kadar sonda ( Levin) yerleştirilir ve sondanın distal ucu emme özelliği olan bir araca bağlanır.

(41)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

Dekompresyon;

• GİS ameliyatlarından sonra,

• Ameliyat dikişlerinde gerginliği önlemek ve sistemi dinlendirmek,

• Barsak peristaltizminin azaldığı durumlarda,

sıvı, gaz gibi içeriğin boşaltılarak sistemdeki

basıncın azaltılması amacıyla uygulanır .

(42)

(43)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

Kullanılacak Araç Gereçler

-Sonda

- Dil basacağı -Işık kaynağı -Gazlı bez - Stetoskop

-Tek kullanımlık eldiven - Böbrek küvet

- Flaster

-Suda eriyebilir yağlayıcı ya da

% 09 NaCl

- Bir bardak su ve pipet - Su geçirmez örtü

- Kağıt peçete - Kıskaç

- pH stripi

- 50 ml enjektör - Adaptör

(44)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

UYGULAMA BASAMAKLARI GEREKÇE

Hekimin istemi doğrulanır. Hastanın doğru tedavi aldığından emin olmayı sağlar.

El hijyeni sağlanır, tek kullanımlık eldiven giyilir, gerekli ise kişisel koruyucu ekipman giyilir.

El hijyeni ve kişisel koruyucu ekipman mikroorganizmaların yayılımını engeller.

Kullanılacak malzemeler hazırlanır ve hasta başına uygun şekilde yerleştirilir.

Malzemeleri hazırlamak ve yatağın yanına yerleştirmek zaman ve enerji tasarrufu sağlar.

Hastanın kimliği doğrulanır, hastaya işlem açıklanır. Hastanın kimliğinin doğrulanması, doğru hastaya girişim yapıldığından emin olunmasını sağlar.

Açıklama yapmak hasta ile işbirliğini kolaylaştırır.

Hasta yatağının perdesi çekilir ve odanın kapısı kapatılır. Yatak çalışılabilecek uygun yüksekliğe getirilir; genellikle uygulama yapanın dirsek yüksekliğinde olması önerilir. Hastadan fowler pozisyonuna gelmesi istenir ya da gelemiyorsa hastanın başı 45 derece yükseltilir. Göğüs kısmı su geçirmez örtü ile örtülür.

Hasta mahremiyeti sağlanır. Uygulama yapanın sırtının ve kaslarının gerilimini azaltmak için yatak uygun yükseklikte olmalıdır. Fowler pozisyonu yutkunmayı kolaylaştırır ve kusma olması durumunda aspirasyonu önler.

NG kataterin ucu burun ucundan kulak memesine, kulak memesinden kisfoidin alt ucuna kadar ölçülür ve silinmez bir kalemle işaretlenir.

Ölçüm hastanın midesine giriş için kataterin yeterli uzunlukta olmasını sağlar.

(45)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

NG kataterin ucu kayganlaştırılır (En az 2-4 cm’lik kısım). Gerekirse burun ve orafarenkse kadar topikal anestetik uygulanır.

Kayganlaştırıcı sürtünmeyi azaltır ve kataterin mideye geçmesini kolaylaştırır. Suda çözünebilir

kayganlaştırıcı kullanıldığında kataterin yanlışlıkla akciğere girmesi durumunda pnömoniye neden olmaz.

Topikal anestetikler lokal anestetikler gibi davranarak ağrıyı azaltır.

NG kataterin takılacağı burun deliği seçildikten sonra hastadan başını hafifçe arkaya eğmesi istenir. Sonda nazikçe burun deliğinden sokularak burun kanalının tabanı boyunca aşağıya ve arkaya doğru ilerletilir.

Katater farenkse ulaştığında hastada öğürme, gözlerde yaşarma gibi belirtiler görülebilir.

Kataterin nazal pasajın normal konturunda ilerletilmesi irritasyon ve mukozal yaralanma olasılığını azaltır.

Öğürme ve göz yaşı normal bir tepkidir.

Katater farenkse ulaştıktan sonra hastadan çenesini göğsüne değdirmesi istenir. Pipetle azar azar su verilir ya da oral alamayacak durumda ise yutkunması istenir.

Yutkunma ile sonda ileri ve aşağı doğru ilerletilir.

Hasta nefes aldığı sırada katater ilerletilmez. Öksürme, öğürme varsa ışık kaynağı ve dil basacağı ile sonda ağız içinden kontrol edilir. Katater kıvrılmışsa düzleştirilir ve tekrar ilerletilir. Herhangi bir sorun yoksa, sonda işaretli yere kadar ilerletilir. Zorlanmaz ve dirençle karşılaşılırsa katater döndürülür.

Başı öne eğme trakeanın kapanmasına ve özefagusun açılmasına yardım eder. Yutkunma kataterin

ilerlemesine yardım eder, epigilot trakeayı kapatır, öğürme ve öksürüğün elimine dilmesine yardım eder.

Katater kıvrılmışsa şiddetli öksürük ve öğürme

olabilir. Kataterin zorlanması mukoza hasarına neden olabilir.

(46)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

Nefes darlığı, öksürük, siyanoz ve konuşmada zorluk gibi solunum sıkıntısı belirtileri varsa katater geri çekilir ve işlem sonlandırılır.

Katater havayolunda ise solunum sıkıntısı belirtileri gösterir ve hasta konuşamaz.

Kataterin midede olduğu belirlenene kadar, sonda burun ya da çeneye geçici bir şekilde sabitlenir.

Kataterin pozisyonu belirleninceye kadar bantla sabitlenir.

Kataterin midede olma durumu değerlendirilir:

a)Kataterin ucuna enjektör takılır ve mide içeriği aspire edilir.

b) Ph Kağıdı kullanılarak içeriğin pH’ı değerlendirilir.

c) Aspire edilen içeriğin rengi, kokusu kontrol edilir.

d) Kurum politikası varsa sondanın yerleşimi radyolojik olarak da kontrol edilir.

a) Mide içeriği aspire edildiyse katater midededir:

mide içeriğinin pH’ı gastrik yerleşimi belirlemek için test edilir.

b) Gastrik içeriğin pH’ı asidiktir (5,5’ten daha azdır).

Hasta asit inhibe eden bir ilaç alıyorsa pH 4-6 arasında olabilir. İntestinal sıvının pH’ı 7’dir. Solunum sıvısının pH’ı 6 ya da daha fazladır. Bu yöntem plevral ve

intestinal sıvıyı ayırt etmede etkili değildir.

c) Gastrik sıvı yeşil partiküllü , kirli beyaz ya da eski kan varsa kahverengi olabilir. İsntestinal içerik açık ya da koyu altın renkten saman renginde görülebilir.

Solunum ya da trakeabronşial sıvı genellikle kirli beyazdan taba rengine değişebilmektedir ve mukuslu olabilir. NG katater yerleştirildikten hemen sonra az miktarda kanlı akışkan sıvı görülebilir.

d) Radyolojik yöntem NG kataterin yerinin belirlenmesinde en güvenilir yöntem olarak kabul edilir.

(47)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

Burun ucuna cilt bariyeri uygulanır ve kurumaya bırakılır. Eldivenler çıkartılır ve katater kullanıma hazır sabitleme kiti ile katater buruna sabitlenir. Bantla sabitlemek için:

a) 10 cm bant kesilir ve alttan ikiye ayrılır.

b) Hastanın burun kökünün üstüne bantın bölünmemiş ucu yerleştirilir.

c) Kataterin altından, üstünden ve burun üzerinden bant sarılır.

Cilt bariyeri yapışmayı arttırır ve cildi korur. Katateri sabitlemek kataterin içe ve dışa çıkışını önler.

Eldiven giyilir, katater klemplenir ve ucunda olan enjektör çıkartılır. Tıbbi isteme göre kapatılır ya da sakşına alınır.

Sakşın mide dekompresyonu ve mide içeriğinin drenajını sağlar.

Kataterin dışarıda kalan kısmı ölçülür, burun

deliklerinden çıktığı noktadaki işaret kontrol edilir ve silinmez kalem ile işaretlenir.

Kataterin dışta kalan uzunluğunun artması yerinden çıktığını gösterir. Kataterin burun deliğinden hemen sonra işaretlenmesi, sonraki değerlendirmelerde kataterin yerleşimini kontrol etmek için gereklidir.

2-4 saatte bir hastaya ağız bakımı verilir ya da ağız bakımı için desteklenir. Burun bakımı sağlanır.

Ağız bakımı ağız hijyenini ve konforu sağlar, susamayı azaltır.

(48)

Nazogastrik Tüp Uygulaması

18. Malzemeler toplanır, hastaya rahat edebileceği bir pozisyon verilir, el hijyeni sağlanır. Yatak kenarlıkları kaldırılır ve yatak yüksekliği en düşük seviyeye

getirilir.

Hastanın güvenliği ve rahatı sağlanır. El hijyeninin yapılması diğer eşyaların kontamine olmasını ve enfeksiyon bulaşma riskini azaltır.

Tarih, saat, hastanın abdomenine dair değerlendirmeler, bağırsak sesleri, kullanılan kataterin özellikleri, hangi burun deliğine yerleştirildiği, burun deliğinden çıktığı noktadan sonraki uzunluğu, gastrik içeriğin özelliği, pH seviyesine dair bilgileri içeren kayıt gözleme kaydedilir.

Uygun kayıt hasta bakımının sürdürülebilirliği ve hemşirelik uygulamalarının görünürlüğü için önemlidir.

(49)

Gastrostomi

(50)

(51)

NG/Gastrostomi ile Beslenme Endikasyonları

• Kafa, boyun ve üst GİS kanserleri

• Uzun süreli entübasyon / yetersiz oral alım ile ilişkili solunum

yetmezliği

• Kritik bakımdaki hastalar

• Hipermetabolik durumda olan hastalar (örn. Yanıklar)

• Beyin neoplazmı

• Serebrovasküler olay

• Nöromüsküler bozukluklar (multipl skleroz, Parkinson hastalığı)

• Demans

• Miyopati

• Parkinson

• Enterokutanöz fistül

• Enflamatuar barsak hastalığı

• Orta şiddette pankreatit

• Uzun süreli entübasyon ile solunum yetmezliği

• Yetersiz oral alım

(52)

NG/Gastrostomi ile Beslenme

• Bolus

• Sürekli İnfüzyon

(53)

NG/Gastrostomi Beslenme Uygulama Basamakları

Hekimin istemi doğrulanır (kullanılacak ürün, beslenme miktarı, sıklığı, beslenme ürününü son kullanma tarihi) ve kullanılacak malzemeler hazırlanır ve hasta başına uygun şekilde yerleştirilir:

- Oda sıcaklığında beklemiş beslenme ürünü - 50 ml enjektör

- Beslenme torbası ya da seti -Beslenme pompası (İstem yapıldıysa)

- Stetoskop -Gerekli ise su -Tek kullanımlık eldiven - Alkol

-Su geçirmez örtü - Ölçüm aracı - Kağıt

- pH stripi

Hastanın kimliği doğrulanır, hastaya işlem açıklanır. Hastanın kimliğinin

doğrulanması, doğru hastaya girişim yapıldığından emin olunmasını sağlar. Açıklama yapmak hasta ile işbirliğini kolaylaştırır.

(54)

NG/Gastrostomi Beslenme Uygulama Basamakları

Hasta yatağının perdesi çekilir ve odanın kapısı kapatılır. Yatak çalışılabilecek uygun yüksekliğe getirilir; genellikle uygulama yapanın dirsek yüksekliğinde olması önerilir. Abdominal değerlendirme yapılır.

Hasta mahremiyeti sağlanır. Uygulama yapanın sırtının ve kaslarının gerilimini azaltmak için yatak uygun yükseklikte olmalıdır. Girişime başlamadan önce abdominal değerlendirme yapılması, hastanın durumunu değerlendirme açısından önemlidir.

Hastanın başı 30- 45 derece yükseltilir ve beslenme boyunca mümkünse bu yükseklikte kalması sağlanır.

Bu pozisyon trakeaya aspirasyon riskini en aza indirir.

Hastanın NG kataterinin dışarıda olan kısmı ölçülür ve var olan kayıtlarla karşılaştırılır.

Kataterin yerinde olduğunu değerlendirmek için, kataterin dışarıda kalan uzunluğu ölçülür.

Kataterin ucuna enjektör yerleştirilir ve bir miktar mide içeriği aspire edilir ve pH’ı kontrol edilir. Aspire edilen içerik renk ve koku yönünden değerlendirilir.

İçerik aspire edildi ise katater midededir. Aspire edilen içeriğin pH’ının asidik olması, gastrik içerik olduğunu göstermektedir. Aspire edilen içeriğin partiküllü, hafif grimsi beyaz (daha önceden kanama olmuşsa

kahverengi ) olması gastrik içerik olduğunu göstermektedir.

İçerik aspire edilmezse kataterin yerleşiminde sorun vardır. Kataterin yerleşimini kontrol etmek için radyolojik yöntem kullanılabilir.

Radyolojik yöntem NG kataterin yerinin tanımlanmasında en güvenilir yöntem olarak düşünülmektedir.

(55)

NG/Gastrostomi Beslenme Uygulama Basamakları

Sondanın midede olduğuna karar verdikten sonra, kurum politikasına göre mide içeriğinin tamamı aspire edilerek rezidü miktarına bakılabilir ve kurum

politikasına göre rezidü miktarı uygunsa işleme devam edilir.

Kurum politikasına göre her 4-6 satte rezidü kontrolü yapılabilmektedir.

Sonda 30 ml su ile yıkanır. Beslenme sisteminin parçaları birleştirilir. Beslenme uygulanır.

Su ile yıkama NG kataterin tıkanmasını önler.

Beslenme Torbası ile

a) Beslenme torbasının üzerine hasta adı, tarih, hazırlayan, beslenme ürünü bilgileri kaydedilir.

Serum askısına torba asılır.

b) Beslenme ürününün son kullanma tarihi kontrol edilir, beslenme ürününün kapağının üzeri alkolle temizlenir, torbaya boşaltılır ve torbanın hastaya gidecek olan ucunun beslenme ürünü ile dolması sağlanır, klemp kapatılır.

c) Beslenme torbası ile hastadaki sonda birleştirilir, klemp açılır, tıbbi isteme göre damla sayısı ayarlanır veya ürünün 30 dakikada gitmesi sağlanır.

d) Torbadaki ürünün tamamı bitmeden 30-60 ml su torbaya eklenir ve yolun irrige edilmesi sağlanır.

e) Su bittikten sonra sonda klemplenir ve beslenme seti atılır.

a) Torbaya tarih ve saatin etiketlenmesi 24 saat içinde torbanın değişimini sağlar. Beslenme torbasının yüksekliğinin ayarlanması, yer çekimi etkisiyle beslenme ürünün hastaya uygulanmasını sağlar.

b) Beslenme ürününün kapağının alkol ile

temizlenmesi beslenme torbasının kontaminasyon riskini azaltır.

c) Beslenme ürününün yavaş verilmesi, akış hızının ayarlanması, midenin beslenmeye uyumunu arttırır ve Gİ distresi azaltır.

d) Su kataterin tıkanmasını engeller.

e) Kataterin klemplenmesi mideye hava gitmesini önler. Kataterin ucunun kapatılması, kataterden mide içeriğinin hastaya ve yatak çarşaflarına sızmasını önler.

(56)

NG/Gastrostomi Beslenme Uygulama Basamakları

Enjektör ile

a. Büyük enjektörün pistonu çıkartılır.

b. Enjektör hastadaki kataterin ucuna takılır, beslenme ürününün kapağı alkolle silinir, enjektöre beslenme ürünü boşaltılır ve hastanın klempi açılır ve besinin kataterden geçişi sağlanır.

Enjektörün pistonu ile beslenme ürünü puşe olarak gönderilmez.

c. Beslenme uygun miktarda olunca enjektöre irrigasyon için 30-60 ml su eklenir ve hastaya gönderilir.

d. Beslenme bittikten sonra enjektör yükseltilir ve kataterden çıkarılır. Katater klemplenir ve kapağı kapatılır.

b) Beslenme ürününün yavaş verilmesi midenin beslenmeye uyumunu sağlar ve Gİ distresi azaltır.

c) Su NG kataterin tıkanmasını engeller.

d) Enjektörün yükseltilmesiyle, beslenme ürünü

kataterden geri gelmeyecektir. Kataterin klemplenmesi mideye hava gitmesini önler. Kataterin ucunun

kapatılması, kataterden mide içeriğinin hastaya ve yatak çarşaflarına sızmasını önler.

(57)

NG/Gastrostomi Beslenme Uygulama Basamakları

Beslenme Pompası ile

a. Beslenme torbasının üzerine hasta adı, tarih, hazırlayan, beslenme ürünü bilgileri kaydedilir.

b. Beslenme ürününün son kullanma tarihi kontrol edilir, beslenme ürününün kapağı alkolle

temizlenir ve torbaya boşaltılır, beslenme torbası serum askısına asılır ve torbanın hastaya gidecek olan ucunun beslenme ürünü ile dolması sağlanır.

c. Beslenme pompasının seti pompaya ve hastaya üretici firmanın önerdiği şekilde bağlanır.

Beslenme süresince hasta dik pozisyonda olmalıdır. Hasta yan yatmak isterse beslenme durdurulur.

d. Beslenme pompasında uygun ayarlama yapılır.

e. Kataterin yeri ve kurum politikasına göre rezidü 4-6 saatte bir kontrol edilir.

a) Torbaya tarih ve saatin etiketlenmesi 24 saat içinde torbanın değişimini sağlar. Beslenme torbasının yüksekliğinin ayarlanması, yer çekimi etkisiyle beslenme ürünün hastaya uygulanmasını sağlar.

b) Beslenme setini beslenme ürünü ile doldurmak mide ve bağırsaklara hava geçişini engeller.

c) Farklı beslenme pompaları ve beslenme setleri bulunmaktadır. Hastanın beslenme sırasında başının yüksek olası trakeaya aspirasyon riskini en aza indirir.

d) İstem yapılan dozda beslenme ürünü uygulanmalıdır.

e) Kataterin yerleşimini değerlendirmek için

kataterin yeri kontrol edilir. Rezidünün kontrolü ile beslenme ürününü absorbsiyonu

değerlendirilir.

(58)

NG/Gastrostomi Beslenme Uygulama Basamakları

Katater ile beslenme süresince ve sonrasında hastanın yanıtı gözlemlenir.

Abdominal distansiyon, sertlik, regürjitasyon, bulantı vb. belirtiler intolerans göstergesi olabilir.

Hasta beslenme sonrası en az 1 saat dik oturur pozisyonda tutulur.

Bu pozisyon reflü ya da kusma olduğunda aspirasyon riskini en aza indirir.

Malzemeler toplanır, hastaya rahat edebileceği bir pozisyon verilir, el hijyeni sağlanır.

Hastanın güvenliği ve rahatı sağlanır. El hijyeninin yapılması diğer eşyaların kontamine olmasını ve enfeksiyon bulaşma riskini azaltır.

Tarih, saat, hastanın abdomenine dair değerlendirmeler, bağırsak sesleri, kataterin dışarıda kalan uzunluğunun değerlendirmesi, yatak başının yüksekliği, gastrik içeriğin özelliği ve miktarı, pH seviyesine dair bilgileri içeren kayıt gözleme kaydedilir.

Uygun kayıt hasta bakımının sürdürülebiliriği ve hemşirelik uygulamalarının görünürlüğü için önemlidir.

(59)

Gastrik Tüp Yolu İle İlaç Verme

Hekimin istemi doğrulanır. İstemler ilgili uyumsuz olan noktalar varsa açığa kavuşturulur. Hasta dosyasından hastanın allerjileri kontrol edilir.

Hekimin isteminin doğrulanması, doğru girişim yapıldığından emin olunmasını sağlar. Allerjinin

kontrol edilmesi istenmeyen olayların ortaya çıkmasını engeller.

İlacın özelliği, güvenli doz aralığı, uygulamanın amacı, uygulanacak ilacın olası yan etkileri değerlendirilir.

İlacın hasta için uygunluğunu ve uygulama sonrası hastayı kontrol etmeye yardımcı olur.

Kullanılacak malzemeler hazırlanır:

-Enjektör

-İstem yapılan ilaç -Su

-Eldiven

-Su geçirmez örtü

İlaç tedavi odasında hazırlanır. İlaç arabası ya da ilaç çekmecesi açılır. Eğer bilgisayar destekli bir sistem kullanılıyorsa şifre ile giriş yapılır.

Bu düzenleme ilaç uygulaması sırasında hataları önler.

İlaç arabalarının ya da çekmecelerinin kapalı tutulması hastaya ait ilaçların güvenliğini sağlar. Bilgisayar destekli sistemlerin kullanılması sadece yetkili personelin hasta kayıtlarına erişimine izin verir.

Her seferinde tek bir hastanın ilacı hazırlanır. Hataları önler.

(60)

Gastrik Tüp Yolu İle İlaç Verme

İsteme göre uygun ilaçlar hasta gözünden ya da birim ilaç dolabından seçilir. İlaçların son kullanma tarihi kontrol edilir ve gerekli ise yeniden doz hesaplaması yapılır.

Kontrol basamağı.

İstem yapılmış olan ilacın sıvı formda verilip verilmediği kontrol edilir. İlaç tablet ya da kapsül formda ise ezilerek/içi çıkartılarak verilmesinin uygunluğu değerlendirilir.

Beslenme tüpünde tıkanmayı önlemek için varsa bütün ilaçların sıvı formu kullanılmalıdır.

Tablet: İlaç ezme aparatı ile ilaçlar tek tek ezilir, ilaçlar ayrı ayrı ilaç kadehine koyulur ve uygun çözücü ile eritilir. Üzerine etiket yapıştırılarak yerleştirilir.

Sıvı Formdaki İlaçlar: İlaç kadehine uygulanacak dozda ilaç alınır. İlaç şişesi yerine koymadan kağıt havlu ile kurulanır.

Bazı ilaçlar eritilirken su yerine farklı çözücülerin kullanılması gerekmektedir.

Tüm ilaçların hazırlanması bittikten sonra hazırlanan ilaçlarla istemler bir kez daha kontrol edilir.

Kontrol basamağı.

Tedavi odasından ayrılmadan önce ilaç dolabı/arabası kilitlenir.

İlaç dolabı/arabasının kilitlenmesi ilaç güvenliğini sağlar.

(61)

Gastrik Tüp Yolu İle İlaç Verme

Hazırlanan ilaçlar hasta odasına götürülür, ilaç tepsisi görme alanına yerleştirilir.

İlaçların dikkatli taşınması ve yakından gözlenmesi olası kazarı ve ilaçların kasıtlı olarak değiştirilmesini engeller.

El hijyeni sağlanır, eldiven giyilir. El hijyeni ve eldiven mikroorganizmaların yayılımını engeller.

Hastanın kimliği doğrulanır.

a) Hastanın adı, soyadı ve protokol numarası kol bandından kontrol edilir.

b) Hastadan adı, soyadı, doğum tarihi söylemesi istenir.

c) Hasta kendini tanıtamıyorsa doğrulama için ikinci bir sağlık profesyonellerinden yardım alınır.

Hastanın doğrulanması hastanın doğru ilaç tedavisini almasını sağlar.

İlaç uygulamasından önce gerekli tüm

değerlendirmeler yapılır (allerji bilekliği, dosyası…).

Hastaya uygulamaya yönelik açıklama yapılır.

Hasta değerlendirmesi ilaç uygulamasının ön

koşuludur. Açıklama yapılması hastanın anksiyetesini azaltır ve işbirliğini arttırır.

Hastadan fowler pozisyonuna gelmesi istenir ya da gelemiyorsa hastanın başı 45 derece yükseltilir. Göğüs kısmı su geçirmez örtü ile örtülür. Beslenmesi pompa ile yapılıyorsa, pompa bekleme konumuna alınır.

Bu girişim aspirasyon riskini azaltır.

Gastirik tüpün yerinde olup olmadığı kontrol edilir, midedeki rezidü miktarı kontrol edilebilir, kurum politikasına göre rezidü ya atılır ya da geri verilir.

Kontrol etme aspirasyon riskini değerlendirme

açısından önemlidir. Rezidü kontrolü ve aspiratın geri verilmesi kurumsal uygulamalarda farklılık

göstermektedir.

(62)

Gastrik Tüp Yolu İle İlaç Verme

Gastrik tüp klemplenir, tüpün ucuna enjektör

yerleştirilir, 30 ml su enjektöre doldurulur ve klemp açılarak yer çekiminin etkisiyle tüp yıkanır..

Tüpün klemplenmesi mide içeriğinin geriye dönmesini engeller, tüpün yıkanması lümenin açık kalmasını sağlar.

İlk ilaç dozu enjektöre dökülür, ilacın tüp içinden geçmesi için klempler açılır, ilaç tüpe gittikten sonra 5- 10 ml su verilir, daha sonra diğer ilaçlar da aynı

şekilde uygulanır. Tüm ilaç uygulaması bittikten sonra 30-60 ml su ile tüp yıkanır.

İlaç uygulamasında lümenin yıkanması olası ilaç

reaksiyonlarını önler. İlaç uygulamaları sonrası yıkama yapılması lümenin açıklığının sürdürülmesi, lümendeki ilaç partiküllerinin mideye geçmesini ve ilaçların tam doz olarak uygulanmasını sağlar.

Tüp klemplenir, enjektör gastrik tüpten çıkartılır, tekrar beslenme tüpü bağlanır ve klempler açılarak önceki dozdan beslenmeye devam edilir.

Bazı ilaçlar besin infüzyonuna belirli bir süre ara vermenizi gerektirebilir.

Eldivenler çıkarılır, el hijyeni sağlanır, hastaya rahat edeceği pozisyon verilir.

Hasta güvenliğini ve konforunu sağlar. El hijyeninin yapılması diğer eşyaların kontamine olmasını ve enfeksiyon bulaşma riskini azaltır

(63)

Gastrik Tüp Yolu İle İlaç Verme

Hasta beslenmeye devem ettiği için yatak başı 30-45 derece yükseklikte bırakılır.

Yatak başının beslenme sırasında 30 derece yükseltilmesi aspirasyon riskini önler.

Malzemeler toplanır, atıklar uygun şekilde ortamdan uzaklaştırılır.

Enfeksiyon ajanlarının bulaşmasını önler.

İlaç uygulamadan sonra tarih, saat, uygulanan ilaç, veriliş yolu, dozu, hastanın ilaca verdiği cevaba yönelik bilgileri içeren kayıt tutulur.

Uygun kayıt hasta bakımının sürdürülebiliriliği ve hemşirelik uygulamalarının görünürlüğü için önemlidir.

(64)

NG Tüpün Çıkarılması

NG kataterin çıkarılması için yapılmış olan hekimin istemi doğrulanır.

İşlemin doğru uygulanmasını sağlar.

Kullanılacak malzemeler hazırlanır ve hasta başına uygun şekilde yerleştirilir:

- Kağıt mendil -50 ml enjektör -Stetoskop

-Tek kullanımlık eldiven - Böbrek küvet

- Su geçirmez örtü - İrrigasyon için su -Atık Kutusu/torbası

(65)

NG Tüpün Çıkarılması

Hasta yatağının perdesi çekilir ve odanın kapısı kapatılır. Yatak çalışılabilecek uygun yüksekliğe getirilir; genellikle uygulama yapanın dirsek

yüksekliğinde olması önerilir. Hastanın başı 30- 45 derece yükseltilir. Göğüs kısmı su geçirmez örtü/ havlu ile örtülür. Hastaya böbrek küveti ve peçete verilir

Mahremiyeti sağlar. Hasta mahremiyeti sağlanır.

Uygulama yapanın sırtının ve kaslarının gerilimini azaltmak için yatak uygun yükseklikte olmalıdır.

Havlu ya da su geçirmez örtü hastanın gastrik

sekresyonla temasını önler. Böbrek küveti ve peçete hastanın öğürme refleksi ya da kusma olması

durumunda kullanması için verilir. Kağıt mendil ayrıca hasta NG katater çıkarıldıktan sonra burnunu silmesi için de gereklidir.

NG kataterin yerleşimi kontrol edilir ve 10 ml su ile yıkanır veya 30-50 ml hava ile temizlenir. Hastanın burnunda bant yavaş bir şekilde çıkartılır.

Hava ya da su NG katateri temizler.

NG katater kendi etrafında ikiye katlanarak klemplenir.

Hastadan derin bir nefes alması ve nefesini tutması istenir. Hızla ve dikkatli bir şekilde NG katater çıkartılır, peçeteye sarılır ve uygun şekilde atılır.

Klempleme farenks ya da özofagusa gastrik içeriğin drene olmasını önler. Hastanın nefesini tutması

kataterin içinde içerik olması durumunda aspirasyonu önler.

Hastaya ağız bakımı verilir ve burnunun üzeri temizlenir.

Hastanın rahatlamasını sağlar.

(66)

NG Tüpün Çıkarılması

Malzemeler toplanır, hastaya rahat edebileceği bir pozisyon verilir, yatak kenarlıkları kaldırılır, yatak uygun yüksekliğe getirilir, el hijyeni sağlanır.

Hasta güvenliğini ve konforunu sağlar. El hijyeninin yapılması diğer eşyaların kontamine olmasını ve enfeksiyon bulaşma riskini azaltır.

NG kataterin ne zaman, hangi burun deliğinden

çıkarıldığı, varsa gastrik içeriğin özellikleri, abdominal değerlendirme ve bulantı-kusmaya dair bilgileri içeren kayıt tutulur.

Uygun kayıt hasta bakımının sürdürülebiliriği ve hemşirelik uygulamalarının görünürlüğü için önemlidir.

(67)

Gastrostomi Bakımı

Kullanılacak malzemeler hazırlanır :

-Tek kullanımlık eldiven / KKE (Kişisel koruyucu ekipman)

-Bez, havlu ve sabun -Pamuk uçlu aplikatör -Steril % 0,9 NaCl solüsyon -Gazlı bez / dren süngeri

El hijyeni sağlanır, tek kullanımlık eldiven giyilir, gerekli ise KKE giyilir.

Gastrostomi giriş alanındaki ağrı değerlendirilir. Ağrı varsa istemde yer alan / hekimin istem yaptığı

analjezikler uygulanır.

Gastrostomi girişim sonrası özellikle ilk birkaç gün rahatsızlık verebilir. Analjezikler hastanın yapılacak olan bakıma toleransını sağlar.

Hasta yatağının perdesi çekilir ve odanın kapısı kapatılır. Yatak çalışılabilecek uygun yüksekliğe getirilir; genellikle uygulama yapanın dirsek yüksekliğinde olması önerilir.

Mahremiyeti sağlar. Hasta mahremiyeti sağlanır.

Uygulama yapanın sırtının ve kaslarının gerilimini azaltmak için yatak uygun yükseklikte olmalıdır.

(68)

Gastrostomi Bakımı

Eldiven giyilir, gastrostomi katateri yeni ve hala dikişleri varsa pamuk uçlu aplikatör steril % 0.09 NaCl solüsyona batırılır giriş alanının etrafı nazikçe silinir. Kabuk ya da drenaj varsa temizlenir.

Gastrostomi işleminden sonraki ilk birkaç gün ekternal disk kaldırılmamalı ve ayarlanmamalıdır.

Gastrik katater giriş alanı eski ise, bez ıslatılır, çok az miktarda sabun uygulanır. Nazikçe giriş alanının etrafı temizlenir. Kabuk ya da drenaj varsa temizlenir.

Sabunu arındırmak için iyice durulanır.

Steril %0.09 NaCl solüsyon ile giriş alanının temizlenmesi yâre yerinde mikroorganizmaların kolonizasyonu engeller. Kabuk ya da drenajda bakteriler olabilir ve cilt bütünlüğünün bozulmasına neden olabilir. Sabun kullanılması cilt irritasyonunun önlenmesine yardımcı olur.

Giriş alanının etrafı hafifçe kurulanır. Nemli ortam bakterilerin kolonizasyonu için elverişlidir. Cildin kurulanması kolonizasyonu ve dolayısıyla cilt bütünlüğünün bozulmasını önler.

Dikişler alınmışsa, günde en az bir kez koruma ya da dış tampon 90 derece döndürülür.

Koruma ya da dış tamponun rotasyonu cilt

bütünlüğünün bozulmasını ve basınç yaralanmasını önler.

Drenaj yoksa giriş alanı açık bırakılır. Drenaj varsa ince gazlı bez ya da dış tampon altına dren süngeri yerleştirilir. Giriş yerini kuru tutmak için sünger ya da gazlı bez sık sık değiştirilir.

Gastrik sekresyonun sindirim enzimleri cilt bütünlüğünde bozulmaya neden olabilir. Normal şartlarda pansumanda az miktarda drenaj beklenir.

Drenaj miktarının artmasında olası gastrik sıvı sızıntısı gibi nedenler araştrırılmalıdır.

(69)

Gastrostomi Bakımı

Malzemeler toplanır, hastaya rahat edebileceği bir pozisyon verilir, el hijyeni sağlanır.

Hasta güvenliğini ve konforunu sağlar. El hijyeninin yapılması diğer eşyaların kontamine olmasını ve enfeksiyon bulaşma riskini azaltır.

Bakımın ne zaman yapıldığı, hangi malzemelerle bakım verildiği, rotasyon yaptırma durumu, kabuk, drenaj durumuna yönelik bilgileri içeren kayıt tutulur.

Uygun kayıt hasta bakımının sürdürülebilirliği ve hemşirelik uygulamalarının görünürlüğü için önemlidir.

(70)

Beslenme Gereksinimi ve Hemşirelik

• Hasta beslenme durumu açısından değerlendirilirken, şimdiki ve geçmiş durumuna dair kapsamlı bilgi alınmalıdır:

– Yaş,cinsiyet, aktivite düzeyi

– Yeme / yutma güçlüğünün varlığı

– Ağızın, dişlerin, dilin değerlendirilmesi – Ağırlık değişimi

– Kültürel özellikler – Ekonomik durum

– Beslenme özellikleri (diyet günlüğü vb.) – Antropometik ölçümler

– Laboratuvar değerleri

(71)

Beslenme Gereksinimi ve Hemşirelik

(72)

Beslenme Gereksinimi ve Hemşirelik

• Beslenme Öncesi

• Beslenme Sırası

• Beslenme Sonrası

(73)

Beslenme Gereksinimi ve Hemşirelik Beslenme Öncesi

• Hastanın aspirasyon riskini değerlendirilmelidir.

• Hasta, mümkün olduğunca dik oturmalıdır ve yastıklar, rulo havlularla desteklenebilir.

• Sırtüstü yatan veya başı hiperekstansiyonda olan hasta aspirasyona açık bir hava yolu oluşacağı için beslenmemelidir .

• Yatak başındaki aspiratörün çalışır durumda olmasına dikkat etmelidir.

(74)

Beslenme Gereksinimi ve Hemşirelik Beslenme Sırası

• Beslenme sırasında hastanın yutması değerlendirmeli

• Disfajili hastalara çiğnemek için yeterli zaman

vermelidir.

(75)

Beslenme Gereksinimi ve Hemşirelik Beslenme Sonrası

• Hasta yemek yedikten sonra 30 dakika dik kalmalıdır.

• Hastanın yorgunluk nedeniyle yatması gerekiyorsa, yatağın başı oturma seviyesine yükseltilebilir.

• Hastanın beslenmesi gözleme kaydedilmeli ve

belgelenmelidir

(76)

Beslenme Gereksinimi ve Hemşirelik

• Özel diyetler :

– Sıvı Diyet (1): Bu diyet su, çay, kahve, berrak et suyu, zencefilli gazoz veya diğer gazlı içecekler, süzülmüş ve berrak meyve suları ile sınırlıdır. En fazla 24-48 saat saat uygulanmalıdır.

– Sıvı diyet (2): sıvılar+vücut ısısında sıvıya dönüşen besinler (GİS bozuklukları, katı beslenemeyen)

– Yumuşak diyet: Tüm yumuşak besinler tüketilebilir.

Çiğneme güçlüğü olan hastalar için.

– Normal diyet

(77)

Beslenme Gereksinimi ve Hemşirelik

• Özel diyetler :

– Düşük Sodyumlu: Düşük sodyum diyeti 4 g (tuz eklenmemiş), 2 g, 1 g veya 500 mg sodyum (ciddi sodyum kısıtlaması) ile sınırlıdır ve seçici gıda alımı gerektirir.

– Düşük Kolesterollü: Bu diyet <200 mg / gün kolesterol ile sınırlıdır – Diyabetik : Bu diyet, dört gıda grubundan (tahıl ürünleri, sebze ve

meyveler, süt ürünleri, et ve alternatifler) çeşitli yiyeceklerin tüketilmesini, sağlıklı bir vücut ağırlığına ulaşılmasını ve korunmasını, toplam yağ alımının günlük toplam kalorilerinin % 30'undan daha az olmasını ve yeterli miktarda karbonhidrat, protein, esansiyel yağ asitleri, vitaminler ve mineral alımı içermektedir.

(78)

Sorular ve Katkılar….

(79)

(80)

Kaynaklar

• Berman, A., Snyder, S. J., Kozier, B., Erb, G., Levett-Jones, T., Dwyer, T., ... & Park, T. (2010). Kozier and Erb's fundamentals of nursing (Vol. 1). Pearson Australia.

• Lynn, P. (2018). Taylor's clinical nursing skills: a nursing process approach. Lippincott Williams & Wilkins.

• Ozan, H. (2014). Anatomi. (3rd ed.) Ankara: Klinisyen Tıp Kitabevleri.

• Peate, I., & Nair, M. (Eds.). (2011). Fundamentals of anatomy and physiology for student nurses. John Wiley & Sons.

• Wilkinson, J.M., Treas, L.S., Barnett , K.L. and Smith, M.H.

(2016). Prosedure Checklists for Fundamental of Nursing.

Philederpia : Davis Company .